Questo volume fa anche parte della collezione di Documenti e Studi per la Storia del Commercio e del Diritto Commerciale Italiano PUBBLICATI SOTTO LA DIREZIONE DI FEDERICO PATETTA MARIO CHIAUDANO accademico d’itali* della r. università di cenova R. DEPUTAZIONE DI STORIA PATRIA PER LA LIGURIA NOTAI LIGURI DEL SEC. XII n GUGLIELMO CASSINESE (1190 - 1192) A CURA DI MARGARET W. HALL - HILMAR C. KRUEGER ■ ROBERT L. REYNOLDS DEL DIPARTIMENTO DI STORIA DELL’UNIVERSITÀ DI WISCONSIN I 1 J GENOVA R. DEPUTAZIONE DI STORIA PATRIA PER LA LIGURIA PALAZZO ROSSO 1938-XVI. Stab. TIpogr. di Mlglietta, Milano e C. - Casale Monf. - 1938-XVl. INTRODUZIONE Per la storia di Genova nei sec. XII e XIII costituisce un’eccezionale documentazione la raccolta degli atti notarili che si conserva nel suo Archivio di Stato. È un fondo archivistico ormai troppo nolo perchè sia necessario, pubblicando gli atti del Guglielmo Cassinese — che sono tra i più antichi —, illustrare quale fonte preziosa questi documenti costituiscano non solo per la storia deH’eoonomia e del diritto della città di Genova, ma per l’attività mercantile e marittima dei genovesi in tutto il Mediterraneo. Di recente ancora, coll’intento di dimostrare la necessità che almeno la parte più antica di questi cartolari notarili venisse pubblicata, il prof. Vito Vilale ha riunito in una interessante rassegna (1) tutto il materiale fin qui pubblicato, dando notizia dei risultati sinora raggiunti e sopratutto dei problemi che dallo studio e dalla pubblicazione di questi documenti potranno avere, quasi certamente, la loro soluzione. In questa Collezione i prof. Moresco e Bognetti (2) hanno, come premessa all’intrappresa pubblicazione di tutti i notai anteriori alla line del sec. XII, minutamente analizzato i più antichi registri notarili del R. Archivio di Stato di Genova, descrivendoli cronologicamente e identificando i notai a cui appartengono, con uno studio così diligente e completo che (1) Gir. Vitale Vito, Economia e commercio a Genova nei secoli XII e XIII, in lìicista Storica Italiana, serie V, voi. II, 1937, pag. 1 e seg. (2) Gfr. Maitia Moresco e Gian Piero Bognetti, Per l'edizione dei Notai Liguri del sec. XII, in Collezione e Studi per la storia del commercio e del diritto commerciale italiano dir. dai Prof. Paletta, e Chiaudano, voi. X. Va tenuto anche pi esente quanto ha scritto il Chiaudano nell’introduzione alla edizione del cartolare di Giovanni Scriba in Mario Chiaudano e Mattia Moresco, Il Cartolare di Giovanni Scriba, Torino 1935, voi. I, IX e seg. in Collazione documenti e studi ecc., voi. I. La descrizione del manoscritto nel quale si comprende la parte dei documenti pubblicati in questo volume è fatta particolarmente nel citato lavoro di M. Moresco e G. P. Bognetti, pag. 92 e seg. Una breve, ma assai utile analisi delle formule legali si trova nel lavoro di A Lattes, Nuovi documenti per la storia del commercio e del diritto geno vese, in Archivio Storico Italiano, Firenze 1910, ser. V, toni. 46, 1910, pag. 81-125 e A. Lattes, Di una singolare formula genovese nei contratti di mutuo in fìivista di diritto commerciale, Milano, 1924, voi. 22, I, pag. 542 e seg. vili INTRODUZIONE non resla agli editori del Guglielmo Cassinese se non rinviare o quanto questi autori hanno scritto, esaurendo veramente su questo punto tutto l’argomento. Il cartolare di Guglielmo Cassinese o meglio il registro del R. Archivio di Stato di Genova nel quale si conserva anche il cartolare del Cassinese, fu oggetto, parecchi anni addietro, di particolari ricerche del prof. Mario Chiaudano (1) il quale non solo descrisse il contenuto del registro, ma diede ampie notizie sulla vita e sulla opera professionale di questo notaio, pubblicandone anche, ad illustrazione dei contratti di accomandatici e di societas, a cui si riferisce il suo studio, sessantanove documenti inediti. Il cartolare di Guglielmo Cassinese è per ciò ben noto agli studiosi, sia come fonte di primissima importanza per la storia del sec. XII, sia come un complesso eccezionale di documenti inediti, dei quali da anni era attesa e auspicata l’integrale edizione, anche dopo i saggi che ne erano stati pubblicati nella Riblioteca della Società Storica Subalpina diretta dal prof. Ferdinando Gabotto (2). Gli atti degli anni 1190-1192 che ora vengono integralmente pubblicati costituiscono la prima parte di un registro che per secoli è andato nel R. Archivio di Stato di Genova sotto il nome del notaio Guglielmo Cassinese; ma che, in effetto appartiene a questo notaio soltanto dal fo. 1 al fo. 100 (3). Il fo. 77 della attuale numerazione, che è di epoca recente, manca, ma trattasi di una svista di chi numerò il manoscritto, perchè la serie degli atti tra i fo. 76 e 78 non soffre alcuna interruzione. Un solo foglio mancante trovasi nella miscellanea intitolata dei « Notai Ignoti » e trattasi di una pagina che appartiene al cartolare del Cassinese e che deve essere inserita tra i fo. 51 e 52. In tutto sono quindi esattamente 100 fogli che costituiscono il frammento conservatoci del notaio Guglielmo Cassinese. (1) Cfr. Mario Chiaudano, Contratti Commerciali Genovesi del sec. XII. Contributo alla storia della accomandano e della societas, Torino, 1925. Nel cap. I Guglielmo Cassinese e il suo cartolare, pag. 1-23 è data un’analisi del cartolare di questo notaio. (2) Cfr. A. Ferretto, Documenti intorno alle relazioni tra Alba e Genova (1141-1270), in Bibl. Stor. Sub., voi. XXIII, Pinerolo, 1906; G. Gorrini, Documenti sulle relazioni fra Voghera e Genova (960-1325), ibidem, voi. XLVIII, Pine-rolo, 1908; A. Ferretto, Documenti genovesi di Novi e Valle Scrivia (946-1230), ibidem, voi. LI, (I), Pinerolo, 1910; G. Rosso, Documenti sulle relazioni commerciali fra Asti e Genova (1182-1310), ibidem, voi. LXXII, Pinerolo, 1913. Nelle note all’edizione del cartolare sono dati i riferimenti agli atti già pubblicati in questi volumi. (3) Cfr. M. Moresco e G. P. Bognetti, op. cit., pag. 92 e seg. INTRODUZIONE IX Senza lacune nel corpo del suo contesto, il cartolare del Cassi-nese, a differenza di altri della medesima epoca, che si trovano dispersi in più registri e disordinati e sconvolti anche nello stesso registro, non ha richiesto una difficile indagine preliminare per ricostruirne 1 ordine originario, che come per tutti i notai dell’epoca è di regola quello cronologico. Il Cassinese si è fortunatamente conservato, salvo il foglio compreso nella miscellanea dei Notai Ignoti, tutto unito e minime sono state le variazioni che si sono dovute apportare per ripristinare l’ordine degli atti. Il solo fo. 49 è stato portato all'inizio del frammento, ove doveva essere per ragione di data (26-28 dicembre 1190) e il fo. 50, per lo stesso motivo è stato collocato alla fine in senso inverso, come richiedeva la datazione degli atti (22-25 aprile 1192). Il cartolare di Guglielmo Cassinese è, tra quelli conservatici, certo uno dei più interessanti. Non è il caso di fare delle valutazioni comparative tra questi notai del sec. XII : ognuno è notevole per la meravigliosa documentazione della vita genovese, di cui rivelano i lati più caratteristici e più curiosi; ma, cerio che, a voler approfondire l’esame di essi, non mancano aspetti singolari che particolarmente raccomandano questo o quel notaio all’attenzione dello studioso: Oberto de Mercato per la varietà degli atti che qi rimangono e-per il lungo periodo cui si riferiscono (1179-1214); Guglielmo da Sori per gli atti di importanza politica di cui è ricco il suo cartolare; Oberto da Piacenza per le notizie preziose sulla importazione e sul commercio dei panni. Guglielmo Cassinese emerge su tutti per la mole e la varietà dei suoi atti. Egli era certamente uno dei più importanti, se non il principale, notaio di Genova in quegli anni (1) : nessuno infatti redige tanti atti giornalmente quanti il Cassinese e nessuno per di più conserva tanti affari di commercio, di navigazione, e una così notevole copia di atti civili, da rappresentarci con più vivace realismo la' vita di Genova nell’anno della Terza Crociata. A giudizio del prof. Byrne e dei suoi allievi dell’Università di Wisconsin il Cassinese è certo il più interessante e il più notevole tra i notai della fine del sec. XII. L’anno 1191, dal quale sono datati la massima parie degli atti del Cassinese, deve considerarsi, per quanto si riferisce alla attività professionale di questo notaio, come al culmine della sua carriera. A parte il contenuto eccezionale del cartolare, questa ipotesi sarebbe confermata dai dati sulla sua vita, che vennero raccolti dal prof. Chiaudano. I primi atti che si conservano rogati dal Cassinese ri- (1) Cfr. M. Chiaudano, Contratti ecc., pag. 21. I INTRODUZIONE salgono infatti al 1180; prima del 1210 abbandonò la professione; risulta però ch'egli era ancora in vita nell’anno 1213 (1). Dalla fermezza della sua scrittura e sopratutto dalla mole veramente eccezionale del suo lavoro giornaliero, sembra logico considerarlo nella pienezza della sua attività attorno al 1190, anno intermedio fra le due date che limitano le notizie della sua vita professionale. Il complesso del resto delle persone e degli enti che si rivolgono alla «uà opera denota chiaramente che il Cassinese. notaio dell’arcivescovo e di un notevole gruppo di commercianti e di capitalisti genovesi, aveva una posizione solida e cospicua, quale la gente di legge raggiunge soltanto dopo anni di un serio e fortunato esercizio della professione (2). Il luogo di nascita e la provenienza della sua famiglia non si possono facilmente determinare. Una plausibile congettura è che il notaio provenisse da (lassine, terra del contado di Acqui, in quella ili Cfr. M. Chiaudano, op. cit., pag. 12-20. Il notaio Giovanni di Giberto, redigendo in pergamena nel 1209, un lodo arcivescovile del 1206, che si trovava negli atti del Cassinese, lo dice « quondam scribe in Ianua, qui sponte scribaniam dimisit » (Cfr. Belgrano, Il secondo registro arcivescovile, Atti Soc. Lig. St. Patr., XVIII, p. 304j. Cfr. qui il doc. 780 (pag. 311). Lo spontaneo abbandono della « scribania » non gli impedì forse una tarda ripresa di attività, perchè la Sig.na Renée Dolhaerd ci ha segnalato di aver riscontrato che ne! 1214 il Guglielmo Cassinese avrebbe rilasciato quitanze ed accettato una promessa di pagamento. La notizia è tratta dal notaio Raimundo Medico, di cui gli atti dal 1210 al 1216 si trovano tuttora inediti nel Registro intitolalo Lanfranco IV, nel R. Archivio di Stato di Genova. Cfr. fo. 144. (2) Il Chiaudano, op. cit., pag. 25 e seg., fa giustamente notare che il Cas-sinese, in confronto ad altri notai svolge una attività assai intensa. I suoi atti non lasciano a desiderare dal punto di vista della grammatica e della sintassi. Il Cassinese riesce ad esprimersi in buona forma anche in atti, il cui contenuto non è ricalcato sulle solite formule, proprie dei contratti più comuni. La scrittura è chiara e non vi sono errori di ortografia. Il Cassinese appare diligente e preciso e non ha quei difetti che si riscontrano per es. nel Bonvillano, che è trascuratissimo e scrive plior per prior; Ansermus per Ansclmus eci è pieno di dialettismi e di forme errate grammaticalmente. Non è un'ipotesi azzardata, considerare il Cassinese come un notaio che ha seguito un corso di studi, forse a Piacenza o a Bologna. Il suo cartolare è profondamente diverso da quello del Bonvillano, che avviato all’arte dal padre, pure esso notaio, dimostra una cultura assai scarsa. Un particolare notevole, che mostra indubbiamente l’influenza della scuola di Bologna, è la formazione dell’imbreviatura in forma obiettiva. Cfr. in D. Bizzarri, Imbreviature l\otarii, II, l’introduzione di M. Chiaudano, pag. xxi e seg. Torino, 1938, in questa Collezione, voi. X. Anche Giovanni di Gliibsrto, forse antico collaboratore del Cassinese, e Raimondo Medico usarono la forma obiettiva e non soggettiva nelle loro imbreviature. IN PRODUZIONE XI parte del basso Piemonte che confina immediatamente 'colla Liguria (1). Ma è questa soltanto un’ipotesi probabile, in quantochè nella Liguria e anche nella regione più prossima a Genova erano allora mollo comuni le località indicate con denominazioni derivale come diminutivo o maggioralivo della parola casa (2), come Cassino, Cassanesi, Cassana, Cassinenghe, per cui non è da escludersi che, senza far richiamo a Cassine nel territorio di Acqui, il notaio fosse invece di origine ligure. I genovesi della sua generazione avevano spesso cognomi derivati dal luogo ove risiedevano, come per es., de Soziglia, de Canneto, de Clavica, de Platea Longa, de. Mercato, de Fontana Marosa, per enumerare soltanto dei toponimi di Genova e del suo territorio. Il prof. Chiaudano ha già dato le notizie essenziali sulla clientela del Cassinese. Il gruppo più importante è costituito da mercanti e in genere da persone che si occupavano di commercio e di navigazione. Tra i genovesi tengono un posto di notevole importanza numerosi membri delle più cospicue famiglie locali, che pare, investissero parie dei loro capitali in imprese marittime, specialmenl? di esportazione, stipulando numerose accomandationes e societales con mercanti che frequentavano tanto i mercati continentali oltre le Alpi, quanto i porti del Medilerraneo. È in questi affari che compaiono spesso i nomi dei Della Croce, degli Scoto, dei Deìla Volta, dei De Mari, dei De Castello, tutte potenti famiglie genovesi, che avevano larga influenza nell’amministrazione della città e una parte preponderante nella vita politica di Genova alla fine del sec. XII. Sono anche molto numerosi i commercianti in drappi di Genova : (1) Più avanti avanziamo l’ipotesi che il Cassinese sia originario della lìi-viera di Levante. (2) Il nostro notaio è designato generalmente come « Cassinensis Due volte il notaio Giovanni di Ghiberto, che fu probabilmente suo discepolo, lo designa « de Cassinis ». Cfr. Giovanni di Ghiberto nel Registro intitolato Guglielmo Cassinese, Io. 165 e 187. Va rilevato che il notaio Oberto da Piacenza in un atto che si trova nel Registro indicato Diversoruin, I, fo. 107 v. estrae atti da un Guglielmo de Cassimi, il quale però non è il nostro notaio. Un importante notaio della metà del sec. XIII è Bonus Vasallus de Cassino il quale ha la sua scribania sub volta Fornariorum, ove rogava generalmente il Guglielmo Cassinese, ma non è possibile accertare se esso fosse un discendente del nostro. Gir. Registro intitolato Palodino de Sexlo, voi. I, fog. 23-113 e particolarmente fo. 94 v. e 95 r. Un piccolo cartolare con questo nome è puri conservato nel R. Archivio di Stato di Genova. xu INTRODUZIONE Arduino, Rol. ndo, Guglielmo Barbavaira ed altri minori (1), che avevano le loro stationes in quella contrada di Genova che si denominava Canneto, e che era abbastanza prossima a quella « volta Forruariomm », ove il Cassinese teneva la sua scribania. Fra i mercanti forestieri sono ben rappresentati i commercianti di fustagno di Milano e di altre città lombarde; i prestatori e i drappieri di Asti, e quelli di Arras nella Francia settentrionale (2). Parecchi presta tori di denaro romani compaiono negli atti del Cassinese durante il tempo in cui transitò per Genova la corte imperiale (3); mentre dei toscani compaiono frequentemente i soli lucchesi, in genere tintori e mercanti di seta. Dei paesi più lontani solamente qualche inglese (4 . Relativamente scarso nella clientela del Cassinese è il numero dei proprietari di navi — altri notai hanno più contratti di noleggio e di armamento — e i banchieri, il cui centro di affari era in Genova non prossimo alla scribania del Cassinese. Ma il notaio, oltre che per questa clientela commerciale, lavorò moltissimo anche per le Chiese e gli enti religiosi di Genova, e tra essi principalmente per l'arcivescovo, per il capitolo di San Lo- (1 In genere il Cassinese non è però troppo preciso nella designazione della sua clientela. Per gli stranieri raramente indica il luogo di origine. Per i genovesi solo talvolta indica il mestiere o la professione. Per questo occorre fai riferimento ad altri notai che invece danno queste indicazioni. Per es. la identificazione di Rolando, Arduino e loro soci come drappieri è dedotta dalle notizie che si trovano nelle imbreviature di Oberto da Piacenza e di Giovanni di Ghiberto. Cfr. M. Moresco e G. P. Bognetti, op. cit., pag 108 e sg. (2) Per la incertezza e incompletezza dei nomi di questi mercanti vedi quanto jabbiamo detto nella nota precedente. Infatti tutti questi mercanti sono facilmente identificati dagli atti di Oberto da Piacenza e di Giovanni di Ghiberto. Qualche notizia sui mercanti di Asti si trova in G. Rosso, op. cit., nag. vii e sg. Ivi tutti i documenti da pag. 12 a pag. 60 sono tratti dal Cassinese. Cfr. pure B Reynolds, Genoese Trade in thè Late Twelfth Century, particularly in cloth from thè fairs o/ Champagne in Journal of Economie and Business History, Cambridge Mass., voi. Ili, n. 3, 1931, pag. 373 e seg. Per Arras cfr. R. L. Reynolds, Merchants of Arras and thè Overland Trade with Genoa Twelfth Century in Revue Belge de Philologie et d’Historie, tom. IX, n. 2, 1930, pag. 525-533. (3) Questi romani compaiono negli atti del Cassinese del novembre 1191. Cfr. in questa edizione doc. 1318 e seg. Un atto che interessa romani e lucchesi, un cambio su Parigi del 1186, si trova nel Registro detto Lanfranco I, fc. 121. Cfr. Aloys Schulte, Geschichte des Mittelatterlichen Handels und Ver-kehrs zwìsclien Westdeutschland und Italien mit Ausschl\iss von Venedig, Leipzig, 1900, voi. I, pag. 235 e seg. (4) Cfr. R. Reynolds, Some English Settlers in Genoa in thè Late Twelfth Century, in The Economie History Review, Londra, voi. IV, 1932-34, pag 317-323. INTRODUZIONE XIII renzo, per l’abazia di Santo Stefano, redigendo numerosi atti di carattere ecclesiastico e parecchi riferentisi all’amministrazione del patrimonio immobiliare, come vendite, permute, contralti di locazione, livelli ecc. Per molti privati il notaio redasse pure alti di vendila e di locazione di terre, come pure numerose donaliones inter vivos e atti di ultima volontà. Al qual proposito va osservalo che, oltre un buon nucleo di genie che risiedeva in Genova, una parie notevole dei suoi clienti proveniva dalla Riviera di Levante, dai paesi sulla riva del mare e dalle vallate che da Chiavari, Ra palio e Sori salgono verso l’Appennino. Le terre e le case che formano oggetto delle più svariate contrattazioni sono in genere si tuate in questa regione. Sfugge il motivo di questa singolare prevalenza di clientela e di affari, ma due ipotesi possono ritenersi, più di qualsiasi altra, fondate e verisimili. Può darsi che il Cassi-nese, se pure non è improbabile che sia originario di qualche località della Riviera di Levante, come già si è accennalo, abbia avuto, come spesso anche oggi avviene, maggiori relazioni e conoscenze da quelle parti, che naturalmente accresciutesi cogli anni e colle conoscenze dei rivieraschi residenti, in Genova, possono avere dato al Cassinese una clientela prevalentemente residente od originaria dalla Riviera di Levante (1). Ma è anche possibile che questa singolarità dipenda dalla notevole immigrazione avvenuta in Genova durante quegli anni di popolazione originaria di quella Riviera, che si riflette quindi come un fatto generale anche nel cartolare del Cassinese. Se l’esame dei registri degli altri notai e particolarmente dei nomi delle persone che vi compaiono — col raffronto degli indici che accompagneranno la loro pubblicazione — confermerà questo rilievo, il Cassinese servirà ad accertare un prezioso elemento per la storia della città di Genova nel Medioevo e del movimento della sua popolazione alla fine del sec. XII. L’estendersi mollo antico della potenza di Genova nella Riviera di Levante è d’altra parte un dato certissimo (2). Abbiamo cosi appena sorvolato sulle notizie del Cassinese, raccogliendo qui soltanto qualche osservazione, falla durante il lavoro di preparazione della presente edizione. La figura del Cassinese resta tracciata nelle linee fondamentali, dalle notizie che ci ha dato il (1) Naturalmente questa ipolesi ha un valore relativo, se si ammette che Guglielmo Cassinese è originario di Cassine (Acqui). (2) Cfr. Ferruccio Sassi, Riviera di Levante e Lunigiana nella politica navale genovese dopo lo sfacelo della Marca, in Giornale storico e letterario della Liguria, voi. XIII, 1937, XV, pag. 161-174; e pag. 271-278; XIV. 1938, pag. 45-53, ■ove si illustrano gli inizi della dominazione di Genova sulla Riviera di Levante. XIV INTRODUZIONE prof. Chiaudano nel già citato lavoro sui « Contratti commerciali genovesi nel sec. XII ». Non escludiamo che qualche altro dettaglio potrà aggiungersi quando colla pubblicazione di tutti gli altri nolsi di quest’epoca, potremo approfondire le nostre cognizioni avendo a nostra disposizione un maggior numero di fonti. Ma è probabile che grandi notizie non se ne ricaveranno e soltanto potremo completare, più che correggere la biografia del Cassinese. Apprenderemo fatti come i seguenti: che egli investì sette libre genovesi in una accomcndacio per Alessandria di Egitto; che fu arbitro in una controversia tra Grillo drappiere de Canneto e un suo dipendente, durante l’anno 1198 (1). Molti altri episodi di questo genere non varranno però a modificare profondamente il profilo singolare di questo notaio. Piuttosto, dai numerosi riferimenti che si incontrano neta, dei pesi e delle misure, i metodi commerciali, la natura eco-tezza determinare i limiti e la natura della sua vita professionale ed accertare forse con più precisione l’anno della morte. * * * E diamo ora qui i criteri secondo i quali è stata da noi curala la presente edizione. Anzitutto ci è parso inutile premettere ad essa uno studio analitico sul contenuto economico e giuridico del cartolare del Cassinese. Ciò sarebbe equivalso a riprendere in esame una quantità di problemi, sui quali vi è ormai una così ampia letteratura, che non Starebbe stato sufficiente neppure raddoppiare il testo già voluminoso della presente edizione. D’altra parte, se avessimo affrontato questo studio con lo sviluppo adeguato che esso comporta, non avremmo potuto limitarci al cartolare del Cassinese ma avremmo necessariamente dovuto studiare tutti gli altri cartolari dell’epoca, a meno di ripetere le solite genericità e i soliti luoghi comuni, che non avrebbero fatto progredire di un solo passo lo studio della vita genovese del sec. Xll e tanto meno la conoscenza di tanti aspetti della sua economia che attendono tuttora una illustrazione completa e adeguata, come la storia della moneta, dei pesi e delle misure, i metodi commerciali, la natura economica e giuridica dei contratti mercantili e cento altre questioni finora appena delibate e quasi tutte ancora da risolvere. E posto (1) Cfr. in R. Archivio di Stato Genova, Notai Ignoti, doc. II, io. I. r.; Registro detto di Guglielmo Cassinese, fo. 110 v. Nel 1190 il notaio acquistava nna schiava sarda, Elena sarda. Cfr. Registro dello Lanfranco I, ''o. 39 v. Nel 1201 è arbitro in una lite tra due clienti Giovanni da Liége e Alberto Giudice. Cfr Registro detto Guglielmo Cassinese, fo. 165 r. Nel 1214 il Cassinese si occupava ancora di affari. Cfr. pure le notizie già dale nella nota 1, pag. x. rVvitr Uva ì> I uMhì, Vìlll. /{ .¡¡h ' ,W V # .'» •«• “V *" /■ - ■ ----rU. . ■ >..'« 1 '■' L. JiX- S - .....\ J / . li viirr.» Vn»!*» ? w* »K ■ »" ■ -i -i /„(A-Kffr JV V.»T5'-ru4ir>tf /*' „ ' V ¿ sÿî».w ■ esf« v r^ -Tf»:*« Jm1' " i.A ^ -urlìo«''1 »iti «WT ' * lift- ' Y / , .v. • ,*\'Li-A « •> .-(' •■ V •* r-. f 1 Un «£-^f r-j Air vM'lV1 Í »■' *"> ; y ’jírf W* V» .. ¿"U.Jjix- *»' of>-»''u,r •'(iis» .»HÙli!(•»»«<<£• .a-Jtuifr«f V*t .•’»»i ,ov » *»r-' 4* *7 • wwr¡> »fcv <\»jr 'i et' ihì'óv .’ >»1»'»^ icr ìH-T f V«**' Wir. /am V * C}*1|IA Hvttrj 4 ■• -vlj XUVJ.| HA4< /.ili fW lt*Ç v fi*-»-* p j|»*r ' \ iiHtì'kl -il, r»'l y ] «w •» yíí^Wr t lu^ f ' AÌ>t V‘)4> *» vf ¿^.ì <,t- •* tí ¿ r»1! **#/* ’ìAt sr luL' f*n.VN'vH* fàWAXa 'ÍvvWci 'H l f il-.* C* m VMkv»v,- :'rî^u/.( / r ^JLktuj^ Vfvà'C ¿IèC* *»'• *- Mieti ■> .» — • '• .O viru .trr* r .V'^cjrAw' i ^W*n \ >-/»r -.swv^W y .***■-•■•■■.■^ >" >-fiUÙ-\v/.v*i».rrJn t ^*.vV ^ x«V^ ¿K t»Ì^, «'.fMp^y^r ,vTfc*a< vwVWìs. ^ i >— Î- _ '-----_ t ..,»o’ *,^ . • ’rj" : itluf r" •)•'.■• •’ ■*«• .)>. vv;,t j, , i |*wi . tk.' ■’r, 1 ->*><’ ^ , - »i 0 . f , Vi t vr» y^iy ß ì»v.^ \i>AtViV %*wVy u li * am. ,v. )t*«p tu\u T1 |*^"1^nn*i,.,|,rv '.»»vii T inu‘f.1 . -viy * IbC-T' 0- *t- fi y V- >N> ' . W^li . ’ ' ‘y Ì.'t'T«* ^ ^ÌvHkx^v .h i*' iw*jT»ni*«" H*»* ^*i• f*s /; " r ; 'r ST'Ìt^. ^uvM.ÚÍ'-i'U / ^ »rr. 'tjcntviCMCij. • jl(xct¡xs . '-r*! -T*fir I X .^1 .*• Icv7v' . V, •*• i.\P«r t\" r 1 M- ^ :cU. ^aC/4' •' l. ,*' rr \ r Ç*'' *fuu‘> 2"3.a^ìo«»\\ ■» , ,11» v* V* vii' • vW ( *V >■»>*' r»’ ■* i, >V|iL vr Il cartolare di Guglielmo Cassinese - fo. 1 verso. INTRODUZIONE XV che una visione completa di questo mondo medievale non crediamo sia possibile senza aver presente tutto il materiale inedito dei notai genovesi, di cui ora si sta preparando la pubblicazione, abbiamo preferito di rimandare questo studio ad un secondo tempo, quando cioè colla pubblicazione integrale di tutti i notai, si avranno veramente a disposizione, con larghe possibilità di analisi e di raffronto, tutte le fonti possibili e desiderabili per una ricerca definitiva e completa (1). Allora l'improba fatica di un simile studio sarà anche facilitata dagli indici dei nomi e dei luoghi che, come l’edizione del Cassinese, accompagneranno la pubblicazione di ogni cartolare. Ma se abbiamo forse errato in difetto per quanto riguarda l’illustrazione del carlolare, riteniamo di aver fatta cosa adeguata all’importanza dell’edizione, nel curare la riproduzione del manoscritto colla maggiore scrupolosità possibile, non temendo di essere criticati per eccessiva minuzia, anche in quei casi ove i rilievi potevano avere in apparenza una importanza del tutto secondaria. Ma in effetto, come hanno notato il Moresco e il Bognetti (2) i problemi connessi coll’edizione di questi atti notarili sono così complessi che neppure le cose minime possono venir trascurate, in quanto che da esse talvolta può sorgere un elemento inatteso e questo solo dar modo di interpretare e comprendere quello che invano si è ricercato dalla pienezza del contesto e dalla lettera del suo contenuto. Il manoscritto è stato riprodotto integralmente, anche se gli atti ripetono lo stesso formulario e le stesse clausole, in forma quasi sacramentale, come per es. quella per le obbligazioni delle donne: et ipsa abrenuntians legi Iulie, iuri hypothecarum et senatuscon-sulto Velleiano et omni iuri et cetera. Abbiamo conservato la lettera del manoscritto in ogni suo minuto particolare, notando anche e riproducendo i molti « lapsus calami » che il Cassinese presenta quasi in ogni pagina, in genere piccoli errori nella scrittura, come de invece di ad e di in, che sotto un certo riflesso possono considerarsi quasi normali : nulla di più facile di queste sviste dovute alla natura del lavoro e alle condizioni di tempo e di luogo in -cui il Cassinese l’ha compiuto. Nè d’altra parte potevamo pensare di rivedere e correggere e in (1) Il numero esatto delle imbreviature del sec. XII che si conservano nel R. Archivio di Stato di Genova e di cui si effettuerà la pubblicazione, non è accertabile con esattezza. Gli atti del Cassinese, che sono 1900, rappresentano certo un nucleo assai importante; ma nel complesso non rappresentano forse che un sesto. (2) Op. cit., pag\ 63. XVI INTRODUZIONE parte rimaneggiare tutto il testo, senza alterarne e modificarne a nostro solo arbitrio la lettera originale, in quanto che sarebbe stato difficile stabilire un criterio oggettivamente esatto ed un li mite razionale a queste correzioni. Abbiamo quindi preferito riprodurre testualmente in ogni suo più minuto particolare il manoscritto del Cassinese, anche se questo ha imposto molte annotazioni esplicative, tutte le volte che la precisa nozione del contesto le rendessero anche solo desiderabili, se non necessarie (1). Quanto ai criteri da noi adottati nella edizione, sono fondamentalmente quelli dell’Istituto Storico Italiano; con qualche lieve modificazione ove le particolarità del manoscritto le rendevano opportune. Abbiamo del resto seguito in tutto e per tutto il metodo di pubblicazione adottato dai prof. Chiaudano e Moresco nell’edizione del Giovanni Scriba (2). Qualcuna delle norme seguite da questi autori fu da noi estesa a proposito delle abbreviazioni usuali usate per indicare le monete. Così non abbiamo ritenuto di dover sciogliere l’abbreviazione monetaria lib. den. jan. in librarum dena-riorum januensium, come pure l’altra bis. in bisantius -ii, -ios ecc., perchè devono ritenersi entrambe volute dallo stesso notaio. In qualche caso siamo rimasti in dubbio nella lettura del testo, se doveva intendersi cantarium o centenarium; abbiamo lasciato la forma abbreviata cani, o cent, secondo che appariva più probabile la forma coll’a o quella coll’e. Analogamente abbiamo qualche volta lasciato rub. e rot. quando non potevamo accertare se il notaio intendeva veramente riferirsi alle voci rabus e rolulus (3). Per i nomi (1) Cfr. in questa edizione il documento n. 1214. È un buon esempio delle correzioni e delle successive revisioni a cui il Cassinese talvolta sottoponeva i suoi atti. Il notaio, dopo aver chiusa l’imbreviatura torna e ritorna sul suo contesto. Probabilmente sono in gran parte modifiche e correzioni richieste dalle parti. Nel citato doc. 1214, per es. la causa negociandi indicata genericamente, era prima stata specificata « emendi centenaria III de cuniculis », iiase che appare nell’imbrevi atura come cancellata. (2) Cfr. op. cit., pag. xlix. (3) Non abbiamo invece cercato di integrare e dare per intero le frasi ceto-iate, che in genere si riferiscono a formule generali dei contratti. Sono indicate nel contesto originale con l’inizio della formula a cui segue l’abbreviazione et cet. e cioè et celerà. Abbiamo quindi riprodotte tutte queste frasi ceterate come si trovano senza integrarle. Ad es. la formula si terminimi veì terminos et cet. fu conservata così come si trova, anche quando è certo che si deve integrare in analogia anche ai formulari di altri notai : si terminum i ti terminos huius debiti sibi vel suo certo misso per se nel suum certum missum produxerit. Qualcuna di queste formule ceterate presenta qualche oscurità. Ma trattandosi di frasi che si trovano riprodotte quasi nello stesso modo in tutti i notai, lo studio completo di tutti i cartolari di questo periodo potrà risolvere pienamente ogni incertezza al riguardo. INTRODUZIONE XVII proprii composti di due parole, delle quali l’una è generalmente l’aggettivo Bonus, come per es. BonusVillanus e che si trovano nel lesto entrambi declinati secondo il caso richiesto dalle norme ortografiche, abbiamo seguito la regola di riprodurli come se fossero una sola parola, però ponendo la maiuscola anche alla seconda parola e ciò allo scopo di conservarne distinta l’entità grammaticale. Abbiamo voluto scrupolosamente riprodurre, come nel testo, e trascrivere senza variazione tanto Vi quanto Vj. A prima vista ci era parso che il notaio non avesse al riguardo alcuna regola e che usasse capricciosamente l’una e l’altra lettera, per modo che fosse proprio inutile il conservare questo duplice segno di scrittura; lanto più che in un gran numero di casi la forma della scrittura non permetteva di leggere se il notaio avesse usato o l’una o l’altra. Ma poi da un più diligente esame del manoscritto abbiamo rilevato, che, a parte l’interesse a conservare la doppia forma per ragioni di fonetica medievale, utili ai fini delle ricerche glottologi-che, il notaio usava nel contesto l’i come normale e quindi abbiamo lasciato anche la forma j. Ogni documento, salvo qualche rara eccezione, porta in margine una specie di intestazione a mò di rubrica quantunque non scritta in inchiostro rosso, nella quale è indicato generalmente il destinatario dell’atto e cioè la persona che aveva interesse alla redazione dell’atto e a cui favore esso faceva prova. Analoghe indicazioni marginali si trovano nel Giovanni Scriba e in altri notai dell’epoca. Talvolta nei cartolari si trova anche una o più pagine nelle quali vengono riportate per ordine alfabetico o per data tutte le rubriche; questo allo scopo di agevolare la consultazione del cartolare (1). Nessuna traccia di una simile indice si trova nel Cassinese, nè abbiamo alcun indizio che questo notaio l’abbia redatto. Una fonte di gravi difficoltà è stata la trascrizione dei nomi dei luoghi, assai frequenti in tutto il testo. Per una parte di essi (purtroppo minima) la lettura non ha presentato dubbi, trattandosi di località assai conosciute e già note per l’edizione di altri testi. Ma per i nomi delle piccole località del Genovesato e in genere delle terre della Liguria, nella montagna e sulle due riviere, in moltis- (1) Il notaio Raimondo Medico ha un indice alla fine del cartolare dell’anni 1215. È il più antico index di questo genere che si trova nei cartolari del R. Archivio di Stato di Genova. Egli segue l’ordine cronologico delle rubriche. Cfr. Registro detto Lanfranco IV, io. 203 v. e Chtaudano e Moresco, op. cit., col., pag. xxv e seg. Un index più antico si trova nell’Arch. Coinun. di Savona nel Registro detto del notaio Arnaldo Cumano, voi. 38, fo. 204 e seg. L'index è del 1170 e anni seguenti sino al 1178. xvi:i INTRODUZIONE simi casi siamo rimasti assai incerti e possiamo essere incorsi inconsciamente in errori di trascrizione. Qualcuno di essi forse si sarebbe potuto evitare con una conoscenza diretta delle diverse località di questo territorio; ma in mancanza di un dizionario topo nomastico della Liguria per il Medioevo (opera che sarebbe utilissima per la storia e la conoscenza di Genova e dei documenti notarili del sec. XII), non abbiamo potuto fare sempre una trascrizione dei toponimi assolutamente perfetta. Anche per i nomi di persone non escludiamo qualche incertezza e conseguentemente possibilità di errori specie nella lettura delle consonanti e delle vocali di forma analoga (1). # * * Abbiamo il dovere di ringraziare le molte persone e gli Enti sotto il cui patronato e coll’aiuto dei quali ci è stato possibile compiere l’opera che viene ora pubblicata. Un’assistenza indispensabile nel preparare il testo dattilografato della presente edizione ci venne dalle Signorine Ruth Reedal ed Ioyce E. Eierman, assegnate per la preparazione dell’edizione, sotto la « Fera » e la « Nya », in aiuto nostro neU’Università di Wisconsin. L’Index locorum et persona-rum fu invece compilato dal dott. Alberto Alberti sotto la direzione del prof.' Mario Chiaudano. Negli Stati Uniti la Facoltà di Storia dell’Università di Wisconsin presieduta dal prof. Paul Knaplund e la Scuola per laureati della stessa Università con il suo Decano E. B. Fred sono stati i patroni dell’impresa e per mezzo dei Reggenti dell’Università l'hanno generosamente appoggiata con importanti sussidi fmanziarii. Il prof. Giuseppe Rossi della stessa Università ha prestato generosamente il suo aiuto traducendo in italiano le note e una parte dei regesti. In Italia abbiamo un debito ugualmente grande di riconoscenza verso enti e persone. Soltanto la R. Deputazione di Storia Patria per la Liguria e la Collezione di studi e documenti per la storia del (1) Nel testo del Cassinese certe lettere e certi gruppi di lettere sono facili a confondersi. Le lettere di questi gruppi sono le peggiori ad interpretarsi, specie ove compaiono le seguenti consonanti e vocali : a, c, e, /, o, r, s, l, seguite da i, Í, c, r ed e. 11 Cassinese, scrivendo in fretta, con piccolissimi caratteri e con scrittura assai serrata, non differenziava troppo esattamente Je singole vocali e consonanti. L’ambiguità è facilmente rilevabile quando si tratta di parole e di frasi del linguaggio comune; ma per i nomi propri e di località l’incertezza permane e soltanto nei casi in cui il notaio ha ripetuto più volte lo stesso nome siamo riusciti a determinare esattamente la lettura. Sono queste mende inevitabili e che possono rimediarsi soltanto con l’esame -definitivo di tutto il materiale notarile del sec. XII. INTRODUZIONE XIX commercio e del diritto commerciale italiano, hanno resa possibile la pubblicazione di questa edizione da tanli anni auspicata. Noi siamo particolarmente grati, al Prof. Vito Vitali che mantenne con noi un difficile lavoro di cooperazione transatlantica. Guida indispensabile e larga assistenza ci vennero dai prof. Gian Piero Bo gnetti e Mario Chiaudano della B. Università di Genova, che ci aiutarono in tutti modi per la collazione del manoscritto e per la redazione dei regesti. Ai Direttori della Collezione S. E. Federico Patetta e Prof. Mario Chiaudano è toccato il difficile ed ingrato compito di riscrivere e rifondere centinaia di note e di regesti originariamente scritti in inglese, di rimaneggiare e tradurre la presente Introduzione, di seguire in tutte le sue fasi la correzione delle bozze. Ad essi vada il nostro grazie più sincero, che non ci pare neppure sufficiente per esprimere i sensi della nostra più viva gratitudine. Dedichiamo questa edizione al prof. Eugene Hugh Byrne, che fu nostro Maestro nella Università di Wisconsin e che indirizzò i nostri studi su questi notai genovesi, così importanti per la storia del Medioevo mediterraneo. [/o. 49 r.] (*). IN NOMINE DOMINI, AMEN. SANCTI SPIRITUS ADSIT NOEIS GRATIA. IN(CI)PIT (CAR)TULARE (ANNI DOMINICE) NATIYITATIS MCLXXXXI, INDICTIONE Vili (1). 1. Giovanni di Premanico riceve la dote della nuora, Luciana figlia di Merlo di Premanico. 26 dicembre 1190. Patrimonium Luciane]. Confìletur Johannes de Primanego se habuisse de dote sue nurus Luciane fdie Merli de Primanego .... fdii Oberti lib. .x., et quieti! m se clamai et pagatum, et inde omnia bona sua habita et ba-benda ei pi[gnori obligat .... reci] pienti prò fdia pignori obligat. In domo Sancti Damiani, die .vi. exeuntis decembris. Testes..... . . . . presbyter Wilielmus, presbyter Ardricus de Sancto Damiano, Ugo de Primanego, .mclxxxxi., indictione .vm. 2. L’arcivescovo Bonifacio dà a livello a Rolando ed Embriaco dei fu Castagnolo di Sestri Levante la decima del mare presso Sestri Levante e dalla pieve di Lavagna a Portovenere. 26 dicembre 1190 (2). Locatio archiepiscopi Rolando et Embriaco [de Sejes]tri], Dominus archiepiscopus Bonefatius Januensis locat et dat et ce-dit Rolando et Enbriaco filiis quondam Castagnoli de Seje[stri reci jpientibus prò se et prò fratribus suis ad colligendum et procu-randum totani decimam maris que colligitur per archiepi[scopum (*) Il foglio è roso in parte intorno ai margini, il che causa molte lacune in tutti gli inizii del fo. 49 r. e "49 v. La lettura è ricostruita in parte sulla pubblicazione di L. T. Belgrano, Il registro della curia arcivescovile, in « Atti della Società Ligure di Storia Patria », Genova, 1862, voi. II, parte TI: Appendice di documenti riguardanti le proprietà e i diritti della curia arcivescovile di Genova, p. 464. Nei regesti, la data degli atti 26-31 dicembre fu indicala secondo lo stile cronologico moderno: 1190. (lì Aggiunto, di scrittura moderna: Guglielmi Cassinensis. Not..... (2) Pubblicato da L. T. Belgrano, op. cit., doc. XLIII, pp. 463-64. Più tardi M. W. Hall - IT. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese* 2 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS apud Se]jestrum et a plebe Lavanie usque ad Porlum Venerem li-bellario nomine usque ad annos .xx. Et ita pro[mittit] dimittere et non auferre et nullam molestiam facere et ab omni homine defendere per se suosque successores eis eorumque heredibus sub pena lib. .x. et prò pena bona palatii eis slipulantibus pignori obligat et pena soluta, locatio sit firma. Et ipsi per se suosque fra-ire? et per suos heredes promittunt colligere bona fide deci-mani maris infra iamdicta confinia et dare curie novem partes et dece-num (a) retinere sibi, et salvare et custodire res curie et non defraudare et nullam fraudem adhibere, et facere fìdelitatem quando placuerit domino archiepiscopo qui est vel qui fuerit prò tempore, suj) pena lib. .x. stipulata (b). Pro pena et prò reditu (1) omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat (c) quisque eorum in solidum abrenunciantes iuri solidi et omni iuri et pena soluta et (2) (d) ratione curie, videlicet (e) parte, cadant a iure locationis. In camera (3) archiepiscopi, ea die. Testes presbyter Ugo, Iohan-nes diaconus de Castello, Martinus Tornellus, Iohannes Cujani-gra (f), Mazascus. 3-, L’arcivescovo Bonifacio dà in locazione ad Amarigo di Molas- sana, Ugone de Salino, Giovanni Zapuzo, Fulcone e Giovanni figli di Rodolfo, il monte di Greto. 27 dicembre 1190 (4). Locatio archiepiscopi Amarigo, Ugoni, Iohanni et Falconi et lo-hanni], p. Dominus archiepiscopus Bonefatius Ianuensis locat dat et cedit Amarigo de Mollazana, Ugoni de Salino, Iohanni Zapuzo, Fulcomi et Johanni fìliis Rodulfi, montem de Creti ab Aqua Frigida versus Ajum sicut soliti erant tenere homines de Ajo, et vacaum et plenum et domesticum et salvaticum et boscum et prata ad tenendum il Belgrano stesso ripubblica lo stesso documento direttamente dal registro arcivescovile senza collazionarlo colla sua precedente pubblicazione, che pre-scnta alcune varianti, Atti, voi. XVIII, pp. 166-167. Le sue letture : (a) de cetero invece di decenum. (b) stipulata omesso. (c) obligare. (d) qua inserito, cfr. nota 2 sotto. (e) videlicet omesso. (f) anagnine. (1) conditione cancellato, prò reditu in sopralinea. (2) quod cancellato. (3) palatio cancellato, camera in sopralinea. (4) Questo documento, come il precedente, è stato pubblicato due volte dal GUGLIELMO CASSINESE 3 et habendum et usufructandum usque ad annos .xx. libellario nomine. Boscum tarnen locat eis pro suo uti set. non quod (a) pos-sint ve(n)dere nec vastare, set retinendo in statu in quo est vel in meliori, et ita quod archiepiscopus possit uti de bosco si sibi fuerit necessarium. Et hanc locationem iacit eis et eorum heredibus et cui voluerint permiltere habere, quod cui vel quibus concesserint, le neantur de conditione (b) respondere eis. Set si fuerin! de Ajo vel de Mollazana cui vel quibus permiserint tenere, teneantur ipsi facere fidelitatem domino archiepiscopo (c) qui est et qui fueril pro tempore, preter de filio Peroni, qui si fecerit fidelitatem domino archiepiscopo, remanebit in domino archiepiscopo, et archiepiscopo re-spondebit (c) de conditione de tenuta quam solitus est habere pater pi us in predicto monte, et preter (d) de Arduino et Johanne Urso et Gandulfo de Podio, qui si fecerint fidelitatem domino archiepiscopo teneant sicut soliti sunt tenere in predicto monte et archiepiscopo respondebunt (1). Quam localionem ut supra per se suoscjue successors promittit eis tenere firmam et ratam et contra non venlurum, et ab omni homine defendere (e) eis et eorum heredibus aut cui habere permiserint, sub pena sol. .xl. stipulata cuique eorum. Et pro pena bona palatii eis pignori obligat cuilibet eorum et pena so-luta, locatio sit firma. Et ipsi promittunt per se suosque heredes tenere ut supra, et dare in unoquoque anno nomine conditionis lib. .vili, in sancto Stephano (2) taliter (f) : Amarigus sol. .xl., l’go de Salina sol. .xl., Johannes Zaputius sol. .xl., Fulco et Johannes sol. .xl. et salvare et custodire et bonificare res curie et per se et per illos qui tenuerint, et meliorare et locationi nullam fraudem adbibere. Ita tamen ut si predicti, videlicet fìlius Peroni et Arduinus et Iohannes Ursus et Gandulfinus de Podio vel alter eorum (3) (g) tenuerint in predicto monte, tantum tenebuntur predicti conduc- Belgrano, Atti, II, 2, pp. 465-66, e XVIII, p. 167-168. La seguente è una collazione col documento pubblicato in Atti II, 2, pp. 465-66. (a) numquam. (b) condictione. (c) Il passaggio incluso nel testo fra le due (c), appare nel Belgrano come Sitgue : remanere obedientes in domino archiepiscopo, et archiepiscopo, respondere debere. (d) parte. (e) defendi. (f) taliter omesso. (g) socius inserito. Cfr. nota 3, pag. 3. (1) et archiepiscopo respondebunt in margine con richiamo nel testo. (2) Sancto Stephano in sopralinea. (3) fa. cancellato. 4 M. W. HAIA - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS tores dare minus quantum erit tenuta eorum. Et ut supra promit-tunt attendere per se suosque heredes et per eos qui tenuerint, sub pena sol. .xl. stipulata quisque eorum. Pro pena vero et condi-lione omnia bona sua habita et liabenda ei stipulanti pignori obliga nt, et soluta pena et conditione, cadant a iure locationis. Insuper promittunt facere fidelitatem domino archiepiscopo eiusque suc-cessoribus per se suosque heredes. Et Ugo de Salino et Fulco et Johannes iurarunt (h) fidelitatem domino arch[iepiscopo] (1) et eius successori. In camera archiepiscopi, die .v. exeuntis decem-bris. Testes Johannes dia[conus, de] Castello, Ingo Pellis, Bone-fatius notarius, Ugo de Novaria, presbyter HomoDeus de Murvallo. 4. Donumdei de Costa dà ricevuta a Giovanni Stralleira di una somma dovutagli sul patrimonio di Guglielmo Barillari. 27 dicembre 1190. [st]rall[eire] ]. p. Confitetur DonumDeus de Costa se recepisse a Johanne Stralleira lib. .v. et sol. .xii. de rebus Wilielmi Barrilaris quondam..... fratris et quietum se clamat et pagatum. Ex quibus denariis vel occasione eorum si de celerò requisitio fìeret vel actio moveretur Johanni vel alicui prò eo ab aliqua persona, et Iohannes Stralleira vel eius heres vel aliquis pro eo perveniret ad aliquod dampnum, DonumDeus per se suumque heredem totum dampnum promittit1 resti-luere, sub pena dupli in suis bonis. Et si non attenderit (2) ut supra Vasallus Stralleira et Wilielmus de Costa promittunt attendere pro eo, et proprios et principales debitores et pagatores se constituunt, sub pena dupli in suis bonis, et quisque eorum in solidum, abre-nunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorcm primo conveniri et omni iuri. Sub porticu Vasalli Stralleire, ea die. Testes Amigonus de Castello, Johannes dia[conus], Wilielmus zo-colarius. 5. 1/ marito di Aidela ne riceve la dote e le ja donazione nomine antifacti. 28 dicembre 1190. [io. 49 v.] (3) [Patrimonium Aidele] ]. [Confitetur.....]us Magister de......se habuisse de dote (ti) iuraverunt. (1) Bonefatio cancellalo. (2) atlenderint cambiato in attenderit, cancellando la lettera n. (3) In decembre nel margine superiore. GUGLIELMO CASSINESE & sue uxoris Aidele lib. .xiii. in medietate (1) domus que fuit in mani (2) . . . . [Iojhannes de Veguli dat1 Aidele in dolem prò lib. .xin., et est pro indiviso' cum Jacobo de Albario et quam Johannes com- paravit ab Opizone calegario et a . , . . uxor[e] Be......ria (3) et lib. .xii. in denariis, et quietum se clamat et pagatum. Et do-nationem propter nuptias nomine antifacii facit [ei et donat] in puis bonis lib. .xv. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civi[tatis] Janue. Et pro omnibus prescriptis, omnia bona sua habita et habenda Johanni de Yeguli recipienti pro Aidela pignori ob[ligat]. In curia Gontardi, die .mi. exeuntis decembris. Testes Lafrancus de Sosilia, Rolandus I/ucensis, BonusVasallus Barbavaira. .mclxxxxi., indictione .viti. 6. Broco di Lucca e Benedetto de Branca si impegnano a pagare una somma, per l’aprile seguente, a Tignoso di Lucca. 29 dicembre 1190. [Tignosi]. [Confitentur] Brocus de Luca et Benedictus de Branca se daturos Tignoso quondam Tignosi de Luca lib. den. jan. lxiiii. et sol. .ah. .......aprili» proximi, et inde omnia bona sua ei pignori obii- gant, sub pena dupli et ad penam consulum et treguanorum . . . . et quisque eorum in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Guido Gambiu, Vivianus Spolitinus, Bolandus Lucen-sis, die .hi. exeuntis decembris. 7. Pietro de Silo fa testamento. 29 dicembre 1190. [Testamenlum]. • Petrus de Silo sua ultima.voluntate iudicat prò anima sua lib. .l. ita distributas : decenum operi Sancti Laurentii et residuum in di-stributione sue socere Sibilie et Verde sue uxoris et Syli et Wilielmi de, Canneto. Reliquorum suorum bonorum heredes instituit Vria-laxinam et Isabelletam suas filias et ventrem sue uxoris si fuerit l'emina. Et si fuerit masculus instituit eum heredem, et unamquam-que suarum filiarum instituit heredem de lib. .cl. et de pluri in arbitrio predictorum. Et si aliquis eorum obierit sine herede legittimi coniugi], substituit ei alium vel alios usque ad ultimum et si (1) medietate in sopralinea. (2) Lettura incerta. (3) « .... de Veguli dat Aidele in dote pro lib. .xiii., et est pro indiviso cum Jacobo de Albario et quam Johannes comparavit ab Opizone calegario et a .....uxor[e] Be .... » in sopralinea. 6 M. W. HALT, - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS omnes, substituit eis Sylum vel eius heredem de lib. .c., et heredem Wilielmi de Canneto filium Sibilie de lib. .l. Residuum quod fuerit sit in distributione predictorum. Suam uxorem dimittit domnam et dominanti et tutricem (1) rerum et filiarum ad faciendum quoi! placuerit, et ita quod sua socera et sua uxor habeant habitationem domus in vita sua. Et de rebus sua uxor possit mittere et facere et per mare et per terram causa negociandi et1 recipiendi et dandi po-lestatem liabeat plenarie, si cut ipsemet habet vel habuit aliquo modo. Hec est sua ultima voluntas, et si quod ius et cetera, et si quod aliud testamentum vel codicillum fecerit, vult ut sit cassum et vacuum. In domo Ogerii Venti, ea die. Testes Amicus Advocarius, Otto de Langasco, Michel Vozicantus, Amizo pellizarius, Rolandus de Canneto, Wilielmus Pont us, Wilielmus de Canneto1. 8. Lamberto di Besançon (?) contrae una societas con Giovanni di Liége e con Gualterio genero di Carlo di Besançon per traffico in Napoli e altrove, esclusa Alessandria e l’oltremare. 29 dicembre 1190. Johannis de Leges et Gualterij]. Confìtetur Lambertus de Bensonzono se portare in societate a Johanne de Leges lib. .cxx. et a Gualterio genero Carli de Bensonzono lib. .cxx. et de suis lib. .cxx., Napolim et inde quo sibi videbilur melius, causa negociandi, bona fide, preter Alexandriam et Ultra-mare .In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum capitali et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et possit mittere eis in Ianua et cum te-stibus de his sicut. videbitur sibi bona fide. Et super societatem portai a Gualterio lib. xviiii. et a Johanne eodem lib. .xiiii. ad quartam profìcui, que debet reverti ad societatem, et que debent lucrari et expendere per libram cum societate. Et possit mittere et facere sicut de societate. Et ultra hec portât ab eodem Iohanne petias (2) .x. de sagis et petias .n. de Mensa causa vendendi, bona fide et si babue-rit minus de unciis .xxvm Johannes promittit compiere ad ra-tionem quarti, computando sol. .l. per unciam et quarta debet reverti ad societatem et profìcuum et capitale promittit reducere ei vel eius certo misso. In domo Johannis de Leges, ea die. Testes Paulus draperius, Wilielmus Parvus de Canneto. (1) et tutricem in sopralinea. (2) .xxvi. cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 7 9. luxiana, vedova di Guglielmo Barelli, promette a Bonvasxallo Barduzzo il pagamento della, dote della figlia Aidela. 29 dicembre 1190. BoniVasalli Bardussi]. Promittit Juxiana uxor quondam Wilielmi Barelli se daturam BonoVasallo Bardusso lib. .vi. prò dote sue filie \idele a pasca pro-xima ad annum proximum et si Ugo de Camugi aiiiea venerit, an-tea pagare promittit ad mensem .i. proximum, sub pena dupli. [Jurat] etiam pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si termi-num vel terminos et cetera. In ecclesia Sancti Laurentii, ea die. Testes Rubaldus Porcius, Johannes Mazamor. 10. Giovanni de Bruscada, Corrado da Sestri Ponente e Baldui-no figlio di Giovanni Cane promettono a Lanfranco Ricerio la fornitura di ventiseimila mattoni. 29 dicembre 1190. [Lafra]nci [Riceri]j] (1). Promittunt Johannes de Bruscada, Curradus de Sexto, Baldoinus fdius Johannis Canis se daturos Lafranco Ricerio miliaria .xxvi. de madonis bonis et bene coctis et legaliter per totum aprilem proximum et de pretio clamant se quietos et pagatos, sub pena dupli. E! Wilielmus (2) Porcellus debitor et pagator sub pena dupli, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Sub porticu eiusdem [L]afranci, ea die. Testes Wilielmus de Palio, Alamannus de Iusta (3) Raimundus Unaldus. 11. Beldi, dall’ospedale di Rivarolo, fa dichiarazione della dote da lui data a Vera, moglie di Giovanni. 29 dicembre 1190. [?]• [Con]fìtetur Beldies de hospitali de Rivaroli quod dedit in dotem ante quam se obtulerit hospitali Vere uxori Johannis fìlii.....ci cuxi- num .i., bancam .x., catenam .i., et caciam .i. rami, et lebetem .i., et sospitale .i., que fuerunt appreciata sol. .xx., et ... . Johannes confitetur se recepisse in dotem prò sol. .xx., et quietum se clamat et pagatum et sua bona pignori obligat (4). Testes Altilia Ferraria, Mabilia [quondam] uxor Opizonis Lecavele, Wilielmus Clericus de Vairato. In domo heredis Opizonis Lecavele, die .in. exeuntis de-cembris. (1) Atto cancellato riga per riga. (2) Rubaldus cancellato, Wilielmus in sopralinea. (3) Forse : Pasca. (4) et sua bona pignori obligat in sopralinea. 8 M. W. HAJLL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 12. Pietro de Silo contrae una societas e altro affare di commercio con Silo de Burgo, Rainaldo Bocheto, Balduino de Silo e Guglielmo Parvo di Canneto, per Napoli e altrove. 29 dicembre 1190. [Syli] et Rai naldi]. Wilielmi fratris Parvi de Canneto]. Testes Otto de Langasco, Jacomus de Jan no Zocolo, Pascalis de Faxolo. Ante domum heredum Ansaldi Ceba, die eadem. Confitetur Petrus de Svio se portare in societate a Sylo de Burgo lib. .l. et a Rainaldo Bocheto lib. .L., et de suis lib. .L., Napolim et quo volue-rit et sibi videbitur causa negociandi melius, bona fide. In reditu vero Januam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit cum capii ali. Et salvo capitali, profi-cuum per medium debet partili inter se et eos. Et ultra hec confiletar portare lib. .c. de societate sua et eiusdem Syli et Balduini de Silo quam habent insimul. Item confitetur portare ab eodem Sylo lib. .cxxxviii. super quibus est. iturus filius Syli. Item de rebus Balduini de Sylo lib. ,l. pro amore. Item portat de societate quam habent insimul Bainaldus et Silus et Jonathas (1) lib. .xvi. ad quartam proficui, que debet reverti ad societatem. Et de his possit mittere et tacere sicut sibi videbitur melius bona fide. Et a Wilielmo fratre Johannis Parvi de Canneto lib. .c. et de suis lib. X., volúntate pre-dictorum. )3. Pietro Vento, per conto di Simone Vento, dà in locazione a Guido tornator un immobile in « Solari ». dicembre 1190. [)o. 1 ?’.] (2) Locatio [Petri] Venti Widoni tornatori], Testes Ingo de Gal[iana], Ugo Bernardus, Vasallus1 de Merlo, Ober-tus zocolarius. Ante stationem Wilielmi Venti, die.... Petrus Ven-1us locat pro Simone Vento Widoni tornatori voltam in Solari (8) cum domo et cum botea et cum ban[co].... solitus est tenere Pei-rus Bergognonus pro Si-mone Vento, ad tenendum et habendum ab epiphania a[d annos x, si pla]cuerit Simoni quando veniet. Set si ei non placuerit ad suum adventum, Petrus exinde non teneaiur, set usque ad [adventum].... promittit dimmittere per se et per fìlium Simonis. Et quod usque tunc non ei auferetur nec molestiam ei fiet. Et.... et W^ido promittit tenere ab epiphania ad annos .x., si (1 ).....lib.....pro amore cancellato. (2) I primi fogli nell’attuale composizione del cartolare sono in pessimo sialo; donde vaste lacune nella lettura. (3) in Solari in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 9 placuerit Simoni ad suum adventum, et [tenere pro] conditione lib. .vini. Ut supra promittunt attendere ad invicem sub pena lib. .x. stipulata in omnibus bonis, [quisque in solidum] pignori obii-gant, [abrenunciantes] iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. 14. Alberto de Unazase (?) si obbliga di dare una somma di danaro a Oberto diacono de Vineis, entro il 2 febbraio 1191. dicembre 1190. Oberti diaconi], * (1) Confitetur Albertus de Unazase... se daturum Oberto diacono de Vineis lib. .viiii. ad purificationem sancte Marie proximam, sub pena dupli. In domo in qua habitat idem Obertus, ea die. Testes Germanus batifolium, Iohannis Leo, Marinus de Sosilia. 15. Milo di Piazzalunga si offre, coi proprii beni, all’Ospedale dei Crociferi, al Bisagno, consenziente la moglie, dicembre 1190. Hospitalis Crucigerorum de Bisanni], Milus de Platea Longa offert se et sua et specialiter locum de Bavali Domo et hospitali [Cruci]gerorum de Bisanni, et donationem mter vivos (2) facit fratri Silvo et fratri Alberico et fratri Viviano recipientibus nomine hospitalis ut decetero hospitale liabeat, te-neat, et quiete possideat omnia bona sua mobilia et immobilia, si ne omni eius omniumque prò se contradictione. Et possessionem cum dominio eis nomine hospitalis confitetur se tradidisse, et hec omnia facit consensu et volúntate sue uxoris Matelde presentís et volentis et remittentis hospitali omne jus quod habet in marito et que finem et donationem omnifariam facit hospitali de omni iure et de omni action e quod habet in bonis mariti vel habuit in patrimonio vel antifacto vel aliqua alia occasione, et promittit quod decetero 'iul-lam requisìtionem faciet nec actionem bonis mariti per se nec per alium pro se occasione aliqua sub pena dupli de tanto quanto age-ret in suis bonis. Abrenuncians legi Iulie et iuri hypothecarum et decreto consultus Velleiani et omni iuri. Et facit hec omnia concilio et auctoritate suorum amicorum, Germani batifolii et Bernardi Ortulani et Petri Ortulani. Iuxta hospitale Crucigerorum de Bisanni, [ea] d[ie]. Testes presbyter Artusius et Wigenzonus Loro-bardus de Bisanni et consiliatores. (1) Si sono enti-assegnati con un asterisco i documenti non cancellati. (2) ei, cancellato. 10 M. W. HAJJL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 16. I frati crociferi del Bisagno promettono a Matilde, moglie di Milo di Piazzalunga, una somma, a soddisfazione di ogni suo credilo sui beni del marito e sul fondo di Bavari. dicembre 1190. Alatelde]. * Promittunt [frater Silvus] efc frater Albericus et irater \ivianus Crucigerii de Bisanni se daluros Matelde uxori Mili de Platea Longa lib. .xx. a kalendis ianuarii proximi ad duos annos proximos pro patrimonio et antifacto eius et pro omnibus [iuribus] et actionibus quas habebat in bonis mariti et in loco de Bavali quern [do]navit hospitali Milus et boc locum confìtentur esse obligatum ei pro suis rationibus ei pignori obliganl.... Sub pena dupli, ea die et loco et testibus. 17. Arbitralo nelle liti tra Pietro Balbi e Guigenzone figlio di Ottone Terragni, dicembre 1190. [Wigenzjoni et Pet[ri B] albi]. Martinus [et Ogerius] de Agnello, Vasallus Muxejonus, et A[n-sal]dus de Ma[ri]... Petrum Balbum et Guigenzonum fdium quondam Ottonis Terragni ab eis.... vid.... quod Wigenzonus petebat.... Petrum Balbi lib. ni quas ipse.... debuerat habuisse a.... Wi-genzoni.... lib. habuisse (1) de precio domus cjue iuit Ottonis Terragni et petebat ....imed.... pa.... (2) ultra illam medieta-tem quam habet quam ....s lites que.... occasione bonorum Ottonis Terragni, et Berte uxoris ......... [P]etrus Balb[us] inter eos posuerunt .... suo arbitratu et insuper iuraverunt quod starent .....patrimonium Berte et inquirentes .... esse et consilio et —entu____ arbitratu laudaverunt .... Wuigenzonus .... (3) Petrus Balbus sol. .x. pro patrimonio.... et sol. .xx.....te et pro terra de Stropa usque ad kalendas m.... ussue .... Petri (4) Balbi tantum quod bene valeafc sol..... valuerit sine .... pro te.... Guigen- zonus a Petro Balbo (5) et herede eius Bal[bi] et Petrus Balbus (0) et herede eius a Wigenzon[o] .... occasione bonorum Ottonis Terragni et Berte et lauda.... ut decetero nullam inquietudinem .... ingerentur inter se, sub volta Fornariorum (7) et laudaverunt..... (1) habuisse in sopralinea. (2) .... Berte cancellali. (3) in bonis cancellato. (4) prò ei cancellalo. (5) et herede eius Bai......in sopralinea. (6) et herede eius in sopralinea. (7) et laudaverunt.........in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 11 18. Un canonico di San Lorenzo dà in locazione un immobile in « Faxoli ». dicembre 1190. .....] * ... [ca]nonicus Sancii Laurentii Homidei (1) locat per suum fra-Irem (2) Wilielmum locum.... de Faxoli ad tenendum usque ad .... el quam locationem promittit tenere et hàbere firmam et ratam et).... ab omni homine defendere sub pena sol..... [abrenuncians iuri quo] cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri [insuper] promittib .... nomine .... et salvare et custodire ........ et bonificare et locationi nullam adhibere ...................... et prò pena et conditone omnia bona sua ei stipulanti pignori obli-gat. Testes .....................In ecclesia Sancti Laurentii, ea die. 19. Contratto di societas per traffico a Napoli, Sicilia e Oltremare, tra Gionata Cavaronco e Imberto Vezastello. dicembre 1190. .....] [Societas] quas habent insimul Ionathas Cavaruncus et Imbertus de Vezastello .... de lib. .Lxx.... super totum lib. .ccxx.... ex quibus Imbertus confitelur portare [lib. .evi.] volúntate [Iona] thè Napolim et per [Siciliani] ........ et quo voluerit preter in Romaniam .... .... [voi] uit pro ire (3) .... Ultramare................profìcuum quod ........ Ionathe vel sui certi missi et lib. xv.... de........ [ea die et] loco. [Testes .... Gontardus ..... 20. Imberto de Vezastello rilascia una dichiarazione circa la sc-cietas, di cui all’atto precedente, che è stata aumentata. Porta a trafficare un anello con zaffiro, per conto di Oddone de Melazo. gennaio 1191. i/o. 1 v.].....] (4). * [Societas quam] habuit Imbertus de Vezastello a Ionatha Ca- varunco et ab Oddone de Melazo que fuit bis..... [est] inter eos, et que est augmentata quod est lib. .cl. Gonfìtetur idem Imbertus portare has lib. .cl. ut [superius (?) vo]luntate (5) Rubaldi et Od-donis. Ea die et loco et testibus. Et ab Oddone anulum .i. saphi- (1) In fondo per postilla. (2) de..........in sopralinea. (3) Lettura facoltativa: (port)averit (4) In ja(nuario), in margine superiore. (5) Ionathe cancellato. 12 M. W. HAXiL - H. C. KRTJEGER - R. IL. REYNOÍLDS ri (lì precii sol. .l. et possit mittere in Ianua. .mclxxxxi., indic-tione mu. 21. Ogerio Galleta dichiara che la somma che ha ricevuto in so-cietas da Gionata e da Oddone vien aumentata, e sarà trafficata per conto di Bubaldo e Ottone, escludendo il viaggio in « Romania ». Porta anche un usbergo per conto di Oddone, gennaio 1191. .....] [Societas qjuam habuit Ogerius Galleta, a Ionatha et ab Oddone de lib. .ccc. est augmenl'ata quod est lib.-.ccccvim. Et .... quas libras cmnes confitetur Ogerius portare volúntate Rubaldi et Oddo-nis quo voluerit preter in Romaniam, et celerà ut superius. Et ab Oddone osbergum .i. Ea die et loco et testibus. Et possit mpttere in] Ianua si videbitur sibi. 22. Imberlo de Vezastello dichiara di portare a Napoli, per rivenderli, dei drappi ricevuti in pegno da Imberto di Verzellaio, col cui ricavo si pagherà il credito, rimettendo il resto al debilore. gennaio 1191. Imberti de Verzellato]. Confitetur Imbertus de Vezastello se portare in pignore ab Imberto de Verzellato platas .mi. (?) de drapis Napolim causa vendendi bona fide, et se pagandi uncias1 .xxxii. auri de tarino pro lib. .lxviii. et sol. .mi., quas confìtetur se recepisse ab eo, et quod superfuerit reducere vel mittere implicatum promiltit ei vel eius certo misso ad fortunam Imberti de Verzellato, set pignus debet esse in eundo ad fortunam Imberti de Vezastello. Ea die et loco et testibus. 23. Iìuggerono de Brazili dona, con vincoli fedecomissarii, certi immobili a Sofia, figlia di Fredenzone Gontardo, e madre delle proprie figlie, gennaio 1191. Sophie]. Rogeronus de Brazili donationem inter vivos (2) facit Fredentioni Gontardo, recipienti pro filia sua Sophia, de medietate loci quem habet in Bisanni, et quod fuit Philippi de Dafaro, et quam mcdie-tatem habet pro indiviso cum Fu [Icone] Lanzavacca, et de terra de Preruncor quam comparavit a filia Ansaldi Messacaci, quas ter- (1) precii s. t, in sopralinea. (2) facit in sopralinea. i * Hw f-,: « W>W ff T * iW»i.'. jiHiw. •M- <:......» • . 1 » i «X.v I 7 \ N"J*w4*i ,, fiïîrsr > i " ib.'Vlt« ’7*V' V,v* „> .. % <'.. >àri «.*• H»c»»* ù .* : ■ ' i « Sift j &i>r \ff .*-?»* > vn» •« lu'-«ka- ^ * -Ts ^ * t » » • KJ v*yUoiiT • Mm. ». **'’•%*' jvfi* U»«u»t .f, *rtrf^’ 5 ', 'ry'^IA Ai ^ •• çJa.ni ,, « n*. ^ t *5 ^ ^ ,<;s'.4 V. - • fl.w^vvvn-; ^ fa f * *‘ • .'»H--“ \f •! U« l*»»-|i . Y* •*x ' , .' ,^.>rjí.m.VgU'-wu? •— *•■ •■•' ..À .... W^*«ô;\ ■'••il'J^n.M.’t-Wdl-.I.Ml,, • — - - i»¿. I /<<& k *ry,%*r. .V .fr •.. r-<> I ... i ;**it Mtitjf-w J ■&■ -'^. S •'. u'S (m. ,u \'['A 'V.*> UV ' > flw' }’■*■'-•>'■ Vrtf-li .< |. Iji ,.• <»vt : ’.»• »**• ' f y\t*\t ^‘v' ,vU< V *»|f ^ ir/ i \>( >««( « ^ r.J A.vM'ASUif ^wvmtr* J V^-iL x-c*l'•■ V. i' .•<» ITS\* 2ÍV*^Àlr. ■■• ■ '-■• :--«• î .w tjV , J u>411}' ¿ ' ’l»^1 ^ . *' 'tV'. ) j *i» *- ' ^ ■■' 1 ' i' f V1 * M jV"' rW •"•'■ T« ' t. ) i>7 .........V< 11" ¿lAV'^<’ lij.il« 4*»»lv «' l«4 IrxM . r, a T. «w/ti- >»«•••" ^ I- -3 J* - , » - » ■" ; :4 >v' ^ .-r ..... . ■ ’ ’ •/■•■•’ tWv.t >vW.^n/r>. 'ii, .il‘4v •■•'• - ' •*!.■ >'• ”‘W ' 1 ■ . ,'*> , ï *i vlùi(iwo«nit., fir t¿.f !"û* ■ ■' **’" “*• '*• ftyi 't>'k V.-GHÍ..M-to 'y-Y.^. ^ tv . v ,), , i :r* ;; -v ï/- v' ‘ > r - ,k*T 't4*.wr ■ , * fc-iv— •' •- 'ïf . If1 ,15/ ' ^.'"Ar iü-’ S ïÿ'9 ■ ' ^ Si,»'r '•*>• - ;'■ -' v; _ '• «rfr' Idilli ‘ ^ •> - ^¡i>£ ' ^ »• i'^'.-Uj) ' rrr*i i fì-^W c y* ij «.»' >1'1 ' f'''“ 1,1 . v> -'¿"j. i â'V’iTl». v*»\ lU.-l-iT} Æ»~ >1- ' . -C U» (S * • »'• /•■•<• '•••J' < k-Tl*lT -.V),!»•' V (»n« yf <»*»** tfi»*n34. îa. 1 . V . > ■— '"v-f.-v . ' ,• • •• k,¡C,^4-u7,Wñj¡r. ->>• /'tyt ■';í¿,*%£?., ‘-,1 .. ',. in^nr )i "tí ' CAwW—*' **«•• , , > »• íi< ••» ;< •» ^ v - v .i . ^ n >1 j; .*' mi»’f*'V/ '*' r?.* '^’>> H »•' ' - ■• ’“>••. Vp •*•► , <*j.» C:<» ^1« L* ., . -h.. , ? 1 -s •-. fin’ ^ ••/ f¡L>'Uit ha**t » i* »>%;*._ pihk^if V ^'1 , y <■ - , -r: -»•-•'rtV ’• ' r. . 1 •’ - ïiV * / 5^1 >V».c*- .y't% >, 'V it- - -V^A , (v,'1‘* / V» ^-* i '¿rr‘ lf •'l* ^ y» ’v,,^ , ,“i » *j ••'•'' •'*• J V» • ‘ i ■ ., ..uw-v.L,. ■-v.vi““'-^.' * <& ,r - ' -> r; .. •< - ... f^v , 21 ( BIBLIOTECA \c ^ s 45. Rolando Vallesclla cede a Balduino Vivesitis e a Doneselle i proprii diritti nella nave di Guglielmo de e soci. 8 gennaio 1191. Balduini et uxoris] Rolandus Vallexella dat et cedit liberam facultatem Balduino Vi-vesilis et eius uxori Donexelle, ut in suo loco possirut petere omnes rationes quas habet in nave Wilielmi de Alinerio et sociorum, el ut possint agere direclo et utiliter omnibus modis, sicut ipse potest vel poluit. Testes Balduinus filius Martini quondam magistri, Mai-nerius de Campo, Oberius magister. [Sub] volta Fornariorum, die .vili, januarii. Et quad fecerint sii firmum et stabile per se omnes-que pro se. 46. Rolando Valesella fa una dichiarazione circa la societas che egli ha con Balduino Vivesitis, in merci presso Marsiglia. 8 gennaio 1191. Balduini] [Coniìtetur] Rolandus Valexella se habere societatem quam habet cum Balduino Vivesitis apud Marsiliam in mercibus. Quibus mercibus venditis........bona fide, totum proficuum quod fuerit promittii adducere vel mittere in Janua ad fortunam Balduini [eius] iusso. Et capitale porlat causa negociandi quo sibi vide-bitur bona fide. In reditu vero Januam reducere promittit in po-testate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cimi capitali. Testes Helion de Clavica, Johannes Busca. Ea die et loco. 47. Atto relativo a societas commerciale tra Salernitani. 8 gennaio 1191 (1). [Testes] Ma[nfredus] Guercius, Paulus draperius. In statione he- redis Opizonis Lecavele, ea die.......Salerno jurat super san- cta Dei evangelia Martino W...... lib. .vim. minus sol. .11. prò socie- tate quam habuit ab eo.......per annum usque dum sit pa- gatus, sub pena dupli, nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera. Et Rizardus de Salerno cognatus eius demi . . . ......promittit! pagare has libras et proprium et principalem clebitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abrenuncians. [Et iurat] quod de districtu Janue non exibit. nisi licentia..... (]'i Cancellato, riga per riga, con tratto orizzontale; e tutto l’atto con le righe verticali. 22 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 48. Opizo de Donna Ambita dichiara di portare una somma di Arduino di Canneto, in accomendatione, da commerciare a Napoli e altrove. 9 gennaio 1191. [Arduini] [Tes]tes Ugo tajaor, Wilielmus Petia, Ingo.....[Sub volta] Fornariorum, die .vini, januarii. Confìtelur Opizo de Donna Arabita se port[are in accomendatione ab Ardui]no de Canelo lib. .xxn., Napolim et quo ierit [causa negociandi, Et possit] mittere et fa- eere sicut fecerit de suis........ [In redi]tu Januam reducere promittit in potestate eius vel sui [certi] missi profìcuum quod Deus dederit [cum capitali]. 49. Baudo Alamanno dichiara di portare in accomendatione, una somma di Rolando e Arduino di Canneto, da commerciare a Tunisi. 9 gennaio 1191. [Confìte]tur Baudo Alamannus [se portare in accomendatione a Rolando de Canne] to et ab Arduino de Caneto lib.....[ad] Tunexim causa negociandi........mittit cum testibus in potestate eorum vel [certi missi eorum pro]fìcuum quod Deus [dederit] ........Ea die et loco. 50. Pietro Albo dichiara di portare in accomendatione una somma di Pietro della Croce e Oberto di Acquabona, da commerciare a Montpellier. 9 gennaio 1191. \jo. 3 r.] Petri de Cruce]. Confìtetur Petrus Albus se portare in accomendatione [a Petro de Cruce et ab Oberto de] Aquabona lib. .xx. et sol. .mi. ultra societa- tem quam habet cum eis......[Monlem]pesulanum, ad quartam proficui,- que debet reverti ad societatem. ..... eorum vel certi missi eorum profìcuum quod Deus dederit cum capitali [Sub] volta Fornariorum, die .vini, januarii. Testes Grillus . . . . 51. Rufino de Rapallo dichiara che suo figlio Bonvassallo ha merci di Oddone de (............) che porta in viaggio, per commerciarle, ad quartam profìcui. 9 gennaio 1191. Oddonis]. Testes Baldo Boelletus, Ogerius de Cartagenia. Ea die et loco. Con-fìietur Rufinus de Rapallo quod suus fìlius Bonus Vasallus habet de rebus Oddonis de.........x. causa portandi quo sibi vide- GUGLIELMO CASSINESE 23 bitur et ierit cum suis, causa negociandi, bona fide, ad quartam proficui.......faciet bona fide .... [Ru]finus promittit dare ei vel eius certo misso proficuum quod Deus dederit [cum capital'll. 52. Rolando Valesella dichiara di portare in accomendatione una somma di Sibillia moglie di Balduino Vivesitis. 10 gennaio 1191. Sibilie]. In domo heredis Helie de Clavica, die .x. januarii. Testes Wiliel-mus de Dataro, Helion de Clavica. Confitetur Rolandus Valexella se portare in accomendatione a Sibilia uxore Balduini Vivesitis lib..... [quo] voluerit et sibi videbitur causa negociandi, gratis. Lt possit mittere et facere sicut fecerit de suis causa negociandi. In reditu vero Januam [reducere] promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. 53. Paolo draperio contrae una societas con Giovanni Grita e Guglielmo Fornario de Clavica. 10 gennaio 1191. Johannis Grite et Wilielmi, .m.]. Testes Johannes Stralleira, Pascalus de Sosilia, .... pezus, Va-sollus de Sosilia. Sub volta Fornariorum, ea die. Confitetur Paulus draperius se habere in societate a Iohanne Grita lib. .lx. et a \\ i-lielmo Fornario de Clavica lib. .lx. [et de suis] lib. .lx., causa lenendi et operandi et negociandi bona fide in botea usque ad ka-lendas januarii proximi, et tunc dare promittit te[rciam] proficui quod Deus dederit, bona fide, et capitale, sub pena dupli stipulata in suis bonis [que omnia eis pi]gnori obligat. 54. Alda e Bonaventura figlie di Lanfranco de Ponte danno ricevuta di un legato a Ugone de Bauditione. 10 gennaio 1L91. I gonis de Bauditione], Alda et Bonaventura filie quondam Lafranci de Ponte confitetur se recepisse ab Ugone de Bauditione et a Lafranco [Sporta] lib. .xx., quisque illarum lib. .x., et quietas se clamant et pagatas, pro legato quod fecerit eis Bernardus Clericus et quo inde Hugo [et La-francus] fuerunt testamentarii tutores heredum Bernardi Clerici. Ex quibus libris .xx. promittunt quod decetero nullam requisitio-nem [facient nec] actionem movebunt per se nec per alium prò se tutoribus heredum Bernardi Clerici nec heredibus Bernardi Clerici nec [alio] pro eis, sub pena dupli de tanto quantum agerent, in suis bonis. Iurant etiam ita attendere et contra non venturas. Et 24 M. W. HAH - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS faciunt liec consilio et auctoritate suorum parentum Lairanci de Bauditione et Anseimi de Bauditione. In domo heredum Bernardi Clerici, die .x. januarii. Testes Major uxor Ogerij Gallete, ........ior uxor Lafranci Sporte, et consiliatores. 55. Baimondo provenzale e sua moglie Anna contraggono una so-cietas con Guglielmo del fu Opizzone di Castello, per affari in Marsiglia. 11 gennaio 1191. Wilielmi Berel (?)]. Confìtetur Baimundus provintialis et Alda iugales se habere in eocietate a Wilielmo iìlio quondam Opizonis de Castello lib. [.vi.J et de suis lib. .ni., causa negociandi et portandi usque Marsiliam. Ft inde curo redierit et placuerit, promittit dare medietatem proficui quod Deus dederit, bona fide, et capitale, sub pena dupli. Pro pena vero et sorte [omnia bona] sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligant. et quisque eorum in solidum, abrenuncian-tes iuri solidi et iuri omni. [Et Alda abrenuncians legi] Iulie, iuri hvpothecarum, et decreto consultus Velleiani et facit hec consilio et auctoritate Ugonis de Reco et (1) Guarinus de Quarta. Sub portici! eiusdem Wilielmi, die .xi. januarii. Testes Enricus de Sancto Ambroxio. 56. Rubaldo Detesalvo dichiara. di ricevere la dote della moglie Al dice da Balduino Scoto, e le fa donazione nomine antifacti. 11 gennaio 1191. Patrimonium Aldicis], Confìtetur Rubaldus Detesalvus se habuisse de dote sue uxoris Aldicis a Balduino Scoto.......[quietum] se clamat et paga- tum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit «*i et donat tantum in suis b[onis quod bene va]leait lib. .c., in quibus maluerit, ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et [consuetudine civitatis] Janue et pro his omnibus omnia bona sua habita et habenda Balduino Scoto recipienti [prò Aldice pignori] obligat. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Ogerius Scotus, Wrilielmus Allius..........(2) Oberi us Porcus. (1) Vasalli de cancellato. (2) Bonus Vasallus de........ cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 25 57. Boìduino Scoto dichiara che suo figlio Guglielmo porla una somma di Rubaldo Detesalvo, in societate, per commerciarla a Napoli e altrove, gennaio 1191. Rubaldi Detesalvi]. Confìtetur Balduinus Scotus quod suus filius (1) Wilielmus por-tavit a Rubaldo Detesalvo [lib.] .cxliii. et sol. .xv., et de suis Uh. .lxxi. et sol. .xvxi Napolim et inde quo sibi \idebitur [causa negociandi. Possit mittere ei] in Ianua et cum testibus, voluntate Rubaldi. Quam societatem Balduinus promittit quod in reditu [quem fecerit] Wilielmus, vel, si miserit, de rebus societatis (2), ponere in potestate Rubaldi vel sui certi missi proficuum quod Deus [de-derit cum capitali.] Et salvo capitali, profìcuum per medium de- bebit dividi. Et confìtetur quod portavit (3).....lib. .xxxvm. et sol. .vili, de rebus suis propriis, que debebunt lucrari et expendere per libram .mclxxx[xi] . . . . 5S. Giovanni Strailleira dichiara di portare in accomendatione merci di Adalasia moglie di Falcone di Castello, gennaio 1191. Adalaxie]. Testes Johannes Trasascus, Ogerius de Cartagenia. Sub volta For-nariorum, ea die. Confìtetur Johannes Stralleira se portare in ac-comendatione de rebus A[da]laxie uxoris Fulconis [de Castello, et ab] Arnaldo de Fulcone de Castello misso eius (4) lib. .x., et. . . ..........ierit. Et possit mittere et facere sicut fecerit de suis [causa] negociandi. In reditu Januam [reducere promittit in potestate eius]| vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. 59. Contratto relativo al commercio in una bottega, gennaio 1191. [io. 3 -u.J (5). ......[Testes]......Obertus Stella.....neto a Wi- lielmo de Canneto et ab Otone de Langasco et a.......et ........lv., causa negociandi in botea usque ad festum sancti Andree proximum, bona fide.........et prò suis expensis, et tracia pensione botee, medietatem profìcui........... .... fìtetur etiam se jurasse ita attendere, .mclxxxxi., indictione .Vili. (1) poitavit cancellato. (2) societatis in sopralinea. '3', ab eodem cancellato. (4) misso eius in sopralinea. (5) Nel margine superiore: In januario. 26 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 60. Prestito di Adalasia, figlia di Gerardo Scoti. 14 gennaio 1191. [Confìtetur OJgerius Scotus [et......se habere lib.] .... .sii. et sol. .il. de rebus Adalaxie fdie quondam Gerardi Scoti,, de patrimonio........quas libras promittunt [dare et] pagare ei in ordinamento eius, et dare ei lib. .vm. ad rationem anni de tanto.......super totum. Et inde omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligant, sub pena du[pli, quisque] eorum in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. In domo heredis Ugonis Scoti, die .xmi. januarii. Testes Ugo........ et Opizo filii quondam Opizonis de Castello. 61. 1 figli di Gerardo Scoti vendono a Balduino e Ogerio Scoti una parte del condominio di una casa in Genova. 14 gennaio 1191. [Balduini et Ogerii Scoti] ]. .....Adalaxia quondam filii Gerardi Scoti consilio et auclo- ritate Wilielmi et Opizonis filiorum quondam Opizonis de Castello suorum [propinquorum].......et Ugonis de Astur vendunt Balduino Scoto et Ogerio Scoto libratas .cl. in domo que fuit patri* eorum.......prò patrimonio matris, et que domus est in civitate Janue infra has coherentes : antea coheret via publica, retro trexenda, [a latere terra emp]torum, ab alio latere domus rorcorum. Quas libratas .gl. vendunt eis cum omni suo iure et comodo et ntilitate [et ingressibus] et exitibus suis pretio lib. den. jan. .cl., et quietos se clamant et pagatos. Et possessionern cum dominio eis confìtentur se tradidisse, [ut de cetero facerent] proprio iure ipsi eorumque heredes quicquid voluerint. Ab omni bollirne etiam per se suosque heredes eis eorumque heredibus defendere [et auctorizare] promittunt sub pena dupli. Et prò dupla cvic-tione et prò pena et prò sorte omnia bona sua habita et habenda eis stipulantibus [pignori obligant,] sicut prò tempore valuerint, cl quisque in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri omni. Et Adalaxia abrenuncians decreto consultus Yelleiani [et omni iuri], et (1) iurant etiam ambo attendere ut supra, et hanc veniditionem tenere et habere fìrmam et ratam et centra non venturos per se nec [per alium prò se, et] de precio nullam requisitionem (2) facturos nec actionem moturos.........in fraudem (3). In domo he- redum (4) Ugonis Scoti. Ea die et testibus. (1) facit hec cancellato. (2) nec cancellato. (3) Et faciunt hec ambo [consilio et] auctoritate cancellalo. (4) G cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 27 62. Rolando de Acri Falieta, di Rossiglione (?) e sua moglie Ma-telda vendono a Giovanni de Cella e Grillo de Canneto degli immobili nella Pieve di Castiglione. 14 gennaio 1191. Rolandus de Acri Falieta qui habitat ad Roxejonum et Mate]da iugales vendunt Johanni de Cella et Grillo de Canneto e....... [Va]sallo de Tabaria totum quod habent et videntur habere et possi- dere in plebario de Castejono, videlicet in Valle Gramu...... fossato de Ri, et quod habent in Cella ubi arsit domus, et quod habent in orto de Crosa, et in Pianelle, et in Pixina, et in..... et in Costa, et in Olivet ...... flumine, et in run co de Gabiano, et in petia de Merlo, et in Vigo, et in orto inferiori, cum ma . . . . totum quod habent in predictis .....oris, et quod per eos potuerint invenire, et in plebario de Castejono preter quod pervenient vel . . ......prò Raimundino, precio lib. den. jan. .m. et quietos et pagatos se clamant, et quod plus valent titulo emptionis et dona-tionis inter [vivos eis] cedunt. Et possessionem cum dominio eis coniìtentur se tradidisse ad faciendum a modo proprio iure quic-quid voluerint. Ab omni homine [defendere et] auctorizare pro-mittunt sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda [eis stipulantibus pignori ob] ligant, et quisque eorum in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et Matelda abrenuncians legi Iulie, iuri hypotheca-rum, et decreto [consultus Velleiani], et omni iuri et facit hec consilio Wilielmi calderarii et Widonis de Statione parentum. In botea Petri Venti, ea die. [Testes]......tus Porcus et consi- liatores. Et due debent fieri. 63. Grillo di Canneto e Guglielmo calderario dichiarano che pagheranno certe somme dovute da Vasallo de Tabaria e Giovanni de Cella, per l’acquisto di terre di cui all’atto precedente. [Confìtetur] Grillus se daturum sol. .xx. ad pasca et sol. .x. ad sanctum Michelem (1) pro Vasallo de Tabaria pro terra (quam com-paravit) pro eo Rolando et Matelde. Et Wilielmus calderarius sol. • x. ad sanctum Michelem, prò Johanne de Cella. Sub pena [dupli abrenunciantes iu]ri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Ea die et loco et testibus. (1) et Wilielmus calderarius cancellato. 28 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 64. Rolando di Acri Falieto, di Rossiglione, dichiara di aver ricevuto una parte della dote della moglie Alda, e le fa donazione « nomine antifacti ». 14 gennaio 1191. [Confìtetur Rolandus de] Acri Falleto qui habitat ad Roxejonum se habuisse de dote sue uxoris Matelde lib. .mi. den. jan. et quie-tum [se clamat.]. Et donationem propter nuptias nomine antifacti fecit ei et donat in suis bonis tantum quod bene valeat lib. .mi. den. jan. [ad tenendum, habendum,] et quicquid voluerit faciendum. pro more et consuetudine civitatis Janue, et pro omnibus prescriptis omnia bona sua habita et [habenda pignojri obligat.. Ea die et loco et testibus. 65. Obbligazione a favore di Rolando de Fontana. 14 gennaio 1191. ..... se daturos Rolando de Fontana lib. .ccxxxi. ad octavam pasce proxime, sub pena dupli. Testes.....Laurentius ligaor. Martinus Curtus. In statione Ansaldi de Lecavele, ea die. 66. Obbligazione a favore di Enrico Alfer. 14 gennaio 1191. ......se daturum Enrico Alfer lib. .lxxyii. ad mediam .xl. proximam, sub dupli. Testes Wilielmus.........rvus de Canneto. Ea die et loco. Manfredus Guertius. 67. Locazione a Paolo drappiere di una bottega in Canneto. 15 gennaio 1191. [Testes]......Rubaldus Belfolium. Sub porticu Lafranci Ri- cerii, die .xv. januarii......boteam suam de Canneto in qua habitat Paulus draperius eidem Paulo ad tenendum a purificati one sancte Marie proxima ad...........promittit non auferre nec pensionem ascendere nec molestiam facere, et (1) promittit attendere sua fide et sua........attendet, sub pena lib. .xvi. stipulata in suis bonis, rato manente pacto. Et Paulus promittit ............nomine pensionis per duas vices anni, sub pena dupli stipulata in suis bonis. 68. Atlo dotale di Altilia, figlia di Ottone magister. 14 gennaio 1191. [Testes].......Angelotus de Caffara, presbyter HomoDeus,- Augustus draperius, JannusBonus magister...........de (1) ita cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 29 dote sue uxoris Altilie filie Ottonis magistri lib. .xv......... ......ei pignori obligat. Set si perveniret ad conditionem quod ipsa............Morandus Barrilaris et Obertus ferrarías de Fossato pagare promittunt.....abrenunciantes iuri quo ca- vetur principalem debitorem primo conveniri et legi que dicit ne fideiussores vel man[ulevatores.............] Altilie in dotem lib. .lv. in domo sua quam habet in [/o. 4 r.] civitate janue, in ora Sancti Ambroxii, de quibus lib. .lv. idem Fulco (1) clamat se quietum et pagatum,....... et quas lib. .lv. idem Fulco et eadem Altilia iussu sui patris iurant quod non vendent nec aliena [bunt]......per se nec per alium pro se nisi licentia Ber- loloti. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et [donat in suis bonis] quibus maluerit tantum quod bene vaìeat lib. .L. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum pro [more et consuetudine] civitatis Janue et pro omnibus pre-«criptis omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. lu-rant [etiam hanc cartam] dotis et donationis habere et tenere firmarci et ratam et contra non venturum per se nec per alium pro se 69. Gerardo del fu Rubeo e Bergognono di Maretino di Lucca si riconoscono debitori, verso Oberto del fu Piacentino, di una somma da pagarsi in Lucca, entro il 1 marzo. 15 gennaio 1191. Oberti de Luca]. Confìtentur Gerardus quondam Rubei et Bergognonus fìlius Ma-retini de Luca se cepisse tantum ab Oberto quondam Piacentino,] linde ei dare promittunt lib. denariorum bonorum lucensium .ltii. et sol. .vii. ad kalendas martii proximi, in Luca, sub pena dupli, in suis bonis.....penam consulum Luce et gambiatorum et ire- guanorum de Luca. In curia stationis Feni, die .xv. januarii. Te-stes Wido Bilissimus, W ido de Brancula, Sufreduzus de Luca. /Ö. Martino Curto si riconosce debitore di una somma, da pagarsi in due rate a Bergonzio Petegne. 15 gennaio 1191. Berguntij]. Confìtetur Martinus Curtus se daturum Berguntio Petegne lib. .XXX. ad mediam .xl. et lib. .xi. ad pasca proximam, sub pena dupli. Testes Wilielmus de Terdona, Obertus Rubeus. In statione heredis Opizonis Lecavele, ea die. (1) confìtetur cancellato. 30 M. w. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 71. Armanno di Majolo e Alda, coniugi, donano a Guglielmo Baudi la dote della figlia Giovanna, moglie di lui, falla riserva per una parte. 15 gennaio 1191. Wilielmi fìlli Baudi de Rivaroli]. Armannus de Majolo et Alda iugales dant et cedunt Wilielmo fìlio Baudi de Rivaroli totum quod habent et habebunt mobile et immobile prò dote et prò dricto dotis sue filie Johanne (1) uxoris eiusdem Wilielmi, et donationem inter vivos faciunt, ei et omnos rationes et actiones cedunt ei (2). Et abrenunciantes legem (3) de inoffìtiosa dote, et Alda abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Yelleiani. Et (4) quam donationem promittunt defendere legittime ab omni homine. Et Alda abrenuncians legi illi que dicit quod mater non potest donare fìlio in potestate constituto, et quisque in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri, sub pena dupli. Ipsis tamen retinentibus in se lib. .vi. dandas prò animabus suis, et salva falcidia fìlio suo Augustino et nepotibus suis fìliis quondam Bertrami. Et Alda facit hec omnia consilio et auctoritate Oberli de Graveia et Arditionis de Levi suorum paren-tum. Testes Jacob judex, Enricus de Volta, Iohannes Canis, et Wi-Iielmus de Comasco. Et confìtentur se iurasse tenere hanc donationem tenere et liabere fìrmam et ratam. Johannes de Comasco, Wi-lielmus de Rivaroli. In ecclesia Sancii Laurentii, die .xv. junii (sic) Et possessionem confìtetur se tradidisse. 72. Guglielmo di Bando di Rivarolo costituisce a favore degli suoceri Armanno e Alda un diritto di usufruito sulla metà della donazione predetta. 15 gennaio 1191. Armanni et Matelde]. Wilielmus iussu sui patris Baudi de Rivaroli (5) concedit, Armanno et Aide soceris suis medietatem usufructus tocius dona-tionis quam fecerunt sibi prò dote Johanne in vita eorum ad ha-bendum, et precario concedit eis medietatem usufructus ad usufruc-tandum. Et ipsi confìtentur se accepisse ab eo medietatem fruc-tus (6) illarum rerum ad usufructandum precario. Ea die et locò et testibus. Et ita quod si Armannus obierit antea, Alda habeat simi-liter illam medietatem integre. (1) uxoris eiusdem Wilielmi cancellalo. (2) Per postilla : et omnes rationes et actiones cedunt ei. .3) illam cancellato. (4) p cancellato. (5j remittit cancellato e concedit in sopralinca. (6) fructus in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 31 73. Guglielmo di Baudo di Rivarolo fa donazione, nomine anti-facti, alla moglie Giovanna. 15 gennaio 1191. Antifacti Johanne], Idem Wilielmus iussu sui patris donationem propter nuptias nomine antifacti facit et donai Johanne sue uxori tantum quod bene valeat in bonis patris (1) in quibus maluerit lib. .xxi. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine c:\itatis Janue et inde bona patris habita et habenda iussu patris presentís ei pignori obligat. Ea die et loco et testibus. 74. Oliverio Oregano dichiara di portare a Tunisi in societale, una somma di Filippo de Levant. 16 gennaio 1191. Rubaldi]. Confìtetur Oliverius Oreganus se portare in societate a Rubaldo nepote Philippi de Levant lib. .xxxvi. et de suis lib. .xvm., in quibus lib. .xvm. sunt lib. .vi. de societate quam habet cum Agnete quondam uxore Oliverii Malñliastri, cuius volúntate et presentía facit hec, Tunexim, causa negociandi, bona fide. Inde reducere promitlit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Janue, cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Et super societatem confìtetur portare ab eodem Rubaldo lib. .vii. et sol. .v. ad quartana proficui, que debet reverti ad societatem, et que debent luerari et expendere per libram cum societate. In domo heredum Oliverii Maliìliastri, die .xvi. januarii. Testes Yitellus Ramierus Ba......... 75. Nicola de Mortedo e Rubaldo nipote di Filippo di Levanto pronunciano uìi lodo arbitrale nelle liti tra Guidone de Paver e Ada-lasia, sua cognata. 16 gennaio 1191. Laus Widonis de Paver], Nicola de Mortedo et Rubaldus nepos Philippi de Levant electi arbitri a Widone de Paver et ab xidalaxia uxore Amici.....dij volúntate sui mariti et consilio Johannis de Veguli, ex hoc, videlicet quod ipsa petebat ei lib. .xxim. prò successione Ride] sue so-roris uxoris quondam eiusdem Widonis, et pro debito quod ipsa debebat. Quam litem diffiniendam et determinandam [accordio vel] sententia posuerunt sub eis, promittentes quod starent in hoc quod ipsi dicerenl accordio vel sententia, sub pena lib. .x. stipulata, sua (1) in bonis patris in sopralinea. 32 M. W. HAUL - H. C. KRUEGER - R. IL. REYNOLDS bona pignori obliganles. Procedentes ilaque de causa, et inquisita rei veritate [ab utraque parte accordio utjriusque laudaverunl ut "SYido daret ei lib. .xv et quod denarii pagati fuerunt, et ipsa clamavit se quietam. Et ab[solverunt] Widonem eiusque heredem a prefata Adalaxia omnibusque pro ea, ut de cetero sit absolutus omnesque pro se ab omni requisitione et ab ornili.....et ab cmni actione quam possel ipsa vel aliquis pro ea posset petere ab eo vel ab aliquo pro eo occasione Ride quondam .... [Widonis] et landantes ut de cetero nulla inquietudine nulla demum exactione inquieletur vel molestetur ab ea. Ac[tum] Janue, in domo bercdum Rodooni de Platea Longa, ea die. 76. Maraboto de Celasco dichiara che porla a Ccuta in accomenda-tione, uria somma di Rolando Pellizario.....gennaio 1191. Rolandi]. Testes Fimer corrizarius, Wido mercerius, Rubaldus Trestorle. Sub volta Fornariorum, die .x...... Confitetur Marabotus de Celasco se portare in accomendatione a Rolando pellizario lib. .hi., Septam.......[ad quartam] profìcui. Inde Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. 77. Bonvassallo di Cancpa riceve a mutuo gratuito 10 soldi da prete Raimondo, gennaio 1191. Presbiteri Raimundi], (*) Conlìtetur BonusVasallus de Canava se cepisse mutuo sol. .x. pro amore a presbytero Raimundo, quos [ei reddere promittit ad Domini] natale proximum. sub pena dupli. Testes Rainerius de Plaza (1) Lafrancus de Calce. Et coniìtelur se jurasse ita attendere ni si quantum et cetera. 78. Simone Botano dichiara di portare a Tunisi, per trafficarla, una somma di Raimondo de Volta, in accomendatione. gennaio 1191. Raimundi], Confìtetur Simon Bolarius se portare in accomendatione ab Raimundo filio Ingonis de Volta......[pre]sentis ex cuius rebus portat lib. .lxyi. et sol. .xmi., Tunexim, causa negociandi, ad quartam [profìcui. Et debent luerari et expendere] per libram. Et possit (1) Sim cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 33 mittere ei in Janua et cum testibus. Inde Januam reducere promittit in poteslate eius vel [sui certi missi profìcuum quod Deusl dederit, cum capitali. Sub porticu Oberti de Volta, ea die. Testes [Simon]......... 79. Isabella moglie di Ingone Bottario promette a Ingone di Cartagena, la somma di lire cento, dote della figlia Simona. 16 gennaio 1191. [/o. 4».] (1) [Ingonis de Cartagenia], .......de Cartagenia, die .xvi. januarii. Testes Bonus Vasallus de Cartagenia, Raimundus Unaldus, Ugo tajaor. [Isabel] la uxor Simonis Botarii, volúntate sui mariti presentís, et consilio et au-ctoriate suorum parentum Johannis Boleti et Simo[nis Gontardi promittit] tenere et habere firmam et ratam et contra non venturam per se nec per alium pro se promissionem lib. .c. quam fecit [Ingoni de Cart]agenia ad habendum eas post suum decessum pro dote Simone sue filie, sicut continetur in carta quam fecit [Wiliel-mus Cassi]nensis notarius. Testes Michel Vitaliis et consiliatores. .MCLxxxxi., indictione .vili. 80. Simone Bottario promette a Ingone di Cartagena il resto della dote della figlia Simona, garantito su un fondo in Fileto. 16 gennaio 1191. Promittit Simon Botarius se daturum Ingoni de Cartagenia lib. .cxlv. ad Domini natale proximum pro dote Simone sue filie, dotes cuius fuerunt lib. .co., unde est carta quam fecit Wilielmus Cas-sinensis notarius, set alie libre sunt pagate, et hec lib. .cxlv. re-manserunt ad pagare. Et inde ei pignori obligat totam terram quam habet in Fileto, et possessionem cuius terre ei confìtetur se tradi-disse nomine pignoris, tali pacto ut si non fuerit pagatus ut supra, in predicta terra sua auctoritate et sine magistratus decreto extimet duplum, et extimatam possideat proprio iure sine omni eius om-niumque pro eo contradictione. Et Isabella uxor eiusdem Simonis remittit Ingonis omne jus quod habet in predicta terra occasione patrimonii vel antifacti vel qualibet alia occasione, usque dum predicta solutio facta sit. ut supra, abrenuncians decreto consultus Vel-leiani. legi Iulie, et iuri hypothecarum, et omni iuri et facit hec consilio et auctoritate Iohannis Boleti et Simonis Gontardi suorum jiarentum. Ea die et loco et testibus. (1) Sul margine superiore: [in] ianuario. M. W. Hall - II. C. Khijegeb - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 3. 34 M. W. HAUL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 81. Angeloto de Caffara pronuncia un lodo arbitrale nella questione tra Rubaldo Detesalvo e i suoceri Altilia e Anseimo de Caffara. 17 gennaio 1191. Laus Altilie]. Lis eral inter Rubaldum Detesalvum et Altiliam uxorem Anseimi de Caffara ex hoc, videlicet quod ipsa petebat lib. xx. de lib. .cxLin. quas habuit Sophia fdia quondam eorum in dotem de stra-dote Altilie, et quas habuerunt Rubaldus, quod defendebat vice Anseimi et pro eo, et Anselmus similiter, quod expenderat lib. .xl. quas judicavit Sophia pro anima sua et sibi debebat retinere lib. .xxxiii. et terciam pro ratione antifacti. Quas omnes libras (1) uter-que volebat habere communiter super omnes dotes Sophie, et Altilia dicebat illas lib. .xl. debere esse super Anseimo, quia Sophia iudicaverat eas licentia Anseimi. Hac igitur lite diu agitata, posue-runt eam Anselmus et Altilia determinandam sub Angeloto de Caffara electo arbitro ab eis (2) promittentes quod starent in hoc quod diceret concordia, sub pena lib. .c. stipulata vicissim et pro pena omnia bona sua pignori obligantes. Inquisita itaque volúntate eorum, laudavit concordia utriusque ut Altilia habeat lib. .lxx. mundas de omnibus rationibus quas habet aliquo modo super dote que fuit Sophie, et Anselmus habeat reliquum et faciat expensas. In ecclesia Sancti Laurentii, die .xvn. januarii. 82. Altilia dà quietanza ad Angeloto de Caffara di quanto le spettava per una aceomendacio in viaggio di Oltremare. 17 gennaio 1191. Angeloti]. Confitetur Altilia uxor Anseimi de Caffara se recepisse ab Angeloto de Caffara totam accomendationem quam fecit ei in viatico de Diramare, et quietanti se clamat et pagatam et de profìcuo et de capitali, et carta que fuit inde sit cassa et vacua volúntate Altilie. In ecclesia Sancti Laurentii, ea die. Testes DonumDeus Ogerii \Vi-donis, Pantaleo de Fundico. 83. Arduino di Canneto promette a Roberto Grasso o a Guglielmo suo cognato 33 lire, per metà quaresima 1191. 17 gennaio 1191. Roberti Grassi]. Confitetur Arduinus de Canneto se daturum Roberto Grasso vel (1) utriusque cancellato. (2) electo arbitro ab eis in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 35 Wilielmo cognato Roberti lib. .xxxm. ad mediam .xl. proximam, sub pena dupli. Testes Ogerius de Cartagenia, BonusVasalIus de Gartagenia. Sub volta Fornariorum, ea die. 84. Martino d’Albaro dichiara che pagherà a Giovanni, figlio di Arduino di Canneto, 12 lire per la domenica delle Olive 1191. 17 gennaio 1191. Johannis]. Confìtetur Martinus de Albario de daturum Johanni filio supra-dicti lib. .xii. ad ramos olivarum proximos, sub pena dupli. Ea die et (1). Testes Grillus, Ansaldus archerius. 85. Guglielmo Mussi promette di ricevere certa merce portata di Tunisi da Marchesio di Carignano, e di pagarne il prezzo, in moneta locale, a lui o a Giosberto o a Guglielmo. 17 gennaio 1191. Wilielmi Mussi]. Promittit Wilielmus Mussus se recipere a Marchesio de Calignano merces quas adduxerit de tot quot adducet usque in bisant. .co. de mijarexis (2) de merce illa quam dicet, ad (3) dies .xv. ex quo veniet a Tunexi et dederit merces (4) (5) et dare ei vel Iosberto vel Wilielmo (6) pro unoquoque bisantio sol. vili., sub pena dupli. Testes Otto de Langasco, Grillus, Iohannes cazaor, Lafrancus Porta. In botea Petri Venti, ea die. 86. Marchesio di Carigno.no contrae una socielas, per Tunisi, con Ottone di Langasco, Oberto de Calce, Guidone Bergognono. 17 gennaio 1191. Grilli]. Confìtetur Marchesius de Calignano se portare in societate ab Ottone de Langasco lib. .xx. et ab Oberto de Calce lib. .xx. et a Grillo lib. .xx. et a Widone Rergognono lib. .xx. et de suis lib. .x. ad viginti illarum librarum omnium predictarum, de quibus lib. .XXX. debet habere medietatem proficui et ipsi aliam medietatem, et de aliis lib. debet habere quartam profìcui, que debet revertí ad (1) loco cancellato. (2) de mijirexis in sopralinea. (3) mensem cancellato. (4) et dederit merces in sopralinea. (5) sciì. cancellato. (6) ei vel Josberto vel Wilielmo in sopralinea. 36 M. W. HATA - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS societalcm, Tunexim causa negociandi. Inde Ianuam reducere pro-mittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et ultra hec portai a Grillo sol. .lx. ad quartam proficui que debet reverti ad socielatem et a Rolando de Canneto lib. .xi. et sol. .xv. ad quarlam profìcui, et que debet poni in societatem. Testes Martinus.....ario, Gerardus draperius. In botea Petri Venti, ea die. 87. Scoto promette a Roberto Grasso o a suo cogitato UO lire entro il carne-mie 1191. 17 gennaio 1191. .......Suzuboni, ea die. Testes Iohannes Boletus, Balduinus Scotus, Rubaldus Cavaruncus.......Scotus se daturum Roberto Grasso et Wilielmo cognato eius lib. .xl. ad carnislevamen proxi-inum, sub pena dupli. 88. Lo madre di Adalasia le rimette, per trenta lire, ogni proprio credito suZî’antifactum. 17 gennaio 1191. .......Adricti, ea die. Testes Marchesius de Sancto Lamentio, Wilielmus Muscula, Balduinus Anxacus, Amelius Alvernatius .... .....xachi remittit Adalaxie sue lilie omne ius quod habet in li- bratis .lxxx. antifacti, quod ius per......et ei illud ius quod habet vendit ei et cedit precio lib. den. jan. .xxx., et quietanti se clamat et pagatam......facit ei de to to antifacto et de omni iure quod habet, et promittit quod de celerò nullam requisitionem fa- ciet.......antifacto vel occasione eius ei nec alicui prò ea nec aliud (?). Et ita promittit.....sub pena dupli, in suis bonis, abrenuncians iuri hypothecarum et decreto consultus Velleiani et omni iuri; et facit [hec consilio et auctoritate sui co]gnat.i Bai-duini et sui parentis Amelii Alvernatii. Et defendere promittit ab omni homine. 89........contrae con Germano una accomendacio, con fideiussione di Botixella. 18 gennaio 1191. ........Germano lib. .x. ad mediam .xl. proximam pro ac- comendatione quam habuit ab eo, sub pena dupli....... ■ rdus Botixella debitorem et pagatorem, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri.....do de Rezo, Rolandus Lucensis. In curia Gontardi, die .xvm. januarii. GUGLIELMO CASSINESE 37 90. 1 consoli di S. Tommaso vendono degli immobili, per confo di Adalasia, moglie di Ugo de Clapa di Fassolo, assente, a Guido Elefante e Marchesio. 18 gennaio 1191. [/o. 5 r.] Laus Widonis et Marchesi]]. Consules de Sancto Tlxoma, Otto de Sugar et Ogerius Follia et Obertus Ferrarius, vendiderunt Widoni Elephanti et M[archesio] nomine Adalaxie uxoris Ugonis de Clapa de Faxolo petiam (erre de Rivaria que est in loco ubi dicitur Serra......eorum, et cui coheret superius terra Simonis a duabus partibus terra emptorurn inferius terra Sancii Blasii et Sancii Lazari......iuxta petiam istam inferius petiam terre de castagneto et que dicitur (1) Clausa, et quarterium (2) petie .i. castagneti que......guare et quarte rium quod habet Adalaxia cum marito in petia de Mezanilo. Ouas pelias ut supra cum omni suo iure et [comodo] et utilitate et in-gressibus et exitibus suis, sicut videntur habere et possidere Ugo de Clapa et Adalaxia eius uxor et sicut fuerunt extimate a publicis extimatoribus, vendiderunt eis precio lib. den. jan. .vili et quod precium recepii predicta Adalaxia, et quietam se clamavi! et paga-tam laudantes ut habeant ut supra et teneani et quiete possideanl et quicquid voluerint faciant proprio iure ipsi eorumque heredes sine omni contradictione Ugonis de Clapa et Adalaxie omniumque pro eis contradictione. Et laudaverunt ut bona eorum habita et habenda (3) sint obligata emptoribus pro dupla defensione et pro dupla evic-tione el pro pena et sorte, ac si cavissent solempnitur de dupla evic-tione. Quod idem fecerunt quoniam predicta Adalaxia supplicavit predictis consulibus ut suam auctoritatem prestarent (4) asserens quod habebat domum suam sive mariti de Campo in ora Sancti Sa-vine in pignori obligatam pro lib. .x. et in qua creditor intrabat in duplum, quam posuerat in pignore necessitate victus et vestibus impulsa, cum maritus eius per annos .vii. et plus fuisset absens, et cum haberet iìlios quattuor et servientem. Iuravit etiam insuper quod non habebat unde redimerei predictam domum nisi aliquid immobile suum vel mariti venderetur. Et iuravit liane vendilionem tenere et habere iìrmam et ratam et contra non venturam per se nec per alium pro se. Et fecit hec consilio et auctoritate Widonis Balbi et Wilielmi filii quondam Ottonis Boni de Cruce suorum pa-rentum. Quare predict! consules ex officio suo et intuentes et cogno- (1) Closa cancellato. (2) quarterium in sopralinea. (3) habita et habenda in sopralinea. (4) alle cancellato. 38 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L REYNOLDS scentes necessitatem eius et absentìam mariti et dampnum domus, el quoniam ipsa iuravil ut supra, laudarunl ut supra. In ecclesia Sancti Laurentii, die .xviii. januarii. Testes Albertonus Ricius, 0-bertus (1) Boletus, et consiliatores. Obertus Boletus. 91. Adalasia vende a Guido Elefante e Marchesio le terre di cui all’atto precedente. 18 gennaio 1191 (2). Predicta Adalaxia vendit Widoni Elephant et Marchesio fratribus predictas terras ut supra precio lib. .vm et quietam se clamat et pagatam, et possessionem integram cum dominio eis confitetur se tradidisse, ad faciendum a modo proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Et prò dupla evictione omnia bona sua habita et habenda eis sti-pulantibus pignori obligat, sicut pro tempore valuerit, abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Yelleiani, et omni iuri, et consilio predictorum. Et iuravit hanc venditionem habere et tenere fìrmam et ratam et attendere ut supra (3) et contra non venturam per se nec per alium pro se. Quam venditionem fecit pro re dimenda domo de Campo que erat in pignore pro lib. .x., quam posuerat in pignore necessitate victus et vestibus impulsa cum maritus fuisset absens per annos .vii. et plus et quattuor iìlios ha-beret et servientem, et creditor in domo intrabat in duplum, quare fecit hanc venditionem. Ea die et loco et testibus. 92. Oberto da Sestri Levante contrae un mutuo a cambio marittimo e traiettizio con Bernardo di Barcellona. 18 gennaio 1191. Bernardi]. Confìtetur Obertus de Sejestri se cepisse tantum a Bernardo de Barcellonio, unde ei dare promittit bis. de mijarexis .l. mundos ab omni dricto ad dies .xv. proximas ex quo navis sua et sociorum fe-cerit portum, et inde pignori obligat partem suam navis et carricum navis et reliqua bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. Et salva eunte nave vel maiori parte rerum navis. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Otto de Yaldetari, de Quinto. (1) Obertus in sopralinea, Johannes cancellato. (2) Questo documento non ha nota marginale (o rubrica) essendo legato al documento precedente da una linea verticale ondulata. (3) et attendere ut supra in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 39 93. Raimondo Unaldo contrae una societas con Corso de Palazolo. 19 gennaio 1191. Corsi]. Coniìtetur Raimundus Unaldus se habere in societate a Corso de Palazolo lib. .cxl. et de suis lib. .clxvt., causa negociandi in terra usque ad annum, bona fide, in quibus melius sibi videbitur. In capite anni (1) promittit dare ei capitale et medietalem proficui quod Deus dederit, sub pena dupli. Testes Wilielmus Resta, Michel Vitaliis. In curia Gontardi, die .xvirn januarii. 94. Mabilia, vedova di Opizone Lecavele, vende a Enrico poma rolo immobili in Pomarolo e Predamerza. 19 gennaio 1191. Enrici Pomarolij]. Testes Oddonus de Melazo, Wilielmus Ficus Matarius, et consi-liatores. In domo heredum Opizonis Lecavele, ea die. Mabilia quondam uxor Opizonis Lecavele vendit Enrico Pomarolo totum quod habet et videtur habere et possidere et suus maritus Opizo pos-sedit in Pomarolo et in Predamerza, cum omnibus exitibus et in-gressibus suis, et quicquid per eam vel per filium vel per mari turn invenire poterit, plenum et vacuum et domesticum et salvaticum, nichil in se retento, precio lib. den. jan. .clx. (2), de qua vendita facit lib .xl. ut alienam rem pro suis frliis sicut fuit laudatum et extimatum eis, et lib. .cxx. vendit ut suam rem. Et de precio clamai, se quietam et pagatam, et quod plus valet titulo emptionis et cìonationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei coniìtetur se tradidisse, ut decelero faciat proprio iure ipse eiusque heres aut cui dederit vel habere permiserit, sine omni contradictio-ne sua et heredis Opizonis Lecavele omniumque pro eis. Ab omni homine et specialiter ab herede Opizonis per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Et pro dupla evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat pro se et pro frliis, sicut pro tempore valuerit hec vendita. Abrenuncians decreto consultus Velleiani et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conve-niri, et omni iuri et facit hec omnia consilio et auctoritate sui ne-potis Ansaldi Lecavele et sui parentis Eredentii Gontardi. (1) fa... cancellato. (2) de quibus cancellato. 40 M. W. mil. - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 95. Enrico Pomarolio promette a Mabilia il pagamento di cinquanta lire, entro marzo, per la compravendita precedente. 19 gennaio 1191. Mobilie]. Promiltit Enricus Pomarolius se daturum Mabilie uxori quondam Opizonis Lecavele lib. .l. ad kalendas martii proximi pro [terra] quam comparavit ab ea in Pomarolo et in Predamarza, et inde eandem terrain et reliqua bona sua habita et habenda [ei] stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. Ea die et loco et testibus. 96. Maria, figlia di Rubaldo Guercio, dà ricevuta al padre di quanto le spettava sull’eredità materna. 19 gennaio 1191. Rubaldi Guertij]. Ego Maria filia Rubaldi Guertij facio finem-et refutationem de omni iure et actione quod et quam ego habeo vel [habere possem] sive in rem sive in personam tibi Rubaldo patri meo occasione suc-cessionis matris mee sive fratris vel sororum meorum quondam vel etiam alterius cuiuslibet iuris, excepto de eo quod mihi pervenit ex successione quondam matris mee in Albario et quod habui in divisione que facta fuit per extimatores auctoritate consulum, scilicet Villani de Isule, Oberti Lucensis, et Adalardi et Oberti de Nigro, si-cut in laude inde facta continetur que fuit facta a Gandulfo scriba consulum de Burgo. Et insuper omne ius quod habeo vel habers possem et omnem actionem occasione successionis [ma] tris mee quondam vel fratris vel sororum quondam vel alterius cuiuslibet iuris tibi prefato Rubaldo cedo et do........[/o. 5 v.] in predicts rebus que sunt in Albario que mihi pervenerunt in divisione prefata et in laude predicta sic uti supra........Quam finem et refutationem et cessionem et dationem promitto tibi Rubaldo ra-tam et firmam semper per me me[umque heredem] vel alias quas-libet personas per me habituram. Et si contrafecero promitto tibi penam lib. .ccc., pro qua pena omnia mea bona [tibi pig]nori obligo, et pro ista pena quam tibi promitto non sint supradicta minus rata et firma. Iuro insuper super sancta Dei evangelia corpo-raliter tacta bona fide predicta omnia observare, et promitto tibi quod ego nullam alienationem nec donationem sive promissionem seu aliquam obligationem feci alicui persone vel fieri feci de pre-dicto iure vel actione vel de predietis rebus nec aliquis fecit per me me sciente. Et hec iuro super sancta Dei evangelia esse (1) ita. (] ! verum cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 41 Et confiteor .xvn. annos me liabere completos. Et liec omnia facio predicta consilio duorum meorum propinquorum Lafranci Rozi et Widonis Porci. In domo canonicorum que fu il Ogerii Scribe, die .xviiii januarii. Testes Iohannes revendilor qui habitat ad porlam Sancti Peiri (1), Albertus Mannaira et consiliatores, qui habitat in domo Alberti Lercarii. .mclxxxxi., indictione .vii. 97. Amelberlo de Ponorjac, si assume di rimborsare al fratello Martino le spese falle in occasione dell’uccisione, del figlio Alberto. 20 gennaio 1191. Martini]. Confitetur Amelbertus de Ponorjac quod Martinus suus fraler expendit pro facto Alberti fìlii quondam eiusdem Amelberli, qui Albertus fuil interfeclus, lib. .vini, et quas expensas fecit volúntate Amelberli, ex quibus expensis factis vel faciendis vel occasione earum si Martino vel eius heredi requisilio iìeret vel actio moveri-tur decelero ab heredibus Alberti vel ab aliqua persona (2) et per-venit ad ali quod dampnum, Amelbertus per se suumque heredem restituere promittit, sub pena dupli in suis bonis stipulata, abre-nuncians omni iuri quo se posset tueri in hoc casu. In curia Gon-tardi, die .xx. januarii. Testes Albertus Carexelus, Manfredus cal-derarius de Caxan, Albertus Forestatus, Johannes Leo. 98. Vasallo Bianco di Arenzano dà ricevuta di dieci lire, parte della dote della moglie Calandria. 21 gennaio 1191. Palrimonium Calandrie]. Confìletur Yasallus Blancus de Arenzano (3) se recepisse de dote sue uxoris Calandrie filie Ottonis Ferruzi de Verazano lib. .x., c' quietum se clamat et pagatum ab ea, et inde omnia bona sua habita el habenda (4) Ottoni recipienti pignori obligat pro filia. Testes Anselmus de Pallo, Obertus Clericus, Raimundus Unaldus. Sub volta Fornariorum, die .xxi. januarii. 99. Ottone Ferruzo promette a Vasallo Bianco il pagamento di 3 lire, per dote della figlia Calandria. 21 gennaio 1191. Vasalli Blanci]. Promittit Otto Ferruzus se daturum Vasallo Bianco vel heredi (1) de Sancto Ursacino cancellato e Revenditor qui habitat ad portam Sancti Petri in sopralinea. (2) Amelbertus cancellato. (3) de Arenzano in sopralinea. (4) ei cancellato. 42 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS eius (1) lib. .m. quas vult ut sint salve in suis bonis (2) post suum decessum per se vel suum heredem pro dote Calandrie sue filie. et inde omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. Ea die et loco et testibus. 100. Vasallo Bianco costituisce l’antifatto alla moglie Calandriti. 21 gennaio 1191. A n i ifacti Calandrie]. Vasallus Blancus de Arenzano donati'onem propter nuptias nomine antifacti facit Calandrie sue uxori et ei donat in suis bonis tantum quod bene valeat lib. .vii. ad habendum pro more et consuetudine civitatis Janue, et inde bona sua habita et habenda Ottoni Ferruzo recipienti prò fìlia pignori obligat. Testes Enricus Por-cus, Obertus Clericus, Raimundus Unaldus. Ea die et loco. 101. (3) Alamanno Quartano, tutore delle figlie di Bernardo Aspirano, riceve una somma, per tacitazione dei loro diritti su una casa in Canneto, e le destina alla dote di una di esse, Dolcetta, con la fideiussione di Rufino di Rapallo. 21 gennaio 1191. BoniVasalli Aspironi] Rufini de Rapallo]. Testes Ogerius de Cartagenia, Rufinus de Canneto, Arduinus de Canneto, Johannes Trasascus, BonusVasallus de Sturla. Ea die et loco. Confitetur Alamannus Quartanus se recepisse nomine filia-rum Bernardi Aspirani et pro eis et ut tutor earum (4) lib. xui. a BonoVasallo Aspirano, et quietum se clamat et pagatum, et ex quibus libris fìlie Bernardi habebant laudem super Durante Aspirano (5) in domo que fuit Bernardi Aspirani que est in Canneto in parte Duranti Aspirani. Ex quibus lib. .xm. vel occasione earum si decelero requisitio fieret BonoVasallo vel alicui persone pro eo vel in predicta domo vel actio mota fuerit a filiabus Bernardi Aspirani vel ab aliqua earum vel ab aliqua persona, et ad aliquod dam-pnum pervenerit BonusVasallus vel suus heres vel aliqua persona, Alamannus per se suumque heredem totum dampnum promittit restituere, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur princi-palem debitorem primo conveniri et omni iuri et auxilio (6). Et .1) vel heredi eius in sopralinea. (2) quas . . . bonis per postilla. (3) Alto cancellato. (4; et ut tutor earum in sopralinea. (5) BonoVasallo cancellato e Durante Aspirano in sopralinea. (6) et auxilio in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 43 quas libras confitetur Àlamannus se daturum Dulcete uni ex fi-liabus Bernardi quondam in dotem. Et si Àlamannus non atten-derit ut supra, Ruiinus de Rapallo promittit attendere prò eo, et proprium et principalem debito rem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et promittit Àlamannus se deliberare Rufìnum ab omni dampno de hac obligatione, sub pena dupli. 102. Guglielmo Parvo di Canneto dichiara di dovere a Roberto Grasso 70 lire entro la prima settimana di quaresima. 31 gennaio 1191. Roberti Grassi]. Confitetur Wilielmus Parvus de Canneto se daturum Roberto Grasso lib. (1) .lxx. ad (2) dies .vili, intrantis quadragesime pro-xime, sub pena dupli. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Mar-tinus de Albario, Arduinus de Canneto. Et de istis sunt lib. .xxmi de ratione Wilielmi cognati Roberti. 103. Simone Botario contrae una accomendacio con Guglielmo Ra-taldo, per affari in Tunisi. 21 gennaio 1191. Wilielmi Rataldi], Confitetur Simon Botarius se portare in accomendatione a Wi-lielmo Rataldo lib. .ccclviii|., Tunexim, causa negociandi, bona fide, ad quartam profìcui. Inde Januam reducere promittit in postate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Iurat etiam ita attendere, et operari bonum et utilitatem ac-comendationis, et salvare et custodire bona fide, et non defraudare. Testes Ansaldus Fornarius, Bajamons Barlaira, Iohannes fìlius Ful-conis de Castello (3). Et si sibi videbitur, possit mittere ei in Ianua et cum testibus. Sub volta Fornariorum, die .xxi. januarii. 104. Adalasia, moglie di Ugo de Clapa prende a prestito una som ma da Guido Elefante e Marchesio; con l’autorizzazione dei consoli per le relative garanzie. 21 gennaio 1191. Widonis]. Confiletur Adalaxia uxor Ugonis de Clapa de Faxolo se cepisse tantum a Widone Elephante et a Marchesio fratribus, unde eis dare (1) -xlv 1. cancellato. (2) Carnislevamen cancellato. (3) Castello in sopralinea. 44 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS promittit lib. den. jan. .ira a puriñcatione sancte Marie próxima ad annum proximum, et inde omnia bona sua et dotes et stradotes eis stipulantibus pignori obligat, sub pena dupli. Et possessionem de suis stradotibus eis confìtetur se tradidisse abrenuncians decrelo el omni iuri (1). Iurat etiam pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum vel términos et cetera, et quod mutuum fácil necessitale viytus et vestitus sui et fìliorum inducta, et in parte pio recuperanda [dom]o de Campo que erat in pignore ut confìtetur el ad penam dupli (2). Insuper Otto de Sugar et Ogerius Follia, cónsules de Sancto Thoma, laudaverunt ut predicti haberent et pos-siderent in bonis predicte Adalaxie que mallent tantum quod bene valeret lib. ,nn in duplum si non pagaverit ut supra, sine omni eius et mariti (3) omniumque pro ea contradiclione. Quod idem fe-cerunt quia cognoverunt illam (4) tacere predictum mutuum necessitate predicta inductam, et earn fecisse illud mutuum et obii-gationem (5) suo consilio et sua auctoritate. Quare laudarent ut supra. In curia Gontardi, ea die. Testes Fredentio Gontardus, Ger-mannus batifolium. 105. Ansaldo Pancia stipula una societas con Giovanni da Piacenza. 22 gennaio 1191. [Johannis de Placentia], Confìtetur Ansaldus Pancia se portare in societate a Johann© de Piacentia lib. .in. et sol. .ni. et den. .i. et de suis sol. .xxxi j., Tu-nexim causa negociandi, bona fide. Inde Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debe t partiri. Testes Ogerius de Cartagenia, Johannes Trasascus. Sub volta Fornariorum, die .xxii. januarii. 106. Guglielmo caldemrio contrae una societas con Guglielmo fratello di Giovanni Parvo, Ottone de Langasco e Grillo, per affari « in botea ». 22 gennaio 1191. [Grilli, Wilielmi, Ottonis], Testes Amicus draperius, Johannes cazaor. In botea Petri Venli in qua habitat Wilielmus calderarius, ea die. Confìtetur Wìliel- ^l) abrenuncians decreto et omni iuri in sopralinea. (2) ut confìtetur; et ad psnam dupli in sopralinea. (3) et mariti in sopralinea. (4) fecisse cancellato. (5) et obligationem in sopralinea. GUGLIELMO CASSINE8E 45 mus calderarius se habere in societate a Wilielmo fralre Johannis Parvi et ab Ottone de Langasco et a Grillo lib. *c. et [de suis] lib. .ixx., causa negociandi in bolea bona fide a festo sancii Andree transacto (1) usque ad sanctum Andream (2) et lune salvo capitali et tractis suis expensis et expensis botee [/o. 6 r.] preter indumenta uxori, proficuum quod Deus dederil per medium debebit, dividi. Et super societatem confitetur habere......lib. .xx., que de- bent luerari et expendere per libranti, et quarta proficui quarum debet reverti ad societatem. 107. Guglielmo Collum Gruis promette di pagare una somma a Guglielmo Resta. 22 gennaio 1191. Wilielmi Reste], Confitetur Wilielmus Collum Gruis se daturum Wilielmo Reste lib. .cxxxv. ad mediam .xl. proximam, sub pena [dupli]. Testes Ogerius de Cartagenia, Wilielmus Rizisom, Michel Benedictus. Sub volta Fornariorum, die .xxn. januarii. 108. Amico da Pegli, e la moglie Richelda dichiarano di ricevere da Lanfranco Papa la somma accomendatagli da Richelda. 22 gennaio 1191. Lafranci Pape]. Confìtentur Amicus de Pelio et Richelda iugales se recepisse a Lafranco Papa lib. .xx., quas ei accomendavit eadem Richelda, et quietos se clamant et pagatos. In domo eiusdem Lafranci, ea die. Testes Amicus Raconus, Obertus (3) Sanguinelus, Iohannes Feri i -rolius. 109. Rainaldo Marescoti di Recco contrae una accomendacio per Tunisi con Belardo di Castello e Amico ferraio. 22 gennaio 1.191. Belardi et Amici]. Confitetur Rainaldus de Marescoto de Reco se portare in aceo-mendatione a Belardo de Castello et ab Amico ferrario lib. .xxi. et sol. .vii,, Tunexim et inde quo sibi videbitur, causa negociandi, bona fide, ad quartam profìcui. In reditu vero Januam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Wilielmus de Castello, Bernardus de Reco. Sub volta Fornariorum, ea die. (1) a festo Sancii Andree transacto in sopralinea. (2) ad annum cancellato e ad Sanctum Andream in sopralinea. (3) Obertus in sopralinea. 46 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 110. Pasquale Ferrandi contrae una societas per Tunisi con Bon-vassaìlo Barbavara. 22 gennaio 1191. BoniVasalli Barbavaire]. Confìtetur Pascali« Ferrandus se portare in socielate a BonoVa-sallo Barbavaira lib. .lxxxxii., et de suis lib. .xlvi., Tunexim causa negcciandi, bona fide. Inde Januam reducere promitlit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit ali-quo modo ex quo exiverit portum Janue, cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et super societatem portat ab eodem lib. .xvi. et sol. .xii. et den. .mi. (1) (2) que de-bent lucrari et expendere per libram. Et possit mittere ei in Ianua el cum testibus. Iurat ita attendere et salvare et custodire bona fide et non defraudare et quantumcumque portaverit vel babuerit de rebus eius, iurat similiter attendere sicut habuerit mandatum al) eo bona fide et salvare et custodire et non defraudare. Et Bonus-Vasallus confìtetur lib. .lxxxxii. esse de societate quam habet cum Belardo et cum Nicola suo iilio. Testes Simon Gontardus, Wido (3) Bergognonus, Otto Gontardus, Petrus fìlius Petri Venti. In curia Gontardi, ea die. 111. Giacomino del fu Gionata di Portofìno si impegna a servire per 5 anni nella bottega di Rolando, con la garanzia della madre, Rosa. 23 gennaio 1191. Rolandi]. Iurat Iacominus fìlius quondam Jonathe de Portu Delphino se permanere et servire Rolando in botea et extra boteam usque ad annos .v., et salvare et custodire res eius et res sibi commissas el personam eius, et non defraudare ultra sol. .n. per annum, nisi quantum remanserit licentia eius (4). Et facit hec consilio Rolandi de Barzolo et Enrici de Banca suorum parentum. Et confìtetur habere .xviii. annos. Et si ita non attenderet, Rosa mater eius promit-tit Rolando penam lib. .x., et pro pena omnia bona sua ei stipulanti pignori obligat, abrenuncians decreto consultus Velleiani el omni iuri, et consilio eorum dem. Et Rolandus promittit tenere et dare victum et vestitum ei, sub pena lib. .x. in suis bonis. Sub volta Fornariorum, die .xxiii. januarii. Testes Obertus de Cruce et con-siliatores. (1) et sol. .xii. et den. .mi. in sopralinea. (2) ad cancellato. (3) de Portu Veneri cancellato. (4) nisi .... eius per postilla dopo le parole : consilio eorumdem. GUGLIELMO CASSINESE 47 112. Rogerio da Pegli e Bertolino de Porcellis contraggono una societas, per la Sardegna, Bugia, e altro viaggio. 23 gennaio 119L. Berto lini]. Confìtelur Rogerius de Pelio se portare in societate a Bertolino de Porcellis lib. .mi. et de suis lib. .ii., in Sardiniam, et inde Buzeam, et inde in uno alio viatico quo maluerit, causa negociandi, bona fide. Inde nullo alio viatico mutato reducere promittit Januam in potestale eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Testes Fredentio Gontardus, Simon Gontardus, Simon Gontardus, Ger-manus. In curia Gontardi ea die. 113. Pietro de Lavezuso promette una somma a Guglielmo di Ver dun, con la fideiussione di Guido de Rezo. 23 gennaio 1191. Wilielmi de Verdun], Confitetur Petrus de Lavezuso de Roma se daturum Wilielmo de Verdun lib. den. jan. .x. ad mediam .xl. proximam, et sua bona pignori obligat. Et Wido de Rezo debito r et pagator, et sua bona pignori obligat, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debi-torem primo conveniri et omni iuri. Et promittit Wido recipere super se quemlibet creditorem Wilielmi de lib. .x. usque ad te: ■ minum, si ereditar voluerit recipere super se. Testes (1) Vivianus de Verduna, Lantelmus de Placentia. In statione Ogerii Venti, ea die. 114. Uberto Diano promette a Baiamonte Barlaira il pagamento di una somma, a rate. 23 gennaio 1191. Bajamontis]. Confìtetur Ubertus Dianus se daturum Bajamonti Barlaire lib. .clxxvi. et sol. .xi. per hos terminos : lib. .xxxi. ad mediam .xr.. pioximam, et alias ad Carnislevamen proximum, sub pena dupli. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Oliverius Marzocus, Johannes Gencus, Johannes Trasascus. De quibus sunt, de ratione Wilielmi Bucutii lib. .lxxxii et de ratione Bucutii de Reco lib. .lxvi. et sol. .vii., et de racione Ricii lib. .xx. minus sol. .vi. 115. Bodono da Voltri riceve la, dote della moglie A imclina e le costituisce Vantifatto. 23 gennaio 1191. Patrimonium Aimeline]. Confìtetur Bodonus de Vulturi se recepisse de dote sue nurus (1) Wi. cancellato. 48 M. W. HAU, - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Aimeline uxoris sui filii Andree lib. .xxv., et quietum se clamat et pagatum, a Rainerio Lombardo. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat pro fdio in suis bonis lib. .xtii. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consueludine civitatis Janue et pro omnibus (1) his omnia bona sua Rainerio recipienti pro fdia pignori obligat. Ea die et loco. Testes Wilielmus Culniger, Ido de Monte, Aicardus Tajabursa, Oge-rius de Cartagenia, Ingo de Cartagenia. 116. Oberto de Dandolo, col consenso del socio Guglielmo Maio-cello, prende una somma da Angeloto de Caffara e Sibilla moglie di Guglielmo Fornari, da negoziare in Sicilia. 23 gennaio 1191. Angeloti]. Confitetur Obertus de Dandalo se portare, voluntate Wilielmi de Malocello presentis cum quo habet societatem, lib. .lxi Napo-lim, ab Angeloto de Caffara, et a Sibilia uxore Wilielmi Fornarii lib. .vi., causa negociandi, ad quartam profìcui, et inde quo sibi videbitur mèlius causa negociandi. Et debet tacere expensas per libram cum societate. In reditu Januam reducere promittit in po-testate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit, cura capitali. In statìone Ansaldi Lecavele, ea die. Testes Otto de Orto, W ilielmus de Caffara, Johannes Roletus. 117. Lamberto, figlio di Guglielmo Fornari, contrae una societas con Ogerio Scoto, per Napoli e altrove. 23 gennaio 1191. Ogerij Scoti]. Confitetur Lambertus fìlius Wilielmi Fornarii iussu sui patris et presentis se portare in societate ab Ogerio Scoto lib. .cc. et de suis lib. .o., Napolim et quo sibi videbitur melius causa negociandi, bona fide. In reditu Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Janue, cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et possit mittere et facere sicut sibi videbitur causa negociandi. Testes Wilielmus Collum Gruis, Arduinus de Canneto, Obertus Rlancus tajaor. Sub volta Forna-riorum, ea die. (1) his cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 49 118. Guglielmo Fornari fa una donazione al figlio Lamberto. 23 gennaio 1191. [/o. 6«1.] (1) [Wilielmi Fornarij] ]. [Wilielmus Fornjarius dat et cedit et donationem inter vivos Lamberto suo filio de lib. .c. de patrimonio matris Lamberti et quod iuris habet......dat et cedit et remittit (2). Quam donationem promittit tenere et ha [bere fir]mam et ratam et contra non venturum, sub pena dupli stipulata in suis bonis. Et pro pena omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. Iurat etiam hanc donationem tenere et habere firmam et ratam et contra non venturum per se nec per alium pro se. (3) Testes Ogerius Scotus, Petrus Guercius (4) Ugo Fornarius (5). Sub volta Fornariorum, die .xxm. Januarii. Michel Vitalis (6), Ubertus tajaor. .mclxxxxi., indictione .viti. Et quas habeat, teneat, et quiete possideat, et usufructet, et ipse eiusque heres ad proprium. 119. Lamberto Fornari porta in accomendatio dal padre, a Napoli, una somma di danaro, un usbergo e due gambiere. 23 gennaio 1191. Wilielmi Fornarij], Confìletur Lambertus se portare in accomendatione a Wilielmo suo patre lib. .clxxxxiiii. et sol. .xvii. et osbergum .i. et gamberas .ü., Napolim, causa negociandi, et inde quo sibi videbilur bona fide causa negociandi. Et possit mittere et facere sicut sibi videhi-tur causa negociandi. In reditu Januam reducere promittit in po-testate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cura capitali. Ea die et loco et testibus. 120. Lanfranco Ricerio, anche pel fratello Giordano, dà quietanza e remissione a Oberto Guercio della accomendatio contralta con lui da Ugo Scoto a Costantinopoli, per affari a Ceuta. 24 gennaio 1191. Ogerij Guercij], Testes Drogus de Sancto Laurentio, Opizo Guertius, Wilielmus (1) In januario, nel margine superiore. (2) si tot libre......in parte Lamberti et si minus pervenerit de suis bonis vult ut liabeat lib. .c. completas cancellato e et quod iuris habet..... dat et cedit et remittit in sopralinea. (3) ita tamen ut si non pervenerit lib. .c. de patrimonio cancellato. (4) Petrus Guercius in sopralinea. (5) Rufìnus de Canneto, Johannes de Borzolo cancellato>. ^6) Michel Vitalis in sopralinea. M. W. Hall - 11. C. Kruegeh - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. i- 50 m. w. haix - n. c. krlteger - r. l. Reynolds de Bonbel, Otto Boterà, Raimundus Unaldus. Sub volta Fornario-rum, die .xxnii. januarii. Lafrancus Ricerius per se suumque (1) fratrem Jordanem finem et refutationem omnifariam facit et remis-sionem Ogerio Guertio de accomendatione quam fecit Ugo Scoi us ei in Const an tinopoli pro portare Septam. De qua accomendatione vel occasione cuius promittit quod de cetero nullam actionem rao-vebit nec requisitionem faciet per se nec per alium pro se nec Iordanus nec aliquis pro eo, ei nec alicui pro eo. Et si contrafac-tum fuerit et ad aliquod dampnum pervenerit, totum dampnum per se suumque lieredem et per Iordanum et per eius heredem re-stituere promittit, sub pena dupli stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligat, abrenuncians iuri quo eavelur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. 121. Restufato sensale e la moglie Matelda fanno rinuncia a Bu-baldo de Modo di ogni diritto relativo a una casa in Clavica. 24 gennaio 1191. Rubaldi de Modo], Restufatus censarius et Matelda iugales finem et refutationem omnifariam faciunt Rubaldo de Modo de omni iure et actione quod et quam habent in domo de Clavica quam comparavi! Rubaldus a presbytero Ugone de Quezo, et ei cessionem et dationem et remis-sionem faciunt de omni iure quod habent in ea domo vel in precio '“domus aliquo modo vel aliqua occasione, et promittunt quod de cetero nullam requisitionem (2) facient nec actionem movebunt per se nec per alium pro se ei nec alicui pro eo de aliquo iure quod r habeant in predicta domo. Et ut supra promittunt attendere et contra non venturos (3) per se nec per alium pro se. Et si contrafactum fuerit et ipse vel eius heres pervenerit ad aliquod dampnum, 1ofum dampnum promittunt restituere, sub pena dupli stipulata. Et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligant et quisque eorum in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri cmni, et ipsa legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani, et omni iuri. Et facit hec consilio et auctoritate suorum vicinorum et amicorum Iohannis de Alba et Gandulfì Botarij de Sancto Donato. Iurat etiam Restufatus per se et per uxorem quod nullam alienationem nec donationem sive promissionem seu ali-quam obligationem fecerunt alicui persone vel lacere fecerunt de (1) heredem cancellato. (2) no cancellato. (3) et s... cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 51 predicto iure. In domo heredum (1) Bonavide de Campo, ea die. Testes Baldus Beeletus piscator et consiliatores. 122. Rolando pellicciario contrae una societas con Widiniso boto,rio, per la Sardegna. 24 gennaio 1191. Widinisi Botarij] p]. Testes Rubaldus Trestorte, Germanus batifolium, Wilielmus de Boca. In curia Gontardi, ea die. Confitetur Rolandus pellizarius se babere a Widiniso Botario in societate lib. .x. et de suis lib. .v., quam societatem debet portare Aimericus fdius eiusdem Rolandi, volúntate Widinisi et volúntate patris, in Sardiniam, causa nego-ciandi, bona fide. Et Rolandus promittit quod inde reducet Aimericus in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus de-derit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet parti ri. 123. Opizone del fu Ugo di Castello contrae una societas con Guglielmo Mal figliastro, per Napoli e altrove. 24 gennaio 1191. Wilielmi Malfiliastri] (2). Confitetur Opizo quondam filius Ugonis de Castello se portare in societate a Wilielmo Malfiliastro lib. .ccxxxi. et de suis lib. .cxv Napolim et inde quo sibi videbitur melius, causa negocian-di, bona fide. In reditu vero Januam reducere promittit in pote-state eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Janue, cum capitali. Et salvo capitoli, proficuum per medium debet partili. Et possit mittere et fa-cere sicut sibi videbitur melius causa negociandi. Et super societatem porlat ab eodem lib. .x., ad quarlam proficui, que debet revertí ad societatem. Et confitetur Wilielmus quod lib. .cxv |-. sunt de societate quam fecerunt cónsules de rebus filiorum Baudi-tionis Vesconti. Testes Ansaldus Fornarius, Oliverius Marzozus, Widinisus Botarius. Sub volta Fornariorum, ea die. 124. Guglielmo Visconti contrae una accomendatio con Guglielmo Malfiliastro, costituita da 4 loca di nave. 24 gennaio 1191. Wilielmi Malfiliastri]. Confitetur (3) Wilielmus Yescontus se habere in accomendatione (1) heredum in sopralinea. (2) Questo alto e il seguente sono collegati nel margine mediante una linea verticale ondulata. (3) habere in acc cancellato. 52 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. iL. REYNOLDS a Wilielmo Malfìliastro loca .im. minus quartam navis unius, et ad rationem locorum .xl. est navis, et est navis quam duxerunt Ugo de Figar et idem Wilielmus a Gaita ad Marsiliam. De quibus locis possil negociare et vendere et facere .sicut sibi videbitur melius causa negociandi. In reditu Januam reducere promittit in potestàte eius vel sui certi missi proücuum quod Deus dederit cum capitali. Fa die et loco et testibus. 125. Opizone del fu Ugo di Castello contrae una accomendatio per Napoli e altrove, con Ansaldo Fornari e Oliverio Marzoco. 24 gennaio 1191. Ansaldi [For]na[rii et 01]iverii], Confitetur Opizo quondam fdius Ugonis de Castello se portare in accomendatione ab Ansaldo Fornario et ab Oliverio Marzoco lib. .CLiiii. et sol. .ü. de societate quam habent insimul, voluntate Wi-lieìmi Malfiliastri presentis cum quo habet societatem, Napolim et inde quo sibi videbitur melius causa negociandi bona fide, ad quartam proficui et debet facere expensas per libram cum aliis. Et pos-sit mitte re et facere sicut sibi videbitur melius causa negociandi. In reditu Januam reducere promittit in potestatem eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Ea die et loco et testibus. 126. Anseimo de Olmara si impegna con Ogerio Porco a tenere una terra in Olmara, per tre anni, sotto certe condizioni. 24 gennaio 1191. T Oger] ij Porci]. Anselmus de Olmara promittit Ogerio Porco recipienti pro se et pro suis fratribus tenere terram eorum in Olmara (1) et quam tenet idem Anselmus ad tenendum et usufructandum sicut solitus est tenere, bona fide, usque ad annos .in. proximos et dare sol. .xx. nomine conditionis per annum (2) et salvare et custodire bona fide res eorum, et nullam fraudem adhibere, et non diminuere, et si sciverit quod minuat manifestare ei vel suis fratribus. Et si Ogerius pastenare faceret, per dies .xv. promittit dare duos homines. Et ut supra promittit attendere sub pena sol. .c. stipulata in suis bonis, rato manente pacto. Iurat etiam hec omnia ut supra attendere nisi quantum remanserit licentia eius vel suorum fratrum. Et si terra fuerit ad vendendum in illa ora (3) se sciente iurat manifestare ei (1) infra cancellalo in Olmara in sopralinea. [2) per annum in sopralinea. '3) in illa ora in sopralinea. GUGLIELMO CA88INIC8R 53 ve! suis fratribus vel mairi eorum el adiuvare eos bona fide ut, ha-beat si voluerint habere. Testes Ralduinus Scotus, Ugo Mazalis. Sub volta Fornariorum, ea die. 127. Migdonia riceve a mutuo una somma dal figlio Ogerio. 24 gennaio 1191. [/o. 7 r.] Ogerij Guercij]. Confitetur Migdonia se recepisse mutuo (1) ab Ogerio suo li]io lib. .x. den. jan. et quod pagavit pro se in suo debito (2), quas vidi ut habeat in lib. .xxvii.....ret . . . .nuil in se ultra donationem quam fecit suis filiis. Et habeat et teneat et quiete possideat, in eis volúntate [Opizonjis sui filii presentís et volentis. Et quod facit consilio duorum suorum propinquorum, Tanti de Porta et Drogi de Sanato Laurentio. Et confìtetur similiter Migdonia quod Ogerius pagavit pro se Wilielmo de Castello lib. .viii., et unde Ogerius ha-bet cartam, et volúntate Opizonis, et quas vult ut habeat similiter in lib. .xxvxi. Testes Almerius fdius Tanti. Ea die, in domo eorun dem. 128. Opizone Guercio prende a mutuo una somma dal fratello Ogerio. 24 gennaio 1191. Ogerii Guercii] (3). Confìtetur Opizo Guertius se cepisse mutuo ab Ogerio suo fratre sol. .c., quos promittit reddere usque ad annos .in. proximos, sub pena dupli in suis bonis. Ea die et loco et testibus. 129. Ogerio Guercio costituisce l’antifatto alla moglie Sofia. 24 gennaio 1191. Antifactum Sophie]. Ogerius Guertius donationem propter nuptias nomine antifacti facit et donat Sophie sue uxori in suis bonis (4) tantum quod bene valeat lib. .c. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Janue, et inde omnia bona sua habita et liabenda ei pignori obligat. Ea die et loco et testibus. (1) mutuo in sopralinea. (2) et quod pagavit prò se in suo debito in sopralinea. (3) Questo atto e il seguente sono collegati nel margine mediante una linea verticale ondulata. (4) quibus maluerit cancellato. 54 M. W. HAUL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 130. Paxio di Lucca, dichiara che pagherà a Roberto Grasso c a suo cognato Guglielmo una somma, entro aprile. 24 gennaio 1191. Roberti Grassi]. Confitetur Paxius de Luca se daturum Roberto Grasso et WilieU mo cognato Roberti lib. .xxxvui. (1) per totum aprilem proximum, sub pena dupli in suis bonis. Testes Falconus Aragnus, Tngo de Castello. Sub volta Fornariorum, ea die. 131. Oberto de Dandalo contrae una accomendatio con sua suocera Grixa, per affari in Napoli. 24 gennaio 1191. Grixe] p]. Confitetur Obertus de Dandala se portare in accomendatione a Grixa sua socera lib. .xxii^., Napolim et inde quo sibi videbitur, causa negociandi, bona fide, gratis. In reditu Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et si sibi videbitur, possit mittere ei in Janua. In domo eiusdem Oberti, ea die. Testes Johannes Blancus, Ansel-mus buferius, Wilielmus Pesalus. 132. Rubaldo Porco promette a Corrado de Cudurno una somma per dote della figlia Altilia. 24 gennaio 1191. Curradi de Cudurno]. Promittit Rubaldus Porcus se daturum lib. .xl. Currado de Cudurno lib. .xx. a purificatione sancte Marie proxima ad annum proximum, et inde ad annum alias lib. .xx. prò dote Altilie sue iilie (2), sub pena dupli in suis bonis, que omnia ei stipulanti pignori obligat. Et confitetur ita iurasse attendere nisi quantum re-manserit licentia eius, et cetera et si terminum vel terminos (3). In ecclesia Sancti Laurentii, die .xxmi. januarii. Testes Martinus Tornellus, Villanus de Isule, Johannes Mazamor, Aimericus de Sancto Laurentio. 133. Corrado de Cudurno dà quietanza della dote della moglie Altilia. 24 gennaio 1191. Patrimonium Altilie]. Confitetur Curradus de Cudurno se habuisse de dote sue uxoris (1) ad kal. cancellatoci) prò dote Altilie sue fdie in sopralinea. (3) et cetera et si terminum vel terminos in sopralinea. # GUGLIELMO CASSINESE 55 Altilie iìlie Rubaldi (1) Porci lib. den. jan. .c. a Rubaldo (2) Porco, quod Rubaldus (3) dat ei in suprascriptis et computate lib. .lx. de patrimonio matris Altilie, et alias libras dat in dotem de suis. Ex quibus lib. .c. Curradus clamat se quietum et pagatum, et abre-nunciat exceptioni non numerate peccunie vel dolis. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donai in suis bonis in quibus maluerit tantum quod bene valeat lib. .c. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum pro more et consuetudine civitatis Janue. Et pro omnibus prescriptls omnia bona sua habita et habenda Rubaldo (4) recipiendi pro iliia pignori obligat. Ea die et loco et testibus. 134. Marchesio Zurlo contrae una accomendatio con Oberto Boleto per Napoli e altrove. 24 gennaio 1191. Oberti Roleti Ansuixi] p]. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes BonusVasallus de Carta-genia, Otto de Castello, BonusJohannes Vescontus, Opizo de Castello. Confìtetur Marchesius Zurlus se portare in accomendatione ab Oberto Roleto lib. .cxxim., et Obertus confìtetur quod (5) rint bec libre Wilielmi fìlii quondam Villani de Castello, Napolim et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona fide. In reditu Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et debet lacere expen-sas per libram. Et possit mittere et lacere sicut videbitur bona fide, et cum testibus tamen, et debet habere quartam proficui. Et confìtetur se portare de suis lib. .cc., et ab Ànsuixo lib. .c. 135. Marchesio Zurlo vende ad Ansuixo di San Genesio la metà di una casa in Genova. 24 gennaio 1191. Ansuixi de Sancto Genesio]. Marchesius Zurlus vendit Ansuixo de Sancto Genesio medietatem domus quam habet pro indiviso cum suo nepote Matheo in civitate Janue, cui coheret antea via publica de Platea Longa, retro domus heredum Barotij Malloni, a lateribus ambobus via (6), medietatem cuius domus, nichil in se retento, cum omni suo iure et comodo (1) Widonis cancellato, Rubaldi in sopralinea. (2) Widone cancellato, Rubaldo in sopralinea. (3) Wido cancellato, Rubaldus in sopralinea. (4) ei pignori Widoni cancellato, Rubaldo in sopralinea. (5) fac. cancellato. (6) q. cuius med. cancellato. 56 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS et utilitate vendit predo lib. den. jan. i.xxxx.. et quietum et pagatimi se damat et pagatum. Et possessionem cum dominio ei con-iìtetur se tradidisse, ad faciendum proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit per se suosque lieredes ei eiusque heredi, sub pena dupli. Et prò dupla evictione et prò pena et sorte omnia bona sua babita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit vel meliorata fuerit beo vendita in consimili loco. Iurat etiam super sancta Dei evangelia attendere ut supra et tenere et hanc venditionem iìrmam et ratam et contra non venturum per se nec per alium prò se nec de precio requisitionem facturum vel actionem moturum. Et consilio suorum propinquorum facit bec, videlicet Opizonis quondam Villani de Castello et Oberti Boleti, et confìtetur babere .xx. annos completos. Testes BonusVasallus de Cartagenia, BonusJohannes Vesconlus, Otto judex de Castello. Ea die et loco. 136. Ansuixo promette a Marchesìo Zurlo il pagamento di una parte del prezzo di acquisto della casa, di cui al doc. 135, entro l’anno. 24 gennaio 1191. Marchesi] Zurle]. Promittit Ansuixus se daturum Marchesio Zurlo lib. .xl. usque ad annum (1) de precio domus quam comparavit ab eo, sub pena dupli. Ea die et loco et testibus. 137. Marchesio Zurlo fa dichiarazione della proprietà delle merci che Oberto di Bontommaso ha Oltremare. 24 gennaio 1191. Wilielmi de Castello]. Confìtetur Marchesius Zurlus quod Obertus de Bonthomao habet bisantiatas .c. in mercibus Ultramare, in quibus Wilielmus quondam Villani de Castello habet octenam mundam, et residuum est inter Marchesium et Ansuixum et BonumVasallum de Cartagenia. T.a die et loco. Testes BonusJohannes Vescontus, Otto judex de Castello. 138. Ogerio de Volta contrae una acoomendatio per Napoli e la terra del re di Sicilia con Giordano Ricerio. 24 gennaio 1191. Jordani Ricerij]. Sub porticu Lafranci Ricerii, ea die. Testes Janus de Justo, Ingo (1) prò cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 57 Longus (1), Raimundus Unaldus. Confitelur Ogerius de Volta (2) se portare in accomendatione a Jordano Ricerio lib. .cccclxxxi. (3) Napolim et per terram regis Sicilie, causa negociandi, bona fide. Et si sibi videbitur, possit mittere ei in Janua et cum testibus. Et debet habere quartam proficui. In reditu Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. 139. Vivaldo e Guglielmo Codemagi di Savona promettono di pagare una somma a Sofia. 25 gennaio 1191. [/o. 7 u.] (4) Sophie], [Confitetur Viv]aldus et Wilielmus filii quondam Guisulfì Code-magi de Sagona se daturos Sophie lib. .lv. ad kalendas augusti proximi, sub pena dup[li, in soli]dum, abrenunciantes iuri solidi-et omni iuri. Iurat etiam Vivaldus pagare ut supra nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure non faciet ut perveniat ad aliquod dampnum. Et si non paga veri t ut supra, Wilielmus Ferrandus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri et capitulo et auxilio. In ecclesia Sancti Johannis, die .XXV. januarii. Testes Enricus Detesalvus, Gastaldus de Sagona, Ardition de Sagona. .mclxxxxi., indiclione .vm. 140. Guglielmo de Beders {Beziers?) dichiara che pagherà a Lanfranco Ricerio l’importo di un credito da lui rilevato. 25 gennaio 1191. Lafranci Ricerii]. Testes Raimundus Unaldus, Anselmus de Palio. Sub volta For-nariorum, ea die. Promittit Wilielmus de Reders se daturum Lairanco Ricerio lib. .x. a purificatione sancte Marie proxima ad annum proximum, et inde ad alium annum alias lib. .x., pro debito quod Wilielmus de Beders debuit Albertono de Vanzono et Specie, quod debitum Lafrancus comparavit ab eis, et unde habet lau dem consulum. Quam laudem et omnes alias rationes et actiones quas habet Lafrancus super Wilielmo de Reders occasione illius debiti cassat et vacuat Lafrancus, et inde omnia bona sua habita et ha-benda ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. Iurat etiam pagare ut supra nisi quantum et cetera, et si terminum vel termi- (1) Lanfrancus Ricerius cancellato. (2) Guercius cancellato, de Volta in sopralinea. (3) et sol. .vini, cancellato. (4) Nel margine superiore: In januario. 58 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS nos et cetera. Et si non pagaverit ut supra, Corsus de Palazolo pro-mittit pagare ad (1) eosdem terminos, et proprium et principalem debitorem (2) et pagatorem se constituit, et sua bona pignori obligat, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. 141. Guglielmo Rizisom e suo figlio Giacomo promettono a Roberto Grasso il pagamento di una somma, per novazione da lui fatta. 25 gennaio 1191. Roberti Grassi]. Promittunt Wilielmus RLzisom et Jacomus filius eius iussi patris se daturos Roberto Grasso lib. .xvrni. ad Domini natale proximum. pro debito quod debebat dare idem Wilielmus, et inde sua bona ei stipulanti pignori obligant, sub pena dupli, et quisque eo-rum in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri et actione que et quam habet super Wilielmo et super honis eius occasione debiti quod (3) fuit de lib. .xxv., et unde Robertus habet cartam. In curia Gontardi, ea die. Testes Wilielmus Pontius, Relengerius de Narbona. 142. Giordano Rubeo e Lorinone di Nervi emettono un lodo nella lite tra Angelerio Nasturzio e Lanfranco de Lori. 26 gennaio 1191. Laus Angelerii]. Consules de Nervi, Jordanus Rubeus et Lorinonus de Nervi, lau-darunt ut Angelerius Nastortius habeat, teneat, et quiete possideat sicut, determinaretur per terminos inter se et Lafrancum de Lori in terra de Lori, sine contradictione Lafranci de Lori et heredum om-niumque pro eo. Quod idem fecerunt quia cum videretur Angelerio quod ¡Ile Lafrancus super partem Angelerii devenisset, querimo-niam deposuit ante predictos consules, et, eo vocato, terminos po-suerunt sicut visum fuit eis bona fide, (4) interponendo Lafranco ut esset ante se ad certum (5) terminum, videlicet ad kalendas augusti transacti, quod cum spreverit et nec antea postea ante eos venisset, nec responderit aliquid de predicta lite, freti suo officio et hac ratione ut supra, laudaverunt ut supra. Testes Ricius de Clavica, (1) eundem cancellato. (2) primo conveniri cancellato. (3) est cancellato. (4) et cancellato. (5) mi cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 59 Johannes Mazamor, Johannes Trasascus, Wilielmus Viviani de Nervi. Sub volta Fornariorum, die .xxvi. januarii. 143. Vassallo di Albaro contrae una soeietas con Giovanni da Liégc e Vassallo Rapailino, per la Sardegna. 26 gennaio 1191. Johannis de Leges et Vasalli], Confitetur Vasallus de Albario se portare in societate a Johanne de Leges lib. .l., et a Vasallo Rapallino lib. .l. et de suis lib. .l., in Sardiniam et inde quo sibi videbitur, causa negociandi. Et possit mittere et facere sicut sibi videbitur melius causa negociandi. In reditu Januam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit, portum Janue, cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Et super societatem confitetur portare a Jacomo Janno de Zocolo lib. ,xm. et sol. .xv et a Jordano Clerico lib. .xx. et a Lafranco Guercio lib. .xxxr., ad quartam profìcui, et que debet reverti ad societatem, et que debent luerari et expendere per li brani. (1) Et de quibus possit facere sicut de societate. Testes Restufatus censarius, Wido Elephans, et Marchesius frater eius. Sub volta Fornariorum, ea die. 144. Guglielmo Crispino promette a Guglielmo de Aldo il pagamento di una partita di pepe, con fideiussione di Fabiano Crispino. 26 gennaio 1191. Wilielmi de Aldo]. Testes Wilielmus Malfiliastre, Restufatus censarius. In ecclesia Sancti Laurentii, ea die. Confitetur Wilielmus Crispinus se comparasse tantum piper a Wilielmo de Aldo, unde ei dare promittit lib. den. jan. .xlviii. ad octavam sancti Iohannis proximi, sub pena dupli. Iurat etiam pagare ut supra nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure non faciet per se nec per alium prò se ut perveniat ad aliquod dampnum. Et si non pagaverit ut supra, Fabianus Crispinus promittit pagare pre-dictas libras ad eundem terminum, et proprium et principalem de-bitorem et pagatorem, sub pena dupli, abrenuncians ¡uri quo ea-vetur principalem debitorem primo conveniri. Iurat etiam similiter attendere ut Wilielmus per omnia. (1) Per postilla: Et de quibus... societate. 60 M. W. BAU, - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 145. Pasquale Ublagerius promette il pagamento di una somma a Enrico Aljer o a Rolando de Fontana. 26 gennaio 1191. Enrici Àlfer], Confitetur Pascalis Ublagerius se daturum Enrico Alfer vel Rolando de Fontana lib. .xli. et sol. .xvn. ad octavam pasce proxi-me, sub pena dupli. Testes Obertus de Aquabona, Marchesius de Vulpaira. Sub volta Fornariorum, ea die. 146. Guglielmo da Bogli 011-segnare un giovane schiavo sardo a Guidone da Rezo, per cui Guidone ha già pagato sol. 20 e promette di pagarne altri sol. 20 alla consegna. 12 febbraio 1191. W idonis de Rezo]. * Confitetur Malvestitus de Mediolano et Opizo de Frasso se recepisse a Widone de Rezo sol. .xx. den. jan., unde ei mittere prornit-tunt sardum unum de annis .xn. usque in annos .xvm. habentem, sub pena dupli. Et Wido promittit dare eis alios sol. .xx. cum lia-buerit sardum, sub pena dupli. Sub volta Fornariorum, ea die. Te-stes Joliannes cazaor, Bovus de Mediolano. 207. Oberto Rosso e Martino Corto contraggono una societas per affari dovunque voglia Oberto. 12 febbraio 1191. Martini Curti]. Confitetur Obertus Rubeus se habere in societate a Martino Curio lib. .c. et de suis lib. .l., causa negociandi et portandi quo voluerit et sibi videbitur melius, bona fide. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus sicut sibi videbitur. In reditu vero Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit. aliquo modo ex quo exiverit portum Janue, cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Tesles Jo-nathas de Sancto Ambroxio, Obertus tajaor, Wilielmus vederarius. Ea die et loco. 208. Manfredo del fu Guidone Lupi, e Paxano stabiliscono le modalità di pagamento del prezzo della terra in Monte venduta dalla cognata Rosa e suo figlio. 12 febbraio 1191. Paxani]. * Confitetur Manfredus filius quondam Widonis Lupi se recepisse a Paxano sol. .xx. prò sua cognata Rosa et prò fìlio eius, prò precio terre de Monte, et de quo precio ultra predictos sol. .xx. confiten-tur predicti quod ipsa habuit alios sol. .xx. De qua terra prò precio istorum sol. .xl. Manfredus promittit Paxano quod faciet quod Rosa cum suo fìlio faciet cariarti Ugulino fratri Paxani ad dies .mi. pro-ximas ex quo petetur ei, in laude sapii Ugulini. Et si ita non attenderli, Manfredus promittit Paxano dare sol. .c. nomine pene in suis bonis, que omnia ei pignori obligat que maluerit. Testes Albertus de Petra, Ardicion magister. Ea die et loco. GUGLIELMO CASSINESE 209. Ansaldo Nono, Oberlo da Acquabona, Pietro da Verdeto e altri contraggono una societas per affari in Provenza e altrove. 13 febbraio 1191. Oberli de Aquabona et Petri]. Sub volta Fornariorum, die .xiii. februarii. Tesles. Confitetur Ansaldus Nonus (1) se portare in societate ab Oberto de Aquabona lib. .xx., a Petro de Veredeto lib. .xx., et de rebus Wilielmi de Por-ticu lib. .xx., et de suis lib. .xxx., in Provintiam et quo sibi vide-bitur mellus, causa negociandi, bona fide. In reditu Januam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Janue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partili. Et et (sic) ab Oberto de Veredeto de societate quam habet cum Bucutio lib. .x. ad quartam profìcui. Et -si sibi videbitur, possit mittere eis in Janua et cum teslibus. Item de sociis predictis portat sol. .xxx. Testes Obertus pellizarius, Johannes magister, Villanus de Bapallo. 210. Simone Malagrundo e Vasallo Murevel da Porta promettono di andare sulla nave di Guglielmo di Palio da Porto Pisano in oltremare e ritorno. 13 febbraio 1191. Wilielmi de Palio] (2). Ea die et loco. Testes Wilielmus de Quarto, Bosus Lombardus, Petrus de Pervallo. Promittit Simon Malagrundo de Albario Wilielmo de Palio ire in nave eius et sociorum, que est in Portu Pisano, Ultramare et inde reverti in terra christianorum quo navis eadem fa-ciet portum, pro marinario et pro facere omnia servicia navi necessaria et que sciat facere, et salvare et custodire navem et res navis et res dominorum navis et omnium hominum qui in nave fue-rint. Et ita jurat attendere et contra non venturum per se nec per alium pro se, sub pena bis. .vii. stipulata in suis bonis. Et Wiliiel-mus promittit ducere se in nave et dare ei bis. .vii. Ultramare, sub pena dupli in suis bonis. Et Vasallus Murruel de Porta similiter per omnia, pro bis. vini., et de medietate est quietus. Testes Baimun-dus Unaldus, Otto de Langasco. Ea die et loco (3). (1) o Nanus. (2) Segnato in margine, per la lunghezza dell’atto, da un segno verticale, ondulato. (3) loco in sopralinea. 86 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 211. Bernardo Calegario da Valle Trebbia si riconosce debitore verso Drogo da San Lorenzo e Giovanni Valloso garantisce il debito. 13 febbraio 1191. Drogi]. Testes Rubeus de Pelio.........(1), Ogerius Cevalla Ogerius de Gartagenia. Sub volta Fornariorum, die .xiii. februarii. Confi-tetur Bernardus Calegarius de Valle Trebie se daturum Drogo de Sancto Laurentio lib. .xxii. ad pasca proximam prò coriis .lxxxxhi., sub pena dupli. Et Johannes Vallosus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians juri quo cavetur principalem debitorem primo convenni. 212. Giovanni da Veguli, Giovanni cazaor e Guglielmo calderaio contraggono una accomendacio per affari in Napoli e altrove. 14 febbraio 1191. \Jo. 11 r.] Iohannis cazaor et Wilielmi] .ni]. Gonfìtetur Wilielmus de Veguli se portare in accomendatione a lohanne cazaor sol. .xl. Napolim et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona fide, ad quartam proficui. In reditu Ianuam reducere promittiti in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Dus dederit cum capitali. Sub volta Fornariorum, die .xiiu. februarii. Et a Wilielmo calderario pelles varias precii sol. ,xr.. Testes Gallus quondam Galli, Bernardus de Sancto Petro de Porla. 213. Nazario Gropo deve a Guglielmo Rataldo una somma, e impegna i suoi beni verso Baldizio Bojacheso che agisce a nome di Guglielmo. 15 febbraio 1191. Wilielmi Rataldi]. Gonfìtetur Nazarius Gropus se daturum Wilielmo Rataldo lib. .xLVin. ad mediam .xl. proximam. Et inde omnia bona sua Baudi-1ioni Bojacheso stipulanti prò Wilielmo pignori obligat, sub -iene!, dupli. Ante stationem Fornariorum, die ,xv. februarii. Testes An-selmus de Caffaro, Oliverius Marzocus, Rolandus de Canneto. 214. Daniele Nacarò riceve in mutuo una somma da Amico macellaio e impegna una terra ch’egli tiene dallo stesso Amico. 15 febbraio 1191. Amici macellarti]. Gonfìtetur Daniel Nacarus se cepisse mutuo prò amore ab Amico (1) Azo Pardus cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 87 macellano lib. .x. den. ian., quas promittit recidere ad festum sancii Iohannis proximum. Et inde ei pignori obligat totam terrain quam tenet idem Amicus ab eo ad libellum, et super qua terra Amicus babet sua edificia, et reliqua bona sua, sub pena dupli, tali pacto, ut pena commissa sua auctoritate et sine magistratus decreto intret predictam terram et reliqua bona eius que maluerit et exli-met duplum, et extimatam possideat nomine venditionis’sine orrmi eius omniumque pro eo contradictione vel retinere eam extimatam iusto precio (1). Iurat etiam pagare ut supra nisi quantum et cetera el si terminum vel terminos et cetera. Et iurat ut si non pagaverit ad terminum vel ad terminos et intraverit in duplum, quod non impediet ei nec alicui pro eo per se nec per alium pro se. Et quod ab omni homine defendet per se suosque heredes ei eiusque heredi, sub pena dupli. Et si forte pervenerit quod Daniel velit vendere predictam terram iurat quod nulli alii vendet, Amico volente emere et dare tantumdem quantum poterit habere ab alio, sine fraude (2). Testes Iacobus judex, Fulco judex, Wilielmus fundigarius, Baldui-nus Cintragus. In ecclesia Sancti Laurentii, die .xv. februarii. 215. Baldizzo Tellano promette di andare come marinaio sulla nave di Guglielmo di Palio da Porlo Pisano in Oltremare e ritorno. 15 febbraio 1191. Wilielmi de Palio] (3). Promittit Bauditio Tellanus Wilielmo de Palio ire in nave eius et sociorum, que est in Portu Pisano, Ultramare et inde reverti in terra cbristianorum quo navis eadem faciet porlum, pro marinario et pro tacere omnia servicia que sint necessaria navi et que sciai tacere, bona fine. Et promittit salvare et custodire navem et res navis et dominorum navis et omnium hominum qui in nave fue-rint. Et hec omnia iurat attendere et contra non venturum per se nec per alium pro se, sub pena bis. .x., stipulata in suis bonis. Et Wilielmus promittit ducere in nave et dare ei bis. .x., et Bauditio de medietate clamat se quietum et pagatum, et aliam medietatem dare promittit ei, sub pena dupli. Sub volta Fornariorum, ea die. (1) vel retinere eam extimatam iusto precio in sopralinea. (2) et dat licentiam ei ut Amicus possit tacere vendere predictam terram cancellalo. (3) L’atto è segnato a margine per là lunghezza da uria striscia ondulata verticale, che comprende anche l’atto seguente. 88 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Testes Oliverius de Sturla, Wilielmus de Sancto Genesio, Petrus Guezius. 216. Ogcrio Poccalana promette lo stesso. 15 febbraio 1191. Wilielmi de Palio], Et Ogerius Poccalana similiter promittit et iurat sicut Bauditio, pio bis. .vini. Ea die et lf^co. Testes Ansuixius de Sancto Genesio, Jacomus de Bonbello. 217. Otto giudice da Castello dà quietanza a Rubaldo Pezullo di una somma per una accomendacio di un locum e mezzo di nave contratta con Rubaldo in Napoli per Giovanni giudice. 15 febbraio 1191. Confitetur Otto judex de Castello se cepisse a Bubaldi Pezullo lib. .xvmi. et den. .xxxiii. prò accomendatione unius loci et dirni-dii navis, quam fecit Iohannes judex ei in Napolim, ponendo pro unciis .vin j. Et quietum se clamat et pagatum. 218. Villano Axaxino e Guglielmo Rataldo contraggono una so-cietas per affari in Catalogna e altrove. 16 febbraio 1191. Wilielmi Bataldi] (1). Confitetur Villanus Axaxinus se portare in società te a Wilieuno Rataldo lib. .lx. et de suis lib. .xxx. in Catalognam, et inde quo sibi videbitur causa negociandi melius bona fide. In reditu vero Ianuam reducere promittit profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum capitali, et salvo capitali profìcuum per medium debet par tiri. Et super societatem confile-tur portare ab eodem lib. .ccxmi. et sol. .v. ad quartam proficui, que sit propria (2) Villani. Item in potestate eius vel sui certi missi promittit reducere profìcuum et capitale. Iurat etiam ita attendere et salvare et custodire et operari bonum et utilitatem societatis et accomendationis bona fide, et non defraudare. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus, et possit mutuare super societatem et> ac-comendationem, si necesse fuerit pro carrico navis. Testes Wilielmus Manentus, Iohannis Silvagnus, Andreas de Baiamente. Sub porlieu quondam Rogeroni, die .xvi. februarii. (1) Segnato in margine, per tutta la sua lunghezza, da una linea verticale ondulata. (2) eius cancellato GUGLIELMO CASSINESE 89 219. Baldizzo Boiacheso e Guglielmo Ralaldo contraggono una accomendacio come sopra. 16 febbraio 1191. Wilielmi Rataldi] (1). Confìtetur Bauditio Boiachesus se portare in accomendatione a Wilielmo Rataldo lib. .cccmi. et sol. .v., ad quartam proficui similiter ut superiores (2). Testes Iohannis Silvagnus, Andreas de Baiamonte, Wilielmus Manentus. Ea die eb loco. 220. Alberto Paradiso promette di pagare una somma a Nazario Gropo. 16 febbraio 1191. Nazarii Gropi]. Confiletur Albertus Paradisus se daturum Nazario Gropo lib. .xlviii. (3) den. ian. ad. mediani .xl. proximam, sub pena dupli. Testes Berguntius Petegnus, Rogerius Berlovus. Sub volta Forna-riorum, ea die. 221. Martino Corto promette di pagare una somma ad Ugone Pa-pazolle. 16 febbraio 1191. tìgonis Papazolle], Confìtetur Martinus Curtus se daturum Ugoni Papazolle lib. .xxxi. et sol. .xvi. ad mediam .xl. proximam, sub pena dupli. Testes Bonus Vasallus Bruxetus, Ogerius Porcus. Ea die et loco. 222. Giovanni Gallina del fu Alberto Silvagno dichiara d’aver ricevuto lib. 15 della dote della moglie Altilia figlia di Ober'.a da Codogno e dà nomine antifacti lib. 8. 18 febbraio 1191. Patrimonium Altilie]. Confìtetur Iohannis Gallina filius quondam Alberti Silvagni se habuisse de dote sue uxoris Altilie, fìlie Oberti de Codogno, lib. •XV., ab ea et quielum se clamat et pagatum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat tantum in suis bonis quod bene valeat lib. .vm., ad habendum, tenendum, et quicquid volue-J'it faciendum pro more et consuetudine civitatis Ianue, et pro omnibus his omnia bona sua (4) Oberto accipienti pro fìlia pignori obligat. Sub volta Fornariorum, die .xviiii. februarii. Testes Berci) Linea ondulata verticale in margine a questo, come all’atto precedente. (2) Et iurat similiter cancellato. (3) .xl. in lirvea; .vm. in sopralinea. (4) ei cancellato. 90 M. W. HALL - H. C. KRUEGEB - -B. L. REYNOLDS tolotus frater Iosberti, Andreas de Sancto Clemente, Marinus de Vultabio guardaor, Wilielmi Zirbini. 223. Oberto da Codogno promette di pagare a Giovanni Gallina una parte della dote di cui al doc. 222. 18 febbraio 1191. iohfinnis Galline]. ' Promittit Obertus de Codogno se daturum Iohanni Galline lib. ■v. usque ad annos .v., sol. .xx. per annum, pro dote sue filie Alti-lie, sub pena dupli. Ea die et loco et testibus. 224. Ogerio Galleta, prevosto di San Lorenzo, ed altri chierici, danno a Gandoljo de Valle, a livello per anni 15 la metà dei beni che la chiesa di San Lorenzo possiede in Corsanego. 18 febbraio 1191. Locatio Sancti Laurentii Gandulfo de Valle] .vini.]. Locatio Sancti Laurentii Fulconi Mazoco, .mi.]. In canonica Sancti Laurentii. Ea die. Testes archipresbyter Fulco de Sori, presbyter Gerardus, Wilielmus Fornarius de Clavica. Do-minus prepositus Ogerius ecclesie Sancti Laurentii, consilio et au-cloritate archidiaconi Ottonis, et arcliipresbyteri Augustini, et presbiteri Wilielmi, arcbipresbyteri de Bergalio, et presbyteri Ter-doni, et presbyteri Ugonis, et presbyteri Wilielmi, et Rustici diaconi, et BoniVasalli Blanci, et Rolandi subdiaconorum, presentium et volentium, locat, dat, et cedit Gandulfo de Valle medietatem totius quod ecclesia Sancti Laurentii habet et tenet in Corsanego, ad habendum, tenendum (1) et usufructandum libellario nomine usque ad annos .xv. Quam locationem promittit tenere et habere fìrmam et ratam et contra non venturum per se nec per suos successores et ab omni homine defendere, sub pena sol. c., stipulata. Pro pena bona ecclesie ei pignori ohligat. Et pena soluta locatio sit firma. Et ipse promittit tenere usque ad prefatum termi-num per se suosque heredes, et dare per annum medietatem vini et olei et quartum biavi, et sol. .n. pro aliis fructìbns, et. pastenare tabulas .n. terre vinee, et dare per annum albergariam .i. duobus do-minis cum suis servientibus, et non incidere arborem nisi volúntate missi canonice. Et si canonici pastenaverint promittit retinere pastenum in medietate et [/o. 11 v.] salvare et custodire bona fide, se habente tamen medietatem fructus inde provenintis, et salvare et custodire res ecclesie bona fide et locationi nullam fraudem (2) adlii- (1) et quicquid voluerit faciendum cancellalo. (2) hab. cancellalo. GUGLIELMO CASSINESE 91 bere, sub pena sol. .c., stipulata. Pro pena vero et conditione oin-nia bona sua ei stipulanti pignori obligat, et pena soluta et conditione, cadat a iure locationis. Similiter locat aliam medietatem Ful-coni Mazoco. Die .xviii. februarii. .mclxxxx., indictione .vili. (1). 225. Giovanni de Piris e Richelda, coniugi, vendono mri appez-menti di terra situati in diversi luoghi a Rubaldo e Rinaldo dei Piano da Manenzano. 18 febbraio 1191. Rubaldi et Rainaldi de Plano de Manenzano et due carte debent fieri j. Iohannis de Piris et Richelda iugales vendunt Rubaldo de Plano de Manenzano et Rainaldo de Plano de Manenzano totam comparam quam fecit idem Iohannis a Iohanne Meleo in Manenzano, et tolam comparam quam fecit similiter a fìliis quondam Bauditionis For-narii in Manenzano, et quod habent in petia terre de Coazo, quod totum et quod pro eis potuerunt invenire in Manenzano et in perii ■ uentiis, cum omni suo iure et comodo et utilitate et ingressibus et exilibus suis, nichil in se retento, vendunt eis pretio lib. den. ian. .f.xiii. et sol. .v. Et de precio clamant se quietos et pagatos et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos eis cedunt. Et possessionem cum dominio eis confitentur se tradidisse ad faciendum a modo proprio iure ipsi eorumque heredes quicquid volile rint sine omni eorum omniumque pro eis contradictione. Ab omni homine defendere et auctorizare per se suosque heredes eius eorumque heredibus promittunt, sub pena dupli. Pro dupla quoque evic-tione omnia bona sua habita et habenda eis stipulantibus pignori obligant, et quisque eorum in solidum, slieut pro tempore valuerit, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri, et Richelda abrenunoians legi Iulie, iuri hypothecarum et decreto consultus Velleianii et omni iuri, et facit hec omnia consilio et auctoritate sui fratris lorda ni Clerici et Iohannis de Casanova sui cognati. In botea de Lecavellis de Mari in qua moranlur venditores, ea die. Testes Rubaldus lava-ninus, Iohannes lavaninus due rogate sunt fieri * * * (2). 226. Rinaldo e Rubaldo sopradetti promettono di pagare per l'acquisto di cui sopra, e Rubaldo lamgnino garantisce il pagamento. 18 febbraio 1191. Iohannis de Piris], PromiItunt Rubaldus de Plano de Manenzano et Rainaldus de (1) Nel margine superiore: In februario. (2) Segno di riferimento al doc. 228, dove è continuato il documento. 92 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Plano de Manenzano se daturos Iohanni de Piris lib. .xiii. ad pasca proximam, et lib. ,xx. ad sanctum Bartholomeum proximuro. et ad aliud a carnislevamen proximum alias lib. .xx. pro terra quam idem Iohannis cum sua uxore vendiderunt in Manenzano. Et inde eandem terram ei pignori obligant et reliqua bona sua, sub pena dupli stipulata et quisque eorum in solidum, abrenuntiantes iuri solidi (1). Possessionem cuius terre Iohannis de Piris concedit eis precario, et ipsi confitentur earn habere precario. Et si non paga-verit ut sapra, Rubaldus lavaninus promittit pagare predictas libras ut supra, et proprium et principalem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abrenuntians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri, et omni iuri. Ea die et loco et testi bus. 227. Sofia del fu Alberto de Verzuli vende un appezzamento dì terra in Camogli e altrove a Drogo da San Lorenzo. 19 febbraio 1191. Drogi]. Sophia, fdia quondam Alberti de Verzuli, vendit Drogo de Sancto Laurentio petiam .i. terre quam videtur habere et possidere in Ca-mugio in ora que dicitur Rivalta. Cui coheret inferius et a latere via, superius terra Sancti Fructuosi, a latere terra emptoris. Et vendit quartam partem petie terre de Lavagi, cui coheret a duabus par-tibus terra emptoris, a latere terra Enrici Vernazani, inferius fossa-tus. Et que terra pervenit sibi ab Orcoita, fdia quondam Rainaldi de Campagano. Quam terram ut supra cum omni suo iure et comodo et utilitate et ingressu et egressu vendit ei precio sol. den. ian. .lxx., et. quietam se clamat et pagatam de precio, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confitetur se tradidisse, ut decetero faciat. proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere promittit, sub per' dupli. Et pro dupla evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut pro tempore valuerit, abrenuntians etiam decreto consultus Velleiani, et omni iuri. Iurat etiam hanc venditionem tenere et habere firmam et ra-tam et attendere ut supra et contra non venturam per se nec per alium pro se (2) et quod non vendidit non donavit non alienavi! non obligavit predictam terram alicui alii. Et facit hec omnia con-silio Wilielmi fdii quondam Vasalli de Cruce sui parentis et Iohan- (1) Per postilla : et quisque eorum in solidum, abrenuntiantes iuri solidi (2) et re cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 93 nis Fornarii de Vaireso. Et si predicta fuerit impedita Drogo (1) usque ad annos .hi., idem Wilielmus promittit defendere ab omni bomine, et proprium et principalem defensorem se constituit usque ad annos .in., sub pena dupli, abrenuntians iuri quo cavelur principalem debitorem primo conveniri. Sub porticu iusdem Drogi, die .xvim. februarii. Testes Opizo Guertius, Iohannis Fornarius de Vaireso. Item, die .xi. martii adiunxit venditionem quartam de medietale pecie que dicilur Maononus, et est roboretum, et que est pro indiviso cum Drogo et quartam petie de Canneto, que est juxta terram Drogi et que pervenerii ab Orcoita et totum quod per eam poterit invenire. Consilio predictorum et eodem modo per omnia et precio. Preter de sacramento. Testes Alexander Torsellus, Vasallus Fornarius. 228. Codicillo al doc. 225 (2). 19 febbraio 1191. In pastenis est pecia .i. cui coheret superius terra Idonis de Car-madino, inferius fluvius de Sadurena, ab latere terra fìliorum Ogerii Widonis, et superius in capite istius est domus et vinea, et coheret ab una parte terra fìliorum Ogerii Widonis, ab alia terra Àgneiis. Et ex parie de Cumego in petia una habet medietatem que proten-ditur usque in fossatum, quod dicitur Quartinascus, et usque in viam publicam superius. Ibi prope habet (3) octenam petie .i., que protenditur usque in fossatum de Quartinasco et usque in viam. In petia de Morello habet octenam, et protenditur usque in Sadurelam, et est iuxta terram Lamberti. Et in petia que est. ante domum Agmi de Novelleto habet quartam, et protenditur usque in Quartinascum, et usque in Costam. Et in Petralonga petiam .i.. et coheret ab una parte terra fìliorum Ansaldi de Infantibus, ab alia terra illorum de Oria, superius terra Sánete Marie de Cumego, inferius terra Idonis de Carmadino. In Coazo habet quartam petie el protenditur a Sadurena usque in costa de Coazo. 229. Martino da Chiavari e Quadrello Fornaio contraggono una societas per affari in Maremma, Sicilia e altrove. 20 febbraio 1191. Quadrelli, .in.]. Gonfitetur Marinus de Clavari se portare in societate a Quadrello Fornario lib. .xmi. et de suis lib. .vii. in Maritimam et inde in Sici- (1) et ipsa cancellato. (2) Ila segno eli riferimento al doc. 225. Cfr. pag. 91 nota 2. 94 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Uam et inde quo ierit maior pars sociorum galeoti de Clavari, causa negociandi, bona fide. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et. salvo capitali, profìcuum per medium debet parliri. Te-sles (1) Iohannis Blancus de Mercato, Iohannis, de Ricia de Clavari, Ogerius de Cartagenia. Sub volta Fornariorum, die .xx. februarii. 230. Anfusso banchiere compra saglia da Simone da Stanforte e ne promette di pagare il prezzo. 21 febbraio 1191. Simonis], Teste« Rubaldus bastorius, BonusVasallus de Morteclo, Wilielmus Rizisom. Confitetur Aniussus bancherius se cepisse tot saias a Si-mone de Stanfort, unde ei dare promittit lib. den. ian. .li. per to-tum aprilem proximum, sub pena dupli. Sub volta Fornariorum, die .xxi. februarii. 231. Godoino lapidario promette di pagare una somma a Raimondo da Boulogne a diverse date. 21 febbraio 1191. Raimundi de Boglono], Confitetur Godoinus lapidarius se daturum Raimundo de Boglono lib. .vini. den. ian. usque ad sanctum Iohannem si Baimundus venerit in Ianua et si usque tunc non veniet ad sanctum Michelem dare promittit ei vel eius certo misso, et expensas a termino inde quas fecerit prò bis, et dampnum quod habebil restituere promittit et pagare, sub pena dupli et ita promittit attendere sua legalitate (2). Ea die et loco. Testes Raimundus Unaldus, Ogerius de Cartagenia. 232. Enrico Giosberto promette di pagare una somma a Cregiano da Asti e Uberto Vacca garantisce il debito. 21 febbraio 1191. Crexanij. Testes Iacomus Rascerius (3), Oddo Rabia, Belardus Grugnus. Ea die et loco. Confitetur Enricus Iosbertus se daturum Crexano de Ast lib. .xxxviiii. den. ian. ad tres septimanas proximas post pasca pro-ximam et expensas et dampnum et muluum a termino inde (C-El l bertus ^acca debitor e redditor (4). Abrenuncians. (1) Blancus cancellato. (2) Per postilla: et ita... legalitate. (3) Gandulfus Sarrac cancellalo. (4) et sua bona pignori obligat cancellato, due volte. GUGLIELMO CASSINESE 95 233. Alberto Paradiso promette di pagare una somina a Nazario Gropo. 21 febbraio 1191. Nazarii Gropi]. Coniìtetur Albertus Paradisus se daturum Nazario Gropo lib. .xxim. den. ian. ad octavam pasce proxime, sub pena dupli. Testes Wilielmus de Palio, Berguntius Petegnus, Ogerius de Caria-genia. Sub volta Fornariorum, ea die. 234], Giovanni Usura dà quietanza a Giovanni Mazamor per una somma di merci e denaro per una accomcndacio. 21 febbraio 1191. [/o. 12 r.] Johannis Mazamor], Coniìtetur Johannes Usura se habuisse a Johanne Mazamor partem suam de centenariis .xmi. piperis et de lib. .xx., quod habuit in accomendatione ab eo, et de alumine et de gamelis. Et de loto quod debuit dare ei aliquo modo occasione societatis vel acoomen-dationis clamat se quietum et pagatum ab eo. Testes (1), Wilielmus Pontius, Wilielmus Rizisom, Marchesius de Canneto (2). Ea die et loco. 235. Oberto Tachino porta una somma in accomendacione di Pie tro della Croce e soci in Sardegna. 21 febbraio 1191. Petri de Cruce et sociorum] p.]. Coniìtetur Obertus Tachinus se portare in accomendatione (3) a Petro de Cruce de rebus eius et Antuli et Oberti lib. .xxxi., et de rebus Wilielmi de Porticu lib. .xx., et de rebus Oberti de Aquabona lib. .xx., et de rebus Iohannis Gastaldi lib. .vili. (4), in Sardiniam, causa negociandi. Et possit mittere eis in Janua et cum testibus. Ad quartam proficui. In reditu Januam reducere promiltit in potestatem eorum vel certi missi eorum prolìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et de suis lib. .li., que debent luerari et expendere per li-bram. Testes Wilielmus de Palio, Lafrancus Sporta, Michel Bene-diclus. Ea die et loco. 236. Gualterio genero del fu Carlo presta 20 marche d’argento della sua società con Giovanni Guercio ad Anseimo da Prato, e Cor- (1) Johannes Usura cancellato. (2) Fulco Arnaldus cancellato; Marchesius de Canneto in sopralinea. (3) ab Antulo de Cruce de reb. cancellato. (4) .xx. cancellato; .vili, in sopralinea. «6 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS rado Preveengo e 21 marche d’argento della sua società cori Giovanni Grassomorselìo a Crosolano Apolio; da restituirsi in lire. 22 febbraio 1191. Gualterii]. Confìtetur Anselmus de Prato et Curradus Preveengus (1) se da-tururn Gualterio genero quondam Carli lib. xxii. ad kalendas madii proximi, prò marcis .xx. argenti de societate Jobannis Guertii, sub pena dupli, Et Crosulanus Apolii lib. .lxv. prò marcis .xxi. et sunt de societate Ioliannis Grassi Morselli (2) ad eundem terminum et sub pena dupli. Et quisque in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Martinus de Albario, Arduinus de Canneto. Sub ■volta Fornariorum, die .xxn. februarii. 237. Martino da Albaro e Arduino da Canneto promettono di pagare una somma a Lamberto Buonalana. 22 febbraio 1191. Lamberti]. Confìtentur Martinus de Albario et Arduinus de Canneto se da-turos Lamberto Bonalane lib. .lxvi. ad mensem .i. post pasca pro-\imam, sub pena dupli, in solidum abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes W ilielmus Rizisom, Gualterius quondam gener Carli, Wilielmus de Beders. Ea die et loco. 238. L'arcidiacono Otto della chiesa di Genova e due abbati, giudici delegati del Papa Clemente III, emettono sentenza in un processo d’usura tra Ansaldo de Cassiano e Bernardo di Obizzone Tignoso da Montalto e Andrea della Villa. 22 febbraio 1191 (3). Leus Ansaldi de Cassiano]. In claustro Sancti Beligni, die .xxn. februarii. Testes Petrus prior Sancii Beligni, Jacomus, Bernardus, Rubaldus de Lanzo, Otto, om nes monaci Sancti Beligni, arcidiaconus Otto Januensis et Guido Sancti Stepbani atque Stephanus Sancti Beligni abbates, cum essent delegati judices a domino Papa Clemente super lite quam volebat movere Ansaldus de Cassiano contra Bernardum de Opizone et Ti-gnosum de Monte Alto et Andream de Villa occasione usure, cita-verunt eos in primis responsuros Ansaldo de Cassiano. Tandem bis et ter citaverunt eos peremplorie et ad certos lerminos. Qui penitus (1) et Curradus Preveengus in sopralinea. (2) Per postilla: et sunt... Morselli. (3) Edito in Gorrini G., Documenti sulle relazioni fra Voghera e Genova (S60-1325), in Bibl. Soc. Stor. Subalpina, voi. XLVIII, Pinerolo, 1908, doc. 11. GUGLIELMO CASSINESE 97 venire contempserunt, nec ad aliquem de terminis datis venerant nec miserunt. Quare auctoritate apostolica et predictis freti, due ex predictis, videlicet archidiaconus et abbas Sancti Beligni, cum abbas Sancti Stephani esset absens, et per contumaciam, accensis candelis, predictos excommunicaverunt, et domino episcopo Ter-donensi 0. ex parte domini pape mandaverunt ut eos haberet exeom-municatos, et per totum suum episcopatum notiiicaret et mandarefc, et ut hoc publicum esset et fìrmius haberetur, per manum publicam scribi iusserunt. 239. Safran de Clavica fa testamento. 23 febbraio 1191. Testamentum]. Safran de Clavica sua ultima volúntate judicat prò anima sua sol. .xl., ita distributos: deoenum operi Sancti Laurentii, residuum pro sepultura. Apud Sanctum Donatum eliget suam sepulturam. Bonaventure sue uxori legat lib. .l. quas vult ut sint proprie eius, et legat ei omnia sua indumenta et guarnimenta quibus utitur ipsa, (1) et lectum preparatum ut est: cum duobus coopertoriis et cum duabus vellatis et cum linteolis et cum sacoone et cum omnibus ut est et sint propria eius (2). Veram suam sardam facit liberam si ipsa invenerit maritum qui possit retinere, cum consilio tamen Bonaventure et filiorum eius. Et legat ei uxori (3) habitationem sue do-mus usque cum ipsa uxor vixerit. Sibilietam suam filiam heredem instituit de lib. x., et his sit contenta que sint in tutela et res Bonaventure sue uxoris. Reliquorum suorum bonorum heredes instituit Martinum Iohannem (4) et Jacomum filios (5), et eos substituit ad invicem usque ad ultimum, si aliquis eorum obierit sine herede legittimi conjugii. Hec est sua ultima voluntas, et si quod jus et cetera. Et vult et sua voluntas est ut sua uxor nullo modo nulla occasione constringatur ad sacramentum a fdiis suis nec a consula-tu nec ulla demum persona occasione rerum. Et si aliquis suorum filiorum molestaverit vel vocaverit ad sacramentum per se vel per alium pro se, vult ut non habeat nisi falcidiam de suis rebus, et ea sit conten tus. Et legat sue uxori omnia sua massaricia domus que (1) et sint propria eius è in sopralinea ma cancellato. (2) et sint propria eius in sopralinea. (3) uxori in sopralinea. (4) Iohann. cancellato. (5) tìlios in sopralinea. M. W. Hall - H. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 7. 98 W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS sint propria eius. Testes presbyter HomoDeus, presbyter Martinas de Sancto Donato, Jordanus de Michele, Wilielmus Gontardus, Va. sallus Grandis, Bajamons de Gajanego, Calvus Respeitus. Die .xxiii. februarii, in domo testatoris. 240. Baiamonte Barlaim promette di pagare una somma a Simona da Iser. 23 febbraio 1191. Simonis de Iser]. Confìtetur Bajamons Barlaira se daturum Simoni de Iser lib. .xvini \. ad octavam pasce proxime, sub pena dupli. Testes Oli-verius Marzocus, Ricius Barlaira. Sub volta Fornariorum ea die. 241. Gualterio genero del fu Carlo presta dieci inarche d’argento della sua società con Giovanni Guercio ad Enrico Giosberto e Anseimo da Prato e Uberto Vacca ne garantiscono il pagamento. 23 febbraio 1191. Gualterij] (1). Confìtetur Enricus Iosbertus se daturum Gualterio genero quondam Carli lib. den. jan. .xxxi. ad kalendas madii próximas pro marcis .x. argenti de societate Johannis Guertii, sub pena dupli. Et Anselmus de Prato et Ubertus Vacca debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes juri solidi et iuri quo ca-vetur principalem debitorem primo conveniri. In curia Gontardi, ea die. Testes Martinus de Albario, Johannes Leo. 242. Streiaporco garantisce di pagare una somma a Gualtiero genero del fu Carlo a conto di Pileto da Liége lì presente. 24 febbraio 1191. Promiltit Strejaporcus se daturum Gualterio genero quondam Carli lib. .lxxxxvii. et sol. .vini, ad octavam pasce proxime pro ordino (2) Pileto de Leges cui debebat dare Streiaporcus, set voluntarte eius presentís et volentis promittit pagare ut supra, et proprium et principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Sub por-ticu Strejaporci, die .v. exeuntis februarii. Testes Martinus Gurtu«. Baiamons de Gullenego, Belengerius bancherius. (1) Questo, e l’atto seguente, segnato a margine da una sola linea ondulata verticale. (2) or in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 99 243. Rodolfo di Umberto da Sagnes vende due schiavi saracern a Rubaldo de Modo. 25 febbraio 1191. Rubaldi de Modo]. Redulfus de Oni berte de Sagnes vendit Rubaldo de Modo sarra-cenos .xi., Album et Adelle, prò servis non furatis neque ablatis, precio lib. .mi. den. jan., et quietum se clamat. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere promittit, sub pena dupli, in suis bonis. Testes .Wido Bergognonus, Rubaldus Me-dicus, de Cartagenia. Sub volta Fornariorum, die .mi. exeuntis fe-bruarii. 244. Ansaldo de Mari promette di pagare una somma a Giacomo Ficiani. 25 febbraio 1191. [fo. 12 u.] (1) Iacomi Ficiani], Confìtetur Ansaldus de Mari se daturum Iacomo Fidano lib. ,xvm. ad pasca proximam, sub pena dupli. Sub volta Fornariorum, die .mi. exeuntis februarii. Testes Wido Lucensis. Lafrancus afai taor. mclxxxxi., indictione .vm. 245. Giacomo Raschiero promette di pagare wia somma a Enrico banchiere ed Enrico Giosberto e Bellardo Grugno garantiscono il pagamento. 25 febbraio 1191. Enrici bancherii]. Confìtetur Iacomus Rascerus se daturum Enrico bancherio lib. ■ lxi. et sol. xx. ad kalendas madii proximi, sub pena dupli. Et Enricus Iosbertus et Belardus Grugnus debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenuncianles iuri solidi et iuri quo ca-vetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Amicus la-vaninus, Nicola de Mortedo, Wilielmus Martinus censarius. Ea die et loco. 246. Giosberto e Guglielmo Musso promettono di pagare una somma a Lantelmo piacentino, per conto di Gemrdo Spandivino piacentino, prò incenso. 25 febbraio 1191. Lantelmi piacentini], Confìtentur Iosbertus et Wilielmus Mussus se daturos Lantelmo piacentino (2) lib. den. jan. .lxxiiii. minus den. ,xn. ad kalendas (1) Nel margine superiore : In februario. (2) Per postilla : Lantelmo piacentino. 100 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS septembris proximi pro incenso (1), sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Ea die et loco. Testes Ugo Mazalis, Grisus de Mediolano. Et Lantelmus confìtetur esse hos dena rios esse Gerardi Spandivinum de Placentio. 247. Grillo Campanile da Lucca promette di pagare una somma a Melano da Milano e dà in pegno varie merci in accomenda-cione con Coenna Lucchese. 26 febbraio 1191. Melani]. Confìtetur Grillus Campanilus de Luca se daturum Melano de Mediolano lib. .xvn -j. ad octavam pasce proxime, et inde ei pignori obligat tot taculinos et barranti que sunt precii lib. .xxxu, et que sunt in volta Falagueree, et que confìtetur habere in accomenda tione Coenna Lucensis a Melano voluntate Grilli et ad fortu-nam Grilli, tali pacto, ut si non fuerit pagatus, Coenna promittit vel pagare vel dare prediclum pignus, sub pena dupli, abrenun-cians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et ipse faciat de pignori quicquid voluerit (2). Ante domum Ogerii de Nigrono, die .ih. exeuntis februarii. Testes Wilielmus Rizisom, Wi-dolotus Lucensis (3). 248. Giovanni Usura, Ruggero Nozenzio e Giovanni Mazamor contraggono una societas per affari in Sicilia. 28 febbraio 1191. Ogerii Noxentii et Iohannis Mazamor], In ecclesia Sancti Laurentii, die ultima februarii. Testes Ogerius Zarola, Oddonus de (4) Melazo, Calvus qui habitat in domo Mazenzi. Confìtetur Iohannes Usura se portare in societate a Rogerio Nozentio lib. .c., et a Iohanne Mazamor lib. .c., et de suis lib. .c. in Siciliani, causa negociandi, bona fide. Et si sibi videbitur, possit mit-tere eis in Ianua et cum testibus. Et hec libre et libre quas portare debet a Wilielmo Pontio debent luerari et expendere per libram, et implicate sunt communiter, et communiter debent mittii et impli-cari voluntate eorum (5). Inde Ianuam reducere promittit in pote-state eorum vel certi missi eorum profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue, cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. (1) Pro incenso in sopralinea. (2) Et ipse faciat de pignori quicquid voluerit in sopralinea. (3) In lettere grandi : DIE TERCIA EXEUNTE FEBRUARIO FUIT CARNISLE VAMEN. (4) Lu. cancellato. f6) voluntate eorum in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 101 249. Giovanni Usura e Guglielmo Ponzio contraggono una socie-tas in comune con la societas di cui al doc. 2U8. 28 febbraio 1191. Wilielmi Pontii]. Confìtetur Iohannes Usura se portare in societate a Wilielmo Pon-tio lib. .lxxii., et de suis lib. .xxxvi., in Sicdiam, causa negociandi, bona fide. Et si sibi videbitur, possit mittere eis in Ianua et cum testibus. (1) Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit ali quo modo ex quo exi-verit portum Ianue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et super societatem portai ab eodem lib. • xxviii. ad quartam profìcui. Et que libre sunt implicate cum soci elate quam habet cum Rogerio Noxentio et cum Iohanne Maza-mor, et que libre omnes debent luerari et expendere per libram communiter, et que sunt implicate communiter, et que debent mitti communiter, voluntate eorum. Ea die et loco et testibus. 250. Guercio da Pavia da Porta Marenca e Giovanni di Bomano .si impegnano di consegnare 5 balle di fustagno a Ugolino Mal-lono. Guglielmo de Santo Sylo e Armanno de Tromello garantiscono la consegna. 1 marzo 1191. Ugulini Mal Ioni, IN KALENDIS MARCH]. Confìtentur Guertius de Papia de Porta Marenca et Iohannes de Romano se daturos Ugulino Mallono ballas .v. de fustianeis de Papia contrafactis de Placentia, de petiis .xl. per ballam, bonis et le-galibus et largis, et vermiliis .xiiii. et viridibus .vi. et aliis brunetis per ballam et ballas .ni. ad mediana .xl. et duas ad pasca, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et Wi-lielmus de Sancto Sylo pro Guertio et Armannus de Tromello pro Iohanne debitores et pagatores, sub pena dupli, abrenunciantes iuri quo cavetur principalem debitorem primo convenir], et omni airi. Testes Otto Mallonus, Enricus Mallonus. Sub porticu Capud Orgo-lii, in kalendis martii. 251. Manfredo da Rovereto da San Donato e Oberto da Acquabona contraggono una societas per affari in Tunisia. 2 marzo 1191. Oberti de Aquabona]. Confìtetur Manfredus de Rovereto (2) de Sancto Donato se portare in societate ab Oberto de Aquabona lib. .xxii. et de suis lib. ,xi, (1) Et de his cancellato. (2) de Revereto in sopralinea. 102 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Tunexim, causa negociandi, bona fide. Inde Ianuam reducere pro-mittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus de-derit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue (1) cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et si sibi videbitur, possit mittere ei in Ianua et cum testibus. Testes Wiliel-mus Rizisom, Andreas Barrilaris, Iohannes de Mari, Ogerius Zarela. Sub volta fornariorum, die .n. martii. 252. Faxo da Piatello promette di dare una somma di imperiales a Marchesio de Zavar. 3 marzo 1191. Marchesii de Zavar]. Conlitetur Faxus de Piatello se daturum Marchesio de Zavar lib xLMiii. minus imperiales .un. bonorum denariorum imperialium, medietalem ad pasca proximam et aliam medietatem inde ad dies .xv. proximas. Et expensas el dampnum a termino inde et similiter pagare. Et inde omnia bona sua habita et habenda ei pignori obli-gat. Testes Andreas de Porta, Paganus de Morgula, Melanus Abbas. In curia Gontardi, die .in. martii. 253. Giovanni Avvocato dà quietanza della dote della moglie Ade-lasia figlia del fu Obizzone Lecavelle e costituisce una controdote di l. 100. 3 marzo 1191. Patrimonium Adalaxie]. Ego Iohannes Advocarius confiteor me accepisse de dote mee uxo-ris Adalaxie, filie quondam Opizonis Lecavelle, lib. .cccc. in mobilia et lib. .dc. in posse domus quondam Opizonis Lecavele, et de bis omnibus clamo me quietum et pagatum (2). Et donationem propter nuptias nomine anlifacti facio ei et dono tantum in bonis meis quod bene valeal lib. .c. den. jan. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine eivitatis Ianue. Et hec omnia predicta promitto salva tacere, specialiter in domo sive in domibus quas videor habere in curia Feni (3), etiam in domibus quas videor habere in ora Sancti Laurentii et in tur-ribus, et si in his deficeret, in reliquis bonis meis quibuscumque maluerit, que omnia bona et nominata et non nominata ei pignori obligo. Iuro etiam super sancta Dei evangelia hanc cartam dotis (1) aliquo modo et quo exiverit portum Ianue in sopralinea. (3) Feni ? (2) et de his omnibus clamo me quietum et pagatum in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 103 el donationis habere et tenere firmam et ratam, et attendere ut supra, et non contrariare, quin solveretur de sua dote et donatione in quibus mallet si conditio veniret quod deberet habere suam do-tem. Et hec omnia juro attendere et contra non venturum per me nee per alium pro me. Et hec omnia facio consilio et auctoritate meorum parentum Wilielmi Piperis et Iacomi de Turca presentium et consiliantium, et consilio domine Iulete mee matris, que presens abrenuntiat omni iuri si quod habet in prenominati« rebus in hoc casu ali qua occasione, ita demum usque dum predicta solutio iacta foret, et abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani, et omni iuri. Et hec omnia iacit ipsa consilio et auctoritate Fulconis Arnaldi et Wilielmi de Palio et Tedaldi fìlii Beri rami comitis de Lavania suorum parentum. Insuper Wilielmus Piper (1), Sorlion illius eius, Iacomus de Turca, Grimaldus Advo-carius iurant super sancta [/o. 13 r.] Dei evangelia non contrariare prediclam solutionem factam nec faeiendam per se nec per alium prò se, et adiuvare ut habeat solutionem, et manu tenere, el ab omni homine defendere, et contra non venturos per se nec per alium pro se. Et BonusVasallus de Antiochia iurat predictam solutionem factam vel faciendum non contrariare et non dare opererei (2) per se nec per alium pro se ut contrarietur. In domo Iacomi de Turca, die .ni. martii. Testes Bucutius de Mari, Malerbo de Porta, Ionathas Cavaruncus, Porconus, Fulco Arnaldus, Wilielmus de Palla. 254. (3) Giacomo de Soler compra pepe da Guglielmo de Aldo e promette di pagarne il prezzo a Pietro de Rugiasco e Oberto de Soler garantiscono il pagamento. 3 marzo 1191. Wilielmi de Aldo]. Gonfìtetur Iacomus de Soler se comparasse a Wilielmo de Aldo centenaria .x. piperis, unde ei dare promittit lib. den. jan. .lxxx. ad medium augustum proximum, sub pena dupli. Et Petrus de Rugiasco et Obertus de Soler debitores et pagatores principales, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes juri solidi et iuri quo ca-vetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Ea die, ante boteam Fornariomm. Testes Bajamons Barlaira, Restufatus censarius. (1) Iacomus de Turca cancellato. (2) Sic nel cartolare! (3) Edito in Rosso G., op. cit., doc. 37. 104 M. W. HAIJL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 255. Armanno, Giacomo e Contessa figli del fu Nicola Pelle promettono di pagare a Buonvassallo di Guisulfo da Campo la dote di Giacoma, moglie d’esso Buonvassallo. 4 marzo 1191. BoniVasalli de Campo]. Promittunt Armannus et Iacomus et Confissa fìlii quondam Nicole Pelle se daturos BonoVasallo Guisuliì de Campo lib. den. jan. .cl. usque ad duos annos proximos prò dote Iacome uxoris eius-dem BoniVasalli, et habet laudem. Et linde omnia bona quondam patris sui ei stipulanti pignori obligant, sub pena dupli, tali pacto, ut si non pagaverint ut supra, sua auctoritate et sine magistratus decreto et eorum licentia intret bona quondam patris sui que ma-luerit et extimet. duplum, et extimatum possideat (1) proprio iure et quicquid voluerit faciat sine omni eorum omniumque pro eis contradictione. Iurant (2) pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos, et iurant quod si intraverit in bonis quondam patris eorum, iurant non contrariare ei nec alicui pro eo quin faciat quicquid voluerit per se nec per alium pro se. Set si (3) ipsi voluerint pagare de mobilia, facere possint, et ipse tenea-tur recipere. Et hec omnia faciunt oonsilio et auctoritate Trancherii electi et vocati curatoris ab eis in hoc facto, et consilio Nicole Le-canoce et matris eorum (4). Iuravit etiam Iacomus super animam suam et animas eorum, licentia eorum, si Deus adiuvet se et illos. Sub volta Bonefacij de Volta, die .mi. martii. Testes Wilielmus In-gonis de Volta, Iacomus Mallonus, Nicola Lecanoce. 256. Orbetello da Lucca e Laterio Calvetto comprano seta da Buon-amico da Lucca e ne promettono il pagamento in Lucca o in Sciampagna alla fiera di Bar. 4 marzo 1191. Boni Amici de Luca]. Confitentur Orbetellus de Luca et Laterius Calvetus se comparasse libras .clxyiii. sete marchexane a BonoAmico de Luca, unde ei dare promittunt lib. den. jan .xxxvi. et sol. .m, et non pignus, ad mensem .i. proximum ex quo ipsi vel eorum vicini redierint in Luca, bona fide a proxima feria de Bar (5), et debent recipere ter- (1) nomine .v. cancellato. Ì2) etiam cancellato. (3) si in sopralinea. (4) et matris eorum in sopralinea. (5) Per postilla: a proxima... Bar. GUGLIELMO CASSINESE 105 miniim istius pagamenti a consulibus mercatorum de Luca (1). Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Birrus de Luca, Boterius filius quondam Raimundini. Et confìtenlur facere hanc comparam ad opus suum et soci or um........(2). 257. Ottolino da San Martino si riconosce debitore di Ugolino Mal-lono e Oberto Falzono e Belardo Grugno garantiscono il debito. 5 marzo 1191. Ugnimi Malloni] (3). Sub porti cu Capud Orgulii, die .v. martii. Testes Otto Mallonus, Ugo Mallonus, Restufatus censarius. Confitetur Ottolinus de Sanclo Martino se daturum Ugulino Mallono lib. .crxxx. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli. Et Obertus Falzonus et Belardus Grugnus debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abre-nunciantes iuri solidi et juri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 258. (4) Giovanni Boleto presta del suo e del capitale di Bernizio Scoto a Oberto da Valfenera e Rudolfo Garreto, i quali, con Guglielmo Monaco, garantiscono reciprocamente il debito. 5 marzo 1191. Iohannis Boleti], Testes Ogerius Porcus, BonusVasallus de Cartagenia, Obertus Porcus. Sub volta Fornariorum, ea die. Confitetur Obertus de Valfenera se cepisse tantum a Iohanne Boleto, unde ei dare promit-tit lib. den. jan. .cxxn. ad dies .xv. post pasca, sub pena dupli. Et Wilielmus Monacus et Rodulfus Garretus debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et tres partes sunt de predictis de ratione quam habet cum Bernitione Scoto, et quarta est propria Iohannis ut confitetur. Et Rodulfus Garretus lib. .cxxn., ad eundem terminum. Et Wilielmus Monacus et (5) Obertus de Valfenera debitores similiter. (1) de Luca in sopralinea. (2) ad mensem .i. proximum, cancellato dal notaio, sfregando a inchiostro fresco. (3) Atto cancellato, riga per riga, con sovrapposizione di tratti orizzontali. (4) Edito in Rosso G., op. cit., doc. 38. (5) Rod. cancellato. 106 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 259. (1) Belardo Belardengo e suo fratello Guiscardo comprano pepe da Guglielmo de Aldo. Pietro de Rugiasco e Oberto de Soler garantiscono il pagamento. 5 marzo 1191. Wilielmi de Aldo], Confìtentur Relardus Belardengus et Wizardus frater eius se comparasse tantum piper a Wilielmo de Aldo, unde ei dare promittunt lib. den. jan. .lxxx. ad medium augustum proximum. Et Petrus de Rugiasco et Obertus de Soler debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. In statione Ansaldi Leca-velle, ea die. Testes Bicius Barlaira, Manfredus Guercius. 260. Marchesio de Volta dichiara che Rogerio de Cafara non ebbe i 700 tari che Nicola da Bellerato avrebbe dovuto consegnargli per suo conto; perciò annulla la quietanza e ne dà atto a Guido de Laude, che rappresenta l’assente Buggero. 6 marzo 1191. Rogerii de Caffara]. Confitetur Marchesius de Volta quod Bogerius de Caffara non habuit tarinos .dcc. quos mandaverat Marchesius Nicole de Belle-rato ut daret Rogerio, et unde Rogerius fecit cartam Marchesio. Quam cartam et quod pactum Marchesius cassat et vacuat, et quam cassalìonem facit Widoni de Laude recipienti prò Rogerio absente. Testes Cantus de Porta, Albertus de Nonatar, Alamannus de Iusta. In domo Angelerii de Camilla, die .vi. martii. 261. Anna di Rosso libera una schiava a nome Margherita. 6 marzo 1191. bbertas Margarite, vi]. Anna Rubea facit liberam et absolutam quandam suam ancillam Margaritam nomine ab omni vinculo servitutis cum omni substantia quam nunc habet et hinc inde acquirere poterit, et libertatem eius et heredum et substantiam eius et heredum defendere prornit-tit per se suosque heredes et non impedire, sub pena lib. .xx. auri optimi, et prò pena omnia bona sua stipulando pignori obligat. Et pena soluta hoc libertatis instrumentum persistât fìrmum pe-rhenniter. Abrenuncians juri patronatus et omni iuri. In domo Ru-bei de Volta, ea die. Testes Obertus Papa, Albertonus tabernarius, Guisus de Montebruno, Iacomus de Cena, Celestella Iohannis Rotarii, Wilielmus de Valle Calida, Iohannes de Melego. (1) Edito in Rosso G., op. cit., doc. 39. GUGLIELMO CASSINESE 107 262. Orlando della Fontana deve una somma a Martino Piccardo per conto di Enric.o Jojo. 13 marzo 1191. Martini Picardi]. Testes Manfredus cannaor, Otto cannaor. Confltetur Rolandus de Fontana se daturum Martino Picardo lib. .xvim. et sol. .xm. ad pentecoslen proximam pro Enrico Jojo, et proprium et principalem debitorem et pagatorem, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. In statione heredis Ottonis (1) Lecavele, die .xm. martii. 263. Otto Calcherio e Ogerio• da Cartagenia contraggono una so-cietas per affari Oltremare e altrove. 6 marzo 1191. [fo. 13 v.] (2) Ogerii de Cartagenia], Gonfìtetur Otto Calcherius se portare in societate ab Ogerio de Cartagenia lib. .lxii. (3), et de suis lib. .xxxi. (4), Ultramare et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona fide. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi pro-ficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ja-nue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et super societatem portât ab eodem lib. .x., que debet luerari et expendere per libram, et ad quartam profìcui que debet revertí ad societatem. Ante domum eiusdem Ogreii, die .vi. martii. Testes Johannes de Moneta, Rubeus de Pelio, Isimbardus de Mortedo. 264. Isimbardo da Multedo e Ogerio da Cartagenia contraggono una societas per affari in Tunisia e altrove. 6 marzo 1191. Confìtetur Isimbardus de Mortedo se portare in societate lib. .xl. (5) ab Ogerio de Cartagenia, et de suis lib. .xx., Tunexim et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bòna fide. In reditu Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum lanue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et super societatem portât ab eodem lib. .lxxi., ad quartam (1) Opizonis cancellato; Ottonis in sottolinea. (2) In tnartio, nel margine supcriore. (3) et sol. .x. cancellato. (4) et sol. .v. cancellato. (5) et de suis cancellato. In margine a questo e all’atto precedente una linea verticale serpeggiante, che li comprende ambedue. 108 M. W. HAIL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS proficui, et que debet revertí ad societatem, et que libre debent lucrar: et expendere per libram. Ea die et loco et testibus. 265. Raimondo Umido vende i suoi beni nel borgo di Saint Gilles a Guglielmo Uzaldo. 6 marzo 1191. Wilielmi Uzaldi et Raimundi], Raimundus Unaldus dat et cedit Wilielmo Uzaldo recipienti pro se et pro suo fratre Raimundo totum quod habet et videtur habere et possidere in burgo Sancti Egidii et in pertinentiis Sancii Egidii, et totum quod per eum poterunt habere et invenire, ad tenendum et usufractandum et habendum ipsi eorumque heredes usque dùm vixerit Raimundus Unaldus. Et dat et cedit omnes rationes et actio-nes (1) ut possint agere et intendere directo et utiliter sicut ipsemet Raimundus Unaldus potest. Et si forte Raimundus obiret abintestato vel si (2) et aliter non ordinaret (3) cum testamento vel cum codicillo, vel taceret de predictis rebus, esset predictorum eorumque he-redum sua donatione inter vivos, et exinde haberent et tenerent et quicquid voluerint facerent proprio iure, sine omni eius omnium-que prò eo contradictione. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Hospinel de Luca, Giraldus Gramaticus, Thomas de Pàscerà, Peirus Taxonus, Geraldus Mellus. 266. Tommaso de Pàscerà riceve da Raimondo Unaldo 4 coppe di argento e una somma di moneta, mandategli da Raimondo de Pàscerà per mano di Piero Raimondo. 6 marzo 1191. Raimundi Unaldi]. Confìtetur Thomas de Pàscerà se recepisse a Raimundo Unaldo sciphos .mi. argenti et sol. .lxiii. de sterllinis minus den. .in. et sol. .xm. de bolzonaja, que misit ei Raimundus de Pàscerà per Peirum Raimundum, et ex quibus Thomas clamat se quietum et pagatum. Ex quibus vel occasione earum si requisitio fieret vel actio movere-tur ei vel alicui pro eo, et perveniret ad aliquod dampnum, Thomas totum dampnum ei restituere promittit, sub pena dupli in suis bonis, abrenuncians iuri quo cavetur pfincipalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Ea die et loco et testibus, et Oliverius Mar-zocus, Martinus de Albario. (1) omnes rationes et actiones in sopralinea. (2) si in sopralinea. (3) et aliter non ordinaret in sopralinea. Fa, cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 109 267. Gualterio de Tren dà in nolo un cavallo a Orlando Bordello per 12 giorni o per un maggio alla fiera di Bar in Sciampagna. 6 marzo 1191. Gualterii de Tren] p]. Gualterius de Tren locat Rolando Bordello runcinum .i. a die .vii. martii ad dies .xii. prò sol. .vi. et si plus tenuerit, dare promittit per eandem rationem. Et si duxerit ad feriam de Bar proximam, dare promittit sol. .xviii. ultra sol. .vi. Et si equum non reduxerit sanum et salvum ut est, pretio equi dare promittit sol. xx. jan., sub pena dupli. Set si foret magagnatus, de magagna liberanda foret in arbitrio bonorum hominum. Et Wido Bilissimus debitor et pagator sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debi-lorem primo oonveniri. Testes Iohannes Dianus, Rolandus de Ter-ri. Ea die et loco. Et sol. .vi. sunt pagati. Et malum quod hahet super guiniscum est super Gualterio. 268. Bonaventura Clerico e Zaprina, coniugi, ricevono in mutuo prò amore una somma da Amico macellaio. 7 marzo 1191. Amici macellarii] p]. Confìtetur Bonaventura Clericus et Zaprina iugales se cepisse mutuo prò amore ab Amico macellano lib. .in. den. jan. quas ei reddere promittunt usque ad annum proximum, sub pena dupli in suis bonis, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri, et ipsa abrenuncians legi Iulie, juri hypothecarum, et decreto consul-tus Velleiani, et omni iuri. Sub volta Fornariorum, die .vii. martii. Testes BonusJohannis Capud Galli et Grilli de Canneto, parentes (li quorum consilio Zaprina facit, et Wilielmus de Canneto. 269. Grillo promette di pagare diverse somme dovute da Michele Stella a vari creditori che rilasciano quietanza per tutti gli altri debiti dovuti loro da Michele Stella. 7 marzo 1191. Wilielmi Paradisi, Andree de Portu, et Gualterii et Girardini] p], Promittit Grillus se daturum Wilielmo Paradiso lib. .xii. minus (2) den. .xx., et Andree de Portu lib. .vini., et Gualterio de Tren-lib. .vi. et sol. .xiii. et den. .mi., et Girardino Plasmundo lib. .xi. et sol. .mi., ad kalendas augusti proximi, prò debito quod debebat dare eis Michel Stella. Et proprium et principalem debito-rem et pagatorem se constituit, abrenuncians iuri quo cavetur prin- (1) parentes in sopralinea. (2) sol. .vi. et cancellato. 110 M. W. HATX - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS ciualem debilorem primo convenir! et. opini ¡uri et sua bona pianori obligat sub pena dupli. Et predicti omnes de toto al.o debito nuod Michel debebat dare eis clamant se quietos et pagatos. In botea Petti Venti in qua stat Grillus, ea die. Testes Martinus de Albario, Gallus quondam Galli. 970 Belardo Benedetto e Gandolfo Buzulino si dichiarano debitori di una somma a Giovanni Boleto. Boleto dichiara che detta somma appartiene a Bernizione Scoto. 7 marzo 1191. Iohannis Boleti]. Confitentur Belardus Benedictus et Gandulfus Buzulinus se datu-ros Iohanni Boleto lib. .cu. ad dies .xv. post pasca proximam, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes BonusVasallus de Cartagenia, Ogerius Zarola. Sub volta For-nariorum, ea die. Et sunt de ratione Bernitioms Scoti. 271 Isimbardo da Multedo e Martino Picardo contraggono una 'accomendacio per affari in Tunisia e altrove. 7 marzo 1191. Martini Picardi]. Confitetur Isimbardus de Mortedo se portare in accomendatione a Martino Picardo lib. .xxim. Tunexim et inde quo ierit maior pars lociorum navis, si sibi videbitur, causa negociandi, bona,fide, ad quartam proficui. Et portat voluntate Ogerii de Cartagenia presentis cum quo habet societatem. Et que libre debent expendere per librarci cum societate. In redìtu Januam reducere promittit in potevate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Grillus de Canneto, Martinus de Albario. Ea die et loco, 272. Giacomo Monaco deve a Lamberto da Multedo una somma e Belardo da Valfenera garantisce il debito. 7 marzo 1191. Lamberti de Mortedo]. Confitetur Jacomus Monacus se daturum Lamberto de Mortedo lib. .lxxviiì. ad dies .xv. (1) post sancti Johannis proximi, sub pena dupli (2). Et Belardus de Yalfenera debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians juri quo cavetur principalem debitorem pii-mo convenir!. Juxta stationem heredis Opizonis Lecavele, ea die. Testes Wilielmus Mussus, Gandulfus Gaceer, OttoBonus Tosus. (1) octavam cancellato; dies .xv. in sopralinea. (2) sub pena dupli in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 111 273. Manfredo da Rovereto da San Donato, usa parte del capitale di una società® ch’egli ha con Oberto da Acquabona, per contrarre una nuova societas con tre donne, per affari in Tunisia. 8 marzo 1191. Aide et Ermeline et Sibilie] (1). Confìtetur Manfredus de Rovereto de Sancto Donato se portare in societate de rebus /Vide uxoris quondam Ottonis Guercii lib. .xn., et de rebus Ermeline de lurri lib. .xii., et de rebus Sibilie de Poma lib. .xii., et de societate quam habet cum Oberto de Aquabona, eius volúntate et presentía, lib. .xvin., Tunexim, causa negociandi. Inde Januam reducere promittit in potestate earum vel certi missi earum profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, profì-cuum per medium debet partiri. Et hanc confessionem facit Iohan-ni Longo recipienti pro íeminis. Testes Lafrancus Guercius, Wido Bergognonus. Die .vili, martii (2), sub volta Fornariorum. 274. (3) Belardo da Valfenera deve una somma ad Enrico banchiere. Giacomo Monaco garantisce il debito. 8 marzo 1191. T/o. 14 r.] Enrici bancherii]. Confìtetur Belardus de Valfenera se daturum Enrico bancherio lib. .xl., per totum madium proximum, sub pena dupli. Et Jacomus ÌVlonacus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Testes Wido Borgognonus, Maiolus tinctor, Rolandus Lucensis. Ea die et loco. 275. (4) Bernardo da Ventimiglia promette di pagare una somma in moneta di Provins a Giacomo Damiano. In caso di diminuzione di valore della moneta di Provins, il debito sarà da computarsi in ragione di 45 soldi per marco d’argento. Pagamenlo da farsi alla fiera di Bar con pegno di k torselli di cordovano che Gerardo de Zarroli porta alla fiera. 8 marzo 1191. .Tacomi Damiani]. Testes Rufinus Belser, Obertus de Viver. Sub volta Fornariorum, die .vili, martii. Confìtetur Bernardus de Vintimilia se daturum Jacomo Damiano lib. >xxi. bonorum previdixium in próxima feria (1) Edito 'da M. Chiaudano, op. cit., doc. II. (2) fe(bruarii) cancellato. '3j Edito in Rosso G., op. cit., doc. 41. (4) Edito in Rosso G., op. cit., doc. 42. 112 M. w. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS de Bar, et si previdixes forent peiorati de lege vel de peso vel aba-luti, dare promittit prò sol. .xlv. marcam argenti boni ut ascende! de toto debito. Et expensas et dampnum et mutuum quod faceret. Et inde quatuor torsellos de cordoanis et reliqua bona sua ei pignori obligat et quos (1) confìtetur ducere Girardus de Zarroli ad feriam, et habere a Jacomo, et se daturum Jacomo in feria proxi-ma de Bar. 276. Obizzone, abbate del monastero di San Fruttuoso di Capodi-monte concede in feudo ad Oberto da Poma, una terra nel borgo di Sestri Levante. 9 marzo 1191. Oberti de Poma]. Dominus abbas Opizo monasterii Sancti Fructuosi de Capite Montis dat et cedit Oberto de Poma tabulam unam et dimidiam terre in qua idem Obertus habet edifìcium (2) in burgo Sejestri, et tabulam .1. terre in qua habet ortum, et in quo edifìcio habitat ipse Obertus. De qua terra tota investit eum nomine feudi, ut de celerò habeat, teneat, et quiete possideat nomine feudi ipse eiusque heredes in per-petuum sine omni contradictione abbatis et successorum omnium-que prò eis. Et ab omni homine per se suosque successores ei eiusque heredibus defendere et auctorizare promittit, et non impedire, sub pena dupli, rato manente pacto. Et pro pena et sorte omnia bona monasterii ei stipulanti pignori obligat, sicut pro tempore va-luerit. Et hec omnia facit consilio et auctoritate fratris Petri monachi eiusdem monasterii et Balduini de Olivostro vasalli eiusdem monasterii. Obertus vero de Poma jurat pro hac cessione et pro hoc feudo fìdelitatem domino abbati prediclo eiusque successoribus, sicut fidelis vasallus domino. In ecclesia Sancti Mathei, die .vini, martii. Testes Montilianus de plebe de Seiestri, presbyter Johannes capellanus Sancti Mathei. 277. Martino battifoglio e Mobilia, coniugi, ed Idone de Palio contraggono una accomendacio per affari nella bottega di Martino. 10 marzo 1191. Idonis de Palio], Confìtetur Martinus batifolium et Mabilia iugales se habere in ac-oomendatione ab Idone de Palio lib. .xvi., causa negociandi in botea (1) ducit, cancellato. (2) edifìcium in sopralinea; supra, cancellato. GUGLIELMO GASSINESE 113 de suo officio usque dum placuerit Idoni, ad terciam profìcui. Et cum placuerit Idoni, proxnittunt dare ei vel eius certo misso profì euum et capitale. Iurant etiam ita attendere bona fide, et salvare et custodire et non defraudare per se nec per alium pro se, et consi-gnare et dare ei partem suam lucri. Et facto labore iurant ponere in potestate eius, et acceptis denariis de labore jurant similiter po-nere in potestate eius. Et iurat Martinus (1) quod usque dum habue-rit de rebus eius in potestate sua quod non bibet nec manducab.it nec cum aliqua femina iacebit extra domum suam in qua habitat vel in qua habitabit, et quod non iocabit ad ludum in quo perdat de suo nec de alieno (2), et quod non donabit de suo ultra den. .xi. in fraudem, nec de alieno. Et iurant (3) quod de rebus Idonis non po-nent in pignore. Et hec omnia jurat attendere et contra non venlu-rum, et attendere sine fraude. Et jurat quod non ibit pro habitare nec prò laborare (4) a carrubio de Platea Longa versus Sanctum Laurentium sine licentla eius. Et inde omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligant, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et ipsa abrenuncians legi lulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Yelleiani, et facit consilio Ansaldi pesaor et Idonis de Mascarano vicinorum. In domo heredum Lafranci de Palio, die .x. martii. Testes Wilielmus Manent-Amoris. 278. Guìberto da Lavagna e Guglielmo Cravorezza danno il lodo arbitrale nella lite fra Alberto Lìgamusca e Giovanni coltellaio. 10 marzo 1191. laus Alberti Ligamusce et Iohannis]. (5) et Guisbertus de Lavania electi arbitri et Wilielmus Cravareza electi arbitri ab Alberto Ligamusca et a Johanne cultellerio de lite quam habebant ex hoc, videlicet quod Johannes petebat Alberto lib. -xii. pro pastura Verde sue uxoris et filie Alberti quam promi-serat pascere per annos .m., et quam non paverat (6). Quam litem posuerunt diffiniendam sub prefatis arbilris acordia, promittentes quod starent in hoc quod dicerent acordia, sub pena sol. .c. sti- (1) Maitinus in sopralinea. (2) nec de alieno in sopralinea. (3) iurant. in sopralinea. (4) nec prò laborare in sopralinea. (5) Albertus Ligamusca cancellato. (6) Sic. Forse pascuerat. M. W. Hall - li. C. Krueger - R- L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 114 M. W, HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS pulata vicissim in suis bonis. Et insuper iurant ita attendere. Qua-re ex bono arbitratu et communi voluntate eorum laudarunt nt Albertus det Johanni lib. .m. usque ad pasca, et lib. .m. ad sanctum Michelem, et de aliis absolverunt Albertum a Johanne. Et laudarunt ut. Johannes teneatur facere cartam uxori pro patrimonio de istis lib. .vi., et laudarunt ut teneatur deliberare Albertum ab omni dampno ad quod pervenire! Albertus vel eius heres (1) pro obligatione quam fecit Albertus pro Johanne erga Stephanum cu-tellerium. Testes Albertus Carexetus, Johannes calderarius, Wilicl-mus Ligamusca, Mussus cutellerius. Sub porticu stationis Ogerii Yenti, ea die. 279. Ardizione da Comignano promette di pagare una somma a Pietro da Savona, e impegna canapa in possesso di Lantelmo da Piacenza. 11 marzo 1191. Petri de Sagona]. Confitetur Ardicion de Cumignano se daturum Petra de Sagena lib. den. jan. .xi. ad octavam pasce proxime, et inde ei pignori obligat fasces .vii. canavi, quod pignus Lantelmus de Placentia con-fitetur habere in accomendatione a Petro, voluntate Ardicionis ad fortunam Ardicionis, tali pacto, ut si non fuerit pagatus ut supra, Lantelmus promittit dare lib. .xi. vel pignus, sub pena dupli in suis bonis, abrenuncians omni iuri, et ipse de pignore faciat proprio iure quicquid voluerit. Et si in pignore deficeret, Ardition reliqua bona sua ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. In curia Gon-tardi, die .xi. martii. Testes Johannes Ricius de Mari, Ansaldus de Brezezo, Ogerius de Roca. 280. Otto Montanario si riconosce debitore di Enrico Cujano, per conto di Sondano. 11 marzo 1191. Enrici Cujani], Confitetur Otto Montanarius se daturum Enrico Cujano lib. .xviiii. in ramis olivarum proximis, sub pena dupli. Testes RonusVasallus de Lomllo, Andreas calderarius. In botea Bonivasalli de Lomello, ea die. Et confitetur esse Soldani. 281. Simone da Iser si riconosce debitore di Giovanni Boleto. Giovanni dichiara che una parte della somma gli appartiene e il (1) vel eius heres in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 115 resto è di Bernizone Scoto. Baldovino de Gotefredo Campo /.U ••' M. yty.- i Ì»A«' »V**y\'' fl t W' \ *W »f-q TfïimlZTf' *"*v .•,*t.iU»ìT\Ty¿sk¿>x~rá ^ tr\H*r,*éift.iAW r«y•} .^‘-*-»'1 * ^ <¿1$. *•)»’ ►V|»^rgur.»i/^r utr.'r ^T' V *n ) V*»V ’l..*M4»VT t i*a mi Ÿ^nto . «rr >-V"> k>rn* O-. *H «“',l lui ty.VL'n»» y Il cartolare di Guglielmo Cassinese - fo 16 recto. GUGLIELMO CASSINESE 127 ta terra (1) heredum Wilielmi Longi. El libellum Patrij fuit factum .mclxviii., die .'vi. iunij, indiclione .xv., sicut inveni in carta facla per manum^Ogerii notarii (2). 313. Una societas è contratta (senza darci il nome) fra Guglielmo Barbavaria c Guidone Bonaventura per commerciare in Genova. 20 marzo 1191. Guidonis Bonavenlure]. Confìletur Wilielmus Barbavaira se habere a Widone Bonaven-lura lib. .lxxviiii. et de suis lib. .xxxvini causa negociandi et implicandi in mercibus ponendis in volta, bona fide, et venditis rebus dare promittil ei capitale et medietatem proficui quod Deus dederit, sub pena dupli. In botea Pignoli, die .xx. martii. Testes Bogerius Noxentius, Amicus draperius, Marchesius draperius. 314. Giovanni Guercio ed Alda, moglie di Guglielmo Rubino, coi beni di Guglielmo, contraggono una societas per affari in Sicilia. 20 marzo 1191. [/o. 16 r.] Wilielmi Bubini]. Confìletur Iohannes Guertius se portare in accomendatione de rebus Wilielmi (3) ab eius uxore Alda, concilio Lafranci sui patris et voluntate Gualterii generi quondam Carli presentis cum quo ha-bet societatem lib. .xxxvn. in Siciliam, causa negociandi, bona fide, ad quarlam proficui. Et debet implicare separatim. Et possit mit-tere ei in Ianua et cum testibus. In redilu Ianuam reducere pro-mitlit in poteslate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus de-derit cum capitali. Testes Marchesius de Yulpaira, Petrus Gajardus. In domo Iordani Clerici et consortum. 315. (4) Augusto drappiere, a nome di Maria, moglie di Lanfranco de Crosa, vende una schiava saracena ad Oberto Falzono. 20 marzo 1191. Oberti Falzoni], Augustus draperius, nomine Marie uxoris Lafranci de Crosa et prò ea, vendit Oberto Falzono ut alienam rem sarracenam unam (lì W, cancellato. (2) Per il notaio Ogerius cfr. M. Chiaudano-M. Moresco, Il Cartolare di Giovanni Scriba, Torino 1935, voi. I, pag. xxxn. (3) Riurp ( P), cancellato. (4) Edito in Rosso G., op. cit., doc. 51. 128 M. W. HALL - H. C. KRTJEGER - R. L. REYNOLDS « Luciani nomine, prò ancilla non furata nec ablata, prelio lib. .itii. et sol. .xv., et quietum se clamat et pagatum de pretio. Et pos-sessionem cum dominio ei confitetur se tradidisse ad* faciendum proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine et specialiler a Lafranco de Crosa et a Belengerio pai re prediale Marie defendere et auctorizare promiltit, sub pena dupli. Pro dupla quoque cvic-tione et prò pena et sorte omnia bona sua habita el habenda ei stipulanti pignori obligat e rata manente vendilione (1) sicut prò tempore valuerit abrenuncians omni iuri et auxilio quo se posset tueri in lioc casu. In botea Ansaldi Lecavele, ea die. Testes Nicola de Mortedo draperius, Marchesius draperius, Vasallus de Bergalio, Ottolinus de Sancto Martino, Oddo Gojamondus, Gandulfus de Ba-vaolengo. 316. Ogerio Porco porta del capitale della sua societas con Giovanni Boleto in Sicilia e altrove. 20 marzo 1191. Iohannis Boleti]. Confìtetur Ogerius Porcus se portare voluntate Iohannis Boleti de ^ocietate quam habet cum eo lib. .clxxxxvi. et sol. .xm. in Siciliam et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona fide. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et si sibi videbitur, pos-sit mittere ei in Ianua et cum testibus. Testes BonusYasallus de Car-atgenia ,Obertus Porcus, Ogerius Scotus. Sub volta Fornariorum, die .xx. martii. 317. Ogerio porla, come sopra, dei beni di Ogerio Scolo. 20 marzo 1191. Ogerii Scoti], Et ab Ogerio Scolo lib. .xxvm., et de suis lib. .xiiii., voluntate Iohannis Boleti cum quo habet societatem et est ut supra. Ea die et loco et testibus. 318. Guidiniso Botario vende la metà dei suoi diritti sulla terra a lui data, a livello dai canonici di San Lorenzo, a Bernardo Botario. 20 marzo 1191. Bernardi]. Testes Wilielmus (2) Clericus, Martinus Begalinus, BonusVa- (1) et rata manente vendilione in sopralinea. (2) In sopralinea, Wilielmus. GUGLIELMO CASSINESE 129 sallus de Cartagenia. Ea die et loco. Guidinisus Botarius dat et cedit Bernardo Botario medietatem terre tocius quam accepit, in libellum a canonicis sancii Laurentii, cum omnibus rationibus et actionibus sicul habet a canonicis, eo reddente Guidiniso per annum in kalen-dis marlii sol. .vi., a termino inde ex quo Widinisus est daturus pro il la terra sol. .xn. canonicis, reservante in se tamen Guidiniso carrubium quo itur ad ortum qui est retro edificia eorum, super quo si edificaverit vel aliquod opus faciet quo utatur dum utetur eo debebit Bernardus dare ei den. .mi. minus de sol. .vi. 319. Anselmo Caito e i della Croce contraggono una societas per affari da Montpellier fino a Napoli. 20 marzo 1191. .-Vntuli et Petri et Oberti]. Confitetur Anselmus Caitus de Arenzano se portare in societate ab Antulo de Cruce et ab Oberlo de Cruce de societate eorum et Petri (1) lib. .lx. et de suis lib. .xxx., a Ianua usque ad Montempes-sulanum el usque ad Napolim, causa negociandi, bona fide. Et si sibi videbitur, possit mittere eis in Ianua et cum testibus. In reditu vero (2) Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi proficuum quod Deus dederit (3) aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. In botea Wilielmi Venti, ea die. Testes Peirus mercerius, Iobannes de Dodo, Iohannes revenditor cutellorum. 320. Guido Bonaventura e Ruggero Noxenzio contraggono una societas per affari in Sicilia e altrove. 20 marzo 1191. IVogerii Noxentii]. Contiletur Wido Bonaventura se portare in societate a Bogerio Noxenlio lib. .cl., et de suis lib. .lxxv. in Siciliam et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona fide. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Et super societatem portai ab eodem lib. .clxxxvi. ad quartam proficui, que debent luerari et expendere per libram, et que debet re- fi) Anluli, cancellato; Petri, in sopralinea. (2) vero in sopralinca. (3) cum cancellalo. M. W. IIall - II. C. KnuEGEn - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 9. 130 M. W. HA.LL - H. C. KRUEGER - R. [L. REYNOLDS verti ad societatem. Et de his de accomendatione (1) det lib. .xx. in servicio Dei et de Ultramare, vel mittat. Et si sibi videbilur, pos-sit mittere ei in Ianua et cum testibus. Testes Wilielmus Barbavai-ra, Petrus Granaira, Michel Vezicantus. In botea Pignoli, ea die. 321. Guido Bonaventura porta dei beni di Guglielmo Barbavaira nella societas di cui al doc. 320. 20 marzo 1191. Wilielmi Barbavaire]. Et a Wilielmo Barbavaira lib. .lvii. et sol. .mi. et den. .in., ad quartam proficui. Et debet lacere expensas per libram. 322. Lo stesso Guido porta dei beni di Amico drappiere e di Mar-chesio del fu Domenico da Castello nella societas di cui al doc. 320. 20 marzo 1191. Amici, Marchesii], (2) Et ab Amico draperio lib. .xxxiiii. similiter (3). Et a Marchesio quondam Dominici de Castello lib. .xviii. et sol. .vi. et den. ,vm. Testes Wilielmus Barbavaira, cuius volúntate facit hanc accomen-dationem de rebus botee. 323. Guglielmo figlio del fu Gallo dà quietanza della dote della moglie, Agnes a Ricomanna sua suocera. 20 marzo 1191. Patrimonium Agnetis]. Confìtetur Wilielmus filius quondam Galli se recepisse de dote sue uxoris Agnetis a Bicomanna sua socera lib. .cl., et quietimi se clamat et pagatum. Et inde omnia bona,sua habita et habenda ei pignori obligat. Testes Josbertus, Wilielmus Mussus, Grillus de Canneto, Otto de Langasco. In domo Ingonis de Flexia ad mare, die .xx. martii. 324. Ricomanna de Mari dà quietanza di una somma ricevuta dalla societas ch’ella ha con Gallo del fu Gallo, somma data da Gallo a Guglielmo Gallo per la dote di Agnese. 20 marzo 1191. Galli]. De societate quam habet Bicomanna de Mari cum Gallo quondam (1) de accomendatione in sopralinea. (2) E premesso un segno di paragrafo : §. (3) E premesso lo stesso segno di cui alla nota precedente. GUGLIELMO CASSINESE 131 Galli confìtetur Ricomanna se recepisse ab eo lib. .L., et quietarli se clamat. Quas dedit Wilielmo Gallo pro dote Agnetis sue filie. Ea die et loco et testibus. 325. Gallo dichiara di avere investilo la somma di cui sopra, nella sua bottega, per conto di suo fratello Guglielmo. 20 marzo 1191. Wilielmi Galli]. * Confìtetur Gallus se habere in botea causa negociandi a Wil¡elmo Gallo suo fratre lib. .l. den. jan. Ea die et loco et testibus. 326. Fulco Arnaldo stipula un mutuo con Drogo. 20 marzo 1191. Drogi]. * Confìtetur Fulco Arnaldus se cepisse mutuo pro amore a Drogo lib. .in., quas promittit reddere usque ad annum proximum, sub pena dupli. Testes Wido Elephant, Iohannes de Mari. Sub volta For-nariorum, die .xx. martii. 327. Baldovino Scoto e Rubaldo Diotisalvi contraggono una socie-tas per affari in Sicilia e altrove. 20 marzo 1191. [Io. 16 u.] (1) Rubaldi Detesalvi]. Testes Ogerius Scotus, Ogerius Porcus, Jacomus de Bonbel de Romano. Sub volta Fornariorum, die .xx. martii. Confìtetur Balduinus Scotus se portare in societate a Rubaldo Detesalvo lib. .ccc. et de suis lib. .cl. in Siciliana et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona fide. Et possit mittere et facere sicut sibi videbi-iur, causa negociandi, bona fide. In reditu vero Januam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Janue, cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. .mclxxxxi., indictione .vili. 328. Baldovino, di cui sopra, porta in accomendacione una somma di Ogerio Scoto. 20 marzo 1191. Offerii Scoti], Et ab Ogerio Scoto lib. .cc., ad quartam proficui. Et debet facere expensas per libram, et implicare separatim. Ea die et loco et testibus. (1) Nel margine superiore : In martio. 132 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 329. Baldovino Scoto deve una somma a Rubaldo D ioti salvi per la dote di sua figlia Aldice, moglie di esso Rubaldo. 20 marzo 1191. Rubaldi Detesalvi]. Promittit Balduinus Scotus se dalurum Rubaldo Detesalvo lib. .lxxxxvi. prò dote sue filie Aldicis uxoris eiusdem Rubaldi usque ad annum proximum, sub pena dupli. Ea die et loco. Testes Ogerius Scotus, Ogerius Porcus, Ralduinus Scotus. 330. Ugo da Rapallo e i della Croce contraggono una societas per affari fino a Roma. 20 marzo 1191. Antuli de Cruce]. Testes Albertus de Petra, Ugo de Levant, Oberlus de Aquabona. In botea Wilielmi Venti, die .xx. martii. Confìtetur Ugo de Rapallo se portare in societate ab Antulo de Cruce de societate eius et Petri et Oberti lib. .xx. et de suis lib. .x. usque Romam vel quo ierit rnaior pars hominum in galeoto eorum et sociorum et Ugonis de Levant, in quo est (1) iturus, causa negociandi, bona fide. In reditu vero Januam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi «oram profìcuum quod Deus dederit aliquo modo cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. 331. Enrico Medico promette di, pagare a Guglielmo Malocello, una somma dovuta a Guglielmo da Ottobuono figlio di Enrico, a causa della nave grande di Guglielmo. 21 marzo 1191. Wilielmi Malocelli]. ......(2) Medicus quod suus filius Otto Ronus expendit de rebus (3) Wilielmi Malocelli lib. .lxxxiiii. (4) in nave (5) sua magna, et de quibus libris pagandis Wilielmus producit terminum precario usque ad kalendas augusti proximi. Quas lib. .lxxxiiii. Enricus Medicus promittit dare ei ad kalendas augusti proximi, et si (6) antea venerit de suis rebus, antea pagare promittit, sub pena dupli. Testes Wido de Laude, Simon Alpan, Ansaldus filius Lairanci Cigale. Die (7) .xxi. martii, sub porticu Rubaldi Detesalvi. (1) in quo est in sopralinea. (2) Confìtetur Enricus cancellato ( ?). (3) Simonis Maloc cancellalo. (4) .lxxx. in linea; .un. in sopralìnea. (5) promittit cancellato. (6) suus filius cancellato. (7) .xv., cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 133 332. Giosberto dichiara di avere in accomendacione, una somma e un quantitativo d'argento da Guglielmo Gallo. 21 marzo 1191. Wilielmi Galli], Confìtetur Josbertus se habere in accomendatione a Wilielmo Gallo lib. ,c. Sub volta Fornariorum, die .xxi. martii. Testes Ioban-nes cazaor, Grillus, Arduinus de Canneto. Idem confìtetur Iosber-tus se cepisse tot sterllinos ab eodem, unde ei dare promittit lil». den. jan. .cl., sub pena dupli, usque ad tres menses proximos, et si antea venerit Wilielmus, antea pagare promittit. 333. Arduino Judeco da Rapallo ed Ingone della Volta contraggono una societas per affari in Maremma ed in Sardegna. Due amici promettono piena restituzione in caso di danni causati da A r-duino. 21 marzo 1191. Ingonis de Volta]. Testes Wilielmus Barca, Otto ferrarius. Sub porticu Guasci de \olta, ea die. Confìtetur Arduinus Judeco de Rapallo se portare m societale ab Ingone de Volta lib. .xxviii. et de suis lib. .xim. in Ma-rjtimam vel in Sardiniam et quo sibi videbitur melius, causa nego-ciandi, bona fide. In redilu vero Januam reducere promittit in po-testale eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Janue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Jurat etiam ita attendere et predictas lib. .xim. ponere in societatem (lj et salvare et custodire bona fide, et non defraudare ultra sol. .x. Insuper si ita non attenderà vel in sua culpa devastaverit, Balduinus de Olivastro et Lovs de Malìdulexo promiltunt restituere predictas libras et totum dam-pnum,et proprios et principales debitores et pagatores, sub pena dupli, abrenunciantes iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 334. Guglielmo Gallo del fu Gallo fa testamento. 21 marzo 1191. f'estamentum]. Wilielmus Gallus quondam Galli sua ultima voluntate iudicat prò anima sua lib. .cviii., ita distributas : decenum operi Sancti aurentii, prò quo distribuit lib. .xi., fìlie sui barbani Iohannis 1 -.xv'’ Sibilie fìlie Tidisii lib. .mi., operi Sancti Donati sol. .xx., e i idem prò missis sol. .xx., Sancto Andree de Porta prò missis -Oj .xx., Sancto Ambroxio sol. .x., operi Sancti Georgii sol. .x., lio- ( ) et piedictas lib. .xin. ponere in societatem in sopralinea. 134 M. W. HAJX - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS spitali Sancti Stepliani sol. .x., hospitali Sancti Iohannis sol. ,x.x., in servicio Dei et de Ultramare lib. .vii residuum sit in distribution (1) Josberti et Galli sui fratris et Agnetis sue uxori» ad faciendum quicquid voluerint. De reliquis suis bonis legat suo fratri Gallo lib. .L., et Lafranchino suo fratri lib. .xxxii. Hospinellum suum servum statuit esse liberum, si hec sua ultima voluntas valuerit. Set si sua uxor Agnes est pregnans, et pervenerit ad lucem, non legat Gallo suo fratri nisi lib. .xx., et Lafranchino nisi lib. .x. Et de reliquo et de superfluo librarum legatarum pro anima et non distributarum, instiluit heredem ventrem sue uxoris ut dictum est. Et qui si obiret infra annos .xxv. sine herede legittimi coniugij, sub-stituit ei suos fratres ut supradictum est in legato, et predicti forent ad eandem conditionem distribuendi predictas libras unde derlit superi us licentiam faciendi quicquid voluerint. Hec est sua ultima voluntas, et si quod ius et cetera. In domo Ingonis de Flexia ad mare, ea die. Testes Josbertus, Johannes filius eius, Wilielmus Mussus, Wilielmus nepos eius, Peirus Marellus. 335. Marchesio da Sori ed Ansaldo Rataldo e Riccio Portonario contraggono una societas per affari in Maremma ed altrove. 21 marzo 1191. Ansaldi Rataldi et Ricii]. Confitetur Marchesius de Sori se portare in societate ab Ansaldo Rataldo lib. .xxvi. et den. .x., et a Ricio Portonario lib. .xxvi. et den. .x., et de suis lib. .xxvi. et den. .x. in Maritimam et quo ierit maior pars hominum galeoti in quo est iturus, causa negociandi, bona fide. In reditu vero Januam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Janue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Sub volta Fornariorum, die .XXX. maitii. Testes Wilielmus Caitus, Jacomus de Rombel. Et pos-sit mutuare super his pro carrigare partem suam ligni. 336. Oberto Clerico presta in mutuo pro amore una somma a Marchesio del fu Guercio. 22 marzo 1191. Oberti Clerici, .ni.] (2). Testes Wilielmus Poncius, Wilielmus de Rresane. Sub volta Fornariorum, die .xxii. martii. Rene est cassa set in antea (?) cassavi (1) Iohannis, cancellato. (2) L’intero atto è cancellato, riga per riga. GUGLIELMO CASSINESE 135 cartam. Iurat Marchesius filius quondam Guertii se daturum Oherlo Clerico lib. .mi. den. ian. ad oclavam Pasce proxime, sine tenore aliquo, et quos denarios confitetur quod prestavi! ei amore. Et inde omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. 337. Otto calcherius ed Ogerio da Cartagena contraggono una so-cietas per affari in Soria e altrove. 22 marzo 1191. [fo. 17 r.] Ogerij de Cartagenia]. Confìtetur Otto calcherius se portare in societate ab Ogerio de Cartagenia lib. xxii. et de suis lib. .xxxi. Ultramare et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona fide. In reditu Januam vero reducere, promittit in potestate eius vel sui certi missi profì-cuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Janue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet par-tiri. Et super societatem portât ab eodem lib. .xxx., ad quartam profìcui, que debet reverti ad societatem, et que debent luerari et ex-pende.re per libram cum societate. Sub porticu Strejaporci, die .xvit. martii. Testes Granaira notarius, Iohannes de Moneta. 338. Manfredo Goia promette di dare una somma in moneta di Roma, in Roma, a Lorenzo di Benedetto Pauli de Atria. 22 marzo 1191. Laurentij]. Confìtetur Manfredus Goja se daturum Laurentio de Benedicto Pauli de Atria lib. .xl. bonorum previdixium de senatu ad penteco-sten proximam Rome (1), et expensas et dampnum a termino inde, et sua bona pignori obligat. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Bonus de Jacìncto, Lantelmus de Placentia, Gregorius de Ci, Petrus Janni Cenzi, Iohannes Cazalepus. 339. Lo stesso Manfredo promette di pagare una somma in moneta di Roma, a Pietro di Janno Garsulino, in Roma. 22 marzo 1191. Fetri de Janno]. Similiter Petro de Janno Garsulino lib. .xxxv. bonorum previdi- xium de senatu. Testes Gualterius de Tren, Gregorius de Ci. Ea die et loco. 340. Otto da Langasco presta gratis una somma a Manfredo de Tulbi del fu Idone. 23 marzo 1191. (1) Rome in sopraLinea. 136 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Ottonis de Langasco]. Confitetur Manfredus de Tulbi filius quondam Idonis se daturum Ottoni de Langasco lib. .ni. et sol. .xim. usque ad annum proxi-mum, quas prestavit ei gratis, sub pena dupli. In botea in qua habitat idem Otto. Testes Gallus quondam Galli, Leonus draperìus. Ea die. .mclxxxxi., indictione .vili. 341. Rinaldo Merlo dà quietanza della dote della moglie,. Adele, e costituisce una controdote. 22 marzo 1191. Patrimonium Aidele]. Testes Grillus de Canneto, Lambèrtus de Rovereto loliannes fra-ter Aidele eiusdem, Yivaldus Xategarius. Confitetur1 Rainaldus Mer-lus se liabuisse de dote sue uxoris Aidele lib. .x., et quietum se eia mat et pagalum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat in suis bonis tantum quod bene valeat lib. .v., ad habendum et faciendum quicquid voluerit, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro his omnibus omnia bona sua habita et habenda Aide sue socere recipienti pro fìlia pignori obligat. Sub volta Fornariorum, die .xxn. martii (1). 342. Prestito marittimo fatto da Guglielmo sartore de Mari a Giacomo da Palavagna, per un viaggio in Maremma fino a Roma e ritorno. 22 marzo 1191. Wilielmi Sartor], Confitetur Iacomus de Palavagna se cepisse mutuo a Wilielmo sartor de Mari lib. .vili., unde ei dare promittit lib. .vili, et sol. .Avi. ad dies .xv. proximas ex quo veniet de Maritima vel inde quo ierit maior pars sociorum Ugni usque Romam, salva eunte sagittea de Sori vel maiori parte rerum sagittee, etiam veniente, similiter, sub pena dupli. Testes Arduinus de (2) Canneto, Wilielmus Cai-tus. Sub volta Fornariorum, ea die. 343. Ogerio Galleta, prevosto di S. Lorenzo, ed altri canonici, danno a livello a Salomone e Ruggero di Idone de Compel, una terra dei canonici in Sestri Ponente. 22 marzo 1191. Libellum ecclesie Sancti Laurentii, Salamoni et Rugerio], In ecclesia Sancti Laurentii, die .xxii. martii. Testes presbyter (1) Fra i doc. 341 e 342 si legge: Confitetur Wilielmus de Ventimilia se por-lare in accomendatione ab Alberto. (2) Mi, cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 137 Ingo, presbyter Albertus custodes sancti Laurentii, Bonus Vasallus de Meledico. Dominus prepositus Ogerius Galleta, consilio et auc-toritate domini archidiaconi Ottonis, domini Anseimi vicedomini,, domini archipresbyleri Wilielmi de Bergalio, presbyteri Terdani, presbyteri Ugonis, presbyteri Wilielmi, Ogerij, Iordani, Rustici diaconorum, et BoniVasalli subdiaconi presentium et volentium, locat, dal, et cedit Salamoni et Rogerio fdiis Idonis de Compel ta-hulas .ni et pedem .1. vivum et terciam ad edificandum et habendum libellario nomine a kalendis martii transactis (1) usque ad annos .xxvmi., in arena de Sexto. Cui terre coheret antea via, retro et a latere terrea sancti Laurentii, ab alio latere terra Alberti Lercarii. Quam locationem promittit tenere et habere iìrmam et ratam per se suosque confratres et per suos successores, et ab omni homine defendere, et nullam molestiam tacere, nec pensioni aliquid addere, sub pena sol. .c. stipulata in bonis ecclesie, que omnia eis pignori obligat. Et pena soluta, locatio sit firma (2). Preter (3) quod liceret canonicis vendere si vellent, tali tamen con-ditione quod convenit eis prepositus dare pro den. .xii. minus pro unaquaque tabula si ipsi voluerint ernere. Et ipsi promittunt tenere per se suosque heredes et dare in unoquoque anno canonicis in kalendis martii den. .xv. pro unaquaque tabula, et locationi nullam fraudem addere, sub pena sol. .c. in suis bonis, que omnia ei stipulanti pignori obligant pro pena et condilione. Et soluta pena et conditione, cadant a iure locationis. Et quisque obligat in soli-dum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. 344. (4) Pietro Guitano da Asti deve una somma a Baldovino Gote-jredo Campo. 22 marzo 1191. Balduini], Confitetur Petrus Guitanus de Ast se daturum Balduino Gotefredo Campo lib. .xl. ad dies .xv. post pasca proximam, sub pena dupli. Testes Rolandus de Canneto, Wilielmus Rizisom. Sub volta Forna-riorum, ea die. 345. Bernardo de Sorlavo e Guglielmo Ariot devono una somma a Grillo. 22 marzo 1191. Grilli]. _Confitentur Bernardus de Sorlavo et Wilielmus Ariot se daturos (1) a kalendis martii transactis in sopralinea. (2) Et ipsi per se suosque heredes prom, cancellato. (3) si canoni(ci), cancellato. (4) Edito in Rosso G., op. cit., doc. 52. 138 M. W. HALL - H. C. KRUEGEB - R. L. REYNOLDS (¡riilo lib. .xv. ad kalendas madii proximi, sub pena dupli (1). Fa die et loco. Testes Martinus de Albario, Martinus de Campojel-lo, Obertus de Poma. 346. Rinaldo, fratello di Camerlengo da Lucca deve una somma ad Ambrogio Dalmazzo. 22 marzo 1191. Ambroxii]. Confitetur Rainaldus frater Camarlengi de Luca se daturum Ara-broxio Dalmatio lib. .xvm. ad dies .xv. proximas post pasca pro-\imam, sub pena dupli. Testes Ionalhas Cavaruncus, Ogerius Sco-tus. Ea die et loco. 347. Otto Montanario deve, prò tabulatis, una somma a Giacomo Fidano. 22 marzo 1191. lacomi Ficiani], In botea olim Wilielmi Piperis in qua habitat Otto Montanarius, ea die. Testes Montanarius de Valdetari, Ugo tajaor. Confitetur Otto Montanarius se daturum Iacomo Ficiano prò tabulatis (2) lib. .vini, ad octavam pasce proximam, sub pena dupli. 348. Grillo deve una somma a Gualtiero de Tren. 23 marzo 1191. Gualterij]. Confitetur Grillus se daturum Gualterio de Tren lib. .xxxim. ad pentecoslen proximam, sub pena dupli. Testes Ansaldus Rarea-rius, Carnelevarius de Vezulo. Sub volta Fornariorum, die .xxiii. martii. 349. Ugo del fu Nicola Embriaci dichiara d’aver ricevuto l. 25 da Alda, moglie del fu Nicola Embriaci; somma che Ugo doveva pagare a Nicola da Mari per 50 bisanti saraceni prestatigli Oltremare da esso Nicola dietro ordine di suo padre (Nicola Fimbriati) su promessa di pagamento di l. 25 in Genova. Amigono da Castello si rende responsabile di fronte ad Alda nel caso che Ugo dovesse richiedere di nuovo il pagamento della somma; ed Ugo a sua volta promette ch’esso Amigono non subirà danni nell’affare. 23 marzo 1191. [fo. 17 d.] (3) Aide] .vi. Amigoni]. In domo heredum Arnaldi de Trencherio, die .xxiii. martii. Te- (1) in solidum, abrenuntiantes iuri solidi et omni iuri cancellato. (2) prò tabulatis in sopralinea. (3) In martio, nel margine superiore. GUGLIELMO CASSINESE 139 stes Wilielmus Barca, Bertramus de Enbriaco. Confìtetur Hugo fì-iius quondam Nicole Enbriaci se recepisse ab Alda quondam uxore Nicole Enbriaei lib. .xxv. den. ian., et quietum se clamai, quas debebat dare Nicole de Mari prò bis. .l. sarracenalibus quod mu-luavil ab eo Ultramare mandato Nicole sui patris prò lib. .xxv. pa-gandis in Ianua. Ex quibus libris vel occasione earum si requisitio iieret vel actio moveretur de cetero ei vel alicui prò ea, et ad ali-■quod dampnum pervenirci, totum dampnum promittit restituere, sub pena dupli. Et si ita non attenderit, Amigonus de Castello pro-mitt.it attendere prò ea, et proprium et principalem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri Et Hugo promittit Amigono deliberare ab omni dampno, sub pena dupli, de hac obligatione. .mclxxxxi., indictione .vm. ■350. Martino da Albaro deve una somma a Gualtiero de Tren. 23 marzo 1191. Confìtetur Martinus de Albario se daturum Gualterio de Tren lib. .xvi. ad pentecosten proximam, sub pena dupli. Antea boteam Bor-nariorum, ea die. Testes Pascalis speciarius, Grillus de Canneto. 351. Guglielmo da Ventimiglia ed Alberto da Fontana contraggono una societas per affari in Ceuta. 23 marzo 1191. Alberti de Fontana], Confìtetur Wilielmus de Yintimilia se portare voluntate Boniio-hannis de Caffaro presentis cum quo habet societatem in accomenda-tione ab Alberto de Fontana lib. .vi. et sol. .vii., et bagadellas .11. et cannas .11. et brachium .1. saje vermilie, Septam, causa negocian-di, et quo ierit cum aliis, bona fide, ad quartam profìcui. In reditu Tanuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi pro-fieuum quod Deus dederit cum capitali. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Pascalis de Magazeno, Iohannes Silvagnus. 352. Guglielmo da San Giorgio porta del capitale della sua societas con Ansuisso da San Genesio, in Sicilia ed altrove. Il resto del capitale rimane con Ansuisso. 23 marzo 1191. Ansuixi] (1). Confìtetur Wilielmus de Sancto Georgio se portare de societate (1) Lo scriba intende « cassare » l’imbreviatura con 5 barre oblique. Molle posole sono cancellate ma leggibili. Le due prime linee sono cancellale, e cosi J>ure metà della quarta linea. Cjr. i docc. 359 e 382, 140 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS quam habet cum Ansuixo de Sancto Genesio, voluntate eius, Üb. .cclxxv \. in Siciliani et quo sibi videbitur melius, causa nego-ciandi, bona fide, et possit mittere et facere sicut sihi videbitur melius, causa negociandi. In redilu Ianuam reducere promiüil in po-tf,siate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et de eädem societate conütenlur ambo quod remanent in potestate Ansuixi marce de steril........(1) perfuerit, Ansui- xus portet causa negociandi quo ierit, vel mittat Wilielmo eidem . . .......(2) sicut sibi videbitur. In domo Marchesii Zurle in qua habitat idem Wilielmus, die .xxiii. martii. Testes Caxizus de Sancto Georgio, Solimanus quondam filius Balduini Solimani, Quadrellus-Fornarius. 353. Ansuisso da San Genesio dichiara d’avere ricevuto una somma da Guglielmo da San Giorgio, per affari dovunque voglia Ansuisso. 23 marzo 1191. Wilielmi de Sancto Georgio] (3). Confitetur Ansuixus de Sancto Genesio se habere lib. „L. a Wiliel-mo de Sancto Georgio, causa portandi et negociandi, bona fide, quo ierit, ad quartam proficui. Et possit mittere et facere sicut sibi videbitur, causa negociandi, bona fide. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Ea die et loco et testibus. 354. Vasallo da Acquabona e RicheMa, coniugi, vendono la loro parte di una casa e della terra in Acquabona a Rubaldo da Acquabona. 24 marzo 1191. Rubaldi de Aquabona], Vasallus de Aquabona et Richelda iugales vendunt Rubaldo de Aquabona partem suam domus quam habent pro indiviso cum era-ptore in Aquabona, et vendunt terram cum ambiaiorio que est ante domimi eandem. Et coheret a tribus partibus terra emptoris, el a quarta terra HominisDei. Et ut supra vendunt ei cum omni suo jure et comodo et utilitate et ingressu et egressu suo, pretto sol. c. den. jan., et quietos et pagatos se clamant, et quod plus valet tilulo empiionis et donationis inter vivos ei cedunt. Et possessionem in- (1) Specialmente cancellato : [sterll] inis .xxi. et de quibus predicts libre debent pagari, et quod su. (2) si sibi vid, lo stesso che sopra. (3) Edito da M. Chiaudano, op. cit., doc. V. GUGLIELMO CASSINESE 141 tegram cum dominio ei conlitentur se tradi disse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit ipse eisque heres aut cui dederit vel habere permiserit sine omni eorum omniumque pro eis contradi-elione. Ab omni homine per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorisare promittunt, sub pena dupli, in solidum, si-el. Sub volta Fornariorum, ea die. 369. Ogerio Galleia, prevosto di San Lorenzo, ed altri canonici, vendono una casa di proprietà della chiesa di San Lorenzo, pi'ossima a Clavica, in Genova, ad Alda e a Grugno suo marito. 28 marzo 1191. (1) Aide uxoris Grugni], Dominus prepositus Ogerius Galleta ecclesie Sancti Laurentii, consilio et auctoritate archidiaooni Ottonis, archipresbyteri Wi-lielmi de Bergalio, presbyteri Terdani, presbyteri Wilielmi, lorda-ni, Rustici diaconorum, et RoniVasalli Blanci subdiaconi, vendit Aide uxori Grugni, ementi nomine suo et sui mariti, quoddaai edificium ecclesie Sancti Laurentii in civitate Ianue prope Gl.ivi-cam, positum super terra Sancti Laurentii, cui coheret antea via publica, retro trexenda, a latere domus Novelle, ab alio latere do-mus fdie Gaiardi. Quod edificium cum omni suo iure vendit ei precio lib. den. ian. .x., et quietum se clamat. Et quos denarios confìtetur expensarum in melioramento domus de Ponte (2). Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse, ut de cetero faciant proprio iure quicquid voluerint. Ab omni homine per se suosque successores eis eorumque heredibus defendere et auctori-sare et non impedire promittit, sub pena dupli. Et prò dupla evic-tione et prò pena et sorte omnia bona ecclesia ei stipulanti pignori cbligat, sicut prò tempore valuerit. In canonica Sancti Laurentii, die .mi. exeuntis martii. Testes Iohannes Centragi, Balduinus Cen-tragus, Raimundus canonicus (3) de Vineis. 370. Gli stessi di cui sopra danno a livello per 20 anni la terra su cui è edificata la casa suddetta, ad Alda e a suo marito Grugno. 28 marzo 1191. Locatio Sancti Laurentii Aide]. Idem prepositus, consilio predictorum, locat eidem Aide, recipienti prò se et prò marito, terram super qua est edificium quod ea comparavit ab eodem preposito, in civitate Ianue prope Clavi-cam, ad habendum et tenendum eam terram libellario nomine (1) Libellum sancti Laurentii, cancellato mediante slreqatura a inchiostro Tresco. (2) quod pi.... in sopralinea e cancellato. (3) Sancti Laurentii, cancellato. GUGLIELMO CASSINESB 147 usque ad annos .xx. Et quam locationem per se suosque oonfratres et per suos successore® promittil tenere et habere firmam et ratam et ab omni homine defendere et nullam molestiam lacere nec pensioni aliquid addere, sub pena lib. .x. stipulata, et pro pena bona ecclesie ei pignori obligat, et pena solula, locatio sit firma. Et ipsa promiftit per se suumque marilum et per suos lieredes tenere pre-dictam terram usque ad prefatum terminum, et dare sol. .xn. nomine pensionis in kalendis martii, et locationi nullam fraudem adhibere, sub pena lib. .x., et prò pena et pro conditione omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat. Et pena soluta, cadat a iure locationis. Et abrenuncians omni iuri. Et facit hec consilio Iohannis Centragi et Balduini Centragi, suorum pa-renlum, et qui et que confìtentur esse parenles eius. Ea die et loco et testibus. 371. Catania, moglie del fu Pagano da Recco, rilascia la metà dei frutti di una terra che apparteneva ai figli, Guiberto ed Alberico, a Giovanni Centrago. Giovanni promette di pagare sol. 12 annuatim a Catania, sua vita durante. 28 marzo 1191. [fo. 18 v.] (1) Iohannis Centragi]. Catania quondam uxor Pagani de Reco fìnem et refutationem omnifariam facit Iohanni Centragi de medietate ususfructus terre que fuit Guiberti et Alberici suorum filiorum, et de omni iure quod habet in illa terra occasione medietatis fruclus illius terre. Et (2) de prec.io acoepto vel recipiendo de illa terra similiter fmem facit ei. Et transactionem facit de medietate fructus et de omnibus his pro sol. .xiii. dandis ei annuatim usque dum ipsa vixerit, et quos idem Iohannes promittit dare ei vel eius certo masso circa festum sancti Iohannis iulii (3) in unoquoque.anno, sub pena dupli in suis bonis. Et ipsa de annis tribus confitetur se recepisse ab eo, et quietarci se clamat. Et que Catania promittit (4) hoc pactum tenere et habere fìrmum et ratum et contra non venturam, sub pena dupli de tanto quantum ageret, et pro pena et sorte sua bona pignori obligat ei stipulanti, abrenuncians etiam omni iuri quo se posset tueri in hoc casu. In ecclesia Sancti Iohannis, die .mi. exeuntis rnar-lii. Testes Balduinus •Centragus, Rubeus de Luceto, Enricus fìlius Laurentii pesaor. .mclxxxxi., indictione .vili. (1) In martio, nel margine superiore. 1 tre atti seguenti sono tra loro connessi mediante linea ondulata verticale. (2) transac., cancellato. (3) iulii in sopralinea (sic). (4) Tre parole cancellate, illeggibili. 148 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 372. Alda, moglie di Grugno, e Ialna, sorelle, vendono a Giovanni Centrago la quarta parte del cortile di una casa in Recco. 28 marzo 1191. lohannis Centragi]. Alda uxor (1) Grugni et Ialna sorores vendunt Iohanni Centragi quarlam partem aree unius domus in burgo de Reco prò indiviso cum emptore et cum Oberto Cassina, et cui coheret antea via pubi ica et retro, a latere domus Oberti de Oital, ab alio terra (2) Pu> geroni de Fossato. Quam quartam vendunt ei cum omni suo jure et comodo et utilitate pretio sol. .xx. den. jan., et quietas se cla-mant. Et possessionem cum dominio ei confitentur se tradidisse ad facienduin proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorisare promittunt, sub pena dupli stipulata, in t-oli-dum, in suis bonis, prò pena et sorte et dupla evictione, sicut prò tempore valuerit, abrenunciantes iuri solidi et (3) decreto consultus Velleiani et omni iuri et auxilio. Et consilio et auctoritale Rubei de Luceto et Ugonis de Cerco suorum parentum, et qui et que confitentur esse parentes earum. Ea die et loco et testibus. 373. La stessa Alda riceve in mutuo prò amore una somma da Giovanni Centrago, al fine di pagare ai canonici di San Lorenzo una casa, e dà in pegno mulini ed altri beni. 28 marzo 1191. lohannis Centragi]. Eadem Alda confitetur se cepisse mutuo prò amore a Iohannc Centrago sol. .xl., causa dandi in compara quam fecit a oanonicis Sancii Laurentii de edificio domus. Quos promittit reddere usque fid annum, et inde ei stipulanti pignori obligat molendina que ha-bet in aqua de Reco et in Isulela, et omnes sua stradotes et reliqua bona sua, sub pena dupli. Et facit hec consilio Rubei de Luceto et Ugonis de Cerco, qui et que confitentur esse parentes earum. Ea die et loco et testibus. 374. (4) Ottolino da San Martino promette di pagare una som,ma ia Guglielmo Fornario da Clavica. Arnaldo Giliòm e Belardo Belardendo garantiscono il debito. 28 marzo 1191. Wilielmi Fornarij de Clavica]. Confitetur Ottolinus de Sancto Martino se daturum Wilielmo For- •1) Wilielmi cancellato. (2) Roger, cancellato. (3) legi cancellato. (4) Edito in Rosso G., op. cit., doc. 54. GUGLIELMO CASSINESE 149 norio de Clavica lib. .ex. den. ian. per totum augustum proximum, sub pena dupli. Et Arnaldus Giliom et Belardus Belardengus debi-lores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur prineipalem debitorem primo convellili Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Nicola Golinus, Odo de Campo, Wilielmus Rizisom. 375. Enrico Vitale e Piero Naso contraggono una accomendacio per affari in Sicilia. 28 marzo 1191. Peiri Nasi de Pica]. Confitetur Enricus Vitalis se portare in accomendatione a Peiro Naso de Pica lib. .c. in Siciliana, causa negociandi, ad quartana profìcui. Inde Ianuam reducere promittit vel miltere ciirn testibus in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et debet tacere expensas per libram. Testes Ogerius Zarela, Wilielmus Gallus, Benadu de Palazolo, BonusVasallus de Cartage-nia. Sub volta Fornariorum, die .mi. exeuntis martii. 376. Zirbino de Campo deve una somma a Rolando da Fontana, e Rolando dà quietanza pel resto d’un debito a lui dovuto da '/ir-bino. 28 marzo 1191. R.olanrìi de Fontana]. Confìletur Zirbinus de Campo se daturum Rolando de Fontana lib. .lxviii. (2) ad pentecosten proximam, sub pena dupli in suis bonis. Et de toto alio debito Rolandus clamat se quietum ab eo. Testes Idonus de Bianco, BonusVasallus de Cartagenia. Sub volta Fornariorum, ea die. 377. Ogerio Scoto dà quietanza a Giovanni Boleto di una somma per la dote di sua nuora Anna, moglie del figlio Baldovino, 28 marzo 1191. Patrimonium Anne]. Confitetur Ogerius Scotus se recepisse de dote sue nurus Anne uxoris sui fllii Balduini a Iohanne Boleto lib. .ccl., et quietum se elamat et pagatum. Et inde omnia bona sua habita et habenda (3) lohanni recipienti prò fìlia pignori obligat. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit lib. .c. in suis bonis, ad habendum (1) Edito in Rosso G., op. cit., doc. 55. (2) et sol. .v. cancellato. (3) ei cancellato. 150 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS prò more et consuetudine civitatis Ianue, et sua bona pignori obli-gat similiter. Testes Anselmus de Caffara, BonusVasallus de Carta-genia, Ogerius Zarela. Ea die et loco. 378. - Ansaldo Polixino porta da Enrico Diotisalvi una accomenda-cio su pegno, per affari in Ceuta. 28 marzo 1191. Ansaldi Polixini], Confìtetur Ansaldus Polixinus se portare in accomendatione nomine pignoris ab Enrico Detesalvo lib. .xl. spici, causa vendendi, bona fide, Septam, et pagandi se bis. mussimutinos de mijarexis xxvii -j. mundos ab omni dricto et iusti ponderis, prò lib. .xv. quas confìtetur se recepisse ab eo. Et quod superfuerit promittit adducere vel mittere ei ad fortunam eius. Si quod defuerit, prò bisantio non soiuto dare promittit Enricus ei sol. .vi. ad mensem .i. proximum ex quo scietur Ianue, sub pena dupli. Et pignus predictum debet esse ad fortunam Ansaldi. Testes Simon Malocellus, Nicola de Ro-dulfo. Sub porticu Enrici Detesalvi, die .ini. exeuntis martii. 379. Raimondo Dodo e Beltramo Sicardo (?) contraggono una so-cietas per affari in Sicilia. 28 marzo 1191. Bertrami Sicardi et Raimundi Dodi], Societatem faciunt Raimundus Dodus (1) et Bertramus Sicardus (2) in qua Raimundus (3) ponit lib. .cl. den. jan. et Bertramus lib. .oxliiii. , causa portandi communiter in Siciliani et negociandi, bona fide. Et salvo capitali cuisque, profìcuum quod fuerit per medium debebit dividi. Testes Raimundus IJnaldus, Enricus Yitalis, Wilielmus Marinus (4). Sub porticu Fornariorum, ea die. 380. Merlo de Bonanada ed Ansaldo Rataldo contraggono una so-cietas per affari in Sicilia ed altrove. Ansaldo affida a Merlo anche beni di suo figlio, Guglielmo Rataldo. 28 marzo 1191. Ansaldi Rataldi]. Confitetur Merlus de Ronanada se portare in societate ab Ansaldo Rataldo lib. .lxxxiii. et sol. .xii. et de suis lib. .xli. et sol. .xvi. in Siciliani et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona (1) Rubaldus Baraterius cancellato, Raimundus Dodus in sopralinea. Il documento è di lettura difficile, in parte cancellato e rifattoli) Bertramus Sicardus ( P) in sopralinca. m3) Rubaldus cancellato, Raimundus in sopralinea. •4) Raimundus Dodus cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 151 fide. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exi-verit port um Ianue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et super societatem portat ab eodem lib. .i/viiii. et sol. .xvii., ad quartam proficui, que debel reverti ad societatem, et que debent luerari et expendere per libram. Et de rebus Ansaldi Rataldi fìlii Wilielmi Rataldi lib. .xxxnii. et sol. .xvn j. ad quartam profìcui similiter, et luerari et expendere per libram. Testes Armannus Pellis, Wilielmus Caitus, Pontius Rangus. Et si sibi videbitur, possit mittere ei in Ianua et cum testibus. Sub volla Fornariorum, ea die. 381. Giordano Merenda deve una somma a Melano Abbate. 28 marzo 1191. Melani"j. Confitetur lordanus Merenda se daturum Melano Abbati lib. .\u. den. ian. ad sanctum Iohannem proximum, sub pena dupli. Testes Balduinus Auxacus, Iohannes de Leges, Gualterius gener Carli, Man-fredus Guertius. Ea die et loco. 382. Guglielmo da San Giorgio deve portare in Sicilia e altrove una parte di societas che ha con Ansuisso di San Genesio. Il resto rimane nelle inani d’Ansuisso per affari dovunque voglia ero-mittit vel mittere cum testibus in potestate eius vel sui certi ni issi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Ante domum heredis Wilielmi Polpari, ea die. Tesles Obertus Gontardus, Ogerius de Baja-monte. .mclxxxxi., indictione ,vm. 482. Vari soci, proprietari d’una nave, s’accordano per condurla in Sicilia o Barbaria o altrove de. 20 aprile 1191. Ottonis de Val detari et sociorum Ugni]. * Promittunt Otto de Valdetari, prò se et prò Jacomo (1), Osbertus de Sejestri, Ugo de Quinto, Obertus de Quinto ducere lignum quod hobent communiter in Siciliam vel in Barbariam, quo melius vi-debitur eis vel uni eorum, ita quod unus eorum posset ducere quo vellet in altero predictorum viaticorum. Et promittunt non incantare, et facto viatico in Sicilia vel in Barbaria non incantare nec dare nec alienare partem suam nisi prius dixerit eis per dies .vm. antea. Et promittunt movere a portu Ianue bona fide prò ire per totum madium proximum. Et ut supra promittunt attendere ad in-vicem, quisque eorum, sub pena partis sue Ugni, qui omnes partes suas ligni ad invicem pignori obligant, rato manente pacto. Te-stes Antulus de Cruce, Marobotus de Nervi, Berlramus de Tservi. Sub volta Fornariorum, die .xx. aprilis. 483. Rubaldo di Gionata Cavarunco ed Oddone di Melazo contraggono una accomendacio per affari in Ceuta e altrove. Rubaldo porta anche merci del padre. 21 aprile 1191. Oddonis de Melazo, Ogerii Scoti]. Confitetur Rubaidus filius Ionathe Cavarunci iussu tui patris se portare in accomendaiione ab Oddone de Melazo lib. .cc. Septam et quo voluerit et sibi videbitur, causa negociandi, ad quartam proficui. Et possit mittere et facere sicut sibi videbitur, causa nego- (1) prò se et prò Jacomo in sopralinea. 192 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS ciandi. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et de rebus sui patris portat lib. .ccliiii., que debent et expendere et lucrati (1) per libram. (2) Et. Oddonus faci! hanc accomendationem Rubaldo iussu Ionatbe. In domo eiusdem Ionathe, die .xxi. aprilis. Testes Amelius Alvernacius, Ogerius Scotus. Et ab Ogerio Scoto lib. .ccxxvili., similiter. 484. Guglielmo Rataldo dà in affitto a due tintori, lucchesi, un bagno in Ristorbio. 21 aprile 1191. locatio Wilielmi Rataldi Paxio et Pinello, vi], Wilielmus Rataldus locat Paxio de Luca et Pinello tinctori balneum suum de Ristorbio superius tamen, et domum que est ante puleum, et ortum sicut tenet via versus Calignanum usque ad terrain Federici a fìcubus superius, et puteos pro suo uti, ad tenendum et habendum a kalendis madii proximi ad annos .v. proxi-mos. Et ita promittit dimittere et non auferre nec molestiam lacere, et ab omni homine defendere, et pensioni nichil addere, sub oena lib. •xxv. stipulata in suis bonis, rato manente pacto. Et ipsi prò-mittunt dare per annum lib. .v nomine pensionis, sub pena lib. .xxv. stipulata in suis bonis, rato manente pacto, et quisque eorum m solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et Wilielmus debet murare ex parte Federici, et murare domum que est ante pu-teum usque ad tectum, et super balneo murare et cooperire et ordinare bene, et facere scalam. Testes Ido de Palio, Ogerius de Baja-monte, Wilielmus Manent. Ante domum Curradi Malfiliastri, ea dìe. 485. Rinaldo fabbroferraio si riconosce debitore di, Anseimo de Cumego per conto d’uria Alamandra. 21 aprile 1191. Anseimi de Cumego], p]. Promittit Rainaldus ferrarius se daturum Anseimo de Cumego sol. .c. usque ad annum proximum pro Alamandra pro servicio quod fecit Alamandra, et inde omnia bona sua habita et habenda Anseimo stipulanti pro Alamandra pignori obligat, sub pena dupli-Testes Wilielmus de Moneta (3) tajaor, Wilielmus ferrarius, Arnal-dus Guascus, Romanus de Fosadello, Rolandus calegarius. (4) In domo heredum Wilielmi Longi, ea die. (1) et luerari in sopralinea. (2) in domo cancellato. (3) de Moneta in sopralinea. (4) sub cancellalo. GUGLIELMO CASSINESE 193 486. Oberto pellizario de Codurno e Piacenza, coniugi, promettono di pagare una somma a Lanfranco de Panigaja. 21 aprile 1191. Lafranci de Panigaja]. p.]. Confitentur Obertus pellizarius de Codurno el Placentia iugales se cepisse lantum a Lafranco de Panigaja, unde ei dare promitturt lib. den. jan. .mi. et sol. .xn. ad annum proximum. Et inde suam domum quam habenl in civitate lanue in Brolio (1) et reliqua bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligant, sub pena dupli, et quisque eorum in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri omni, et Placentia abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, decreto consultus Velleiani, et omni iuri. Et facit hec omnia consilio suorum parenlum Bassi tornatoris et Amici serratoris, et qui et que confitentur esse parentes eius. In domo predicta, ea die. Testes Baudus filius OttonisBoni de Yeguli et consiliatores. 487. Guglielmo del fu Ogerio Speltagrassa, a nome suo e della sorella Gisla, vende a Guglielmo Malocello un pezzo di terra in Manzasco. 21 aprile 1191. Wilielmi Malocelli], Wilìelmus fìlius quondam Ogerij Speltagrasse pro se ut suam rem (2) et prò sua sorore Gisla ut alienam rem vendit Wilielmo Malocello partem suam et partem sororis petie terre quam habebat Ogerius pater eorum pro indiviso cum suo l'ratre Balduino in Manzasco, (3) cui coheret a tribus partibus terra emploris, superius via. Et vendit ei pro se et pro sorore similiter octenam quam habebat Ogerius pater eorum in quercubus que erant pro indiviso cum Balduino predicto et cum emptore in Manzasco. Ut supra vendit ei partem suam et partem sororis, in se nichil retinendo, cum omni suo iure et comodo et. utilitate et ingressu et egressu suo, pretio sol. • xm., et de pretio clamat se quietum et pagatum et quod plus valet (4). Et possessionem pro se et prò sorore integram ei confiteiur se tradidisse, ut de cetero ipse eiusque heres faciat proprio iure quic-quid voluerit, sine omni eius et sororis omnìumque pro eis con-tradictione. Ab omni homine per se suosque heredes et a sorore sua eiusque heredibus ei eiusque heredi defendere et auctorizare promit-tit, sub pena dupli. Pro dupla quoque eviction? et pro pena et sorte il) Brolio lettura incerta. (2) ut suam rem in sopralinea. (3) et par cancellato. (4) et quod plus valet in sopralinea. M. W. Hall - 11. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 13. 194 M. W. HALL - H. C. KRTJEGER - R. L. REYNOLDS omnia bona sua liabita et liabenda ei stipulanti pignori obligat et prò se et prò sorore, abrenuncians ¡uri quo cavetur principalem debilorem sive defensorem primo conveniri, sicut prò tempore va-luerit. Iurat etìam ita attendere et contra non venturum, et nec et de pretio requisitionem facturum. Et hec omnia facit consilio sui avunculi Rolandi et Iohannis Scaramangi sui consobrini. Et confi-tetur esse maiorem annis .xviii. Sub porli cu Ru baldi Detesaivi, die .xxi. aprilis. Testes Nicola de Rodulfo, Wido de Laude, Opizo de Volta, Marinus de Costa. 488. Bubaldo Gavarunco porta per Ogerio Gali eia fustagno in ao-comendacione a Ceuta e altrove. Ogerio dichiara che la detta merce appartiene ad una societas che ha con Gionata Cava-ranco ed Oddone • 2 2 aprile 1191. [fo. 24 v.~] (1) Ogerii Gallete]. Confìtetur Rubaldus Cavaruncus (2) se portare in accomendatione ab Ogerio Galleta lib. .xxvm. (3) in fustaneis, Septam et quo vo-luerit el sibi videbitur, causa negociandi, ad quartam profìcui. Et possit mittere et tacere sicut sibi videbitur causa negociandi. In reditu Ianuam reducere promittit in potestale eius vel sui certi mis-si profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et sunt hec libre de ratione quam habet cum Ionatha Cavarunco et cum Oddone. Testes lacomus filius Rernardi calegarii, Martinus de Manica. Sub volta Fornariorum, die .xxit. aprilis. Et voluntas est Ionathe ut portet hec. 489. Baldizio Roza vende a Giovanni di Casanova la metà d’un pezzo di terra in Orpalaxio. 22 aprile 1191. Iohannis de Casanova]. Rauditio Roza vendit Iohanni de Casanova mediam petiam terre quam habet prò indiviso cum Lafranco Roza in ora que dicilur Ajvallis (4), in Orpalaxio, cui petie c.oheret superius costa, infe-rius via Orpalaxii, a latere terra Philippi Baraterii et suorum fra-trum. ab alio latere fossatum, el sicut nrotenditur usque in costam Orpalaxij. Quam petiam mediam, nichil in se retinendo, cum om-ni suo iure et comodo et utilitate et ingressu et egressu suo, vendit (1) Nel margine superiore : In aprile. (2) Martinus de Monica cancellato, Rubaldus Cavaruncus in sopralinei. (3) implicatas in ballis .n. fustanei cancellato. (4) Ajvallis lettura incerta. GUGLIELMO CASSINESE 195 ei pretio lib. den. ian. .vi et de prelio clamat se quietum et pa-gatum, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confilelur se tradidisse, ut de celerò ipse eiusque heres quicquid voluerit faciat proprio iure. Ab omni homine per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorizare promittit et non impedire, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut pro tempore valuerit vel mèli orati? i’uerit. lurat etiam ita attendere et hanc venditam tenere et habere firmam et ratam et contra non venturum per se nec per alium prò se. Ea die et loco. Testes Ogerius Galleta, Rubaldus Cavaruncus, Marlinus de Monica, .mclxxxxi., indictione .viii. 490. Giacomo de Bombel, Suzobono e Buonovasallo Zar itola contraggono una accomendacio, costituita di spezie, per affari in Ceuta. 22 aprile 1191. Suzuboni et BoniVasalli]. Confitetur Iacomus de Bonbel se portare in accomendatione a Suzobono et a Bonovasallo Zaritola lib. .lv. implicatas in auripig-mcnto et in galenga et mirobale chebuie (1), Septam (2) causa nego-ciandi bona fide ad quartam profìcuj. Inde Ianuam reducere vel miltere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum profi-cuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Ingo de Castello, Tiberius censarius, Fabianus Blancus. Sub volta Fornariorum, die .xxii. aprilis. 491. Ambrogio Ferrabo riceve un prestito marittimo da Ogerio Galleta, impegnandogli due balle di fustagno da vendere in Ceuta affine di ripagargli il prestito in 133 bis. miglioresi. 22 aprile 1191. Ogerii Gállete, Ambroxii Ferrabo]. Confitetur Ambroxius Ferrabo se cepisse ab Ogerio Galleta lib. .xxviii., unde ei dare promittit bis. (3) de mijarexis .cxxxm., Septana, salvo eunte pignore vel maiori parte pignoris, quod est balle .li. albe de fustaneis quas ei pignori obligat, et quas bailas debet portare Rubaldus Cavaruncus Septam causa vendendi, volúntate Ambroxii, et pagandi se pro Ogerio de predictis bisantiis. Et quod (1) mirolalis chebulis ( ?). (2) et quo voluer cancellato. (3) mussimulinos cancellato. 196 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS ? ' superfuerit dederit adducere implicatum vel mittere ad fortunara Ajmbroxii. Set si defuerit (1) in pignore, Àmbroxius promittit dare pro bisanlio non soluto ad mensem .1. proximum ex quo scielur Ianue sol. .vi., sub pena dupli. Et Wido de Rezo debitor el pagaíor sub pena dupli, abrenuncians imi quo cavetur principalem debi-torem primo conseniri et omni iuri. Ea die et loco. Testes Tonalhas Cavaruncus, Otto de Langasco, Wilielmus Gontardus. 492. Rubcildo Cavamnco riceve della noce moscata e dei denari da Amelio Alvemazio, in accomendacione, per affari in Ceuta e altrove. 23 aprile 1191. Amelii Alvernatii]. Confitetur Rubaldus Cavaruncus se portare in accomendatione ab Amelio Alvernatio lib. .xxxi. et libras .xn. nucum mussctarum (sic) minutarmi! Septam et quo voluerit et sibi videbitur, causa ne-gociandi, bona fide, ad quartam proficui. Et possit mittere et fa-cere sicut sibi videbitur causa negociandi, et facere expensas per libram. In reditu Ianuam reducere promittit in potestà te eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et facit hec iussu sui patris presentís. Et Amelius facit hanc accomendatio-nem iussu Ionatbe. Sub porticu eiusdem Ionathe, die .xxiii. apri-lis. Testes Ogerius Scotus, Balduinus filius eius, Raimundus Cavaruncus. 493. Baudizzone di Borzoli e Gionata Cavamnco contraggono una societas per affari in Ceuta e nella Tunisia. 23 aprile 1191 (2). Ionathe Cavarunci]. Confitetur Bauditio de Eorzolo se portare in societate a Ionatha Cavarunco lib. .Lxviri. et de suis lib. .xxxnn., Septam et inde possit ire usque ad Tunexim, causa negociandi, bona fide. Inde vero ah aìiquo illorum locorum promittit reducere in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exi-verit portum Ianue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Ea die et loco et teslibus, et Ogerius Galleta. 494. Gionata Cavarunco dà piena quitanza a Baudizzone per tutti i contratti di societas e d’accomendacio tra i due. 23 aprile 1191 (3). (1) quod non cancellato. (2' Pubblicato in Chialdaxo M., op. cit., doc. XII. (3) Pubblicato in Chiauda^o M., op. cit., doc. XIII. GUGLIELMO CASSINESE 1!I7 Bauditionis de Borzolo]. De omnibus accomendalionibus et de omnibus socielalilms quos Baudilio de Borzolo cum Ionatba Cavarunco vel ab eo lonsllins damai se quietum et pagatimi ab eo. Ea die et loco et lestihus. l'I omnes carte si que sunt, sinl casse et vacue, volúntate Ionalhe. 495. Rubaldo fratello dell’arciprete di Rivarolo e Giovanni ca-zaor contraggono una societas per traffici che Rubaldo fora in Sicilia. 23 aprile 1191. Iohannis cazaor], Confìtetur Bubaldus frater arcbipresbyteri de Rivaroli se portare lib. .v. et. sol. .un. a Iohanne cazaor (1) in Siciliani, causa nego ciandi ad terciam (2) proficui. Inde Ianuam reducere promittil in poiestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali (3). Et de rebus botee. Et mittit liec volúntate Grilli presentís cum quo habet societatem, et Wilielmi de Cannelo. In bo-tea Petri Venti, ea die. Testes Nicola Golinus, Martinus de Albario. 496. Otto Farmonte porta in accomendacione tre fila di perle per Enrico Diotisalvi a Ceuta. 23 aprile 1191. Enrici Detesalvi]. Confìtetur Otto Farmons (4) se portare in accomendatione ab Enrico Detesalvo fila .rii. de perlis precij lib. .xii. (5), Septam, causa vendendi et implicandi, gratis. Inde Ianuam reducere promittit vel ñutiere cum testibus in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Rainaldus Slrugnonus, Ansai dus Polixinus. Sub volta Fornariorum, ea die. 4.97. Simone Bacemo promette a suo fratello Bartolomeo di custodire la parentela e la torre della famiglia, fino al ritorno di Bartolomeo da un viaggio. 23 aprile 1191. Bartholomei]. * Promittit Simon Bacemus Bartholomeo suo fratri quod usque ad adventum Bartholomei de viatico quo paratus est ire, non con-cedit turrim suam alicui, nec dabit nec faciet ut aliquis habeat ad (1) A Johanne cazaor in sopralinea. (2) quartam cancellato, terciam in sopralinea (3) Per postilla : Et de rebus botee. (4) Forse Farmous. (5) .xni. ( ?), lettura incerta. 198 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS hoc ut faciat guerram alicui, per se nec per alium pro se, nisi pro se et pro suis consobrinis vel secundis consobrinis. Et ila con file-tur se jurasse attendere et contra non venturum. Ea die et loco. Testes Nuvolonus de Albericis, Lafrancus Rebellus. 498. Bartolomeo Bacemo promette di pagare una somma a Simone suo fratello, per spese che farà la moglie. 23 aprile 1191. Simonis Racemi], Promittil Bartholomeus Racemus se daturum Simoni suo fratri lib. .xmi |. ad mensem .i. proximum ex quo partiverint se, pro equamento expensarum quas fecit plus Rartholomeus in sua uxo-re, sub pena dupli. Ea die et locc et testihus. 499. Orso zoccolaio e Guglielmo Musso controggono una società? per affari in Ceuta e altrove. 23 aprile 1191. [/o. 25 r.] Wilielmi Mussi]. Testes Raimundus Unaldus, Marchesius qui habitat cum Arduino. Sub volta Fornariorum, die .xxiii. aprilis. Confìtetur Ursus zo-colarius se portare in societate a Wilielmo (1) Musso lib. .x. et de suis sol. .c. Septam et quo sibi videbitur, causa negociandi, bona fide. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Et super societatem portat lib. .x. ad terciam (2) profìcui (3). Et sunt iste lib. .xx. de societate quam Mussus habet cum Iosberto. 500. Guglielmo Gontardo prende in accomendatione denaro da Martino da Albaro e da Arduino da Canneto per traffici in Ceuta e altrove. 23 aprile 1191. Martini et Àrduini]. Confìtetur Wilielmus Gontardus se portare in accomendatione a Martino de Albario et ab Arduino de Canneto lib. .in. et sol. .vii., de quibus sunt sol. .xxxvii. Martini et alii sunt Arduini, Septam et quo ierit, causa negociandi, bona fide, gratis. Et qui denarii de-bent luerari per libram cum aliis que portat. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel alterius eorum proficuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Wido de Rezo, Iohannes Leo. In curia Gontardi, die .xxiii. aprilis. (1) Wilielmo in sopralinea. (2) quartam cancellato, terciam in sopralinea. (3) que debet reverti ad societatem cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 199 501. Giovanni di San Damiano, prete, presta una somma a Buon-giovanili da Vigna Vecchia, metà del prezzo della compra d'una vigna in Albaro. Per sei anni il prete riceverà la metà del fruì lo. Se il debito non vien pagalo entro detto termine, egli avrà diritto al pieno possesso della proprietà, dietro pagamento della somma a Buongiovanni. 24 aprile 1191. Presbyteri Iohannis de Sancto Damiano]. Confitentur Bonuslohannes de Vinea Vetula quod presbyter Johannes de Sancto Damiano persolvit lib. .xxv. in compara lib. .l. quam fecit idem Bonuslohannes ab Ansaldo Buferio in Albario, et linde est carta quam fecit Wilielmus Notarius Cassinensis. Pro qui-bus lib. .xxv. Bonuslohannes idem pignori obligat et dat presby-lero Iohanni medietatem locius compare, taliter quod Bonuslohannes debel laborare et dare medietatem vini ei usque ad annos .vi., (1) el si tunc reddiderit Bonuslohannes vel alius pro eo presbitero Iohanni vel eius misso lib. .xxv., vel antea, sit quietus Bonuslo-bannes a presbytero Iolianne. Et si non persolverit, promittit Bonuslohannes ei lacere cartam vendite de duabus parlibus tocius il-lius compare de lib. .l. in laude sui judicis, presbytero Iohanne paganie partem pretij sicut pervenerit, ad rationem lib. .l. Et ut supra promittit attendere Bonuslohannes sub pena dupli stipulata in suis bonis. In domo Sancti Damiani, die .vii. exeuntis aprilis. Testes presbyter Wilielmus de Sancto Damiano, Wilielmus Guer-tius, Bomanus de Arenzano. 502. Gandolfo del fu Marino da Quinto, Oberto da Sottoripa e Si-gimbaldo da Quinto contraggono una societas per traffici che Gandolfo farà in Sicilia o in Barberia. 24 aprile 1191. Oberti et Sigimbaldi] p.] (2). Confìtetur Gandulfus fìlius quondam Marini de Quinto se portare in societate ab Oberto de Subriva lib. .vi., et a Sigimbaldo de Quinto lib. .vi., et de suis debebit ponere lib. .vi., sicut miserint iste alie per libram, in Siciliani vel in Barbariam, causa negocian-di, bona fide. Et si non posuerit, liabeat de bis quartam proficui. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debebit partiri, si posuerit suas lib. .vi. Testes Lafrancus de Calce, Wilielmus de Nervi de Gualdo, Wilielmus Pezonus. Sub volta Fornariorum, ea die. (1) et lune et usque lune cancellato. (2) Pubblicalo in Chiaudano M., op. cit., doc. XIV. 200 M. W. HALL - H. C. KRXJEGER - R. L. REYNOLDS SOS. Bonavida de Cirio e Offiza, coniugi, prendono una somma in mutuo da Oberto de Calce. 24 aprile 1191. Oberti de Calce] p.]. Confitentur BonaVida de Cirio et Ofiìza iugales se cepisse mutuo prò amore ab Oberto de Calce lib. .in. den. jan., quas ei reddere promittunt ad annum proximum, sub pena dupli, in solidum, &brenunciantes iuri solidi et omni iuri, et ipsa abrenuncians iegi lulie, iuri hypotbecarum, et decreto consultus Yelleiani, et om-ìi iuri. Et facit hec omnia consilio Anseimi Rivarij de Castello et Alberti Corrigie parentum, et qui et que confitenlur esse parentes eius. Sub porticu Oberti de Calce, ea die. Testes Morandus filaor, Merlus Ragutalus, et consiliatores. 504. Corbello de Molassana si rende responsabile presso Bochero de Marcelia e suo figlio Oberto, dei danni che Bochero e Oberto potranno subire da parte di Passio, moglie di Pestello, a causa del possesso da loro ottenuto per lodo di arbitri, della metà dei beni del fu Gandolfo Filastupa e della fu Alda sua figlia. 24 aprile 1191. Bocheri et Oberti iìlii eius]. Promittit Corbellus de Mollazana Bochero de Marcelia et Oberto fllio eius defendere et auctorizare eis eorumque heredibus per se suosque heredes medietatem tocius posse quondam Gandulfi Fila-stupe de Marcelia et Aide filie eiusdem Gandullì, sicut fuit laudata ab arbitris et in laude continetur quam fecerunl Ricius de Razo (1) et Fulco de Stropa, a Paxia uxore Pestelli et ab omnibus prò ea. Jn qua meuietate si Paxia vel aliquis prò ea requisitionem faceret vel actionem moveret de cetero contra eos vel aliquem prò eis (2) et per-venirent ad aliquod dampnum ipsi vel eorum heredes, Corbellus per se'suumque heredem totum dampnum promillit eis restituere, sub pena dupli stipulata in suis bonis, que omnia eis pignori obli-gat, abrenuncians iuri quo cavetur principalem defensorem primo conveniri et omni iuri. In ecclesia Sancti Laurentii, die .vii. exeun-tis aprilis. Testes Rubaldus nepos Philippi de Levant, Iohannes de Porta, Martinus fìlius Ficij de Roza (1), Morandus de Marcelia, Io-hannes Marzocus. (1) Razo sembra la prima lettura, e Roza la seconda, ma le lettere non sono chiare e Roza sembra la lettura più probabile. D’altronde nel documento successivo è scritto Rozo. (2) Cancellato : ec ( ?). GUGLIELMO CASSINESE 201 505. Lodo d’arbitri eletti dalle parli, nella lite tra Bochero de Marcella e figlio, Oberto, ed i figli di Donodio de Modelanico riguardante l'eredità di Gandolfo Filastupa de Marcella ed Alda sua figlia. 24 aprile 1191. Laus Rocheri de Marcelia et fìliorum Donumdei de Modelanico]. Ricius de Rozo et Fulco de Slropa, elecli arbitri a Rochero de Marcelia et ab Oberto lìlio eius ab una parte et a iìliis Donumdei de Modelanico ex alia parte, super lite et controversia quam habe-bant ad invicem de posse Ganduliì Filastupe de Marcelia et de posse .\ìde filie eiusdem Gandulfi, quam li Lem posuerunt sub prefatis arbilris difllniendam et determinandam acordio vel senLentia vel sicut placeret eis ex bono arbiLratu, sua bona etiam pignori obligantes sub pena lib. .xv. vicissim sLipulata. Et insuper iuranml stare in hoc quod dicerent acordio vel sententia vel sicut piacerei eis ex bono arbiLratu, et conira non venluros. Tandem hac lile din agitata et inquisita rei serie, scordio el volúntate partium el con-silio sapienlum el ex bono arbitratu, laudarunt ut Bocherus et filius cius Obertus habeant medietatem tocius posse Gandulii et filie pre-dictorum. et mobilis et immobilis et tocius quantum poluerinl invenire de posse eorum, sine contradictione prediclorum omnium-que pro eis, el fìlii Donumdei el masculi el femina habeant aliam medietatem omni modo, sine contradictione Rocheri et fìlij omni-umque pro eis, preter quod Rocherius et filius habeant pratum de Carpenalbo, illis persolventibus sol. .xl. pro legato Aide prediete sicut legavit, et ita laudani ut ipsi persolvant, et preter de petia de percallo que est in Paneja, quam retinent predicti arbitri ex suo arbitratu ad laudandum et faciedum ex ea sicut sibi videbitur. Ft ut supra laudant el aifirmant ut habeant, teneant, et quiete possi-deant sub sacramento sine alterutra contradictione. El omnes cartas contrarias factas occasione uxoris Oberli vel aliqua alia occasione cassant et vacuant penitus. Curante Almerio de Porla prò fì-liis Donumdei electo et vocato ab eis in hoc facto. Ea die et loco el testibus. 506. Ila, moglie di Rubaìdo Belfoglio, a nome del marito, dà procura generale a Raimondo Sacco per tutti i negozi rispettanti la nave di Rubaldo. 24 aprile 1191. [/o. 25 -u.] (1) Raimundi Sacchi], Ita, uxor Rubaldi Relfolii, consilio et auctoritate Corsi de Pala- (1) Nel margine superiore : In aprile. *202 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS zolo et Wilielmi Manent sui fratris, confitens se esse loco sui mariti, dat liberam potestatem Raimundo Sacco de parte navis Ru baldi, et pagandi debita navis et vendendi et faciendi sicut sibi vi-debitur (1) bona iide, ita tarnen ut si invenerit Rubaldum, facial s-icut placuerit ei. Set si non invenerit eum, faciat ut supra. Et quod habuerit promittit reducere in potestate Re vel sui certi missi quod habuerit bona fide. Ante domum Hismael de Palazolo, die .vii. exeuntis aprilis. Testes Hospinellus Ronicus et consiliatores. Iurat etiam ita attendere et salvare et custodire bona fide et non defraudare ultra sol. .XX. 507. Yetulo Marino prende in accomendacione una somma da Ansaldo Rataldo per traffici in Provenza. 24 aprile 1191. A asaldi Rataldi], Confitetur Yetulus Marinus se portare in accomendatione ab Ansaldo Rataldo lib. .vii. (2) in Provintiam, causa negociandi, ad quar-tam proficui. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel .mi certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Wido de Arenzano, Rolandus Lombardus, Raronus Rergognonus. Vnte domum heredis Opizonis Lecavele, ea die. 508. Rubaldo Artimon dichiara d’avere l’amministrazione di varie somme di denaro appartenenti a Ottolino Gontardo ed atta dote della moglie d’Ottolino, a rischio d’Ottolino. 25 aprile 1191. lìubaldi Artimoni]. Confitetur Rubaldus Artimon se habere amministrationem de lib. .clxy. de rebus Ottolini Gontardi sui generi, de quibus Strejapor-cus habebat amministrationem, et de quibus sunt lib. .lxxx. Scp-lam. De quibus possit n'egociari et mittere et facere causa negociandi sicut sibi videbitur ad fortunam Ottolini (3) cum consilio Fredcn-tionis Gontardi et Enrici Gontardi et Enrici Mazali et Idotiis Mazali vel duorum eorum. Et taliter Ottolinus dat ei liberam potestatem amministrandi. Et similiter per omnia dat ei liberam potestatem ¿imministrandi lib. .ccxl., dotum sue uxoris cum tempus solutionis alTuerit, sicut de predictis. De quibus lib. .ccxl. sunt expense lib. .xL. in guarnimentis et expensis Ottolini et uxoris, et lib. .c. est obligatus Rubaldus persolvere ad kalendas septembris proximi il) causa cancellalo. (2) Et Wido de Arenzano lib. .mi. cancellato. (3) ad fortunam Ottolini in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 20 a et alias lib. .c. inde ad annum. Et liane amministrationem dal ei usque dum Rubaldus reddiderit amministrationem, et Ottolinus fa-ciet ei securitatem. Iurat etiam (1) tenere et liabere tìrmum et ratum ut supra, et contra non venturum per se nee per alium pro se aliqua occasione, sub pena dupli de tanto quantum ageret contra eum occasione amministrationis. Et contitetur esse maiorem annis .xvrn. (2). Et liec omnia facit consilio et auctoritate Fredentionis Gontardi et Enrici sui fratris et Enrici Mazali. Iuxta turrim Ilelion de Cla-vica, die .vi. exeuntis aprilis. Testes DomumDeus Iudex, Ansaldus Buferius, et consiliatores. 509. Ugo drappiere si riconosce debitore a Girando de Bagnolo o a Ragul Trenchet. 26 aprile 1191. Gerardi de Bagnolo]. Coniìtetur Hugo draperius se daturum Gerardo de Bagnolo ve! Bagul Trenchet lib. .xxvim. ad pentecosten proximam, sub pena dupli. Testes Wilielmus Rizisom, Wilielmus Barbavaira. Sub volta l'ornariorum, die .v. exeuntis aprilis. - n ,. - t10. Testamento di Guglielmo Robino. 26 aprile 1191. Testamentum, .xn.]. * Wilielmus Robinus sua ultima volúntate judicat pro anima sua lib. .l. ita distribuías : decenum operi Sancti Laurentii, residuum in distributione Lafranci de Castello sui soceri et Aide sue uxoris. \dalaxinam suam filiam instituit heredem de lib. .cc., et si vide-bitur et placuerit suo socero et sue uxori, possint adiungere usque in lib. .L. Suos fìlios masculos Robinetum et Lafranchinum et Mari netum heredes instituit pariter. Et si venter sue uxoris est pre-gnans et pervenerit ad lucem et fuerit femina (3) habeat tantum-dem quantum et Adalaxina, si fuerit masculus sit heres cum ali is. Et si aliquis de masculis obierit sine herede legittimi coniugi], suc-cedant ad invicem usque ad ultimum. Sue uxori legat lib. .c. et omnia sua guarnimenta et indumenta quibus utitur ad proprium sibi, et dat et cedit ultra suas rationes. Suum socerum et suam uxorem dimittit tutores et fìliorum et rerum, quod sua auctoritate possint miltere et negociari de rebus minorum sicut sibi videbitur bona fide per mare et per terram ad fortunam minorum. Et si Adalaxina (1) Cancellato : hanc. (2) Per postilla: Et coniìtetur... .xvm. (3) sit cancellato. 204 M. \Y. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS obierit sine heredi legittimi coniugij, substituit ei masculos. Sue inatri legal lib. \x. Hes est sua ultima voluntas. Testes Wilielmus Crosetus, Lafrancus alaitaor, Rolandus afaitaor, Michel filaor, Va-sallus Rapallinus, Iordanus Clericus, Otto filius Lafranci de Castello. In domo Wilielmi Robini, ea die. 511. Rubaldo Pezullo vende ad Enrico Cevolla U loca e mezzo nella nave di Ansaldo Malocello, dichiarando che i loca appartengono ad Enrico Medico. 26 aprile 1191. Enrici Cevolle]. Rubaldus Pezullus vendit Enrico Cevolle loca .mi furnita ut sunt in nave Ansaldi Malocelli et sociorum, et que loca sunt Enrici Medici, et que loca vendit ei ut alienam rem, pretio lib. den. jan. .\l., et quietum se clamai. Et possessionem integram cum dominio ei confitetur se tradidisse, ut de cetero facial proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine et specialiter ab Enrico Medico defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli, legittime. Pro dupla quoque evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, abrenuncians iuri quo cavetur priu-cipalem defensorem primo conveniri et omni iuri. Sub porticu Wi-lielmi Malocelli, ea die. Testes Wilielmus Malocellus, Wilielmus de Aibario, Iohannes de Quarto. 512. Enrico Cevolla e Rubatelo Pezullo contraggono una socielas per affari dovunque viaggerà la nave d’Ansaldo Malocello. I loca della nave formano una parte del capitale. 26 aprile 1191 (1). Rubaldi Pezulli]. Confiletur Enricus Cevolla se habere in societate a Rubaldo Pezullo lib. .xii. minus sol. .v., in locis .mi |. navis Ansaldi Malocelli et sociorum et que comparavit ab eodem Rubaldo, et de suis lib. .vi., causa negociandi, quo ierit cum nave, et facit causa negociandi si-rut faciet de aliis. In reditu vero Ianuam reducere promittit in pole-slate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Eia die et loco et testibus. 513. Buongiovanni Guercio da Costa dà quitanza per la dote d’Anna, moglie di suo figlio Rubaldo, al padre d’essa, Guglielmo Calvo. Constituisce una controdote dello stesso valore. 27 aprile 1191. (1) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XV. GUGLIELMO CASSINESE 205 Patrimonium Anne]. Confìtetur Bonuslohannes Guertius de Costa se recepisse a Wiliel-rno Calvo lib. .lxx. prò dote Anne uxoris sui fdii Rubaldi et filie eiusdem Calvi, et ex quibus clamat se quietum et pagalum. In qui-bus lib. .lxx. continentur lib. .xxxv. de patrimonio Adalaxie matris eiusdem Anne que eveniebant sibi in parte sua, et alias libras dat sibi W ilielmus Calvus de suis in dotem. Et donationem propter nup-t'as nomine antifacti facit ei et donat tantum in suis bonis quod bene valeat lib. .lxx. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, prò more et consuetudine civitatis Ianue. Et prò omnibus prescriptis omnia bona sua babita et habenda ei pignori obligat. In domo Wilielmi Calvi, die .mi. exeuntis aprilis. Testes lordanus de Michel, BonusVasallus Respeitus, Calvus fdius eius. Ansaldus de Porcili. 514. Anna dà quietanza a suo padre, Guglielmo Calvo, per ogni suo diritto sui beni materni. 27 aprile 1191. Wilielmi Calvi], Anna fdia Wilielmi Calvi fìnem et refutationem omnifariam facit suo patri de omnibus bonis maternis, et promittit quod de cetero nullam requisitionem faciet nec actionem movebit per se nec per alium prò se ei nec alicui prò eo de bonis maternis vel occasione corum, sub pena dupli de tanto quanlum ageretur in suis bonis. Iurat etiam ita attendere et conira non venturam, consilio et aucto-rifate Iordani de Michel et BoniVasalli Respeiti parentum. Et con-fitetur habere annos .xvii. Ea die et loco et testibus. 515. Rufino di Canneto deve una somma a Baldovino Gotefredo Campo per tessuti. Pinello tintore promette di restituire i tessuti a Baldovino se Rufino non paga. 27 aprile 1191 (1). [Io. 26 ?'.] Balduini]. Confìtetur Rufìnus de Canneto se daturum Balduino Gotefredo Campo lib. .lxxxii. ad pentecosten proximam. sub pena dupli, prò drapis. Et si non pagaverit ut supra (2). Et quos pannos Pinellus confìtetur habere prò tingere. Pinellus tinctor promittit dare ei dra-pos predictos sicut (3) contraxit, sub pena dupli, abrenuncians ìuri quo cave tur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 66. (2) Per postilla: Et quos... tingere. (3) Cancellalo : emgr ( ?). 206 M. W. HVLL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Sub volta Fornariorum, die .mi. exeuntis aprilis. Testes W ilielmus Rizisom, Gualterius gener Carli. .'16. Guglielmo Sardena continua in favore di Rubaldo, nipote di Filippo di Levanto, una locazione già fatta a Filippo. 27 aprile 1191. Ruba Idi]. \\ ilielmus Sardena confitelur se locasse Rubaldo nepoti Philippi de Levant, sicut continetur in carta quam fecit Iacomus notarius, domum cum lastrico et cum voltis sicut tenet idem Rubaldus, et con-litetur se recepisse ab eo pensionem annorum .v., et quietum se damai et pagatum. Et quam locationem iurat tenere et habere fìrmam et ratam et contra non venturum, sub pena dupli. Et iurat quod predictam domum usque ad annos .v. nulli alii nisi eidem Rubaldo \enderet, nec vendet nec alienabit nec obligabit specialiter (1). Ea die et loco. Testes Philippus de Levanto, Rolandus de Canneto, Olto de Langasco. 5/17. Guglielmo Sardena riceve in mutuo una somma da Rubaldo di Levanto. 27 aprile 1191. [Rubaldi] (2). Confitetur ’Wilielmus Sardena se cepisse mutuo pro amore a Ru-baldo de Levanto lib. .c., quas ei promittit reddere usque ad festum sancti Michelis proximum, et inde locum suum de Sancto Petro de Arena et reliqua bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli, tali pacto ut pena commissa, sui auctoritate et sine magistratus decreto intret predictum locum vel reliqua bona eius que maluerit et extimet duplum et extimatam possident (3). Iurat etiam ita attendere et observare, nisi quantum et cetera, et si ter-minum vel terminos et cetera. Et possessionem predicti loci confì-tetur se tradidisse ei taliter ut si non pagaverit, dat ei usumfructum ut habeat teneat et quiete possideat usque dum fuerit pagatus, quem usumfructum iurat non computare in sorlem per se nec per alium prò se. Ea die et loco et testibus. ?1S. Montanario de Malmazana e Matelda, coniugi, vendono una terra a Calefo di Galla. 27 aprile 1191. (1) specialiter in sopralinea. (2) Questo documento e il precedente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. (3; et posse cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 207 Calefi]. Bertolotus Montanarius de Malmazana et Matelda iugales vendunt Colefo de Galle petiam .1. terre vacuam in ora que dicitur Roncum, cui colieret ab una parte terra fdiorum Sigiali! et presbyteri Wi-lielmi, ab alia terra Andree Carleti et fdiorum Faxane, inferius fossatum, superius est castagnetum, in quo vendunt ei quartam partem. Et vendunt ei aliam petiam terre in ora que dicitur Linare. El totum quod habent in castagneto et in istis petiolis duabus terre cum omni suo iure vendunt pretio sol. den. jan. .xvi., et quietos se clamant, et quod plus valet titulo emptionis et donationis mter vivos ei cedunt. Et possessionem cum dominio ei confitentur se tradi disse, ut de cetero faciat proprio iure. Ab omni homine defendere et auctorizare promittunt, sub pena dupli. Pro dupla evictione et prò pena et sorte omnia bona sua ei stipulanti pignori obligant, quisque eorum in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri, et ipsa abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum et decreto con-siiltus Velleiani et omni iuri. Et facit hec consilio Iohannis Mal-vezi. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Anselmus de Caffara, BonusVasallus de Cartagenia, Iohannes Malvezus. 519. Alberto Picafana, sua moglie Solestele e suo fratello Raimondo vendono ad Alberto di Giovanni Caito da Chiavari la metà d’una casa ìji Muro Cincto situata sulla terra di Baudizzone Bojacheso. 28 aprile 1191. Alberti]. Albertus Picafana et Solestel iugales et Raimundus frater eiusdem Alberti vendunt Alberto fìlio Iohannis Caiti de Clavari medietatem edifìcii domus quod videntur habere super terram Bauditioni-s Boja-chesi in Muro Cincto, cui coheret antea via, retro trexenda, a la-tere idem edifìcium a quo dividitur, ab alio edificium Clavarini, pretio lib. den. jan. .viii. et sol. .m., et quietos se clamant, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedunt. Et possessionem cum dominio ei confitentur se tradidisse, ut de ce tero ipse eiusque heres faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittunt, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habila et habenda ei stipulanti pignori obligant, sicut prò tempore valuerit. Et quisque eorum in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri omni, et Solestel abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani, et omni iuri. Et facit hec con- 208 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS sii io suorum parentum Ugonis et Bertoldi de Muro Cincto, (L) et qui et que confitentur esse parentes eius. Iurat etiam Rainnuidus hanc venditam tenere et habere firmam et ratam et contra non ven-lurum per se nec per alium pro se, et quod de prelio nullam requisì tionem faciet emptori, et consilio suorum parentum BoniVasalii de Calignano et Raimundi de Albario. In eadem domo. Testes Ansa hius fdius Arnaldi de Calignano, OttoBonus fdius Pelavillani. Die .111. exeuntis aprilis. Et confitetur esse maiorem annis .xvm. 520. Giovanni Ferrocinlo giura di servire Alvernazio Bernardo per la durata d’un viaggio. 28 aprile 1191. Alvernatii]. Iohannes Ferrum Cinctum jurat ire cum rYlvernatio Bernardo c|UO ierit usque ad reditum Ianue causa serviendi ei et suis sociis et faciendi omni servicia que sciat facere et que (2) sint necessaria, bona fide (3), nisi quantum remanserit licentia eius, et salvare et custodire personam eius et res eius et res sibi commissas, et non defraudare ultra sol. .il., sub pena dupli de dampno, et sub pena sol. .xl. stipulata de pacto in suis bonis. Et ipse promittit ei ducere secum et non dimittere, et dare ad rationem anni bis. .vi. mussi-inutinos et viandam. sub pena dupli. Set de Sicilia quod non mu-iaret viaticum, reverteretur in Ianua, dabit ei bis. .m. mussimu-tinos. Ante domum Federicii, ea die. Testes Fredericus, Simeon de Papia. .mclxxxxi., indictione .vili, 521. Armanno del /u Oberto de Castagnola da Moneglia ha ricevuto la dote della moglie, Alda del fu Giulio de Mandulexo e costituisce una controdote della stessa somma. 28 aprile 119.1. Patrimonium Aide]. In domo Alberti Corrigie, ea die. Testes Albertus Corrigia, An-selmus magister antelami, Ogerius filaor. Confitetur Armannus fi-lius quondam Oberti de Castagnola de Monelia se habuisse de dote sue uxoris Aide filie quondam Iulij de Mandulexo lib. .m et, quietum se clamai. Et antifactum facit ei de lib. .m|., ad haben-dum, tenendum et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro omnibus prescriptis omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. (1) Iurat cancellato. (2) qui Cancellato. (3) Per postilla: nisi quantum... eius. GUGLIELMO CASSINESE 209 522. Drua Mangiavacca rinuncia tutti i suoi diritti sopra la persona e i beni di Baldovino di Inguelfredo. 29 aprile 1191. Balduini de Inguelfredo]. Drua Manjavacca remitlit Balduino de Inguelfredo omne ius quod habet super eo vel super bonis eius, et omne drictum et rationem et actionem occasione donationis vel aliqua occasione preter de suo patrimonio quod est lib. .c. (1) et fmem et refutalionem omni-fariam facit ei omnibusque prò eo, et promittit contra non ventu-ram, sub pena dupli de tanto quantum ageret, in suis bonis, abre-nuncians decreto consultus Velleiani et omni iuri, et consilio Ru-baldi Artimoni et BoniVillani de Cadepagano (2) parentum suorum. In domo Sancti Laurentii in Platea Longa, die .n. exeuntis aprili«. Testes Wilìelmus fdius Ansaldi Buferij et consiliatores. Martinus de Cupegis. 523. Grillo si riconosce debitore di una somma a Pietro de Bar-zato. 30 aprile 1191. [/o. 26 v.] (3) Petri de Barzato]. Confitetur Grillus se daturum (4) Petro de Barzato lib. .xxi. per totum madium proximum, et inde bona sua Ambroxio de Zavar recipienti prò Petro pignori obligat, sub pena dupli. Testes Martinus de Albario, Pbilippus Caitus. In botea Petri Venti, die ultima apri-lis. .mclxxxxi. , indictione .vm. 524. Giovanni Volento si riconosce debitore di una somma verso Isabella Bergognona per affari nella bottega. La metà del profitto andrà a favore delle nipotine d’essa Isabella. 30 aprile 1191. Isabelle]. Testes Albertus Figar, Wilielmus fraler generi Mazarati, Wiliel-mus Rugerius. In domo Agnetis Cevolle, ea die. Confitetur Iohan-nes Volentus se habere ab Isabella Bergognona sol. .xx., causa 1e-nendi in botea et operandi et negociandi, ad medietatem proficui quod Deus dederit, quos promittit lacere salvos ad opus (5) filiarurn filij eiusdem Isabelle usque ad marilationem earum vel alterius ea- (1) quod est lib. .c. in sopralinea. (2) Codepagano ( ?). (3) Nel margine superiore : In aprile. (4) Ambroxio cancellato. (5, opus in sopralinca. M. W. Hall - II. C. Krueceb - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 210 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS rum si altera non esset (1). Sei si ambe obirent sine herede, vult ut iilia Solestel uxor Belnepotis quondam (2) habeat sol. .x. et ecclesia Sancti Donati sol. .x., et de omnibus bis vult ut respondent Solestel et profìcuum det ei per annum (3) pro puellis. Set si essent necessarii isti denarii Isabelle, promiltit (4) dare ei. Et ut supra promittit attendere, sub pena dupli. 525. Giovanni Boleto e Baldovino Rosso danno quietanza a Maria, moglie di Alamanno Quartano di 91 bisunti di .Siria. L’Ala-marino aveva ricevuto i bisanti in accomendazione dai consoli di Genova in Tiro. 30 aprile 1191. Alamanni Quartani], Sub porticu Alamanni Quartani, ea die. Testes Wilielmus Buro-nus, Petrus de Silo, Iohannes Trasascus, Hospinel Bonicus, Hugo Ismael. Confìtentur Iohannes Boletus et Balduinus Rubeus se recepisse a Maria uxore Alamanni Quartani bis. .kxxxxi. ultramari-nos, quos habuit in accomendatione Alamannus a consulibus lanue qui erant in Tiro, et quietos se clamant et pagatos. Ex quibus bisan-tiis vel occasione eorum si de cetero requisitio fieret vel actio mo-veretur ab ali qua persona contra Alamannum vel eius heredem vel aliquem pro eo, (5) et perveniret ad aliquod dampnum ipse vel suus heres, ipsi per se suosque heredes totum dampnum promit-tunt restituere, sub pena dupli, in solidum. Pro pena et sorte omnia bona sua Marie stipulanti pro Alamanno pignori obligant, abre-nunciantes iuri solidi et omni iuri. 526. Giovanni Boleto e Baldovino Rosso regolano tra loro l’affare dei bisanti di Alamanno, di cui sopra. 30 aprile 1191. Johannis Boleti et Balduini Rubei]. De bisantiis .lxxxxi. ullramarinis quos confessi fuerunt Iohannes Boletus et Balduinus Rubeus se recepisse a Maria uxore Alamanni Quartani pro Alamanno, qui fuerunt accomendati Alamanno a consulibus lanue qui erant in Tiro, (6) et ex quibus bisantiis obligant se in solidum Alamanno. Iohannes coniitetur (7) quod habuit (1) et profìcuum per aruium cancellato, si aitera non csset in sopralinea■ (2) et al cancellato. (3) ei per annum in sopralinea. (4) at cancellato. (5) ipsi per cancellato. (6) Johannes confitetur cancellato. (7j se re cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 211 in parte sua bis. .lx., et Balduinus confitetur quod habuit bis. .xxxì. Ex quibus bisantiis vel occasione eorum prò obligatione quam fecerunt Alamanno (1) si Iohannes et Balduinus vel alter eorum per-venirent ad aliquod dampnum, (2) alter alteri promittit restituere tolum dampnum prò parte sua quam recepit de bisantiis, sub pena dupli vicissim stipulata in suis bonis. Ea die et loco et testibus. 527. Ambrogio Ferrabo si riconosce debitore di una somma verso Grillo. Guido de Rezo che ha beni di Ambrogio in pegno, promette di pagare se Ambrogio non paga. 30 aprile 1191. Grilli]. Confitetur Ambroxius Ferrabo se daturum Grillo lib. xxi., ad ka-lendas augusti proximi, sub pena dupli. Et Wido de Rezo debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur princi-palem debilorem primo conveniri. Et insuper confitetur Wido hn-bere de rebus Ambroxii tot que valent lib. .xxxi., quas promittit dare, voluntate Ambroxii, si non fuerit pagatus Grillus ut supra, sub pena dupli. Ante boteam Petri Venti, die ultima aprilis. Testes Oliverius Marzocus, Benadu de Palazolo. 528. Orlando Vacca e Oberto de Viver promettono di pagare una somma alla societas di Amigono di Castello e Guglielmo zoccolaio di San Donalo. Rufino Belser garantisce il debito. 30 aprile 1191. Amigoni de Castello et Wilielmi], Confitetur Rolandus Vacca et Obertus de Viver (3) se daturum Amigono de Castello et Wilielmo zocolario de Sancto Donato de societale quam habent insimul lib. .cccxlvi. ad octavam sancii Jo-hannis iunii proximi, sub pena dupli in solidum (4). Et Rufinus Belser (5) debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abre-nunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Iohannes Grita, Ansuixus de Sancto Genesio, Oliverius Marzocus. (1) prò obligatione quam fecerunt Alamanno in sopralinea. (2) quisque eorum cancellato. (3) Obertus de Viver in sopralinea. (4) in solidum in sopralinea. (5) et Obertus de Viver cancellato. •212 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 529. Alberlo da Casanova ed il prete Pietro, canovaio dell'arcivescovo, contraggono una societas per affari nella bottega d'Alberto. Il denaro del prete appartiene ai suoi jìipoti. 30 aprile 1191. Presbyleri Petri]. Confìtetur Albertus de Casanova se habere in societate a presbyle-ro Petro canavario archiepiscopi lib. .x., et de suis lib. .v., causa negociandi et operandi in botea usque ad annum proximum, et lune dare promittit ei capitale et medietatem proficui quod Deus dederit, bona fide, sub pena dupli in suis bonis. Et presbyter Petrus confìtetur has lib. .x. esse (1) suarum neptum fili arum sue sororis Àidele. In domo Nicolosi de Mari, die ultima aprilis. Testes Ido Vexa, Petrus de Mollazana, Iohannes de Fontaneja, Balduinus de Sturla. 530. Pietro de Fantibus porta in Barberia il capitale d'una societas con Lantelmo sarto. 2 maggio 1191. Lantelmi] (2). Testes Wilielmus Rizisom, Genoardus draperius. Sub volta Forila riorum, die .ii. madij. Confìtetur Petrus de Fantibus se portare in societate a Lantelmo tajaor sol. .xl. et de suis sol. .xx., in Bar-bariam et inde quo ierit et sibi videbitur, causa negociandi, bona fide. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. .mclxxxxi., indictio-ne .vili. 531. Guido de Laude dà quitanza a Orlando de Fontana di una somma per l’affìtto d’una volta per 2 anni e mezzo. 2 maggio 1191 (3). Rolandi de Fontana], (4) Testes Rainaldus ferrarius, Paulus draperius, Manfredus Guer tius. In domo Ansaldi Lecavele, ea die. Confìtetur Wido de Laude se cepisse lib. .vi. a Rolando de Fontana, et quietum se clamat et pagatum, unde ei locat et dat suam voltam ad tenendum usque ad annos .n sub pena dupli, et non impedire, et ab omni homine defendere. (1) de rebus cancellato. (2) In margine, con scrittura più grande del contesto : In madio. (3) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 67. (4) Una linea cancellata: Confìtetur Wido de Laude se daturum Rolando de Fontana lib. .vi. ad sanctum Andream. proximum, sub pena Jup. GUGLIELMO CASSINESE 213 532. La dote di Berla, di Giovanni di San Quirico di Fassoìo è pagata da suo cognato, Giovanni, al marito, Trancherio del ju Cuniberto da Savona, che costituisce una controdate. 2 maggio 1191. Palrimonium Berte] . Confìteiur Tranclierius fìlius quondam Guniberli de Sagona se cepisse de dote sue uxoris Berte iìlie Iohannis de Sancto Quirico de Faxolis a Iohanne suo cognato (1) lib. .xim., et quietum se clamai el pagaium. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat in suis bonis ad habendum, tenendum, et quicquid vo-luerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue, tantum quod bene valeat lib. .xv. (2). Et pro bis omnibus omnia bona sua habita et liabenda ei pignori obligat. In domo Enrici Mazall, ea die. Testes Enricus Mazalis, Hugo Mazalis (3), Hugo Bernardus, Uber-tus Monederius, Bernardus Pelacaranis, Y’ivaldus de Portu Veneri. 533. Giovanni, fratello di Berta, di cui sopra, promette di pagare a Trancherio la dote di Berta. 2 maggio 1191. Trancherii] . Promittit Iohannes fìlius Iohannis de Faxolis de Sancto Quirico se daturum Trancherio filio quondam Guniberti de Sagona lib. ih. ad purificationem sancte Marie proximam, et inde ad annum alias lib. .in., prò dote sue sororis Berte, sub pena dupli in suis bonis. Iurat etiani pagare ut supra, nisi quantum remanserit licentia eius, vel et cetera, et si terminum vel terminos. Et iurat quod faciet bona fide quod suus pater ad dies .vini, proximas ex quo ipse petierit po-suerit et tradet possessionem tante terre quod bene valeat lib. .xii., quam habeat, teneat, et quiete possideat usque dum fuerit pagatus ut supra, non computando fructum in sortem. Ea die et loco et te-stibus. 534. Guglielmo Azario e Marrufo de Paver contraggono una so-cietas per affari in Roma e altrove. 2 maggio 1191. Marrufì de Paver] . Confìtetur Wilielmus Azarius se portare in societate a Marrufo de Paver lib. .xim. et de suis lib. .vii. usque Romam et inde quo ierit cum sociis in galeoto Boni Iohannis de Sancto Petro de Arena, cau- (1) A Johanne suo cognato in sopralinea. (2; tantum quod bene valeat lib. .xv. in sopralinea. (3) Alvernatius Bernardus cancellato. 214 M. W. HALL - II. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS sa negociandi, bona fide. In redilu Ianuam reducere promittit in poteslate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. ln curia Gontardi, ea die. Testes Lantelmus de Piacentia, Ido Stan-conus. 535. Lanfranco Rozo concede all’abate di Santo Stefano l’acqua dal malino di Pignixello alla chiusa del mulini di Santo Stefano, per l’annuo canone di un quartino e mezzo di grano. 3 maggio 1191. [fo. 27 r.] abbatis de sancto Stephano, Lafranci Roze]. Lanfrancus Rozus concedit et convenit domino abbati Widoni de Sancto Stephano totam aquam et serraturas omnes molendini de Pignixello (1) dimittere ire usque ad paratam molendini abbatis sancii Stephani, et promittit non impedire, et ab omni homine defendere per se suumque heredem ei eiusque successoribus. Quam aquam habet ab Iterio Longo de molendino de Maguzeno. Et ut supra promittit attendere et contra non venturum, sub pena sol. .c. stipulata, rato manente pacto. Et pro pena omnia bona sua ei pignori obligat, eo tarnen salvo usque dum pactum quod fecit idem Lafran-cus cum Iterio Longo de eadem aqua fuerit ratum. Et idem abbas consilio et auctoritate suorum fratrum Iohannis prioris, presby-teri Mathei, presbiteri Opizonis, presbyteri Thome, Rubaldi et Iohannis diaconorum, Benedicti et Merli subdiaconorum, presentium per se suosque successores dare promittit ei eiusque heredi pro prefata aqua quartinum .i |. grani de Moltara in unoquoque anno (2) circa festum sancti Stephani, sub pena dupli stipulata, rato manente pacto. Pro pena vero et sorte omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. In curia Sancti Stephani, die .in. madii. Testes pre-sbyter Hugo, Otto de Orto, Enricus de Clara, Rainerius Conversus. 536. Oberto di Via di Quinto dà quietanza della stradote della moglie l’asqaa. 3 maggio 1191. slrados Pasce] p.]. Conlitetur Obertus de Via de Quinto se habuisse de stradote sue uxoris Pasce lib. .vira et quietum se clamat, et inde omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. In domo Guerrini de Quinto, ea die. Testes Wilielmus Cravareza, Martinus de Quinto, Hugo de Quinto. (1) Pigueixello ( ?). (2) In sopralinea : anno GUGLIELMO CASSINESE 215 537. Pagano Gropo si riconosce debitore di Giosberto, pel 1° giugno. 3 maggio 1191. Io sberti]. Confìtetur Paganus Gropus se daturum Iosberto lib. .xxxvim. el sol. .xii. ad kalenxlas (1) iunij proximas, de societate Lairanci Li-zani, sub pena dupli. Testes Bovus de Mode (2), Anselmus Agucia. Martinus de Serra. Sub volta Fornariorum, ea die .mclxxxxi., indi-ctione .vili. 538. Liberto Monaco darà a Ugo Ismael una somma entro l’ottava di S. Giovanni (24 giugno). 3 maggio 1191. Hugonis Ismael] (3). Confileiur Ubertus Monacus se daturum Hugoni Hismael lib. .cliii. et sol. .xv. ad octavam sancti Iohannis proximi, :?ub pena dupli. Et Oddo Monacus pater eiusdem Uberti (4) et Tebaldus Re-verzolus et Belardus de Yalfenera debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Sub volta Fornariorum, die .m. aprilis (5). Testes BonusYasallus Zarilola, Grillus, YVilielmus Parvus. 539. Alamanno Mischiavino si riconosce debitore di una somma ad Ugo Ismael, che darà all'ottava di S. Giovanni. 3 maggio 1191. [Hugonis Ismael] ]. Confitetur Alamannus Mesclavinum se daturum Hugoni Hismael (6) lib. den. ian. .cxxm. ad octavam sancti Iohannis prosimi, sub pena dupli. Et Rolandus de Fontana debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Ingo de Castello, Otto filius Lafranci de Castello, (7) Obertus de Bonlomao. Ea die et loco. (1) julii pro cancellato. (2) de Mediolano ( ?). (3, Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 68. Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. (4) pater eiusdem Uberti in sopralinca. (5) Sic! (6) se daturum cancellato. (7) ea cancellato. 216 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 540. Rinaldo Comes di Etampes si obbliga verso Tebaldo Rcver-zolo di pagare mia somma di provisini alla fiera di maggio di Provins. 3 maggio 1191 (1). Tebaldi Reverzoli]. Confitetur Rainaldus Cames de Stampex se daturum Tebaldo Re-verzolo lib. .ahi. previx (2) vel Guale Reverzolo in proxima feria de Pruins de Maio. Et peiorati, prò sol. .xlvi. marcam argenti. Et expensas et dampnum et mutuum restituere promittit, et sua bona pignori obligat. Ea die et loco. Testes Imbertus de Yerzellato, Ru-baldus Ascerius.* 541. Oberto de Soler darà a Baiamonte Barlaira una somma in agosto, per pepe e allume; una parte di questa somma è della societas che ha con Guglielmo Malfiliastro. 3 mag-gio 1191 (3). Bajamontis Barlaire], Testes Rolandus de Canneto, Marchesius de Caffara, Lambertus Fornarius. Sub volta Fornariorum, die .ni. madii. Confìtetur Obi-r-tus de Soler se daturum Bajamonti Barlaire lib. den. jan. .lx. et sol. .xiii. per totum augustum proximum prò pipere et prò alu-mine. Et lib. .xl. sunt de societate quam habet cum Wilielmo Mal-filiastro, et alie sunt sue. Sub pena dupli. Et Enricus Turrei et En-ricus Alfer debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abre-nunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorein primo conveniri. 542. Enrico Alfer darà a Lamberto Fornari una sornma in cambio di steriini, al ritorno della maggioranza dei mercanti dalla fiera di maggio di Provins. 3 maggio 1191 (4). Lamberti Fornarii]. Testes Bajamons Barlaira, Marchesius de Caffara, Wilielmus de Caffara. Ea die et loco. Confìtetur Enricus Alfer se cepisse tot sterllinos a Lamberto Fornario, unde ei dare promittit lib. .olii. et sol. .vi. ad adventum maioris partis ferie de Pruins de Majo pro-xime, sub pena dupli. Et Rolandus de Fontana debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debi-torem primo conveniri. Et sunt de istis libris lib. .li. et sol. .xvii. (1) Pubblicato anche da Ferretto A., Documenti intorno alle relazioni fra Alba e Genova (1141-1270), doc. VI, con data erronea. (2) previx in sopralinea. (3) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 69. (4) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 70. GUGLIELMO CASSINESE 217 Wilielmi Fornarij, et alie sunt de societate quam Lambertus habet cum Ogerio Scoto. 543. Rolando de Fontana si obbliga verso Ogerio Scoto al pagamento di una somma alla metà luglio. 3 maggio 1191 (1). Ogerii Scoti]. Confitetur Rolandus de Fontana se daturum Ogerio Scoto lib. .rxxvi. et sol. .m. ad medium iulium proximum, sub pena dupli. Testes Wilielmus Fornarius, Marchesius de Caffara, Lambertus'For-narius. Ea die et loco. 544. Ugo Alacioso darà a Lamberto Foi'nari una somma quindici giorni dopo il ritorno della maggioranza dei mercanti dalla fiera di maggio di Provin,s. 3 maggio 1191 (2). Lamberti Fornarii]. Testes Marchesius de Caffara, IJbertus Costa, Bajamons Barlaira. La die et loco. Confitetur Hugo Alaciosus se daturum (3) Lamberto Fornario lib. .cxxi. ad dies .xv. proximas post ad adventum maio-ris partis proxime ferie de Pruins de Majo, ita quod solvat eum ad terminum, et ideo dat et adiungit dies. .xv. predictas, sub pena dupli. Et Oddo Monacus et Tebaldus Beverzolus et Belardus de Val-fenera debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum abre-nunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniendum. Et medietas istarum librarum est Wilielmi Fornarij, et alia medietas est de societate quam Lambertus habet cum Ogerio Scoto. 5'15. Ugo Alacioso compra pepe da Baiamonte Barlaira, e promette di pagargli una somma al primo di settembre. 3 maggio 1191. Bajamontis Barlaire] (4). Testes Ubertus Costa, Wilielmus Maniapanis, Lambertus Forna-rins. Ea die et loco. Confitetur Hugo Alaciosus se cepisse tantum piper a Bajamonte Barlaira, unde ei dare promittit lib. den. jan. .Lxxx., ad kalendas septembris proximi, sub pena dupli. Et Oddo Monacus et Tebaldus Beverzolus et Belardus de Valfenera debitores (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 71. (2) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 73. (3) Cancellato : Wilielmo Fornar. (4) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 72. 218 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS el pagalores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et «unt de societate quam liabet cum Wilielmo Malfiliastro. 546. Guido da Lodi dichiara di avere in accomendacio, da Guglielmo e Simone Malocello, sette loca di nave, facenti parte di ciò che Ansaldo Malocello ha portato a Napoli; con varie pattuizioni relative. 3 maggio 1191 (1). Wilielmi Malocelli]. Confiletur Wido de Laude se habere in accomendatione a Wilielmo Malocello et a Simone Malocello loca .vii. navis que fuit de rebus quas portavit Ansaldus Malocellus Napolim. Et hec loca sunt ad rationem lib. ,xm. et tercie per locum. Ex quibus locis possit lacere et vendere et negociari sicut sibi videbitur, bona fide. Et de proficuo debebit habere quartam proficui. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum profì-cuum quod Deus dederit cum capitali. Et in qua nave ipsi confiten- • tur quod ^ ido expendit de suis lib. ,xx., ex quibus ipsi dant li-centiam et potestatem ut se persolvat per libram bis. .in. et terciara Utramare. Et si non iverit Ultramare, in Siciliana persolvat se in navi (2) pro quibuslibet sol. .xl. unciam .i. auri. Et Wilielmus Malocellus confitetur quod facit hanc accomendationem volúntate et licentia Lafranci de Mari. Sub porticu (3) Rubaldi Detesalvi, ea die. Testes Ansaldus de Rodulfo, Ansaldus filius Lafranci Cigale, Wilielmus Salvaticus. 547. Guido da Lodi fa una dichiarazione aggiuntiva al precedente documento. 3 maggio 1191. [/o. 27 u.] (4) Wilielmi Malocelli]. Confitetur Wido de Laude quod lib. .xx. sunt Wilielmi Malocelli quas confessus fuit Wido expendisse de suis in nave quam con-fessus fuit habere in accomendatione ab eodem W ilielmo et a Si-mone Malocello. De quibus lib. .xx. possit negociari et facere sicut fecerit de aliis que habet in accomendatione ab eodem Wilielmo et a Simone, et profìcui quarum debebit habere quartam. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi (1) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XVI. (2) in navi in sopralinea. (3) ei cancellato. (4) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XVII. Nel margine superiora : in madio. / GUGLIELMO CASSINESE 219 proficuum quod Deus dederit cum capitali. Iuxta domum Rubaldi Detesalvi, die .in. madii. Testes Otto Pezullus, Ogerius de Sturla, Odinus de Sozario. .mclxxxxi., indictione ,vm. 548. Enrico de Bonjandel, di Rapallo, dichiara di avere una somma in societas da Oberto Boleto, impiegata in due loca e noi carico di una nave pel commercio in Barberia. 4 maggio 1191 (1). Oberti Boleti et Lafranci Venti]. Confitetur Enricus de Bonfandel rapallinus se habere in societate ab Oberto Boleto lib. .xxv. et sol. .xvm. et a Lafranco Vento lib. .xxv. et sol. .xvm. et de suis lib. .xxv. (2) et sol. .xvm. implicata» in locis .n. navis et in carrico navis (3), causa negociandi, in Bar-bariam et quo sibi videbitur melius, bona fide. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi mis^i eorum profi-cuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Testes Wilielmus Ferrarius, Wido dm-perius, Obertus de Vultubio, Ferlotus. Sub volta Fornariorum, die .mi. madij (4). 549. Oberto de Soler si obbliga di pagare una somma a Rubaldo Mallono pel 15 luglio. 4 maggio 1191 (1). Rubaldi Malloni] (5). Testes Otto Mallonus, Arduinus de Canneto, Martinus de Albano. Sub volta Fornariorum, ea die. Confitetur Obertus de Soler se d:i-turum Rubaldo Mallono lib. .lxxvii \. ad medium julium proxi-mum, sub pena dupli. Et Petrus Turrei et Iacomus de Soler debi-tores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes ¡uri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 550. Oberto Corso di S. Maria Maddalena dichiara di portare in societate una somma di Guglielmo Zetapane, in Corsica e altrove, dove andrà il galeotto di Caito, per commercio. 4 maggio 1191 (6). (1) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XVIII. (2) .xxx. mutato in .xxv. dal notaio. (3) et in carrico navis in sopralinea. (4) aprilis cancellalo. (5) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 74. {6) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XIX. 220 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Wilielmi Zetapanis]. Confitetur Obertus Corsus de Sancta Maria Magdalene se portare-in socielate a Wilielmo Zetapane lib. .vi. et de suis lib. .ni. in Cor-sicam et inde quo ierit maior pars liominum galeoti Caiti et so-cioium, causa negociandi. Inde vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium partiri debet. Sub volta Fornariorum, die .mi. madii. Testes Otito de Rezo, Grillus de Canneto, Martinus de Serra. 551. Alamanno Mischiavino si obbliga a pagare una somma ad Ottone Mallono e Ugolino de Turre, anche disgiuntamente, al 15 luglio. 4 maggio 1191. Oltonis Malloni et Ugonis de Turre, .ni.]. Coniìtetur Alamannus Mesclavinum se cepisse tantum ab Ottone Mallono et ab Ugulino de Turre, unde eis vel alteri eorum vel certo misso allerius eorum dare promittit lib. den. jan. .lxxvii a. ad medium julium proximum, sub pena dupli. Et Rolandus de Fontana debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Ea die et loco. Testes Bo-nifatius Bonicarta, Rolandus de Canneto, Arduinus de Canneto. 552. Guglielmo di Rodolfo dà quietanza di una somina della dote della moglie Verde, e le costituisce Z’antifactum in lire 100. 4 maggio 1191. Patrimonium Verde]. Confitetur Wilielmus de Rodulfo se habuisse de dote sui uxoria Verde lib. .cxxx et sol. .x., et quietum se clamat et pagatum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat in suis bonis lib. .c. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis lanue. Et pro omnibus prescriptis omnia bona sua ei pignori obligat. In domo here-dum Bertoloti de Volta, die .mi. madii. Testes Marchesius de Volta^ Bernition Scotus, Rogerius Noxentius, Lafrancus de Rodoano. 553. Gionata di Savona contrae un prestito con Montanaria, figlia di. Guglielmo Fornari. 5 maggio 1191. Montanarie]. Confitetur Ionathas de Sagona se cepisse tantum de rebus Monta-narie fìlie Wilielmi Fornarii, unde ei dare promittit lib. den. jan. GUGLIELMO CASSINESE ^ .i.xxii. usque ad annum proximum, sub pena dupli in que omnia Lamberto Fornario stipulanti prò ea pignori Iurat etiam pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum ve! términos et cetera. Et iurat quod occasione usure vel ecclesie non faciet ut perveniat ad aliquod dampnum. Et si non pagaveril ut supra, Obertus Lucensis promiltit pagare, et proprium et prin-cipalem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, altre-nunoians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri et capitulo et auxilio. In ecclesia Sancti Iohannis, die .v. madij. Testes Gastaldus censarius, Philippus caitus, Wilielmus comes lavaninus. Item eadem die in ecclesia Sancti Georgij in presentía Gastaldi et Wilielmi comitis lavanini, Ansaldus filius eiusdem Ionathe et iussu eius juravit per omnia attendere et contra non ven-turum, sicut juravit pater suus. 554. Otachino Sorcior contrae una accomendacio con Berta calzo-laia per affari in Bugia. 5 maggio 1191. Berte]. Confìtetur Otachinus Sorcior se portare in accomendatione a Berta sutrice lib. .vini. Buzeam, causa negociandi, bona fide. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. In domo Petri Venti, ea die. Testes Iohannes quondam filius Gandulfi de Bergalio, Iohannes Fornarius Bernardus ligaor. Et altera die (1) Villanus Barrachinus fuit con-fessus quod sibi placebat quod portaba! predictas libras quia habet societalem cum eo. In presentia Iacomi Trizastelle et Oltonis Boni Kubei de Porta. 555. Guglielmo e Bartolomeo eredi del fu Guglielmo Galleta manomettono la schiava Fioria. 6 maggio 1191. libertas Florie] . Testes Iohannes Boletus, Suzusbonus, Wido Elephant, BonusVa-sallus de Cartagenia, Ansuixus de Sancto Genesio. In domo here-dum Wilielmi Gállete. Wilielmus et Bartholomeus heredes Wilielmi Gállete pro anima patris sui facilini liberam et absolulam sb omni vinculo servitutis Floriam suam ancillam cum omni substantia quam nunc habet et hinc inde acquirere poterit, sicut libera et ingenua civis Romana. Et libertatem eius et heredum et subslan- (1) Da Et altera die al fine per postilla al termine del documento. 222 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS tiam eius et heredum defendere promittunt per se suosque lieredes el non impedire, sub pena Iìd. .xx. auri optimi stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligant, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri patronatus et omni iuri. Die .vi. madii. 556. Ogerio del fu Alberto Rettore di Canneto di Nervi dà quietanza della dote della moglie Mobilia, e le costituisce l'antifaUo. 6 maggio 1191. Patrimonium Mabilie, .mi.]. Confitetur Ogerius filius quondam Alberti Rectoris de Canneto de Nervi se habuisse de dote sue uxoris Mabilie fìlie Grassi de Nervi lib. .vini, et quietimi se clamat. Et donationem propter nuptias nomine antifacli facit ei et donat in suis bonis lib. .vili, ad habendum tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro his omnibus omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Petrus fìlius Grassi de Nervi, Iohannes frater eius, Grimaldus frater predicti Ogerii, Rogerius de Nervi fìlius Verri, Bassus tornaor, Gan-dulfus fdius Vitalis de Nervi. 557. Enrico Alfer si obbliga al pagamento di una somma verso Ottone di Castello, pel 1° agosto. 6 maggio 1191 (1). Ottonis de Castello], Confitetur Enricus Alfer se daturum Ottoni de Castello lib. •LxxviT ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli. Et Rolandus de Fontana debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes (2) An-saldus Rataldus, Paulus draperius. In botea Iordani Ricerii, ea die. Vasallus Mazatorta. N 558. Agnese vedova del fu Baudo de Contissa fa testamento. 6 maggio 1191. Testamentum]. Agnes quondam uxor Baudi de Contissa donationem causa mortis facit de lib. .v. pro anima sua, in distributione Verdi lie de Caxina et Isabelle uxoris Wilielmi Fornarii et Iuxiane sue neptis, pro se-pultura et prò exequis funeris, ita tamen quod decenum sit operi Sancti Laurentii. Apud Sanctum Barlholomeum de Fossat eliget (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 75. (2) Amigo cancellalo. GUGLIELMO CVSSLNESK 223 suam sepulturam. De lib. .w. donationem causa mortis facit «uè nepti Iuxiane pro beneficio collato et conferendo usque dum ij>sa vixerit, et hanc donationem vult et ìubet esse firmam et ratam. De bis lib. .xx. ut supra, que libre sunt ille quas retinuit in se cum fecit donationem de suis bonìs suo fìlio. Testes Marandus calegarius, Otadinus calegarius, Obertus calegarius, Arduinus de ( astellelo, Obertus Pilosus. In domo Widonis de Lavania, ea die. 559. Giacomo 1 oìa si obbliga a pagare una somma a Rubai do Mai-lono a metà luglio. 6 maggio 1191. ¡7o. 28 r.] Rubaldi Malloni]. Confìtetur Iacomus Vola se daturum Rubaldo Mallono lib. .xxxviin. minus sol. .v. ad medium julium proximum, sub pena dupli. Et Opizo Vola et Obertus de Yalfenera debitores et pagatore«, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Ido de Palio, Marinus de Minuta, Restufatus censarius. Sub volta Fornariorum, die .vi. madii. 560. Anseimo Polixino e suo fratello Ugo cedono i loro diritti sul terzo di una terra in « Cavalcapulex ». Yasalli, .m.]. Anselmus Polixinus et Hugo frater eius dant et cedunt et donationem inter vivos faciunt Vasallo Spelligrito de tercia parte omnium rationum et actionum quas habent et videntur habere in terra que dicitur Cavalcapulex (1), cui coheret inferius Guersus Or-sarius usque ad fossatum, superius pratum de Furchetis, a latere fossatum de Lovego, ab alio crosum de Verlo Cortenelle. Et possessionem ei confìtentur se tradidisse, ut de cetero habeat, teneat, et quiete possideat terciam tocius rationis et iuris et actionis quod et quam videntur habere, sine omni eorum omniumque pro eis con-tradictione. Quam etiam donationem promittunt tenere et habere firmam et ratam et contra non venturos per se nec per alium pro se, sub pena dupli. Et pro pena bona sua ei stipulanti pignori obli-gant. Ea die et loco. Testes Marinus de Minuta, Wilielmus Rizisom, Oldracus de Papia. 561. Rolando Guercio cede a Romano di Putello, un pezzo di terra in Lacu, con varie pattuizioni. (1) Cavaleopulex ( ?). 224 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Rolandus Guercius ülius quondam Uguiti Guertii de Lacu dat et cedit Romano iilio Pulelli de Lacu petiam .1. terre quam habet in territorio de Lacu in ora que dicitur Valcape, et que pervenit a Berta sua amita ad pastenandum medium (1) usque ad annos .vn., et quam terram promittit ei defendere ab omni liomine et specialiter a Berta sua amita. Et ipse promittit pastenare (2) usque ad annos .vii. de vinea. Et tunc medietas debebit esse Rolandi ad proprium, et alia medietas Romani ad proprium, taliter quod exinde per annum circa epiplianiam den. .i. Romanus per se suumque lieredem promittit dare Rolando eiusque heredi in perpetuum nomine fìcti. Et, ut supra promitlunt attendere vicissim, sub pena sol. .xt,. stipulata in suis bonis, rato manente pacto. Et taliter mvestivil eum Rolandus, et pro investitura confìtetur se accepisse ab eo sol. .in. Sub volta Fornariorum, die .vii. madij. Testes Wido de Sejestri, Mar-cheslus Bernardi de Telosa, Bovus censarius de Mediolano. Et Rolandus abrenuncians iuri quo cavetur principalem defensorem primo conveniri et omni iuri. 562. Pietro Rosso riceve da Bono de Bonevelo la dote della nuora Roaxia, moglie di suo figlio Rubaldo e questi le costituisce Vantifatto. 7 maggio 1191. Patrimonium Roaxie]. Confìtetur Petrus Rubeus de Zimignano se habuisse de dote sue nurus Roaxie uxoris sui filij Rubaldi a Bono de Bonevelo lib. .xxxm. den. jan. inter denarios et terram de Cisino quam retinet pro lib. .x. (-3), et quietum se clamat et pagatum. Et inde omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. Sub porticu Arnaldi Vacce, ea die. Testes Ogerius Gastaldus, Iacomus Portonarius, Guibertus ca-legarius, Gualterius de Vulturi (4). Et Rubaldus iilius Petri Rubei de Zimignano (5) iussu sui patris donationem propter nuptias nomine antifacti facit sue uxori Roaxie (6) et ei donat tantum in quarta porte bonorum patris quod bene valeat lib. .xvi den. jan. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et inde quartam partem bonorum patris iussu eius ei pignori obligat. Ea die et loco. Testes Bonus de Bonevelo, Ogerius Gastaldus, Iacomus Portonarius. (1) medium in sopralinea. (2) per cancellato. (3) In sopralinea', inter denarios et terram..... lib. .x. (4' Segno di paragrafo. (•5) don cancellato. (6) tant cancellalo. GUGLIELMO CASSINESE 225 503. Bono de Bonevelo dà quietanza a Giacomo portonarìo della restituzione di una somma prestata alla madre sua, garantita su fondi in Galla, Cisinasco e Larozenia. 7 maggio 1191. Jacomi Portonarii] p.]. Confìtetur Bonus de Bonevelo se recepisse a Jacomo portonarìo sol. .xxv. pagante prò sua matre cui Bonus prestavit, et que pignori obligavit Bono terram quam habet in Galla et in Cisinasco (1) et in Larozenia (2). Et quam terram totam et omne.ius quod habuit vel habet occasione illius obligationis ei cedit et remittit, et de sol. .xxv. clamat se quietum et pagatum. Ea die et loco. Testes Ogerius Ga-staldus, Petrus Rubeus, Rubaldus fìlius eius. 564. Giovanni, figlio del fu Alberto Clerici de Predi o Fassolo, dà quitanza al prete Bonifacio, priore di S. Teodoro, della somma lasciatagli da suo padre. 7 maggio 1191. ecclesie Sancti Theodori]. Iohannes quondam fìlius Alberti Clerici de Predi sive de Faxoli, consilio et auctoritate suorum parentum Vasalli Naturani et Ali-nerij de Costa et Aiegre sue matris, et consilio Ogerii de Cartagenia curatoris electi et vocati ab eo in hoc facto, confìtetur se recepisse a presbytero Bonifatio priore Sancti Theodori lib. .lxxviiii., et quietum se clamat et pagatum. Quos denarios habuit in custodia de boni? patris (3). Ex quibus denariis predictis et de tota peccunia que continetur in ultima voluntate quam fecit Albertus Clericus vel occasione peccunie predicte vel peccunie nominate in testamento, pro-mittit quod de cetero nullam requisitionem faciet ei nec alicui prò ecclesia per se nec per alium prò se, nec actionem movebit, nec mo-lestiam faciet nec inquietationem. Et si contrafecerit, penam dupli ei stipulanti de tanto quantum ageretur (4) spondei, et prò pena et sorte omnia bona sua ei pignori obligat. Iurat etiam ita attendere et contra non venturum, et confìtetur esse maiorem annis .xvm. In domo Strejaporci, ea die. Testes Baudus bancherius et consiliatores. Et Aiegra similiter iuravit ex sua parte sicut iuravit fìlius per omnia. 565. Bufino Belser e Rolando Vacca ricevono da Bernizione Scoto dei danari da restituire a metà luglio. 8 maggio 1191. (1) Forse Sisinasco. (2) Forse Larozonia. (3) Alberti cancellato. (4) pignori obligat cancellato, de tanto quantum ageretur in sopraliTira. M. W. Hall - li. C. KnuEGEn - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 15 226 M. W. HALL - n. C. KRTJEGER - R. L. REYNOLDS Bemitionis Scoti] (1). Confiten tur Rufinus Belser et Rolandus Vacca se cepisse tantum a Bernìtione Scoto, unde ei dare promittit Rufinus 1 ib. den. jan. .ccGxi. et Rolandus lib. den. jan. .clviiii., ad medium julium proximum. Et Raimundus Damianus et Obertus de Viver debitores et pagatores, sub pena dupli, et quisque eorum in solidum, abrenun-ciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Sub volta Fornariorum, die .vili, madij. Testes Grillas de Canneto, Otto de Langasco, Wilielmus Maior de Castello. 566. Boiardo Belardengo e Giacomo de Soler ricevono da Nicola Golino una somma da restituire a metà luglio, dando in pegno i loro beni di Genova, in custodia di Manfredo Guercio. 8 maggio 1191. Nicole Golini] (2). Confitentur Belardus Belardengus et Iacomus de Soler se daturos Nicole Golino lib. .cccvim., ad medium julium proximum, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et Manfredus Guertius confìtetur habere tot de rebus eorum que va-lent lib. .cccc. et que nomine pignoris Nicole et a Nicola et volúntate eorum et qui ei pignori obligant et dant potestatem illarum rerum que habent in Ianua et que venient Manfredo in tantum que bene valeant lib. .cccc., (3) et Manfredus promittit dare Nicole il-lud pignus, sub pena dupli, si non fuerit pagatus. Testes Wilielmus zocolarius de Sancto Donato, BonusVasallus Bardossus, Ardul-nus de Canneto. In statione de Cartageniis, ea die. 567. Oberto de Viver pagherà una somma a Ansaldo Rataldo, per metà luglio. 8 maggio 1191. Ansaldi Rataldi] (4). Confìtetur Obertus de Viver se daturum Ansaldo Rataldo lib. .ccxi. ad medium julium proximum, sub pena dupli. Et Rolandus ^cca et Rufinus Belser debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Iohannes Grita, Iohannes Tra-sascus, Rubeus de Pelio. Sub volta Fornariorum, ea die. (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 76. (2) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 77. (3) Cancellalo: ta. (4) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 78. GUGLIELMO CASSINESE 227 568. Rolando Vacca pagherà a Giovanni Grita una somma pel primo agosto. 8 maggio 1191. [fo. 28 u.] (1) Iohannis Grite] (2). Confitetur Rolandus Vacca se daturum Iohanni Grite (3) lib. den. ian. .cxxxviiu. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli. Et Ru-iìnus Belser et Obertus de Viver debitores et pagatores, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Ansaldus Rataldus, Iohannes Trasascus, Rubeus de Pelio. Sub volta Fornariorum, die .vm. madij .mclxxxxi., indictione .vili. 569. Giosberto e Guglielmo Musso, e Guglielmo suo nipote comprano cotone da Embriaco di Luca, da pagarsi al T agosto. 8 maggio 1191. Enbriaci de Luca] p.]. Confìlentur Iosbertus et Wilielmus Mussus et Wilielmus eius ne-pos se cepisse tantum bombacem ab Enbriaco de Luca, unde ei dare promittunt lib. den. ian. .cxii. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Gorgius speciarius, Vicentius de Statione, Iohannes Ronus. Ante domum Alberti Lercarii, ea die. 570. Rolando Vacca, pagherà a Vassallo Stralleira una somma entro agosto. 8 maggio 1191. Vasalli Stralleire] (4). Confitetur Rolandus Vacca se daturum Vasallo Stralleire lib. .cxvi. per totum augustum proximum, sub pena dupli. Testes Wilielmus Mallonus, Iohannes Grita, Amigonus de Castello. Sub porticu eius-dem Vasalli, ea die. 571. Rolando Vacca pagherà a Nicola Golino una somma a metà luglio. 8 maggio 1191. Nicole Golini] (5) p.]. Confitetur idem Rolandus se daturum Nicole Golino lib. .ccccxxx. (1) Nel margine superiore : In madio. (2) Pubblicalo in Rosso G., op. cit., doc. 79. (3) Iohanni Grite in sopralinea. (4~) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 80. (5) Rosso G., op. cit., lo include nel doc. 80. 228 M. W. HAXiL - H. C. KRUEGER - R. JL. REYNOLDS et sol. .x. (1) ad medium julium (2) proximum, sub pena dupli. Ea die (3). Et Rufìnus Relser et Obertus de Viver debitores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem. Testes Rolandus de Canneto, Martinus de Albario, Rubaldus Medicus. Sub volta Fornariorum, ea die. 572. Ogerio Galleta conviene con Ambrogio Ferrabo di trasportare, o mandare nel Garbo due balle di fustagni bianchi, in pegno, e di pagargli llk bisanti melgoresi per la somma da lui avuta. 8 maggio 1191. Ambroxii Ferrabo et Ogerii Gallete]. Confitetur Ogerius Galleta debere portare vel mittere ab Ambroxio Ferrabo ballas .n. albas de fustaneis nomine pignoris, in Garbimi causa vendendi, bona fide, et pagandi se bis. .cxim. de mijarexis mundos prò lib. .xxim. quas confitetur Ambroxius se recepisse ab eo. Et quod superfuerit promittit adducere vel mittere implicatimi bona Ambroxio vel eius misso. Si quid vero (4) defuerit, ei compiere promittit, ad mensem ,i. proximum ex quo scietur Ianue, prò bisantio non soluto sol. .vi. sub pena dupli. Et pignus debet esse ad fortunam Ogerii. Et Wido de Rezo debitor et pagator, sub pena dupli, prò Ambroxio, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes BonusVasallus de Cartagenia, Philippus Caitus. 573. Ugo Mazali riceve uria somma in accomendacione da Pellegrina, moglie di Guglielmo Ostaliboi per affari in Ceuta. 8 maggio 1191. Pelegrine] p.]. Confitetur Hugo Mazalis se portare in accomendatione a Pelegri ni uxore Wilielmi Ostaliboi lib. .xxxiiii. Septam et quo ierit, causa negociandi. Et possit mittere et facere sicut faciet de suis causa ne-gociandi. Ad quartam proficui. Et debet facere expensas per libram cum aliis. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi mìssi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et confitetur Pelegrina quod lib. .in. sunt sue fìlie Adalaxie. Testes En-ricus Mazalis, Ido Mazalis. In domo Enrici Mazalis, die .vm. madii. 0) per cancellato. (2) kalendas augusti cancellato, medium julium in sopralinea. (3) et loco et testibus cancellato. (4) Cancellato : super. GUGLIELMO CASSINESE 229 574. Giovanni tornaor promette, per conto di suo fratello Gerardo, una somma a Oberti de Zerri, da pagare metà al 2U giugno e metà al 29 settembre. 8 maggio 1191. Oberti de Zerri]. Promittit Iohannes tornaor se daturum prò suo fratre Gerardo soL .xxxi. Oberto de Zerri, medietatem ad sanctum Iohannem el a li am ad sanctum Michelem proximum, et proprium et principa-lem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abrenun-cians iuri quo cavetur principalem debitorem primo convenir). Testes Grillus, Nicola Calzavacca, Wilielmus guardaor. In curia Gon tardi, ea die. 575. Pellegrino Rossi riceve robe di Montanaria, figlia di Guglielmo Fornari, per le quali promette una somma a metà novembre. 9 maggio 1191. Montanarie]. Confìtetur Pelegrinus Rubeus se cepisse tantum de rebus Monta narie fìlie Wilielmi Fornarii, unde ei dare promittit lib. den. jan. .evira, ad medium novembrim proximum, sub pena dupli. Turat etiam pagare ut supra, nisi quantum et celerà, et si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure non faciet ut perveniat ad aliquod dampnum. Et Rubaldus Detesalvus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. In ecclesia Sancti Laurentii, die .vini, madii. Testes Lambertus Fornariorus, Anselmus de Ma-nenzano, Ansaldus Silvagnus. 576. Enrico Mazali e Idone Mazali danno una somma in accomen-dacione a Bonovassallo di Guglielmo Crispino, per affari in Sicilia. Nella somma data da Idone sono compresi danari della sorella e della moglie. 9 maggio 1191. Enrici Mazali et Idonis]. Confìtetur BonusVasallus fìlius Wilielmi Crispini se portare in accomendatìone ab Enrico Mazali lib. .c. et sol. .x., et ab Idone Mazali lib. .l. et sol. .v., (1) in Siciliani et inde quo sibi videbitur melius, causa negociandi, bona fide, ad quartam profìcui. Et que libre debent luerari et expendere per libram et communiter sunt implicate et communiter debent implicari (2). In reditu Ianuam (1) et cancellato. (2) et communiter sunt implicate et communiter debent implicari in sopralinea. 230 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum profi-cuum quod Deus dederit cum capitali. Et RonusVasallus portat has libras iussu sui patris, et ipsi faciunt ei hanc accomendationem iussu Wilielmi Crispini. Et confitetur Ido quod sua soror Sophia habet in suis lib. .xxv., et sua uxor de stradote lib. .v. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Arnaldus guardaor, Wilielmus de Pi-nu, Michel de Cunizo. 577. Giordana del fu Guglielmo e di Otta di Savignone vende a Manfredo Gavazza In terra comprata da A ndrea de Cavali in Figar et in subtus Figar. 8 maggio 1191. Manfredo Cavacie]. Iordana filia quondam (1) Wilielmi et Otte de Savignono vendit Manfredo Cavaze ementi pro se et pro suis fratribus totam terram quam ipsa emit ab Andrea de Casali in Figar et in subtus Figar. Illi de Figar ooheret superius via, inferius fossatum, a latere terra Sancti Thome, a latere terra communis. Illi de subtus Figar coheret superius terra Sancti Thome et est eastagnetum, inferius fossatum et a latere, ab alio terra Wilielmi et Rainerii. Quam terram positam infra has coherentes cum omnibus superpositis (2) cum omni suo iure et comodo et utilitate et ingressu et egressu suo vendit ei pretio üb. den. ian. .vini., et quietam se clamat et pagatam, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine etiam defendere et nuctorizare promittit, sub pena dupli. Et pro dupla evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut pro tempore valuerit, abrenuncians decreto con-sultus Velleiani et omni iuri. Et Nuvelonus de Albericis remittit. emptori omne ius quod habet in predicta terra, si quod habet, et ei cedit quod habet. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Bajamons Barlaira, Otto Mazatorta, Ido Mazalis. 578. Manfredo Cawzza pagherà a Giordana un acconto del prezzo della terra comperata, pel 29 settembre. 9 maggio 1191. Jordane]. Promittit Manfredus Cavacia se daturum Jordane fìlie quondam Wilielmi et Otte de Savignono lib. .ih. ad sanctum Michelem proci) fili cancellato. (2) cum omnibus superpositis in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 231 ximum, pro terra quam comparavit ab ea in Figar et in subtus Fi-gar, et iride eandem terrajn ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. Possessionem cuius terre ipsa concedit ei precario, et ipse confìtetur eam habere precario. Ea die et loco et testibus. 579. Giacomo e Opizone Vola pagheranno a Guglielmo de Canneto e Pietro de Silo una somma a metà luglio. 9 maggio 1191. Petri de Sylo et Wilielmi] (1). Testes Obertus de Aquabona, Manent de Bon, Ingo de Cartagenia. Sub volta Fornariorum, ea die. Confitentur Iacomus Vola et Opizo Vola se daturos Wilielmo de Canneto et Petro de Silo lib. .li. ad medium julium proximum, sub pena dupli, in solidum, abrenun-ciantes iuri solidi et omni iuri. Et Obertus de Viver debitor et pa-gator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. 580. Anseimo Barcario riceve in accomendatione da Ottone di Lan-gasco e Martino di Albaro una somma per affari in Tripoli e altrove. 9 maggio 1191. Ottoni« de Langasco et Martini]. Confìtetur Ansaldus Barcarius se portare in accomendatione ab Ottone de Langasco (2) et a Martino de Albario lib. .xxmi. et sol. • xiii., Tripolini et quo ierit, causa negociandi, in nave Gandulfi de Nervi et sociorum, ad quartana profìcui. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et si sibi videbitur, possit mittere eis et cum testibus. Testes Anselmus Zarela, Grillus de Canneto. 581. Ogerio Verro riceve in accomendatione da Gandulfo barbiere una somma per affari in Barberia e altrove. 9 maggio 1191. i/o. 29 r.] Gandulfi Clerici sive barberij]. Testes Ionathas de Sancto Ambroxio, Vasallus Mazatorta, Vitalis de Nervi. Sub volta Fornariorum, die .vini, madij. Confìtetur Oge-rius Verrus se portare volúntate in accomendatione a Gandulfo barberio lib. .via. (3) et den. .vi., volúntate Bernardi de Mari prèsentis cum quo habet societatem, in Barbariam et inde quo voluerit et sibi videbitur, causa negociandi, bona fide. Et debet facere expen- (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 81. (2) lib. cancellato. (3) et sol. cancellato. 232 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. IL. REYNOLDS sas per libram et implicare separatim, et habere quartam profìcui. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui ceri missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. 582. Prete Bonifacio, priore di S. Teodoro, dà quitanza a Ogerio di Cartagena di una somma, dell’eredità di Alberto Clerici e Allegra. 9 maggio 1191. Ogerij de Cartagenia], In domo Strejaporci, ea die. Testes Iohannes de Moneta, Guai-naira notarius, Baudus bancherius. Confìtetur presbyter Bonifatius prior ecclesie Sancti Theodori se recepisse ab Ogerio de Cartagenia lib. den. ian. .lxxviiii., et quietum se clamat et pagatum, quas eas-dem libras Ogerius habuit ab eo de rebus heredum quondam Alberti Clerici eti Aiegre. Ex quibus denariis vel occasione quorum si de cetero requisitio fieret vel actio moveretur Ogerio vel alicui prò eo a se vel suo successore vel ab aliquo pro ecclesia vel ab herede Alberti Clerici vel ab Aiegra vel ab aliqua demum persona, et Ogerius vel suus heres perveniret ad aliquod dampnum, predictus presbyter Bonifatius per se suosque successores totum dampnum resti-tuere promittit, sub pena dupli. Et pro pena et sorte ecclesie ei stipulanti pignori obligat. 583. Martino di Quinto contrae una societas con Pietro, Antuh> c Oberto della Croce, e Sofia vedova di Bonvassallo Mongasilva-ni, per affari in Bugia e altrove per un anno. 9 maggio 1191. Petri de Cruce et Sophie]. In domo heredum Bonivasalli Mongasilvani, ea die. Testes Bonus-Segnorus de Turri, Wido tornaor, Yasallus calegarius. Confìtetur . Martinus de Quinto se portare in societate a Petro de Cruce de rebus eius et Antuli et Oberti lib. .xxxim. et sol. .xv., et a Sophia quondam uxori BoniVasalli Mongasilvani lib. .xxxim. et sol. .xv., et de suis lib. .xxxim. et sol. .xv., Buzeam et inde usque ad annum quo sibi videbitur, causa negociandi, bona fide. Et si slbi videbitur. possit mittere eis in Ianua et cum testibus. Inde vero ab aliquo via-ticorum quod fecerit usque ad annum promittit reducere in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum capitali. Et calvo capitali, proficuum per medium debet partiri inter se et eos. 584. Raimondo e Giacomo Damiano daranno a Lamberto Forna-ri, per metà luglio, una somma, metà appartenente alla societas GUGLII3LM0 CAS8INESE 233 di Lamberto con Ogerio Scoto, e metà a Guglielmo Fornari. Similmente daranno a Ogerio Scoto 5U lire. 9 maggio 119]. Lamberti Fornarij, Ogerij Scoti] (1). Confìtentur Raimundus Darnianus et Iacomus Damianus se da-turos Lamberto Fornario lib. .ccciiii. (2) ad medium iulium proxi-mum, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et Rolandus Vacca et Rufìnus Belser et Gandulfus Buzu-linus debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem prima conveniri. Et medietas est de societate quam habet Lambertus cum Ogerio Scoto, et alia medietas est Wilielmi Fornarii. Sub volta For-nariorum, ea die. Testes Marchesius de Gaffara, Manfredus Guer-tius, Wilielmus fìlius Balduini Scoti, Grillus (3). Et Ogerio Scoto lib. .mix. ad medium iulium proximum, similiter per omnia. 585. Anseimo taior dà quitanza di una somma a Falco scudaio che gli aveva prestato. 9 maggio' 1191. Falchi scutarij]. Testes Tebaldus barraor, Opizo barraor, Germanus batifolium. In curia Gontardi, ea die. Confìtetur Anselmus tajaor se recepisse a Falco scutario lib. .x. quas prestavit ei, et quietum se clamat et pagatum, et carta que fuit et quam fecit Bonaduxi notarius sit cassa et vacua voluntate Anseimi. 586. Bonacorso de Salino vende a^Guglielmo calderaio e Pietro Granara l’introito della decima, che da lui tiene Giovanni di Celle in Castejeno. 10 maggio 1191. Petri Granaire et Wilielmi calderarij] (4). Bonacursus de Salino vendit Wilielmo calderario (5) et Petro Granare totum introitum sue decime quam tenet per eum Iohannes de Cella in Castejeno, et totam quantam tenet per eum, pretio lib. mi. ut habeat, teneat, et quiete possideat proprio iure usque ad annos .vini. (6), et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vi- (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 82. (2) et sol. .xii. cancellato. (3) Segno di paragrafo. C4) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, a margine. (5) to cancellato. (6) Da prima .x. scritto, poi cancellato ( ?) e rescritto in .vini. ( ?). C/r il doc. seguente. 234 M. W. HALL - H. C. KRTJEGER - R. L. REYNOLDS vos eis cedit, et de pretio clama t se quietum et pagatum. Et posses sionem (1) eis confitetur se tradidisse (2). Ab omni etiam homine per se suosque heredes eis eorumque heredibus defendere et aucto-rizare promittit, sub pena dupli. Pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda eis pignori obligat. lurat etiam hanc venditam tenere et habere iirmam et ratam et contra non venturum et attendere ut supra et contra non venturum aliqua occasione per se nec per alium prò se. In domo in qua habitat Wilielmus calderarius, die .x. madii. Testes Ricius de Monleon, Bonanada de Isule, Iohan-nes Leo. 587. Pietro Granara e Guglielmo calderaio locano a Giovanni di Celle lía suddetta decima. 10 maggio 1191. * Petrus Granaira et Wilielmus calderarius locant et dant et ce-dunt Iohanni de Cella ad tenendum et colligendum et usufructan-dum totam deciamam (sic) quam tenere solitus est a Bonacurso de Salino usque ad annos .xvi. quam decimam Bonacursus vendidit eis. Et ipse promittit dare eis in unoquoque anno sol. .xmi. nomine conditionis in octava epiphanie. Et ut supra promittunt attendere vicissim, sub pena sol. .c. stipulata, rato manente pacto. Et Iohan-nes facit hanc promissionem volúntate Bonacursi presentís. Ea die et loco et testibus. 588. Zamar de Moiren, Berio de Monmirajo, Guglielmo Oliverio e Stefano de Brunaj pagheranno a Enrico Alfer e Oberto Vacca lire 12 di provenisini, alla fiera di Provins, in maggio, in ragione di soldi U5 per marco d’argento. 10 maggio 1191. Enrici Alfer] (3). Confitentur Zamar de Moiren et Berius de Monmirajo et Wilielmus Oliverius et Stephanus de Brunaj se daturos Enrico Alfer et Oberto \acce vel alteri eorum lib. .xn. bonorum previdixium in próxima feria de Pruins de Majo. Et peioramentum et abatimentum, pro sol. .xlv. marcam argenti. Et expensas et dampnum et mutuum restituere. Et sua bona pignori obligant, in solidum, abrenuncian-tes iuri solidi et omni iuri. Sub volta Fomariorum, die .x. madii. Testes Donnietus Abillonius, Guascus Grugnus, Wilielmus Rizisom. (1) cum cancellato. (2) ad f. cancellato. (3) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 83. GUGLIELMO CASSINE8E 235 589. Oberto de Soler e Filippo di Langasco pagheranno a Giovanni di Ixingasco una somma a metà luglio. 10 maggio 1191. johannis de Langasoo] (1). Confìtentur Obertus de Soler et Philippus frater eius se daturos lohanni de Langasco lib. .xxi. ad medium iulium proximum, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iun. Ea die et loco. Testes Ido Stanconus, Anselmus de Palio, Florentiuus revenditor. f>90. Pietro Guitono vende ad Anseimo de Palio, Fatima, schiava saracejxa. 10 maggio 1191. Anseimi de Palio] (2). Petrus Guitonus de Ast vendit Anseimo de Palio sarracenam .i. Fatimam nomine (3) prò ancilla non furata nec ablata predo lib. .mi et quietum se clamat, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse, ut de celerò faciat proprio iure quicquid \o-luerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Et prò dupla evictione et prò pena et sorte omnia bona sua ei stipulanti pignori obligat. Ea die et loco. Testes Florentinus revenditor, Ido Stanconus, Ingo Zarela. 591. Bertolino Porcelli porta in accomendacione, in Barberia e altrove, una somma di Maria, vedova di Anseimo Porcelli. 10 maggio 1191. f/o. 29 v.] (4) Marie]. Confìtetur Bertolinus de Porcellis se portare in accomendatione a Maria quondam uxore Anseimi Porcelli lib. .vini., in Barbariam et inde quo ierit cum rebus Wilielmi Porcelli, causa negociaridi, bona fide, ad quartam proficui. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. In domo in qua mora tur eadem Maria, die .x. madij. Testes (5) cuius voluntate portat hec, Wilielmus Porcellus, Enricus Balbus, Pellizarius filius Ugonis Pellizarii. .mclxxxxi., indictione .Vili. (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 84. (2) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 85. (3) Fatimam nomine in sopralinea. (4; Nel margine supcriore : In madio. (5) Per postilla: Cuius voluntate... hec. 236 M. W. H.VLL - n. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 592. Oberto de Valfenera e Rotondo de Viver pagheranno a Giacomo de Trczastellis una somma a metà luglio. 10 maggio 11.91, Iacomi de Trezastellis] (1). Confìtetur Obertus de Valfenera et Rolandus de Viver se datu-ros Iacomo de Trezastellis lib. .cxxvm. ad medium julium proxi-mum. Et Oddo Monacus et Arnaldus Giliom debilores et pagatores, sub pena dupli, in solidum omnes predicti, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. In statione Wilielmi Malocelli, ea die. Testes Rubaldus Artimon, Petrus de Pomaira. 593. Sorlion Deiadato e Uberto Vacca daranno a Ogerio di Carta-gena una somma al primo agosto, per una partita di legno per tintura. 10 maggio 1191. Ogerii de Cartagenia] (2). Confìtentur Sorlion Deladato et Ubertus Vacca se daturos Ogerio de Cartagenia lib. ,l. ad kalendas augusti proximi, prò centena-riis .vili, et lib. xxxv. brazilis mundi (3), sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et insuper Martinus Gurtus confìtetur habere ab eis tot de rebus eorum ab eo (4) que bene valeat (5) due tres, et voluntate eorum promittunt dare ei, sub pena dupli, abrenuncians omni iuri, si non fuerit pagatus ut su-pra, et ipse faciat proprio iure quicquid voluerit. Testes Iohannes Gastaldus, 'Wilielmus Amorosus. Sub volta Fornariorum, ea die. 594. Guasco de Nadale e Montanario prendono a mutuo da Suzo-bono una somma che gli renderanno al 2 febbraio dell’anno prossimo, fornendogli gratuitamente dieci migliaia di mattoni di media grossezza, alla riva del mare in Genova. 10 maggio 1191. Suzuboni]. Confìtentur Guascus de Nadale et Montanarius nepos eius se cepisse mutuo (6) lib. .l. den. jan. a Suzubono, quas ei reddere promittunt ad purifìcatìonem sancte Marie proximam, et dare mil. .x. de modonis ad medium grossum in ripa maris Ianue per totum au- (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 86. (2' Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 87. (3) mundi in sopralinea. (4) ab eo in sopralinea. (5) valeant mutato in valeat. (6) prò amore cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 237 gustum proximum, prò amore (1), sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Iurant etiam ambo pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et celerà, et quod occasione usure non faciet ut perveniat ad aliquod dampnum. Et Rubaldus Detesalvus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri et capitulo et auxilio. In ecclesia Sancti Dui renlii, ea die. Testes Hugo Fornarius, Gastaldus censarius, Pelegri-nus Rubeus. 595. Oberto da Valfenera e Rolando de Viver pagheranno a Ido de Palio una sonuna al primo agosto. 10 maggio 1191. Idonis de Palio]. Testes A.nsuixus de Sancto Genesio, Wilielmus Blancus, Iohan-r?r Bugia. 11 maggio 1191. Rubaldi Artimon]. Confitetur Otto Gontardus se portare in societate a Rubaldo Artimon lib. .cxx. et de suis lib. .lx., que (4) lib. .lx. sunt de ammi-nistratione quam habet idem Rubaldus de rebus eiusdem Otto- (1) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XXI. (2) Forse Terrizi. (3) Sub pena cancellato ( ?). (4) sunt cancellato. 244 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS nis (1), et quam societatem facit idem Rubaldus consilio Fredentio-nis Gontardi et Enrici Mazali et Enrici Gontardi sui fratris, Bu-zeam, causa negociandi. Inde Ianuam reducere promittit in pote-state eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri (2). Set si navis iret Septam, iret similiter. Et super societatem portat ab eodem lib. .xvii., que debent luerari et expendere per libram. Testes Daniel Nacarus, Wilielmus Corsus. Ante domum Albertoni Ricii, ea die. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus. 614. Oberto figlio del fu Ingone de Turrizi contrae una societas con Guglielmo Barbavaira, per Bugia. 12 maggio 1191. [/o. 30 u.] (3) Wilielmi Barbavaire]. Confìtetur Obertus filius quondam Ingonis de Turrizi se portare in accomendatione a Wilielmo Barbavaira lib. .xx. et sol. .viiii. et den. .mi. Buzeam, causa necociandi. Inde Ianuam reducere promittit. in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et de predictis denariis sunt sol. .xxvun eiusdem Oberti. Ita tamen ut Obertus permaneat in voluntate Otachini, et si aliter faceret, Otachinus haberet licentiam accipiendi omnes pre-dictas res. Testes Enricus Tosanus, Villanus de Rapallo. In curia Gontardi, die .xii. madij. .mclxxxxi., indictione .vili. 615. Giacomo di Guglielmo Rizisom porta una somma di Raimondo Anfusso da negoziare alla fiera di Provins. 12 maggio 1191. Raimundi et Wilielmi Rizisom] (4). Confìtetur Iacomus fìlius Wilielmi Rizisom se portare a Ramun-do Anfusso lib. .lxvii. et a suo patre lib. .lxvii. Ultramontes ad feriam de Pruins de Majo, causa negociandi, bona fide iussu sui patris. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit cum capitali. In curia Gontardi, ea die. Testes Germanus, Ioceramus Wilielmus, Wilielmus Garinus, Wilielmus Artaldus. (1) Rubaldi cancellato, Ottonis in sopralinea. (2) Per postilla: Et salvo... partiri. (3) Nel margine superiore : In madio. (4) Cfr. Rosso G., op. cit., doc. 89. Il Rosso è in errore quando crede che alcune delle parti di questa transazione siano di Asti. Rizisom sembra essere identico a un G. Ricohomo degli altri notai del periodo. Rizisom (e Rico Homo) Tiiolte volte appare come interprete di mercanti francesi. Ed è a credere che il suo nome in Cassinensis sia la trascrizione fonetica di Riches Homme. VgU era residente in Genova. GUGLIELMO CASSINESE 245 616. Guido de Casta pagherà a Ido de Palio una somma, al 4° agosto, per cuoio. 12 maggio 1191. Idonis de Palio], Testes Ido Mallonus, Otto Mallonus, Wilielmus Malfìliaster. Ante domum Ottonis Malloni, ea die. Confitetur Wido de Casta se datu-rum Idoni de Palio lib. .xxvn. ad kalendas augusti proximi prò be-cunis, sub pena dupli in suis bonis. Et Gualterius de Vulturi de-bitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 617. Vassallo Rasura e suo fratello Giacomo pagheranno a Pietro de Rugiasco lire 12 di provenisini, alla fiera di Troyes. 14 (L8) maggio 1191. Petri de Rugiasco] (1). Testes.......Testes Rizardus Belardengus, Rieirdus Bergno- nus, Otto de Langasco. Confìtetur Vasallus Rasura et Iacomus frater eius (2) se daturum Petro de Rugiasco lib. .xn. bonorum previdi-xium in proxima feria de Trex. Et peioramentum, prò sol. .xlv. marcam argenti. Et expensas et dampnum et mutuum. Et Rairial-dus de Cravosco, Martinus Campionus, et Uguazus de Novaria et Iacomus de Tulbi redditores et pagatores, omnes in solidum, sub pena dupli, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et si in feria non dederint, in Ianua ad dies .viii. proximas ex quo feria venisse!, dare promittunt prò unoquoque solido providixium den. .xvi.. jan. Sub volta For-nariorum, die .xim. (3) madij. Et Rainaldus de Cravasco debet pagare de predictis denariis sol. .xl. 618. Giovanni Advocarius vende alla propria suocera, Mabilia, una casa in Genova, di compendio della dote della moglie Ada-lasia. 14 maggio 1191. Mabilie de Lecavelis]. Testes Wilielmus Piper, Iacomus de Turca, Enricus (4) Lecavela^ Wilielmus Sardena, Iacomus fdius Iacomi de Turca. In domo Iati) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 90. (2) Le parole et Iacomus frater eius erano premesse all’elenco dei testi, inserite in spazio bianco lasciato dal notaio. Presumibilmente (c/r. docc. 607-f)08) questa era la loro collocazione corretta. (3) Non è chiaro se anziché .xiiii. il notaio intendesse di dovere scrivere .xiii., poiché l’ultima lettera pare cancellata. (4) de cancellato. 246 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. ¡L. REYNOLDS comi de Turca. Iohannes advocarius vendit Mabilie quondam uxori Opizonis Lecavele doraum sive domos quas visus fuil habere et possi dere Opizo Lecavela in civitate Ianue retro a domo Federici Alberici, que fuerunt extimate pro lib. .ccxl, pro patrimonio sue uxoris Àdalaxie. Quas domos sicut fuerunti extimate cum omni suo iure vendit ei precio lib. den. jan. .ccxl. Cui compare coheret retro tre-xenda, antea et a latere via, ab alio latere domus Ogerii Cavarunci. Et de precio clamat se quietum et pagatum, et quod plus valet titillo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei coniìtetur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit ipsa eiusque heres sine omni eius omnium-que pro eo contradictione. Ab omni homine per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut pro tempore valuerit.. Iurat etiam hanc venditam tenere et habere fìrmam et ra-tam et attendere ut supra et de pretio de cetero nullam re'quisitio-nem facturum nec actionem moturum per se nec per alium pro se. Et facit hec omnia consilio et auctoritate suorum parentum Wiliel-mi Piperis et Iacomi de Turca, et confìtetur esse maiorem annorum .XX. Et Adalaxia uxor eiusdem Iohannis consilio et auctoritate suoni m parentum Enrici Lecavele et Iacomi fìlij Iacomi de Turca re-mittit emptori omne jus quod habet in predicta vendita occasione patrimoni] vel antifacti vel aliqua occasione alia, abrenuncians etiam decreto consultus Velleiani et legi lulie et iuri hypothecarum et omni iuri. Et confìtetur esse maiorem annis .xvin., et iurat ita attendere et contra non venturam per se nec per alium pro se. Die .xnn. madij. 619. Vicino, del fu Giovanni Bergalio, cede, ad estinzione del suo debito, terre in Becco e altrove alla sorella Bardella. 14 maggio 1191. Bordelle] p.]. Vicinus fìlius quondam Iohannis Bergalij et Celine dat et cedit sue sorori Bordelle totam terram quam habuit vel habet in territorio de Reco et in pertinentiis de Reco et in Carave et in Casali et in omnibus locis ubi poterit invenire per eum terram aliquam pervenisse ei ex parte patris, et donationem inter vivos facit ei et cessionem, ut habeat de cetero et quicquid voluerit faciat proprio iure ipsa eiusque heres sine omni eius omniumque pro eo contradictione. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse. GUGLIELMO CASSINESE 247 Et hanc donationem facit ei prò debito quod debebat dare ei. Et confitetur facere hanc donationem licentia sui abbatis. Quam donationem etiam promittit tenere et habere firmam et ratam et con-tra non venturum. In domo Wilielmi Guarachi, ante ecclesiam Sancti Laurentii, ea die. Testes Peirus pellicerius de Montepesulano. Iohannes Gimbus pellizarius, Balduinus sartor, Arnaldus de Casanova, Primus fìlius quondam Wilielmi Pape. G20. Oberto de Soler pagherà una somma a Bernizone Scoto e altra a Giovanni Boleto, per metà luglio. 14 maggio 1191. Bernitionis Scoti et Iohannis Boleti] p.] (1). Confitetur Obertus de Soler se daturum Bernitioni Scoto i;b. .Lxxvn et Iohanni Boleto lib. xxi. et sol .v. ad medium iulium proximum, sub pena dupli. Et Enricus Alfer et Wizardus Belarden-gus debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenun-ciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Ingo de Cartage-nia, Petrus de Pomaira, Obertus Porcus. 621. Giovanna moglie di Ottone di Castello e figlia di Ansaldo For-nari fa testamento. 14 maggio 1191. Testamentum]. * Iohanna uxor Ottonis de Castello iussu sui patris Ansaldi For-narii donationem causa mortis facit de lib. .xxxv., quas ita distribuii : decenum operi Sancti Laurentii, ecclesie de. Mesema sol. .xl., et sol. .c. prò missis annualibus ubi eliget suam sepulturam, operi de Castello sol. .xx., operi Sancti Damiani sol. .v., et sol. .xv. in oleo ad ardendum ante altare sancte Marie de Sancto Damiano, ho-spitali de Rua sol. .xl. in terra, hospitali Sancti Iohannis sol. .xx. prò lecto, et sol. .x. unicuique hospitali a Capite Fari usque Bisan-nim, sol. .li. ponti de Polcifera, sol. .n. Barbare sarde, sol. .x. Nigre, sol. .v. Ottoni fìlio Castellane, sol. .v. nutricibus .v. suorum naldi Bigini, sol. .v. Stephanie, et sue filie sol. .v., Iohanino sol. .v., uxori Widonis Mulaterii, sol. .v. sue nutrici, sol. .x. Aimeline Rai-naldi Bigini, sol. .v. Stephanie, et sue filie sol. .v., Iohanino sol. .v., Adalaxie sol. .in., Sancto Nicolao de Capite Montis sol. .x., Iohanete sol. .il. In domo Ottonis de Castello, ea die. Testes Opizo de Castello, Bajamons Barlaira, Oliverius Marzocus, magister Obertus, Wilielmus de Mollazana, Vasallus Mazatorta. (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 91. 248 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. IL. RETNCKLDS 622. Raimondo Unaldo pagherà a Oberto Taberna una somma, entro mi mese, per due balle di fustagni. 14 maggio 1191. [/o. 31 r.] Oberti Taberne]. Confìtetur Raimundus Unaldus se daturum Oberto Taberne lib. .xlii usque ad mensem .i. proximam prò ballis .n. fustaneorum, sub pena dupli. Testes Durantus arcarius, Bernardus de Paxano, Widolotus Lucensis. Sub volta Fornariorum, die .xiiii. madij. 623. Giacomo de Soler pagherà a Amelio Alvernazzo e a Ottone di Milazzo una somma per metà agosto. 14 maggio 1191. Amelij et Oddoms]. Confìtetur Iacomus de Soler se daturum Amelio Alvernatio lib. .xxxvim. minus sol. .v. et Oddoni de Melazo, ad medium augustum proximum, sub pena dupli. Et Enricus Alfer debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debi-torem primo conveniri. Ea die et loco. Testes Obertus Porcus, Fa-bianus censarius. 624. Zerbino de Campo pagherà a Rolando de Fontana una somma per metà luglio. 14 maggio 1191. Rolandi. Enrici Jojo]. Testes Ansaldus Fornarius, Custus de Campo, Manfredus Guer-tius. In botea Iordani Ricerij, ea die. Confìtetur Zirbinus de Campo se daturum Rolando de Fontana lib. .lxviii. et sol. .n. ad medium iulium proximum, sub pena dupli (1). Et Enrico Jojo lib. .lxvii. et sol. .v. ad eundem terminum. 625. Belengerio de Volta porterà a vendere in Marsiglia una balla di fustagni e 200 remi, di Marchese Capoduro, pagandogli 3i lire marsigliesi per le 31 lire genovesi ricevute da lui. Con pegno di una partita di pelli di scoiattolo. 14 maggio 1.191. Marchesij Caputduri] p.]. Confìtetur Belengerius de Volta se portare a Marchesio Caputduro briliam .i. fustanei et remos .cc. ad Marsiliam, causa vendendi, bona fide, et pagandi se lib. .xxxn. regalium bonorum ad dies .xv. proximas ex quo fuerit, prò lib. .xxxii. den. jan. quas confìtetur Marchesius (2) se recepisse ab eodem Belengerio (3). Et balla fusta- (l,1 Segno di paragrafo. (2) Belengerius cancellato, Marchesius in sopralinea. (3 Marchesio cancellato, Belengerio in sopralinea. GUGLIELMO CA8SINESE 249 nei debet esse ad fortunam Belengerii. Set si centenaria .xxv. de scurrelis cum sol. .x. non valerent lib. .xvii. minus sol. .t. sicut computatum est in lib. .xxxn. den. jan., Belengerius promittit ei compiere quod esset minus in suis bonis, sub pena dupli. In domo Ingonis de Flexia, ea die. Testes Michel Benedictus, Wilielmus de Yitrola, Wilielmus de Bruellos. 626. Guido Gambio e Tedaldo di Lucca pagheranno a Giosberlo e Musso una somma al primo agosto. 16 maggio 1191. losberti et Mussi]. Confitentur Guido Gambiu et Tedaldus de Luca se daturos lo-sberto et Musso lib. .xx. et sol. .vin. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Ogerius de Tornai, Germanus, Pascalis de Maguzano. In domo heredum Wilielmi Longi, die .xvi. madij. 627. Pietro Guitone, di Albenga, pagherà una somma a Giliotto de Iser. 17 maggio 1191. Gilioti]. Confìtetur Petrus Guitonus de Albengana se daturum Gilioto de Iser lib. .xvii. ad sanctum Iohannem iunij proximum, sub pena dupli. Testes Wilielmus Rizisom, Obertus Porcus. Sub volta Forna-riorum (1). Et Wilielmo Rizisom lib. .vii. Die .xvi. madij. 628. Lamberto de Clusura e suo fratello Rubaldo pagheranno a Oberto de Aquabona o a Pietro de Cruce una somma al 1° settembre. 18 maggio 1191. Oberti de AquaBona]. Confìtentur Lambertus de Clusura de Rapallo et Rubaldus frater eius se daturos Oberto de Aquabona vel Petro de Cruce lib. den. jan. .xxiiii. ad kalendas septembris proximi, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Iurat etiam Rubaldus super animam suam et animam fratris licentia eius si Deus adiuvet se et illum pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera. Sub volta Fornariorum, die .xviii. madij. Testes Gastaldus censarius, Iordanus de Nuvolono, Iacomus senescal-cus archiepiscopi. (1) Segno di paragrafo. 250 M. W. HAUL, - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 029. Piccamiylio riceve da Rolando de Fontana il pagamento di una somma, a conto del debito di Corrado Calcagno. 20 maggio 1191. Curradi Calcagni]. Testes Idonus de Campo, BonusVasallus Gambarus. Sub porticu Enrici Picamilii, die .xx. madii. Confìtetur Picamilium se recepisse a Rolando de Fontana lib. .mi., pagante pro Currado Calcagno, de debito quod debebat dare Picamilio Curradus, et quietum se clamat de istis lib. .un. De debito cuius remanent ad pagandum lib. .xxv., de quibus si Curradus per se vel per suum missum dabit Picamilio sol. .c. ad sanctum Martinum, et inde per annum sol. .c. per annum usque ad integrami tocius debiti solutionem, Picamilium per se omnesque prò se securat Curradum et suos fratres et res eorum, et promittit quod nullum impedimentum prestabit nec in rebus nec in personis occasione illius debiti, sub pena dupli de tanto quantum faceret impedimentum, in suis bonis, que omnia Rolando de Fontana recipienti et stipulanti prò Currado pignori obligat. Set si ita non attenderit Curradus, Picamilium non teneatur ei de hoc pacto, computando, tamen (1) in pagamento quod recepisset, et interim tamen infra dictos terminos usque dum pagaverit, sit salvus et se-curus et in persona et in rebus, et ipse et sui fratres et omnes pro se. Et taliter convenit Picamilium. 630. Giacomo Beccaleca pagherà a Guianego di Asti una somma di provenisini alla fiera di Troyes. 20 maggio 1191. Guijanegui] (2). Confìtetur Iacomus Beccaleca se daturum Guijanego de Ast lib. • xxvii. bonorum previdixium in proxima feria de Trex. Et si forent peiorati de lege vel de peso vel abatuti, dare promittit pro sol. .xlv. marcam argenti boni. Et expensas et dampnum et mutuum resti-tuere. Et sua bona pignori obligat, sub pena dupli. Et Iacomus de Curtimilia debitor et pagator, et sua bona pignori obligat, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Otto de Langasco, Curradus Preveengus, Rufìnus Reverzolus, Ansaldus de Domo (3). Sub volta Fornariorum, die ,xx. madii. (1) tamen in sopralinea. (2) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 92. (3) Ansaldus de Domo in sottolinea. GUGLIELMO CA8SINESF, 251 631. Trenccivel, milanese, pagherà ad Ansaldo de Mari una somma, pel 25 luglio. 20 maggio 1191. Ansaldi de Mari], Confìtetur Trencavel de Mediolano se daturum Ansaldo de Mari lib. .xxiiii. ad festum sancti Iacobi proximum, sub pena dupli. Et Widolotus Lucensis debitor et. pagator, sub pena dupli, abrenun-cìans iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Ea die et loco. Testes Lafrancus Guertius, Arduinus de Canneto. 632. Belardo Belardengo pagherà a Vincijent una somma a metà luglio. 21 maggio 1191. Vincijent]. Testes Wilielmus Rizisom, Lambertus Ususmaris. Sub volta For-nariorum, die .xxi. madij. Confìtetur Belardus Belardengus se daturum Vincijent lib. den. jan. .xxxvi. ad medium iulium proximum sub pena dupli, in suis bonis. fs33. Pietro de Rugiasco pagherà a Giacomo de Trezastellis una somma al 1° agosto. 21 maggio 1191. Jacomi Trezastellis], Confìtetur Petrus de Rugiasco se daturum Iacomo de Trezastellis lib. .cc. den. jan. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli. Et Belardus Belardengus et Iacomus Monacus et Rodulfus Garretus debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenuncianles iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Rolandus de Canneto, Obertus de Mari, Hugo Fornarìus. Ea die et loco. 634. Grillo pagherà a Enrico Cujono una somma pel 1° agosto. 21 maggio 1191. Enrici Cujoni]. Confìtetur Grillus se daturum Enrico Cujono lib. .xvnn. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli. Testes Gallus quondam Galli, Iohannes Leo. Ante boteam Petri Venti, ea die. 635. I giudici, delegati dall’arcivescovo nella causa tra Almerigo di Molassana e Vigonzone di Aggio danno sentenza favorevole al primo. 21 maggio 1191. 252 M. W. HAUL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS [/o. 31 v.] (1) Laus Almarigi]. Presbyter Hugo et Iohannes diaconus de Castello et Oglanus de Isule et Trencherius de Platea Longa, judices delegali a domino archiepiscopo Bonifatio super controversia que vertebatur inter Alma-rigum de Mollazana et Wigonzonum de Ajo, quam controversiam posuerunl sub curia domini archiepiscopi, compromittentes qùod starent in hoc quod dicerit, sub pena sol. mille stipulata vicissim. Cum qui Wigonzonus iurasset nullam offensionem facturum nec iniuriam Almarigo, et Almarigus probaverit per sufficientes testes et idoneos Guigonzonum fecisse assaltos plures (2) et dixisse iniu-rìosa verba Almarigo, et prefati iudices dixerint Guigonzono ut re-sponderet et se defenderet si vellet, abrenuntiavit et dixit se non mansurum iudicio curie, et sic sprevit recedendo et non redeundo. Quare, bis freti et officio suo, condempnantes pro prefata offensio-ne (3), laudarunt ut Almarius habeat, teneat, et quiete possideat tantum in bonis Guigonzoni de Ajo in quibus maluerit quod bene va-leat lib. .xii. In palatio archiepiscopi, die .xxi. madij. 636. Ambrogio Ferrabo pagherà, a Rogerio Caldino, una somma pel 30 novembre; e gli dà in pegno 2 balle di fustagni. 21 maggio 1191. Rogerij Caldini] p.]. Confìtetur Ambroxius Ferrabo se daturum Rogerio Caldino Ub. .XXV. minus sol. .v. ad sanctum Andream, et inde ei pignori obligat ballas .li. fustaneorum, quod pignus Wido de Rezo confìtetur habere in accomendatione a Rogerio voluntate Ambroxii et ad fortunam Ambroxii, tali pacto ut si non fuerit pagatus ut supra, Wido pro-mittit dare predictum pignus vel simile, sub pena dupli, abrenun-cians iuri quo cavetur principalem debitorem primo convenni, et ipse de pignore faciat proprio iure quicquid voluerit. Et si in pi-gnore defecerit, Ambroxius promittit compiere in reliquis suis bonis, que omnia ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. Sub porticu Fredentionis Gontardi, ea die. Testes Carnelevarius, Zonus censarius, Wilielmus Sine Brachìis. .mclxxxxi., indictione vm. Et sunt ista de societate Lafranci Dadani. 637. Rolando de Fontana pagherà a Anseimo de Castello e Baudo Rivario una somma per fine luglio. 21 maggio 1191. (1) Nel margine superiore: In madio. (2) plures in sopralinea. (3) et ea cancellato, condempnantes pro prefata offensione in sopralinea GUGLIELMO CASSINESE 253 /Vnselmi et Baudi] p.]. Confìtettir Rolandus de Fontana se daturum Anselmo de Castello et Baudo Rivario (1) lib. .lxxvii per totum iulium proximum, sub pena dupli. Et Anselmus de Prato debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Anselmus tajaor, Obertus de Calce, Otto de Lan-gasco. Sub volta Fornariorum, die .xxi. madij. 638. Paolo drappiere pagherà a Simone di Stanfort una somma per l’ottava di S. Giovanni (24 giugno). 21 maggio 1191. Simonis de Stanfort], Confitetur Paulus draperius se daturum Simoni de Stanforti lib. .lxiiii. ad octavam sancti Iohannis proximi, sub pena dupli. Testes Wilielmus Rizisom, Ogerius Scotus, Balduinus fìlius eius. Sub volta Fornariorum, ea die. 639. Rufino di Canneto pagherà a Ogerio de Nevedo o a Imberto de Verzellato una somma pel giugno. 22 maggio 1191. Ogerij]. Confitetur Rufìnus de Canneto se daturum Ogerio de Nevedo vel imberto de Verzellato lib. .xli. ad sanctum Iohannem proximum, sub pena dupli. Testes Anselmus tajaor, Ingo calegarius, Valdeta-rius. Sub volta Fornariorum, die .xxii. madij. Iohannes de Predi. G40. Daniele Nacaro riceve tanto da Mollazana de Volta, per cui pagherà una somma per Vanno prossimo. 22 maggio 1191. Mollazane]. Confitetur Daniel Nacarus se cepisse tantum a Mollazana de Volta, unde ei dare promittit lib. den. jan. .xvm. usque ad annum proxi-mum, sub pena dupli in suis bonis. Iurat etiam pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure non faciet ut perveniat ad aliquod dampnum. Et Ansaldus buferius debitor et pagator, sub pena dupli, abrenun-cians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Testes Restufatus censarius, Iohannes de Alba. In ecclesia Sancti Laurentii, die .xxii. madij. 641. Pietro Genoardo e Pietro Lavorante e Guglielmo Lambrusca di Ventimiglia ricevono da Raimondo Guglielmo 30 sacchi di ac- (1) Portanario ( ?) cancellato; Rivario in sopralinea. 254 M. W. HAIX - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOfLDS ciaio de cantar — per un terzo di proprietà di Raimondo Benievale — parte in falci, da trasportare a Marsiglia. Per metà il rischio — tranne che da galea saracena o da impedimento di mare — è assunto dal Genoardo, e per metà dagli altri due. 22 maggio 1191. Raimundi Wilielmi]. In volta Fredentionis Gontardi, ea die. Testes Fredentio Gontar-dus, Rolandus Lucensis, Germanus. Confitentur Petrus Genoardus et Petrus Laborantus et Wilielmus Lambrusca de Vintimilia se ha-bere a Raimundo Wilielmo saccos .xxx. azarij de cantar, et in uno-quoque sacco est centenaria .ni. et falces .xii. (1) causa portandi ad Marsiliam, bona fide, taliter quod medietatem recipit super se Petrus Genoardus (2) ad suam fortunam, et Petrus Laborantus et Wilielmus Lambrusca aliam medietatem ad suam fortunam, ab omni impedimento et periculo preter a galea Sarracenorum et a justo impedimento maris. Et: taliter promittunt dare ei vel eius misso predi ctum azarium salvum et securum in Marsilia. Et si aliter deve-niret, promittunt, quod ita non attenderent, promittunt ei dare in Ianua tantumdem azarium de cantar et in quantitate et in qualitate et in bonitate, sub pena dupli in suis bonis, que omnia ei stipulanti pignori obligant. Et tercia huius azarij est Raimundi Benievale. 642. Allegra, vedova di Alberto Clerici, e il figlio Giovanni, ricevono da Ogerio de Cartegena una somma, che egli aveva ricevuto dal priore di San Teodoro. 23 maggio 1191. Ogerij de Cartagenia]. Aiegra quondam uxor Alberti Clerici et Iohannes filius eius con-fìtentur se cepisse ab Ogerio de Cartagenia lib. .xxvmi. de iib. • lxxviiii. quas habebat de rebus eorum et quas habuit a presbytero Bonefatio priore Sancti Theodori. Ex quibus lib. .xxvim. clamant se quietos et pagatos, et ex quibus vel occasione earum promittunt quod de cetero nullam requisitionem facient vel actionem move-bunt ei nec alicui prò eo per se nec per alium prò se, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri, et Allegra abrenuncians decreto consultus Yelleiani et omni iuri. Et fa-ciurit bec omnia consilio et auctoritate suorum parentum Bonilo-bannis de Costa et Alinerii de Costa parentum suorum. Et Iohan-nes iurat attendere ut supra et contra non venturum, et confitetur (1) et falces .xii. in sopralinea. (2) Petrus Genoardus in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 255 esse maiorem annis ,xx. Ante domum eiusdem Ogerii, die .vini, exeuntis madij. Testes Rolandus Galupinus, Otto Pascus, et consili atores. 643. Ogerio de Cartagena riceve una somma dai predetti. 23 maggio 1191. Aiegre et Iohannis], Confìtetur Ogerius de Cartagenia se habere ab Alegra quondam uxore Alberti Clerici lib. .l. et a Iohanne eius filio, quas promittit dare eis cum eis placuerit, sub pena dupli in suis bonis. Ea die et loco et testibus. 644. Ottone conte di Ventimiglia dona alla chiesa di Santa Maria di Castello quattro stai di fichi secchi all’anno, sul suo reddito di Bussana. 23 maggio 1191. Ecclesie de Castello]. Testes Bellobrunus de Castello, Iacobus judex, Iohannes Grila, W’ilielmus Yerzonus, Germanus, Rodegerius iudex, ea die. Otto comes de Vintimilia dat et cedit et donationem inter vivos facit ecclesie Sancte Marie de Castello de sextariis .mi. fìcuum siccarum, ad sextarium de Buzano annuatim (1) in introitu quem habet srve in reditu quem habet in loco quod dicitur Buzanum. Quos sexta-rios .mi. vult ut habeat de cetero in perpetuum sine omni sua et suorum heredum contradlctione. Et quam donationem promittit tenere et habere fìrmam et ratam et contra non venturum per se nec per alium prò se, sub pena dupli. Et possessionem cuius dona-tionis ei confìtetur se tradidisse. Et quam donationem facit pro mercede anime sue. Et hanc donationem facit domino Rolando pre-posito ecclesie de Castello. In pontili ecclesie de Castello. 645. Guigonzone e Isabella di Aquabona vendono a Rubaldo di Aquabona la metà dell’albero di castagno, chiamato Verdone, con la terra adiacente, presso la chiusura di Aquabona. 24 maggio 1191. i/o. 32 r.] Rubaldi de Aquabona], Guigonzonus de Aquabona et Isabella iugales vendunt Rubaldo de Aquabona medietatem arboris castanee que dicitur Verdorius cum terra quam habent pro indiviso cum Oberto de Aquabona in Aquabona iuxta closuram, et est iuxta closuram, et coheret supe- (1) Vintimilia cancellato, Buzano annuatim in sopralinea. 256 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L REYNOLDS rius terra eiusdem Rubaldi, et a latere terra Oberti de Aquabona, inferius via, cum omni suo iure et comodo et utilitale, pretio sol. .XM., et quietos se clamant et pagatos, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedunt. Et possessionem cum dominio ei confìtentur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorizare promit-tunt, sub pena dupli, in solidum. Pro pena et sorte et dupla evic-tione omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obli-gant, sicut pro tempore valuerit. Àbrenunciantes iuri solidi et omni iuri, et ipsa abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani. Et facit hec consilio sui nepotis Oxini de Gazo (1) et Oberti de Aquabona sui parentis. In domo Oberti de Aquabona, die .vm. exeuntis madij. Testes Obertus Margonus et conslliatores. 646. Vendita di una vigna in Acquabona tra le stesse parti di cui al doc. 645. 24 maggio 1191. Oberti de Aquabona], Similiter per omnia idem (2) vendunt Oberto de Aquabona in casali eorundem in Aquabona petiam .1. vinee sicut est determinata usque ad maceriam, sicut extenditur per rectum. Et ibi superi us vendunt medietatem terre in qua fuit domus vetus et quam habent pro indiviso cum emptore, et sicut est determinatum inter eos, et sicut tenet stillicidium muri et tenebit tectum quod fiet, pretio sol. .xvm., et cetera, per omnia ut supra. Consilio tamen facit Isabella sui nepotis Oxini de Gazo et Oberti Margoni parentis. 647. Cuglielmo Fornari vende a Ottone Gotarubea un servo, di nome Giovanni, per una somma. 24 maggio 1191. Ottonis GoteRubee]. Testes (3) Luchetus fìlius Wilielmi Guertii, Wilielmus filius Bai-duini Scoti, Marchesius Bernardi de Telosa, Rolandus de Fontana. "W ilielmus Fornarius vendit Ottoni RotaRubea servum (4) Iohannem nomine pro servo non furato nec ablato, pretio lib. den. jan. ,v. et sol. .v., et quietum se clamat. Et possessionem cum dominio ei confitetur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid (1) Oxini de Gazo in sopralinea. (2) idem in sopralinea. (3) Hu cancellato. (4) Sarracenum cambiato in servum. GUGLIELMO CASSINESE 257 voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit legittime, sub pena dupli. Et prò dupla evictione et prò pena et sorte omnia bona sua ei stipulanti pignori obligat. Sub volta For-nariorum, die .viu. exeuntis madii. 648. G riilo pagherà a Bergonzio Guaitamac una somma, pel 1° luglio. 24 maggio 1191. Berguntij]. Confitetur Grillus se daturum lib. .xx. Berguntio Guaitamac ad kalendas julii proximi, sub pena dupli. Testes (1) Otto Pezus. Sub volta Fornariorum, ea die. .mclxxxxi., indictione .vm. Oliverius Marzocus. (#49. Simone de Iser e suo fratello Gilio daranno a Oberto Morando e suo fratello Oddone una somma all’ottava di S. Giovanni. 24 maggio 1191. Oberti Morandi de Zarite]. Confìtentur Simon de Iser et Gibus frater eius se daturos Oberto Morando de Zarite et Oddoni fratri eius lib. den. jan. .cxxim. ad octavam sancti Iohannis proximi, sub pena dupli, in solidum, abre-nunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Wilielmus Rizisom, Wi-lielmus de Beders, Wilielmus Ermengardus cambitor (2), ante sta-tionem Fornariorum, ea die. Et Balduinus Gotefredus Campus de-bitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 650. Giovanni de Canali pagherà a Balduino Gotefredo Campo un debito, che aveva suo padre, entro un mese dal ritorno delle navi dì Oltremare, per Sant’Andrea, se arriverà suo fratello o suo nipote. 25 maggio 1191. Bolduini]. Testes Ansaldus Fornarius, Wilielmus Rizisom. Sub volta Fornariorum, die .vii. exeuntis madij. Promittit Iohannes de Canali se daturum Balduino Gotefredo Campo lib. .xliii. prò debito quod debebat dare ei suus pater, et unde habet Balduinus cartam, ab adventu proximo navium de Ultramare ad mensem .i. proximum, si frater Iohannis vel suus nepos venerit. Et si non venerit alter /"!) Otto de Langaseo cancellato. (2) Balduinus de Gotefredo Campo cancellato; Wilielmus Ermengardus cam-bilor in sopralihea. M. W. Hall - H. C. Kruegeb - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 17. 258 M. \V. HA.LL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS eorum, dare promiltit ab advenlu proximo navium de Ultramare circa festum Sancii Andree proximum ad mensem .1. proximum, si irater suus vel nepos venerit. Et si tunc non venerit alter eorum \el ambo, dare promiltit ad aliam penlecosten proximam, sub ¡iena dupli, et (1) ad teminum ultimum jurat pagare, nisi quantum el celerà, et si terminum vel terminos et celerà. 651. Rolando de Canneto pagherà a Roberto Fordino una somma per l'ottava di S. Giovanni. 25 maggio 1191. Roberti Fordini] (2). Gonfìtetur Rolandus de Canneto se daturum Roberto Fordino lib. .xxn ad oetavam sancti Iohannis proximi, sub pena dupli. Testes Vasallus Bergaginus, Wilielmus Rizisonj. Ea die et loco. 652. Arduino de Canneto pagherà a Roberto Fordino una somma per l’ottava di S. Giovanni. 25 maggio 1191. [Roberti Fordini] ]. Confiletur fVrduinus de Canneto se daturum Roberto Fordino lib. .xxn ad oetavam sancii Iohannis proximi, sub pena dupli. Te-sles Wilielmus Rizisom, Tebaldus borraor. Ea die et loco. ('53. Anfosso banchiere pagherà a Balduino Gotofredo Campo una somma per l’ottava della pentecoste. 26 maggio 1191. Iìalduini] (3). Confiletur Anfussus bancherius se daturum Balduino Gotefredo Campo lib. xviiii. ad oetavam pentecostes proxime, sub pena dupli. Testes Wilielmus Rizisom, Rodegerius iudex, Salmon frater eius. Ante stationem Fornariorum, die .vi. exeuntis madij. 654. Anfosso banchiere pagherà a Balduino Gotofredo Campo una somma per l’ottava della Pentecoste. 26 maggio 1191. [Ralduini] ]. Coniitetur Anfussus bancherius se daturum Balduino Gotefredo Campo lib. den. jan. .clxviii. ad oetavam pentecostes proxime, sub pena dupli. Ea die et loco et testibus. (1) de t. cancellato. (2) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. (3) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. GUGLIELMO CASSINESE 259 <>55. Giovanni di Londra e Nicola figlio di Enrico di Londra costituiscono una societas, per commercio, conferendo ciascuno il capitale; la società sarà sciolta se Nicola andrà Oltremare. 16 maggio 1191. Iohannis de Lundrex et Nicole] (1) p.]. Ioliannes de Lundrex et Nicola iilius Enrici de Lundrex iussu sin patris contrahunt socielalem in qua quisque eorum ponit lih. .x., causa negociandi et operandi communiter, bona fide, usque ad pasca resurrectiònis proximam. Et non debent facere expensas super his preter in furnire'res. Et salvo capitali utriusque, profìcuum per medium debet partiri. Et ita alter (2) eorum promittit alteri consi-gnare proiicuum et capitale, bona fide, sub pena dupli vicissim stipulala. Et lohannes facit hanc societatem Nicole iussu Enrici patris eius. In domo Iohannis Boleti, ea die. Testes Robertus de Lundrex, Wilielmus Anglicus, Gerardus de Perona, el Iordanus gener Basilie. Ita tamen quod Nicola non teneatur tenere hanc societatem si transiret Ultramare. 656. Gerardo de Perona colloca a servizio presso Basilia la figlici Adalasina, per 6 anni; il contratto non si risolverà che se la fanciulla farà cosa, insopportabile « in arbitrio bonorum homi-num ». 26 maggio 1191. Basilie] .11.] (3). * Gerardus de Perona dat Basilie suam fìliam Adalaxinam ad standum et serviendum ei a purificatione sancte Marie transate ad annos .vi. proximos, et promittit ei quod non auferet per se nec per alium prò se. Et si contrafecerit vel ipsa non steterit, promitlit ei penam sol. .c., rato manente pacto, in suis bonis, que omnia ei pignori obligat. Et Basilia consilio et voluntate sui mariti Iohannis el consilio sui generi Iordani promittit ei tenere eam secum et dare victum et vesti tum et docere eam de suo officio, bona fide, preter quod Gerardus debet vestire eam istos duos proximos, et preter si puella facerit tale quod non videretur patiendum in arbitrio bonorum hominum, sub pena sol .c., rato manente pacto, in suis bonis. Ea die et loco et testibus. (1) Due volte pubblicato : Reynolds R. L., Some English Settlers in Genova in the Late Twelfth Century, « Economic History Review », vol. IV (1932-1934), p. 317-323; p. 322 vi sono clue errori: 1) è assegnato al foglio 34; 2) ometta la frase : et salvo capitali. — Chiaudano M., op. cit., doc. XXII. (2) quisque cancellalo, alter in sopralinea. (3) Pubblicato in Appendice da Reynolds, Some English Settlers ecc., p. 322. Viene riferito al fo. 34. 260 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L,. REYNOLDS 657. Baudo de Plazo e la moglie Maria vendono a maestro Oberto e suo fratello Fulco una terra in Struppa. 26 maggio 1191. [/o. 32 v.] (1) Magistri Oberti et Fulconis], Baudus de Plazo et Maria iugales vendunt magistro Oberto emen-ti nomine suo et sui fratris Fulconis petiam unam terre positam in Stropa in ora que dicitur Castagnatellum, cui coheret superius terra Buroni et Wilielmi de Levani, inferius via publica et medieias vip cuius vie medietas est huius compare, a latere terra lacomi et Ogerii et Ioliannis de Plazo, ab alio terra Fulconis de Castello, et ìacomi et Iohannis de Plazo, cum omni suo iure et comodo et: uti-litate et ingressu et egressu suo, pretio lib. den. jan. .vii |., et quie-los se clamant et pagatos, et quod plus valet titulo emptionis et do-nationis inter vivos eis cedunt. Et possessionem cum dominio ei confitentur se tradidisse, ut de cetero ipsi eorumque heredes proprio iure quicquid voluerint sine omni eorum omniumque prò eis contradictione. Ab omni homine per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorizare promittunt, sub pena dupli, in so-lidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri, et Maria abrenun-cians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani, sicut prò tempore valuerit. Pro pena vero et sorte et dupla e\i-ctione omnia bona sua habita et habenda magistro Oberto stipulanti prò se et prò fratre suo pignori obligant. Et Maria facit bec omnia consilio et auctoritate suorum parentum Sigimbaldi de Cla-vica et Baudi de Ruina, et quos confitetur esse suos parentes. Sub porticu heredum Wilielmi Longi, die .vi. madij exeuntis. Testes Pascalis de (2) Gairaldo, Iacomus lllius Bernardi calegarii, Ogerius de Albario. .mclxxxxi., indictione .vili. 658. 'Adalasia figlia del fu Gerardo Scoto fa testamento. 26 maggio 1191. Testamentum]. Adalaxia fìlia quondam Gerardi Scoti sua ultima voluntate iudicat prò anima sua lib. .xxxv., ita distributas : decenum operi Sancti Laurentii, apud ecclesiam Sancte Thome eliget suam sepulturam licentia sui fratris Ugonis, ecclesie de Mesema sol. .c., operi Sancii Thome sol. .c., et prò missis sol. .c. in ordinatione sue avie, sue nutrici Dominice sol. .xx., Daidomie sol. .xx., Villane sol. x., Bone sol. .x., Marie de Donna Alda sol. .v., Marie de Donna Viridi (1) Nel margine superiore: In madio. (2) Gara ( P) cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 261 sol. .v., lordane sol. .x., filie Balastorie sol. .x., residuum prò se-puilura et exiquis funeris. Bellende sol. .v., (1) Wiliezenche soL .v., Anne de Arcu sol. .x., Gisle sol. .v. Confìtetur quod debet dare lib. .xxi. \erde. Filiabus Verde totam partem suam de massaritiis legat. Lafranchino suo fratri legat lib. .xx. volunlale sui frairis T'gonis. Reliquorum suorum bonorum heredem instituit suum fra-trem Hugonem. Et vult ut qua sua vestimenta dentur prò anima sua sicut voluerit suus frater Hugo. Hec est sua ultima voluntas. Testes Ogerius Scotus, (2) Opizo de Castello, Wilielmus de Castello, Bernition Scotus, magister Gerardus, Tarigus de Paxano, Anselinus Lombardus. In domo heredum Ugonis Scoti, die .vi. exeuntis madij. 659. Giovanni Taifer darà ad Alda sorella di Arnaldo de Figar una somma e una mina di frumento lombardo, per la festa di S. Bartolomeo. 27 maggio 1191. A lde]. Confìtetur Iohannes Taifer se cepisse ($) tantum ab Alda soro re Ansaldi de Figar, unde ei dare promittit sol. .xl. c-t minam unam frumenti lombardi ad festum sancti Bartliolomei proximum, sub pena dupli in suis bonis. Testes Ansaldus de Figar, Widinisus Bo-tarius, Bennesia de Levant. Sub volta Fornariorum, die .v. exeuntis madij. 660. Corrado Calcagno pagherà una somma a Enrico de Domocolta pel 1° settembre. 27 maggio 1191. Enrici]. Confìtetur Curradus Calcagnus se daturos Enrico de Domocolta lib. aen. jan. .lxy. ad kalendas septembris proximi, sub pena dupli, et Bolandus de Fontana et Enricus Alfer debitores et paga-tores sub pena dupli, abrenuntiantes iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Balduinus de Roderico, Ogerius de Cartagenia. Ea die et loco. 661. Lamberto Bonalana pagherà a Oberto e Oddone Morando una somma per l'ottava di S. Giovanni, e gli dà in pegno dei tessuti. 27 maggio 1191. Oberti Morandi], Confìtetur Lambertus Ronalana se daturum Oberto Morando et (1) Ze. cancellato. (2) Wilielmus cancellalo. (3) mutuo cancellato. 262 M. W. H VLL - H. C. KRUEGER - R L. REYNOLDS Oddoni Morando lib. .cxxii. den. jan. ad octavam sancii lohannis proximi, (1) et inde ei pignori obligat lorsellum t. de \iridibus de Guanto et. de brunetis, et torsellum .1. de sagis. Ouod pignus V\ i-lielmus Rizisom confitetur habere ab eis, ad fortunam Lamberti, tali paclo ut si non fuerint pagati ut supra, promiltit dare pignus, sub pena dupli. Et Balduinus de Gotefredo debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur prineipalem debitorem primo eonveniri. Testes Martinus de Albario, Arduinus de Cannalo. Ea die et loco. 662. Ansaldo Barcario porta in accomendatio, da Rolando e Arduino, una somma, in Barberia e altrove. 27 maggio 1191. Rolandi et Arduini] (2). Confitetur Ansaldus Barcarius se portare in accomendatione a Rolando et ab Arduino lib. .xi \. in Barbariam, causa negociandi, et inde quo ierit cum aliis que portat, causa negociandi, bona lìde, ad quartana proficui. In reditu Ianuam reducere promittit in po-testate eorum vel certi missi prolìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et possit mittere eis cum testibus. Testes Marchesius (3) Bernardi de Tolosa, Wilielmus de Caffara. Sub volta Fornarioruin, ea die. 663. Guglielmo di Giovanni di Vallelonga dà quitanza della dote della moglie Richelda, e le costituisce l’antifatto. 28 maggio 1191 (4). Bichelde]. Gonfitelur W ilielmus fllius Iohannes de ValleLonga se habuisse de dote sue uxoris Bichelde lib. ..... et quieium se clamat et pa-gatum, et donationem propter nuplias nomine antifacti facit ei et donat tantum in suis bonis quod bene valeat lib.....ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro omnibus prescriptis omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. In domo de ¡Mercato in qua habitat Mussus, die .un. exeuntis madii. Testes Mussus de Mercato, Iohannes Golfus, Amarigus de Molazana, Obertus Bex. (1) sub pena dupli cancellato. (2) Pubblicato in Chiaud'ano M., op. cit., doc. XXIII. (3) Dominici ( ?) cancellalo. (4) Cancellato dal notaio riga per riga, cosi che, specialmente pei numeri la scrittura diventa illeggibile, e i nomi, in parte, di congettura. GUGLIELMO CASSINESE 263 664. Giovanni de Vallelonga rinuncia a talli i diritti che ha sui figli, Guglielmo e Giannihono, e stille cose loro. 28 maggio 1191. W ilielmi et IanniBoni], Iohannes de ValleLonga remittit suis fìliis Wilielmo el lannoBono orane ius et rationem et actionem quod et quam habet super eos el super res quas ipsi habent et possident et super res (1) quas ipsi ha-bituri sunt aliquo modo, et dat eis liberarti potestatem faciendi quic-quid voluerinl omnium rerum quas possident vel possidebunt et habebunt, et finem et refutationem omnifariam facit eis de omni iure quod habet super eis et super rebus quas habent et habebunt occasione paternitatis vel aliqua occasione, et promittit quod de celerò nullam molestiam nullam requisitionem faciet nec actionem movebit eis nec eorum heredibus per se nec per suos heredes de rebus quas habent vel habebunt, vel de aliquo iure quod habeat in personis eorum vel filiorum vel in rebus aliquo modo vel aliqua occasione. Et ut supra promittit attendere et contra non venturum per se nec per alium pro se, [/o. 33 r.] sub pena dupli stipulata de tanto quantum ageretur in suis bonis, que omnia eis pignori obligat. Iurat etiam ita attendere et contra non venturum per se nec per alium pro se. In domo in qua habitat iMussus in Mercato, die .mi. exeuntis madij. Testes Mussus de Mercato, Iohannes Golfus, Amarigus de Mollazana. Hoc iuris tamen in se retento, ut possit substituere lios fìlios et alios ad invicem si aliquis eorum obierit sine herede legittimi conjugij. 665. Guglielmo e Giannihono fanno divisione dei loro averi. 23 maggio 1191. \Vilielmi el IanniBoni], Confitentur Wilielmus et IannusBonus fìlii lohannis de N alle-I.onga consilio et auctoritate sui patris presentis et volentis et colisi! io lohannis Golfi et Amarigi de Mollazana suorum parentum se fecisse divisionem de rebus quas habent vel hahuerunt insimul, et quisque eorum clamai se quietum et pagatimi de parte sua, et pro-mittunt quod de cetero nullam requisitionem facient vel actionem movebunt inter se per se nec (2) per alium pro se occasione illarum rerum quas habeant vel hahuerunt (3) insimul usque modo, sub pena dupli vicissim stipulata in suis bonis, rato manente paolo, (1) Res in sopralinea. (2) Cancellato per suos heredes. (3) Cancellato int e eruiit in sopralinea. 264 M. \V. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS de tanto quantum ageretur. Iurant eliam ambo attendere ut supra et contra non venturos per se nec per alium prò se. Ea die et loco et teslibus. Et IannusBonus confitetur esse maiorem annis ,xx. 666. Guglielmo di Giovanni de Valìelonga dà quitanza della d'de alla moglie Bichelda e le costituisce Vantifatto. 28 maggio 1191. Patrimonium Riclielde], Confitetur Wilielmus fìlius Iohannis de YalleLonga se babu'sse de dote sue uxoris Riclielde lib. .xx., et quietum se clamat et paga-tum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ej et donat in suis bonis lib. .xx. ad habendum. tenendum, et quicquid voluerit faciendum, prò more et consuetudine civitatis Ianue. Et prò omnibus prescriptis omnia bona sua habita et babenda ei j.i-gnori obligat. Ea die et loco et testibus. Et Obertus Rex. 667. Montanario ed Enrico figli di Guglielmo Doria si riconoscono debitori verso Rubaldo Tardilo di una somma da pagargli al 1° giugno. 29 maggio 1191. Rubaldi Taralli], Confìtentur Montarius et Enricus filii Wilielmi de Oria se oepisse tantum a Rubaldo Tarallo, unde ei dare promittunt lib. den. jan. .làii i. a kalendis junij proximi ad annum proximum, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Iurat etiam Enricus super animam suam et Montanarii licentia eius si Deus adiuvet se et illum pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure vel ecclesie non facient ut perveniat ad aliquod dampnum. Et si non pagaverint ut supra, Wilielmus de Oria debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur prìncipalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Ante domum Wilielmi de Oria, die .in. exeuntis madij. Testes Oliverius Collum, Opizo Guertius, Isa-cardus bancherius. Et faciunt hec iussu sui patris presentis. 668. Guglielmo Barbavara pagherà a Simone de Iser una somma al 10 agosto. 29 maggio 1191. Simonis.de Iser], Confitetur Wilielmus Barbavaira se daturum Simoni de Iser • lxiiii. minus sol. .v. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli. Testes BonusVasallus de Cartagenia, Wilielmus Rizisom. Die .ni. exeuntis madij, sub volta Fornariorum. _ GUGLIELMO CASSINESE 2fi5 669. Gerardo de Bagnolo pagherà a Oberto Morando de Zarite e a Ottone suo fratello una somma entro quindici giorni dopo S. Giovanni; debito garantito su beni di Gerardo tenuti da GugUrlino Rizisom. 29 maggio 1191. Oberti Morandi de Zarite]. Confilelur Gerardus de Bagnolo se daturum Oberto Morando de Zarile et Oddoni fratri eius lib. .clxxxiii. den. jan. ad dies .xv. pro-ximas post festum sancti Iohannis proximum, sul) pena dupli. Et Balduinus de Gotefredo Campo (1) debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo eonveniri. Et confìtetur Wilielmus Rizisom se habere tot de rebus Gerardi que valent lib. .cc., quas promittit dare eis, sub pena dupli, voluntate Gerardi, si non fuerint pagati ut supra, abrenuncians omni iuri (2). Ea die et loco. Testes BonusVasallus de Cartagenia, Arduinus de Canneto. Ad faciendum quicquid voluerint, proprio iure. 670. Ottone Montanario pagherà a Enrico Cujono una somma al 1 agosto. 29 maggio 1191. Enrici Cujoni]. Confìtetur Otto Montanarius se daturum Enrico Cujono lib. .xx. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli. In botea in qua mo-ratur idem Otto, ea die. Testes Airaldus guardaor, Montanarius ne-pos eiusdem Ottonis. 671. Alda, vedova di Alberto de Senebaldo, dona al figlio Oddone il terzo di una casa in Chiavari. 31 maggio 1191. Oddonis de Senebaldo]. Testes Rodulfus de Senebaldo, Francescus nepos eius, Hugo de Florana, Grillus de Canneto, Albertus de Petra, Hugo de Levant. Alda quondam uxor Alberti de Senebaldo donationem inter vivos facit Oddoni suo filio de tercia parte sue domus quam visa est habere in Clavari infra has coherentes : antea est via, retro trexenda, a latere terra communis Ianue, ab alio latere domus Viguli. (3) Cuius domus terciam de celerò habeat, teneat, et quiete possideat. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse. Et quam donationem promittit tenere et habere firmam et ratam et contra non (1) Cancellato et Wilielmus Rizis. (2) Abrenuncians omni iuri in sopralinea. (3) Cancellalo Quam terciam. 260 M. \V. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS venturam per se nec per alium pro se, sub pena dupli in suis bonis stipulata, abrenuncians decreto consultus Velleiani et legi Iulic et iuri hypothecarum et omni iuri. Sub-volta Fornariorum, die ultima madii. Retinente in se tamen usumfructum in vita sua. 672. Agnese vedova di Baìdo de Contessa dona alla, nipote Juxia-na una somma riservatasi nella donazione fatta. al figlio Bai-duino. 31 maggio 1191. Juxiane]. Testes Vasallus Cigala, Corsus pellizarius, Amicus de Sancto Donalo, Wilielmus Cravareza, Petrus pellizarius. In domo Widonis calegarij, die ultima madij. Agnes quondam uxor Baldi de Contessa dat et cedit et donationem inler vivos facit Iuxiane sue nepti de lib. .xx. quas retinuit in se a donatione quam fecit Balduino suo tìlio. Quas lib. .xx. vult ut habeat, teneat, et quiete possideat in loco quem tenet per eam Otto Bassus in Vulturi, et si ibi deficerit in reliquis bonis (1) suis quibus voluerit sine omni sua et filij sui contradictione omniumque prò eis contradictione. Et possessionem confitetur se tradidisse ei de lib. .xx. in predicto loco et in reliquis bonis suis quibus maluerit, et quam donationem pro-mittit tenere et habere firniam et ratam et contra non venturoni per se nec per alium pro se. 673. Giacomo Boccalecca pagherà una somma di provenisini a Gandolfo de Aqua e Pietro di Rugiasco. 1 giugno 1191. In kalendis junii] (2). Gandulfi de A qua et Petri], Confitetur Jacomus BoccaLecca se daturum Gandulfo de Aqua et Petro de Rugiasco lib. .xv. previdixium in proxima feria de Tie.v. Et (3) expensas et dampnum, sub pena dupli. Testes Rubeus censa-rius, Iacomus de Curtimilio, Enricus Jojo. Ante stationem heredìs Opizonis Lecavele, in kalendis junij. Et fuerunt kalende die gabbati. 674. Simone Boiario dichiara che Fulco figlio di Fulco di Castello riceve da Rolando Donnioto una somma che questi aveva in accoinendacio. 2 giugno 1191. (1) Cancellalo: quondam. (2) In margine. (3) Cancellato : si forent peie. GUGLIELMO CASSINESE 267 [/o. 33 v.] Die secunda junij fuit Pentecostes]. Rolandi Donnioti], Confitetur Simon Botarius quod Fulco iilius Fulconis de Castello recepii a Rolando Donnioto 1 ib. .cxxv. minus sol. .mi. et den. .n. de accomendatione quam habuit idem Rolandus ab eodem Fuleone, ex quibus libris vel occasione earum si de celerò requisilio fieret vel a et io moverei ur prefato Rolando vel eius heredi vel ali cui prò eo a Fuleone vel ab aliquo prò eo vel ab aliqua demum persona, et ipse vel suus heres perveniret ad aliquod dampnum, Simon quod supra totum dampnum per se suumque heredem ei restituere proniitlit, et proprium et principalem (1) debitorem et pagatorem se consii-tuit, et inde bona sua habita et babenda ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debito-rem primo conveniri et omni iuri. Testes Wilielmus Rataldus (2) Arnaldus de Castello. Die .n. junij, sub porticu Simonis prefati. .MCLxxxxi., indictione .vm. {i75. Ljgo Fornari promette a Balduino Gotofredo Campo e a Simone de Iser e Abramo di Stanfort una somma, dovuta a Pietro Leonardo e a Giliolo de Iser, pel 1° agosto. 3 giugno 1191. Balduini et Simonis et Abram]. Promittit Hugo Fornarius (3) Ralduino Gotefredo Campo dare et Simoni de Iser et Abram de Stanforti lib. .xxxv. ad kalendas augusti proximi, pro debito quod debebat dare eis, quas promittit dare Petro Leonardo et Gilioto de Iser, sub pena dupli, vice eorum. Testes Obertus Garoforus, Wilielmus Rizisom. Die .m. junij, in s1a-tione Fornariorum. Et Simon de Stanfort debet recipere partem de prediclis libris pro Abram. Ii76. Guido del fu Giovanili de Lamandrella dà quietanza della dote della moglie, Gajarda, e le costituisce Vantifatto. 3 giugno 1191. Patrimonium Gajarde], Confitetur Wido fìlius quondam Iohannis de Lamandiella (4) >e Imbuisse de dote sue uxoris Gajarde lib. .mi. et quietimi se claniat. Ft antifactum facit in suis bonis lib. .mi. ad habendum prò moie et consuetudine civitatis Ianue, et inde omnia bona sua ei pignori (1) Cancellato : defensorem. (2) Cancellato : Fulco. (3'. Hugo Fornarius in sopralinea. (4) Forse Lamandjrella. 268 M. W. H.UX - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS obligat. Testes Wilielmus de Caffara,‘ Anselmus de Caffara, Ardui-nus de Canneto. Sub volta Fornariorum, die .111. junij. 677. Guglielmo figlio di Giovanni di Vallclonga riceve una somma dal padre, che dovrà restituire entro due anni, mantenendo, col reddito, il fratello Giovannino. 4 giugno 1191. Ioliannis de YalleLonga]. Confitetur Wilielmus fìlius Iobannis de ValleLonga se habere a suo patre lib. .xxxvi., quas promittit reddere usque ad annos .n., sub pena dupli. Et de profìcuo harum librarum promittit tenere Iohanni-num filium eiusdem Iohannis usque ad prefatum terminum et dare ei victum et vestitum, sub pena dupli. Testes Wilielmus Mussus de Mercato, Petrus de Placentia. Ante domum Alberti Lercarii, die .mi. junij. 678. Peire fusterius, di Montpellier, si impegna di stare a servizio di Giovanni Morello, per i anno. 4 giugno 1191. Iohannis Morelli], Testes Ambroxius scutarius, Anselmus ferrarius, Petrus caxarius. In domo Iacomi senescalchi de archiepiscopo, ea die. Iurat Peirus fusterius de Montepesulano se stare cum Iohanne Morello et servire ei de omnibus serviciis que sciat tacere, bona fide, usque ad annum .1., et salvare et custodire personam eius et res, et non defraudare, sub pena lib. .x. Et ipse promittit ei tenere et dare ei viandam et 3ib. .mi. prò vestibus et prò suis expensis, sub pena lib. .x. stipulata. Et Peirus Martinus de Marsilia redditor prò Peiro, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. 679. Ugo Spalla cede alla suocera Ermelina i crediti e le ragioni contro di lei e contro Ansaldo Bonvicino, che egli ha rilevato da Lanfranco Ricerio. 4 giugno 1191. Ermeline]. Hugo Spalla dat et cedit Ermeline sue socrui omne jus et rationem et actionem quod et quas habet a Lafranco Ricerio (1) et quas idem Lafrancus habuit contra predictam Ermelinam et contra Ansaldurn Boni\icini propter mutuum quod ei fecit (2) et quas idem Lafran- (1) Cancellalo : contra. (2) Propter mutuum quod ei fecit in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 269 cus dedit et cessit eidem Hugoni, (1) quibus rationibus et actionilms omnibus agere possit et intendere direclo et utiliter suo nomine (2) omnibus modis sicut idem Hugo agere potest contra omnes perso-nas. In ecclesia Sancte Marie Magdalene, ea die. Tesles Guarnerius judex, Raimundus Baltigarius, Iacomus de (3) Lorenzolo, Mabilia de Baltigario. .mclxxxxi., indictione .vm. 680. Guglielmo de Beders promette a Balduino de Gotefredo Campo una somma, per la Pasqua prossima; e Balduino dà quilan-za di ogni altro' credito. 4 giugno 1191. Balduini]. Promiltit Wilielmus de Beders se daturum Balduino de Gotefredo Campo lib. .xv. ad pasca resurrectlonis proximam, sub pena dupli, de debito quod debebat dare ei. Et Balduinus clamat se quietum ab eo de omnibus aliis quas debebat sibi. Testes Hugo Fornarius, Mar-cbesius Bernardi de Telosa. Sub volta Fornariorum, ea die. 681. Otto Montanario deve a Melano Abate una somma per il 1° luglio. 4 giugno 1191. Melani Abbatis]. Confìtetur Otto Montanarius se daturum Melano Abbati lib. .xxxviii. ad kalendas julij proximi, sub pena dupli. Testes Widolo-tus Lucensis, Monatnarius (4) nepos prefati Ottonis. In botea ilio-rum de Lomello, ea die. €82. Adalasia moglie di Rubaldo de Palma si dichiara soddisfatta e rinuncia ad ogni propria ragione nei confronti dell’ospedale di S. Giovanni, circa l’eredità dei genitori. 4 giugno 1191. Hospitalis Sancti Iohannis]. Adalaxia uxor Bubaldi de Palma finem et refutationem omnita-riam facit fratri Petro administratori hospitalis Sancti Iohannis de Ianua recipienti nomine hospitalis, et hospitali remitlit omne ius quod habet contra hospitale occasione bonorum patris vel matris vel sui fratris Balduini Sacchi vel occasione successionis vel alìqua occasione vel occasione patrimonij matris, et omnem actionem quam habet aliquo modo et omne ius quod habet in bonis predictorum (1) Cancellato : ex. (2) Suo nomine in sopralinea. (3) Cancellato: Lau. (4) de cancellato. 270 M. W. HAMj - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS vel habere posset (1), el promittil quod de celerò ila altendel et conira non veniel per se nec per alium pro se, sub pena dupli de tanta quantum ageretur in suis bonis, abrenuncians etiam decreto con-sultus Velleiani et omni ¡uri. Et facit hec omnia consilio et aucto-ritate sui mariti presentis (2) suorum parentum Oltonis Guarachi et Wilielmi (3) sui generi Sardene. Et hec facit pro lib. .xxxm., et quie-tam se clamat. Et Rubaldus de Palma similiter (4) remittit hospi-tali omne ius et rationem et actionem et iìnem facit per se suosque heredes (5) quod liabet occasione uxoris vel aliqua occasione pro predictis vel in bonis predictorum. In ecclesia Sancii Laurenlii, die .mi. junij. Testes Donumdeus judex, Michel Vacarus, Rubaldus Rubeus. 683. Il clero di S. Lorenzo dà a livello a Guglielmo de Bezo, calzolaio, e a Rubaldo magister una terra e casa in « Clavica ». 4 giugno 1191. Locatio Sancii Laurenlii Wilielmo et Rubaldo]. Dominus preposilus Ogerius Galleta ecclesie Sancti Laurentii consilio et auctorilate suorum fratrum venerabilium presenlium archi-presbyteri Augustini, Anseimi vicedomini, archipresbyteri Wilielmi de Bergalio, presbvteri Terdani, presbyteri Ugonis, magistri Wilielmi Rellucij, Iordani et Rustici diaconorum, BoniVasalli et Ro-landi subdiaconi, locat, dat et cedit Wilielmo de Rezo calegario libo quondam Rodulfi et Rubaldo magistro (6) et eorum iiliis terrain super qua idem habent edificium in civitate Ianue in Clavica, et or-tum qui est retro domum, infra has coherentes : antea via publica coheret, retro terra de Cartageniis, a latere terra Berte Bocce Asine, ab alio terra Iohannis Cuparij et terra Sancti Donati, ad habendum tenendum libellario nomine usque ad annos .xxviiii., quam locai io-nem promittil. tenere et habere firmam et ratam per se suosque fra-tres et per suos successores, et ab omni homine defendere, et contra non venturum, sub pena sol. .c. stipulata, et inde bona ecclesie eis pignori obligat. Et. pena solula, locatio sit firma. Et ipsi promittunt tenere per se suosque fìlios et dare ecclesie per annum in kalendis (1) Et omne ius quod habel in bonis predictorum vel habere posset in sopralinea. 12) Sui mariti presentis in sopralinea. (.3) Cancellato: de Becutij. (4) Similiter in .sopralinea. (5; Et rationem et actionem et finem facit per se suosque heredes in sopralinea. (6) Cancellato : tcrram super qua. GUGLIELMO CASSINESE 271 martii nomine conditionis sol. .xn., et locationi nullam fraudem adliibere, sub pena sol. .c. stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligant pro pena et pro conditione. Et. pena soluta, ea-dant a iuri libelli. In ecclesia Sancii Laurentii, ea die. Testes Lam-liertus Caput Iudei, presbyter Ingo, presbyter Albertus custode«, Bicius de Rezo (1). 084. Berta del fu Gerardo de Serra, con Stefano de Boarano, suo fratello, Rolando de Levant e Lorenzo di Gerardo di Meze collocano a servizio} presso Giacomo Falaguerra, Enrico, figlio di Berla, per anni 7. 5 giugno 1191. bicorni Falaguerre] p.]. In botea Simonis Venti, die .v. junij. Testes Obertus Velacinus, Oberlus de Sancto Petro de Arena, Marinus filius Oberti de Lavagi. Berta soror Stephanis de Boarono filia quondam Gerardi de Serra et idem Stephanus et Bolandus de Levant et Laurentius fdius Gerardi de Meze dant Iacomo de Falaguerra Enricum filium eiusdem Berte ad standum et serviendum ei usque ad annos .vii., quod si ita non attenderit, penam sol. .c. ei stipulanti spondent, et reslituere ei dampnum quod haberet vel ei fecisset, sub pena dupli. Et quisque eorum obligat se et sua in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri, et Berta abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani. 685. Balduino Gotefi'edo Campo nomina suo procuratore in Genova Pietro Leonardo. 5 giugno 1191. \Jo. 34 /’.] Petri Leonardi]. Baldtiinus Gotefredo Campus constituit suum certum missum et in loco suo Petrum Leonardum super omnibus negotiis que höbet Tacere in Ianua et in pertinentiis, et in creditis exigendis et debitis dandis, et ut possit facere omnibus modis sicut ipse Baldui-nus agere potest et excipere, vel posset, omnibus modis. Sub volta F'ornariorum, die .v. junij. Testes Ansaldus Fornarius, Bonus^-sallus de Cartagenia. U86. Maiordia di Lavagna riceve da Bubaldo di Levanto una somma legatale da Amicus di Lavagna, di cui si presume la morie. 5 giugno 1191. (1) Forse Rozo. 272 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Rubaldi de Levante], Confìtetur Maiordia de Lavania se recepisse a Rubaldo de Levanto sol. ,c. et quietam se clamat et pagatam, quos ei legavit Amicus de Lavania, et quos commisit ut idem Rubaldus ei persolveret si tran-siret ex hoc mundo, et quia creditur set non est inde certi tudo, si jr.mdictus Amicus reverteretur, Majordia promittit Rubaldo reddere predictos sol. .c. (1) Amico vel totum dampnum restituere Rubaldo et eius heredi quod haberet, sub pena dupli stipulala in suis bonis. El si ipsa non allenderit ut supra, Nuvelonus de Albericis et Rainal-00. Matelda, vedova di Giovanni Bonopnnc, vende, a AnjUHHO de Guarcello un suo fondo dolale in Nervi, locdùità Mnxcnianimi. 11 giugno 1191. Anfussi de Guarcello], Matelda quondam uxor Iohannis BoniPanis vendit Anfunso de Guarcello terranei et domum quam Iohannes BonusPanis babebat in Nervi loco ubi dicitur Maxemanum, supra quam terram sunt arbores olivarum, fìcuum, et parum canneti, et est per mensuram tabule .xvi. minus quarta et est infra has coherentes, superius est via, inferius terra Galafìj fratris predicti Iohannis, a tercia via, a quarta terra Bartholomei fìlii quondam AÌbertoni de Langasco. Quam terram et cum omnibus superpositis et sicut fuit laudata prò suo patrimonio cum omni suo iure et comodo et utilitate et in-gressu et egressu suo pretio lib. den. jan. .v et quietum se ciani at et pagatum, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit sine omni eius omniumque prò eo contradictione. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit per se suosque heredes ei eiusque heredi, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obli-gat, sicut prò tempore valuerit, abrenuncians decreto consultus Velleiani et omni iuri. Et facit hec omnia consilio sui avunculi Oberti et Ionathe de Sancto Ambroxio parentis. Sub volta Foniii-riorum, ea die. Testes Wilielmus Manjapanis et consiliatores. 701. Anfusso de Guarcello pagherà una parte del prezzo, dovuto a Matelda, al 1° luglio. 11 giugno 1191. Matelde] (1). Promittit Anfussus de Guarcello se daturum Matelde quondam (1) Tutto cancellato, linea per linea, dal notaio. 378 M. W. HALL - n. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS uxori Iohannis BoniPanis sol.....ad kalendas julii proximas pro debito terre quam comparavit ab ea in Nervi, sub pena dupli. Ea die et loco et testibus. 702. Gli arbitri, eletti dall’arcivescovo Bonifacio, danno sentenza nella lite tra Agnese, vedova di Tommaso, e il nipote suo Giovanni, in contumacia di quest’ultimo. 11 giugno 1191. Laus Agnetis]. Presbyter Hugo et Iohannes diaconus de Castello iudices delegati a domino archiepiscopo Bonefatio pro curia laudaverunt quod Agnes uxor Thome habeat, teneat, et quiete possideat terciam do-mus et tocius plazalis sicut determinatum est in Sanbazalo infra has coherentes : cui coheret superius via, inferius terra Thome, a latere terra Genoardi, ab alio terra Ugonis Guertij, sine contradic-tione Iohannis sui nepotis omniumque pro eo. Quod ideo fecerunt quia cum predicta Agnes vellet habere terciam partem predicte terre ex successione patris, et predictus Iohannes contrariaret, ipsa querimoniam deposuit coram domino archiepiscopo Bonefatio (1) quam causam ipse commisit predictis iudicibus audiendam et de-terminandam. Qua lite igitur diu agitata, et predicto Iohanne bis et ter et quater vocato et citato ad causam responsuro, penitüs venire et mittere sprevit. Quare (2) habito consilio prudentum et ex officio curie per contumatiam laudarunt ut supra, curante Amico Grillo pro Iohanne quod supra. (3) Electo et vocato ab eo. In pa-latio archiepiscopi, die .xi. junij. Testes Genoardus Danesus, Iohannes Papa, Almarigus de Mollazana, Iohannes Zaputius. 703. L’arcivescovo Bonifacio dà in locazione a Giordano de Ca-vanna una terra in Figar e una in Cavanna per undici anni. 11 giugno 1191. Locatio archiepiscopi lordano de Cavanna] (4). Dominus archiepiscopus Bonefatius locat, dat, et cedit lordano de Cavanna petiam terre de Figar quam idem tenet, et petiam terre quam tenet Baldus de Cavanna, cum omnibus exitibus sicut tenet et in qua est domus, ad habendum et usufructandum libellario nomine a natali Domini proximo ad annos .xi. Quam locationem pro- (1) Cancellalo: hac lite. (2) Cancellato: per contumaciam. (3) Per postilla: Electo et vocato ab eo. (4) C/r. Chiaudano M., op. cit., pp. 89-90. GUGLIELMO CASSINESE 279 mittit tenere et habere firmanti et ratam per se suosque successores et ab omni homine defendere et contra non venturum, sub pena sol. .c. stipulata in bonis palatij, que omnia ei pignori obligat, et pena soluta soluta, locatio sii firma. Et ipse per se suosque heredes lenere usque ad predictum terminum, et dare curie sol. .xxi. per annum in festu sancti Iohannis Evvangeliste, et pastenare per annum tabulam .1. vinee, et transmutare domum que est in Cavanna in petia de Figar cum suis expensis et facere simile isti, et ita quod debet portare totum portare quod est in illa domo [/o. 35 r.] de Cavanna si voluerit. Et promittit meliorare et non peiorare et Io-cationi nullam fraudem adhibere, sub pena sol. .c. stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligat pro pena et pro condi-tione. Et pena soluta et conditione, cadat a iure locationis. (lj Et hec facit tamen salvo dricto Gastaldi. In camera archiepiscopi, die .xi. junij. Testes presbyter Hugo, Genoardus Danesus, Bonefatius notarius, Ansaldus de Figar, Albertus de Cona. /©4. Ugo del fu Vivaldo de Panablo dà quitanza della dote della moglie Giacoma, figlia di Gandolfo de Fossato, e le costituisce l’anlifatto. 11 giugno 1191. Patrimonium Iacome, .vi.]. Confitetur Hugo filius quondam Vivaldi de Panablo (2} se ha-buisse de dote sue uxoris Iacome filie Gandulfi de Fossato lib. .xvim. den. jan., et quietum se clamat et pagatum. Et antifactum facit lib. .vim ì. ad habendum et faciendum quicquid voluerit, pro more et consuetudine civitatis Ianue, et inde omnia bona sua ha-hita et habenda Gandulfo recipienti pro filia pignori obligat. Sub volta Fornariorum, die .xi. junij. Testes Simon Gontardus, Belen-gerius de Narbona, Albertus de Canali. /05. Rogerio di Nervi, figlio di Oberto Verri, contrae una socie-tas, per Ceuta, con Oberto, suocero di Omodeo magister, con beni di costui. 11 giugno 1191. HominisDei magistri], Confitetur Rogerius de Nervi filius Oberti Verri se portare in so-cietate de rebus HominisDei magistri ab Oberto socero eiusdem HominisDei lib. .mi. et de suis sol. .xx. Septam, causa negociandi. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi (1) Cancellato : in camera ar. (2) Cancellato : de S. 280 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS profìcuum quod Deus dederit cuna capitali. Et salvo capitali, prò-iicuum per medium debet partiri. Ea die et loco. Testes Fredentio Gontardus, Ogerius de Cartagenia. 706. Ugo Mazali porta a Ceuta, in accomendacione, da Ansuisio di San Genesio, della lacca. 11 giugno 1191. Ansuixi]. Confìtetur Hugo Mazalis se portare in accomendatione ab Ansuixo de Sancto Genesio tantam laccam que est preti] lib .li. et sol. .xvi., Septam et quo voluerit et sibi videbitur, causa negociandi, bona fide, ad quartam profìcui. Et si sibi videbitur, possit mittere ei in Ianua et cum testibus. Et debet implicare separatim. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Ita etiam quod Lafranchi-nus fìlius Oberti Porci debet facere expensas per libram cum rebus quas portare debet, et proficui quarta quarum sit propria Lafran-chini, volúntate Hugonis. Testes Ingo de Cartagenia, Marchesius Zurlus. Et¡ portât hec volúntate Enrici Mazalis presentís cum quo habet societatem. Obertus Porcus. Ante domum Oberti Porci, ea die. Wilielmus Corsus. 707. Ugo Mazali, per volontà di Enrico Mazali, suo socio, prende una somma in accomendatione da Anfelice de Porcis, per commercio in Ceuta. 11 giugno 1191. Anfelicis]. Testes Obertus Porcus, Marchesius Zurlus, Ansuixus de Sancto Genesio. Ea die et loco. Confìtetur Hugo Mazalis se portare, volúntate Enrici Mazalis presentís cum quo habet societatem, in accomendatione lib. .xxvii. ab Anfelice de Porcis, Septam et quo sibi videbitur, causa negociandi, bona fide, ad quartam profìcui. Et possit mittere et facere sicut faciet de rebus suis causa negociandi (1). Et confìtetur Anfelix quod lib. .vi. sunt sue filie Wilie. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et debet facere expensas per libram. 708. Vivaldo di Portovenere contrae una, societas con Sibilia, moglie di Amelio e con beni di costui, e con Oddone de Melazo, (1) Per postilla: Et confìtetur... Wilie. GUGLIELMO CASSINESE 281 per Ceuta e altrove nel Garbo; e potrà recarsi oltremare con carico di grano. 11 giugno 1191. Amelij et Oddonis]. Testes Maxchesius de Sancto Laurentio, Obertus zocolarius, Ior-danus de Nuvolona. Confìtetur Vivaldus de Portu Veneri se portare in societate de rebus (1) Amelìj a Sibilia uxore eius lib. .l. et ab Oddone de Melazo lib. l. et de suis lib. x., Septam et quo vo-luerit (2) per Garbum, et cum carrico grani possit ire Ultramare, causa negociandi. Inde vero ab aliquo prediclorum locorum reducere promittlt in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue, cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Et possit mittere in Ianua et cum testibus. In domo Amelij, ea die. 709. Vivaldo di Portovenere contrae societas anche con Goenna. 11 giugno 1191. Coenne]. A Coenna similiter in societate, voluntate predictorum, Hb. .xxx. et de suis lib. .xv., (3) et super societatem portat ab eodem lib. .x., ad quartam profìcui, que libre omnes debent luerari et expendere j>er libram cum aliis que portat. Ea die et loco et testibus. 710. Enrico Mallono contrae una accomendatio con Guglielmo Rataldo, per Ceuta e altrove dove andrà con le merci di Ingone de Volta. 11 giugno 1191. Wilielmi Rataldi], Confìtetur Enricus Mallonus se portare in accomendatione a Wi-lielmo Rataldo lib. .ccvi. minus sol. .mi., Septam et inde quo ierit cum rebus Ingonis de Volta cum eadem licentia sicut habet ab eo, causa negociandi, bona fide, ad quartam proficui. In reditu Ianup.m reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus, et non prestet alicui nisi mercatori et cum pignore, et de-bet facere expensas per libram cum aliis. Sub porticu Simonis Bo-tari], ea die. Testes Simon Botarius, Obertus fìlius Ugulini Mallo-rii , Albertus fìlius Tedaldi de Cudumo. (1) Cancellato : W. (2) Et sibi videbitur preter Alexandriam et Costantinopolim cancellato e peT Garbum in sopralinea. (3) Cancellato : et debet facere. 282 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L REYNOLDS 711. Alberto de Bolego pagherà a Ogerìo Fornati una somma al prossimo sant’Andrea. 12 giugno 1191. Ogerij Fornarij]. Coniìtetur Albertus de Bolego se daturum Ogerìo Fornario lib. .■sin ad sanctum Andream proximum, sub pena dupli. Et Oglo-nus de Isule debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians ¡uri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. In ecclesia Sancti Laurentii, die .xii. junij. Testes Bonuslohannes CaputGalli, Vasallus Scaramongus, lacomus Mazamor. 712. Rufino de Canneto contrae un mutuo con Peiro Gairaldo; pagamento in Pisa. 12 giugno 1191. Peiri Garaldi] (1). Coniìtetur Rufìnus de Canneto se cepisse mutuo lìb. .xii. den. jan. a Peiro Gairaldo, unde ei dare promittit lib. .xii. den jan. et den. .vili, per libram ad dies .vili, proximas ex quo Peirus fuerit in Pisis. Et si ita non attenderit, promittit dare sol. .n. per libram et pagare ad dies .vm. ex quo ei quisierit in Ianua (2). Et expensas et dampnum et mutuum quod habebit et faciet a termino inde. Et saìvis in terra omnibus istis, ita promittit attendere, sub pena dupli. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Iordanus notarius, Ro-gerius de Precepanu, Obertus Ricius. 713. Rufino de Canneto pagherà a Pietro de Rugiasco una somma al 1 agosto. 12 giugno 1191. [/o. 35 v.~] (3) Petri de Rugiasco]. Coniìtetur Rufìnus de Canneto se daturum Petro de Rugiasco lib. .Lxx. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli. Et Confissa quondam uxor Rertoloti de Orto debitrix et pagatrix, et sua bona pignori obligat, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et decreto consultus Velleiani et omni iuri. In botea Pignoli, die .xn. junij. Testes Wilielmus Arnaldus, En-bronus de Langasco, Raimundus de Satalea, Martinus de Venderzo. .mclxxxxi., indictione .vm. 714. Aldice vende a suo figlio Ido una terra in Albaro. 12 giugno 1191. (1) Cfr. Rosso G., op. cit.} doc. 94. C/r. sopra, doc. 687. (2) In Janua in sopralinea. (3) Nel margine superiore : In junio. GUGLIELMO CASSINE8K 283 Idonis Stanconi], Aldix vendit suo lìlio Idoni locum suum de Albario, cui coheret superius via, inferius litus maris, ab alia fossatum, ab quarta terra Wilielmi Buroni. Quem locum cum omni suo iure et comodo et utilitate et ingressu et egressu suo, nichil in se retento, vendit pre-tio lib. den. jan. .l., et quietam se clamat et pagatam, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem integram cum dominio ei confitetur se tradidisse, ad faciendum a modo proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit per se suosque heredes, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut pro tempore valuerit, abrenuncians decreto consultus Yelleiani et omni iuri. Et facit hec omnia consilio et auctoritate suorum parentum Nicole Capre et Pantalei filij Pantalei Pediculi. In domo Mabilie de Lecavele, ea die. Testes Anselmus de Palio et consiliatores. Retento in se tamen iure quod habet super Wilielmo de Dataro occasione peioramenti predict! loci. 715. Biancardo del /u Raimondo Capellano dà quietanza di una somma, stradote della moglie Donnola. 12 giugno 1191. Slrados Donnole]. Confìtetur Blancardus fdius quondam Raimundi Capellani se habuisse de stradote sue uxoris Donnole lib. .ex. den. jan., et quietimi se clamat et pagatum, et inde omnia bona sua habita et habenda Vasallo Botino recipienti prò Donnola pignori obligat. Sub volta Fornariorum, die .xii. junij. Testes Grillus, Rolandus de Canneto, Aicardus de Monelia. 716. A icardo di Moneglia contrae societas per Ceuta con Rolando e Grillo. 12 giugno 1191. Bolandi, Grilli]. Confìtetur Aicardus de Monelia se portare in accomendatione a Bolando lib. .vni. et sòl. .vin., et a Grillo lib. .v., Septam causa negociandi, ad quartam profìcui. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Ea die et loco. Testes Marchesius de Calignano, Val-detarius. ,317. Rufino di Canneto si dichiara debitore di una somma verso Contessa, vedova di Bertoloto de Orto. 12 giugno 1191. 284 M. W. HALL - n. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Contisse]. Coniìtelur Rufinus de Canneto se liabere a Contissa quondam uxore Rertoloti de Orto (1) lib. .cc. ultra lib. .c. quas habet de suis, quas promittit reddere ad dies .xv. proximas ex quo quesierit ei, sub pena dupli. Et Perpetua uxor eiusdem Rufini iussu sui patiis Ànsaldi presentis remittit eidem Contisse omne ius quod habet in bonis mariti occasione patrimonii vel antiiacti vel aliqua occasione usque dum ipsa Contissa fuerit pagata de tot© quod Ruiìnus debet dare et (2) usque dum fuerit deliberata ab omni obligatione qua obligata est vel obligaverit se deinceps per cartam publici notarii, abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consuìtus \elleiani, et omni iuri. Testes Wilielmus Arnaldus, Oliverius de Sancto Damiano. In botea Pignoli, ea die. .mclxxxxi., indictione • Vili, 718. Oberto Porco vende a Ugo Mazale la metà di una terra in Bi-sagno. 12 giugno 1191. Hugonis Mazalis] (3). Obertus Porcus vendit Hugoni Mazali (4) medietatem loci de Bi-sanni quam habet prò indiviso cum Amico suo nepote, et coheret ab una parte terra fdiorum Zazarie, et ab alia (5) terra Sancti Georgi] et fdiorum Zacarie, inferius terra Wilielmi de Dataro, superius via publica. Medietas cuius loci sicut habet prò indiviso cum omni suo iure, nicliil in se retento, vendit pretio lib. .xxvn 5., et quie-tum se clamat et pagatum, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse ut de cetero faciat proprio iure quicquid vo-luerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit per se suosque heredes ei eiusque heredi, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Grillus de Canneto, BonusVillanus notarius. 719. Oberto Porco prende a mutuo una somma da Ugone Mazale. 12 giugno 1191. (1) Forse Orco, ma Orto è la lettura preferibile. (2) Cancellato : de toto. (3) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea ondulata, in margine. (4) Cancellato: parte. (5) Cancellato : inferius. GUGLIELMO CASSINESE 285 THugonis Mazalis] ]. Confitetur Obertus Porcus se cepisse mutuo pro amore ab Ugone Mazali lib. -x., quas promittit reddere a festo sancti Iohannis proximo ad annum proximum, sub pena dupli. Ea die et loco et te-stibus. 720. Ugo Mazale dà quietanza a suo suocero Oberto Porco di una somma, parte della dote di sua moglie Forcella. 12 giugno 1191. Patrimonium Porcelle], Confitetur Hugo Mazalis se recepisse de dote sue uxoris Porcelle ab Oberto Porco suo socero lib. .xvii et quietum se clamat et pa-gatum, et sua bona pignori obligat Oberto Porco recipienti pro fìlia. Ea die et loco et testibus. 721. Gerardo Caput Iudei, del fu Gerardo di Lione dà quietanza dì una somma della dote della moglie Verdilia, del fu Giovanni Negri di Savignone, e le costituisce una somma in antifatto. 12 giugno 1191. Patrimonium Verdilie]. In domo Enrici Malloni, ea die. Testes Enricus Mallonus, Cara-cossa uxor eius, A.nselmus archerius, Widotus archerius. Coniìte-tetur Gerardus (1) Caput Iudei fìlius quondam Gerardi Ludunensis se habuisse de dote sue uxoris Verdilie fìlie quondam Iohannis Ni-gri ferrarij de Savignono lib. .xiii., et quietum se clamat et paga-tum. Et antifactum facit lib. ,xm. pro more et consuetudine civitatis lanue, et inde omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. Testes Obertus balasterius. 722. Enrico Mallono contrae una accomendacio con Mabilia, moglie di Capud Orgolii, per commercio in Ceuta e altrove. 12 giugno 1191. Mabilie]. Testes Otto Mallonus, Obertus fìlius Ugulini Malloni, Wilielminus Piapallinus. In domo Capudergolii ea die. Confitetur Enricus Mallonus se portare in accomendatione a Mabilia uxore Capudergolii lib. .Lxxxxiiii. et sol. .mi., Septam et inde quo sibi videbitur, causa negociandi, ad quartam profìcui. Et possit mittere cum testibus ei ' in Ianua si sibi videbitur, et debet facere expensas per libram. Et (1) Gerardus in sopralinea. 286 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Capudergolium confitetur has libras esse de slradote eius. In redilu vero Ianuam reducere promittit. in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. 723. Bonaor, vedova dì Vigonzone di Crevato vende a Ugo For-nari un terreno in Polanesi. 13 giugno 1191. [fo-. 36 r.] Hugonis Fornarij]. Bonaor quondam uxor Wigonzoni de Crevato (1) vendit Hugoni Fornario petiam unam oliveti in Pollanexo iuxta terram eiusdem Hugonis et iuxta terram Beldici quondam uxoris Bauditionis Ve-sconti, et superius est via, inferius fossatum, ab alia parte terra Wilielmi de Ragulezo (2). Et vendit ei terciam partem vacui quod est in Pana, et que tercia est pro indiviso cum emptore et cum Ot-toneBono Benzer. Ut supra vendit pro herede Wigonzoni de Crevato ut alienam rem, cum omni suo iure et comodo et utilitate pretio l'b. den. jan. .ira., et quietam se clamat et pagatam. Et possessionem integram cum dominio ei confitetur se tradidisse ut de cetero ipse eiusque heres quicquid voluerit faciat proprio iure. Ab omni etiam liomine per se suosque heredes [ei] eiusque heredi defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictio-ne et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit vel meliorata inerii sub extimatione in consimili loco. Abrenuncians iuri quo ca-vetur principalem debitorem primo conveniri et decreto consultus ’S elleiani et omni iuri. Insuper consules de Pollanexo quarterij de communi Gratianus et Ansaldus Livulcus laudarunt ut hec venditio sit firma et rata, et' ut Hugo habeat, teneat, et quiete possideat ipse eiusque heres sine omni contradictione heredis Wigonzoni de Crevato (1) omniumque pro eo, et laudarunt ut bona heredis Guigon-zoni sint obligata pignori pro dupla evictione Hugoni, tamquam ipse esset maior et (3) tradidisset et bene cavisset. Quod ideo fecerunt quia cognoverunt esse utilitatem minoris. Et predictos denarios fuisse datos in compara facta a Sibilia in casali de Cervar nomine minoris. Quare ex officio suo et pro predictis laudarunt ut supra. Curante pro minore Hugone Berruto. Testes Grillus de Canneto, W ilielmus frater Iohannis Parvi de Canneto, Iacomus de Trezastel-lis. Sub volta Fornariorum, die .xiii. junij. (1) O Crivato. (2) O Rogalezo. (3) Cancellato : bene. GUGLIELMO CASSINESE 287 724. Marino rapallino riceve da Enrico Croso una somma da restituirgli, con l’interesse, dopo il ritorno dalla Corsica e Sardegna. 13 giugno 1191. Enrici Crosi], Confìtetur Marinus rapallinus se cepisse ab Enrico (1) Croso lib. .vi., unde ei dare promittit lib. .vii. et sol. .ini. ad dies .xv. proxi-mas ex quo veniet de Corsica et de Sardinia, salvo eunte galeoto de Clavari et veniente (2) vel maiori parte rerum galeoti, sub pena dupli. Testes Rubaldus de Porta, Morus de Portu Veneri, Iohannes Blancus de Sancto Georgio. Sub volta Fornariorum, ea die. 725. Guglielmo Caito contrae una accomendatio con Bonvassallo de Cartagenia e Ansuixo de Sancto Genesio, per Tunisi e altrove. 14 giugno 1191. BoniVasalli de Cartagenia, et Ansuixi], Confìtetur Wilielmus Caitus se portare in accomendatione a Bo-noVasallo de Cartagenia lib. .xl., et ab Ansuixo de Sancto Genesio lib. .xl., Tunexim et inde quo ierit maior (3) pars sociorum navis sue et sociorum, causa negociandi, bona fide, ad quartam profìcui, in reditu Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et possil mittere eis in Ianua et cum testibus. Et BonusVasallus confìtetur medietas lib. .xl. esse sui nepotis Ingonis. Sub porticu heredum Wilielmi Longi, die .xim. junij. Testes Marchesius Zurlus, Ansal-dus Lecavela. 726. Michele Nacarus contrac una societas con Lamberto de Domocolta, per commercio marittimo. 15 giugno 1191. Lamberti de DomoColta], Ante domum Albertoni Ricij, die .xv. junij. Testes Marchesius de Sancto Laurentio, Ingo Pignolus, Gandulfus de BonoMartino. Con-fìtetur Michel Nacarus se habere in societate a Lamberto de Domo-Colta lib. .cxxxv. et de suis lib. .jlxvii causa negociandi, quo ierit Ingo Pignolus cum nave eiusdem Lamberti et Ingonis et sociorum, et ita quod Daniel Nacarus voluntate eorum (4) est iturus super hos, et ita quod Michel promittit quod Daniel inde reducet in potestate (1) Cancellato : grò. (2) Cancellato : et. (31 cum è cancellato e maiori parte è cambiato in maior pars. (4) Eorum in sopralinea. 288 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue, cum capitali. Et salvo capitali, profi-cuum per medium debet partiri. Et sunt predicte lib. .cxxxv. implicate in locis .vii. navis et (1) in avariis factis in Ianua pro nave illa, que est apud Callarim. Set si navis venderetur, inde veniat cum rebus Daniel in Ianua. Et ut supra promittit Michel quod Daniel attendet, et inde sua bona pignori obligat, sub pena dupli, abre-nuncians omni iuri. Et Daniel possit mutuare et lacere que opus fuerint pro carrico navis, sicut sibi videbitur cum consilio Ingonis Pignoli. . 727. Guglielmo de. Dodo contrae accomendatio con Giacomo Tre-zastelle, per Sardegna e Oltremare. 15 giugno 1191. Iacomi de Trezastellis]. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes BonusVasallus Zaritola, Enricus Porcus, Wilielmus Rizisom. Confitetur Wilielmus de Dodo se portare in accomendatione a Iacomo Trezastelle lib. .cxliii., in Sardiniam et inde Ultramare et inde (2) quo ierit (3) Iacomus Fa-laguerra tenens (4) in se partem suam navis. Set (5) si Iacomus venderei partem suam navis, Wilielmus vendat similiter (6). Set tamen si Iacomus non venderei, et sibi videretur, possit vendere et redire Ianuam. Et debet habere quartam proficui. Et vendita parte sua navis, promittit inde Ianuam vel inde unde venient Iacomus si non vendiderint (T) reducere in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. 728. Dionigi fabbro e sua moglie Giulia vendono a Alessio de Gazo che compra per la chiesa di S. Maria di Ceranesi, e a Oberto de Campolongo della terra nel piviere di Ceranesi. 15 giugno 1191. Alexij et Oberti de CampoLongo]. Dionisius faber et Guilia iugales vendunt Alexio de Gazo ementi nomine ecclesie Sancte Marie de Celanexi medietatem tocius terre piene et vacue et domestice et salvatice quam videntur habere et (1) Cancellato: cum (2) Inde in sopralinea. (3) Cancellato: cum Jacomo cambiato in Jacomus, cancellato cum (4) tenente cambiato in tenens. (5) Cancellato : si navis venderetur. (6) Per postilla: Set tamen.... quartam proficui. (7) Inde Januam vel inde unde veniet Jacomus si non vendiderint in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 289 possidere in plebario de Celanexi in loco ubi dicitur Beollo, et cum medietate domus et cum medietate tocius quod per eos poterit invenire per eos in plebario de Celanexi. Et alianti medietatem vendunt eidem Alexio et Oberto de CampoLongo per medietatem inter eos, medietatem cuius vendite idem Dionisius comparavit a Ienoardo /ilio Oberti Diaconi, et alia medietas pervenit prefate Guilie (1) ab eius fìlio Wilielmo et Bernardi Calvi fratris Oberti Diaconi. Ut supra vendunt eis cum omni suo iure et comodo et ulilitate et ingressu et egressu suo, nichil in se retento, et cum omnibus superpositis, preti o lib. den. jan. .l., et quietos se clamant et pagatos de pretio, et quod plus valet titulo emptioms et donationis inter vivos eis ce-dunt. Et possessionem integranti cum dominio eis confitentur se tradi disse ad faciendum a modo proprio iure quicquid voluerint ipsi eorumque heredes, sine omni eorum omniumque prò eis con-tradictione. Ab omni etiam homine per se suosque heredes eis eorumque heredibus defendere et auctorizare promittunt, sub pena dupli, in solidum, sicut pro tempore valuerit, abrenunciantes (2) iuri solidi et iuri omni, et Guilia abrenuncians legi Iulie, iuri hypothe-carum, et decreto consultus Velleiani. Et facit hec omnia consilio et auctoritate suorum parentum presbyteri Petri de Sancto Victore et Ansaldi (3) et qui et que confìtentur esse parentes eius. Et Humana filia eiusdem Dionisii et uxor Oberti Langoni iussu sui patris et consilio eorundem remittit emptoribus omne ius quod habet in pre-dicta vendita et in pretio aliqua occasione, abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani. In domo Sancti Victoris in qua habitant venditores, die .xv. junij. Testes Oliverius corrizarius de Celanexi et consiliatores. 729. Ambrogio de Gazo e Oberto de Campolongo promettono di pagare una parte del prezzo suddetto al 15 agosto e al 29 settembre. 15 giugno 1191. [/o. 36 Dionisij fabri] (4). Promittunt Alexius de Gazo et Obertus de CampoLongo se datu-ros Dionisio fabro lib. .xx. ad medium augustum et lib. .xxv. ad sanctum Michelem proximum pro terra quam comparaverunt ab eo et ab uxore eius in Celanexi. Et si lib. .xxv. non pagaverint ad sanctum Michelem, dare promittunt eis medietatem fructus pro- ci) Cancellato : a suo fìlio. (2) Cancellato : dee. (3) Spazio in bianco. (4) Nel margine supcriore : In Junio. Questo documento e il seguente sono Ira loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. M. W. Hall - II. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 19 290 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS ■venturi ab illa compara et pagare lib. xxv. ad Domini natale pro-ximum. sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Ea die et loco et testibus. Et ita tarnen debent facere pa-gamentum de lib. .xxv. ut Obertus Langonus remittat omne ius quod habet in predicta vendita in laude sapij emptorum. 730. Umana cede al padre, Dionigi fabbro, la terra che ha in Rapallo e i diritti sui beni di Ansaldo fabbro. 15 giugno 1191. [Dionisij fabri] ]. Humana (1) dat et cedit Dionisio fabro suo patri totam terram quam videtur habere et possidere in Rapallo et omne ius quod habet super bonis Ansaldi fabri et super eo aliquo modo vel aliqua occasione, ut de cetero habeat, teneat, et quiete possideat sua donatione inter vivos, et de omni iuri quod habet possit agere et intendere5 directo et utiliter omnibus modis suo nomine, sicut ipsa potest vel potuit. Ea die et loco et testibus. .mclxxxxi., indictione .vin. 731. Enrico di Lamberto de Cisura, di Rapallo, porta in accomandai ione una somma di Martino Curto, in Corsica e Sardegna. 15 giugno 1191. Martini Curti], Confitetur Enricus Lamberti de Cisura de Rapallo iussu sui pa-tris se portare in societate a Martino Curto lib. .mi. et de suis sol .xl. in Sardiniam et in Corsicam, causa negociandi. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partili. Et si non attenderit ut supra, vel in sua cuìpa devastaverit, Marinus fllius Rubaldi de Cabenna (2) promittit resti-tuere predictas libras et totum dampnum, et proprium et principi, lem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri el omni iuri. Et Martinus facit hanc societatem Enrico iussu Lamberti. Sub volta Fornariorum, die .xv. junij. Testes Wilielmus ne-pos Cavuturte, Wilielmus Ferrarius, Gorgius de Cabenna. Et sunt lib. .mi. de societate Iohannis de Castelieto. 732. Ido di Albaro contrae una accomendatio con Ugo Laurei e suo cognato Ugo de Casanova, per Sardegna e Oltremare. 15 giugno 1191. (1) Cancellato: uxor. (2) De Cabenna in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 291 Ilugonis Laurei et Hugonis de Casanova]. Confitetur Ido (1) de Albario se habere in accomendatione ab Ilugone Laurel lib. .x. de societate sua et a (2) suo cognato Hugone de Casanova, quas libras Vivaldus fdius eiusdem Idonis iussu pa-tris et voluntate utriusque Hugonis debet portare (3) in Sardiniam et inde Ultramare et inde quo ierit maior pars sociorum navis, causa negociandi, bona fide, ad quartam proficui. Inde vero Ianuam pro-mittit Ido quod suus filius reducet in potestate eorum vel certi missi eorum proiìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et ipsi faciunt ei hanc accomendatione iussu patris. Ea die et loco. Testes Paulus tìraperius, Augustus draperius, Wilielmus nepos Cavaturte. 733. Corrado de Cabenna e Pietro de Vignoli ricevono da Guglielmo nipote di Cavatorta una somma che gli avevano data in accomendatio. 15 giugno 1191. Wilielmi nepotis Cavaturte]. Confìtentur Curradus de Cabenna et Petrus de Vignoli se recepisse a Wilielmo nepote Cavaturte lib. .xx. quas accomendaverunt ei, et de profìcuo et de capitali clamant se quietos et pagatos, et carta que fuit sit cassa et vacua, voluntate eorum. Sub volta For-nariorum, die .xv. junij. Testes Pontius Rangus, Ansaldus de Domo, Pascalis Tornellus. 734. Ogcrio Scoto e Lanfranco de Mirosa permutano terre in Quarto. 15 giugno 1191. Lafranci de Mirosa, Ogerij Scoti]. Ogerius Scotus dat in gambio Lafranco de Mirosa octenam exi-tus (4) in Quarto in loco ubi dicitur subtus locum de Larover. Toti petie illius exitus coberet ab una parte terra Stabilini, et inferius fossatum Sancte Marie de Quarto, ab alio latere terra (5) heredum Lafranci de Palio, ab quarta via de Parazo. Quam habeat octenam et teneat et quiete possideat et quicquid voluerit faciat proprio iure, et possessionem cum dominio ei confitetur se tradidisse. Et ab omni homine defendere promittit, sub pena dupli, sicut pro tempore va-luerit (fi). Et hec facit pro alia octena terre que est in Quarto in ora que dicitur Craviata, quam dat ei similiter per omnia, et cui (1) Cancellato : Ba. (2) A in sopralinea. (3) Debet portare in sopralinea. (4) Cancellato : qu. (5) Cancellato: Lai. (6) Sicut pro tempore valuerit in sopralinea. 292 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS petie (1) coheret inferius fossatum, a latere terra filiorum Fortis de Cassino et Balduini, a tercia terra Fortini (2). Sub porticu lo-nathe Cavarunci, ea die. Testes Amelius, Ogerius Cavaruncus, Bal-duinus Porcellus. 735. Lusco de Podio e Giovanni de Vaccareza pagheranno a Giacomo Concialetame una somma, per conigli, in Milano, entro agosto. 16 giugno 1191. la comi]. Confitentur Luscus de Podio et Iohannes de Vaccareza se daturos prò cuniculis (3) Iacomo Cunchialetame (4) lib. .lxvi. et sol. .xn. im-perialium per totum Augustum proximum, in Mediolano. Et expen-sas et dampnum et mutuum a termino inde, in verbo creditoria et sine sacramento. Et sua bona pignori obligant, in solidum, abre-nunciantes iuri solidi et omnl iuri. In curia Gontardi, die .xvi. junij Testes Wido de Rezo, Buzarinus de Ablato, Johannes Paver, Bovus de Mediolano, Albertus Favacius, Paganus Benedeadeus. 736. Badono di Voltri e Raijierio Lombardo contraggono una so-cietas con Ogerio de Cartagenia, per la Sardegna. 16 giugno 1191. Ogerij de Cartagenia]. Confitetur Badonus de Vulturi et Rainerius Lombardus se portare in societate ab Ogerio de Cartagenia lib. .xxxvi. et de suis lib. .xvm. in Sardiniam causa negociandi. Inde Ianuam reducere promittunt in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet par-tiri. Et quisque eorum ita promittit attendere in solidum, abrenun-oiantes iuri solidi. Testes Ingo de Cartagenia, Iohannes Trasascus, Baudus bancherius. Ante domum eiusdem Ogerii, ea die. 737. Ansaldo Spreca contrae una accomendatio con Guglielmo Maza, per la Sardegna e altrove, eccetto l’impero Bizantino e Alessandria. 16 giugno 1191. Wilielmi Maze]. Confitetur Ansaldus Spreca se portare in accomendatione a Wi-lielmo Maza (5) lib. ,c. et lib. .lxxv. in locis .v. navis Ingonis Pi- ti) Petie in sopralinea. (2) Cancellato : et f. (3) Pro cuniculis in sopralinea. (4) Dopo la sillaba iniziale è un g cancellato. Forse cunchialairie ( ?). (5) Medio cancellato e Maza in sopralinea. GUGLIELMO CASSINE8E 293 gnoli et sociorum, in Sardiniam et inde quo ierit et sibi videbitur, causa negociandi, bona fide, ad quarlam proficuj. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus. Et confìtetur idem Wilielmus predicta esse de socie-tate quam habet1 cum Rubaldo Grillo. In domo heredum Wilielmi Longi, ea die. Testes Falaguerra, Widolotus Lucensis, Petrus bar* rilaris. 73S. Rolando ferrarius, del fu Rolando de Podio dà quietanza di una somma della dote della moglie Agnese, del fu Pietro de Pa-xia di Sestarono, e le costituisce altra somma in antifatto. 17 giugno 1191. Patrimonium Agnetis]. Confìtetur Rolandus ferrarius filius quondam Rolandi de Podio se habuisse de dote sue uxoris Agnetis fìlie quondam Petri de Paxia de Sestarono lib. .xx. den. jan., et quietum se clamat et pagatum. Et antifactum facit lib. .xx., prò more civitatis Ianue, et inde omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. In curia Gontardi, die .xvii. junij. Testes Germanus batifolium, Ionathas de Sancto Ambroxio, Rolandus Lucensis. 739. Sedici comproprietarii di due schiave sarde, Giusta e Vereta, le vendono al condomino Raimondo Baltigario. 17 giugno 1191. [/o. 37 r.] Raimundi Baltigarij] (1). * Martinus de Trex, Iohannes de Rivalta, Rubaldus frater archi-presbyteri, Donumdeus de Sori, Iohannes de Colonato prò tercia locorum .xxi. (2), (3) Vasallus de Sexto prò duobus locis (4), Oli-verius de Sexto, Calvus, Obertus Buzea, Vasallus Maxiritus de Sexto, Petrus de Vulturi et prò alia tercia (5): Hugo de Prato, Obertus zocolarius, Albertus de Romano prò duobus locis, Hugo de Prato prò duobus locis, et Anfussus de Sexto et prò alia tercia: vendunt Raimundo Baltigario sardam .i. Iustam nomine, et Veretam fìliam (1) I « loci » nelle due schiave erano computati in 21 parli, raggruppali in Ir* lotti di 7 loci l’uno. Raimundus Baltigarius aveva 2 loci nel primo lotto, a capolista del quale è il nome Martinus (de Trex), e compra le rimanenti 10 parti. (2) Pro tercia locorum .xxr. in sopralinea. (3) Cancellato : Belardus de Sesto filius Hugonis. (4) prò duobus locis in sopralinea. (5) et prò alia tercia nel margine. :294 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS eius, prò ancillis non furatis neque ablatis, pretio lib. (1) .vii. mi-nus sol. .v., computando super se duos locos super tercerio in quo est Martinus (2) ad rationem (3) locorum .xxi., que sarde erant com-muniter omnium ut supra. Et de pretio clamant se quietos et pa-gatos. Et possessionem cum dominio ei confìtentur se tradidisse, ut de celerò faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittunt, sub pena dupli. Sub portieu quondam (4) heredum Ugulini de Volta, die .xvii. junij. Testes Io-hannes Fenarolius, Belardus Fenarolìus. 740. Baudizo Gulfionus, Filippo de Campis e Opizo de Martura contraggono una societas con Pietro Grasso, per commerci in Sardegna e Corsica. 17 giugno 1191. Petri Grassi]. Confìtentur Bauditio Gulfionus et Philippus de Campis et Opizo de Martura se portare in societate a Petro Grasso lib. .vi. et de suis lib. .in. in Sardiniam et inde in Corsicam, causa negociandi, bona fide. Indelanuam reducere promittunt in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit c.um capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et quisque eorum ita promittit attendere in solidum, abrenuncians iuri solidi et omni iuri. In domo Idonis Stanconi, ea die. Testes Germanus batifolium, Petrus Ottonus. ”41. Mazuco de Pomario promette che darà all’ospedale del Bisa-gno una somma, di proprietà di Milo, a nome di costui e alia sua morte. 17 giugno 1191. Hospitalis Crucigerorum de Bisanni] (5). Promittit Mazucus de Pomario se daturum prò Milo sol. .lv. fra-tri Salvo recipienti prò hospitali Crucigerorum de Bisanni ad obi-tum Mili, voluntate eius, sub pena dupli, in suis bonis. Qui sol. .lv. (6) debent esse de sol. .c. quos Milus retinuit in se a donatione quam fecit Mazuco. Et ipsi de hospitali debebunt sepelire et fa cere expensas sepulture. Abrenuncians iuri quo cavetur principalem de- (1) Cancellato : .vii. minus. (2) super tercerio in quo est Martinus net margine. (3) Cancellato : librarum. (4) quondam in sopralinea. (5) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. Cjr. doc. 15. (6) Cancellato: sunt. GUGLIELMO CASSINESE 295 bitorem primo conveniri. (1) Sub volta Fornariorum, die (2) .xvn. junij. Testes BonusVillanus notarius, Iacomus Mazamor, lohannes Mazamor. 742. Mazuco de Pomario garantisce l’ospedale del Bisagno da ogni molestia o richiesta di Milo, per la donazione fatta all'ospedale. 17 giugno 1191. [Hospitalis Crucigerorum de Bisanni] ]. * Promittiti Mazucus de Pomario quod Milus de cetero nullam re-quisitionem faciet nullam molestiam et nullam actionem movebit hospitali Crucigerorum de Bisanni occasione offertionis quam fecit hospitali per se nec per alium pro se ex debito. Et si contrafaceret, Mazucus promittit quod (3) idem dat et cedit et donationem inter vivos facit (4) hospitali de tota terra quam idem Milus dedit Mazuco. Et ita promittit attendere, sub pena dupli in suis bonis, abrenun-cians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et Milus iurat quod ita attendet sicut promisit Mazucus, et quod contra non veniet per se nec per alium pro se, preter si ipsi de hospitali agerent contra Mazucum vel aliquem pro eo occasione eiusdem offertionis. Et hanc promissionem et stipulationem facit fratri Salvo et fratri Alberico recipientibus nomine hospitalis. Ea die et loco et testibus. 743. I frati dell’Ospedale del Bisagno promettono di non molestare nè agire contro Milo e Mazuco. 17 giugno 1191. Mazuchi et Mi li] . * Promittunt frater Salvus prior et frater Albericus pro hospitali Crucigerorum de Bisanni Mazuco et Milo (5) quod de cetero per se neque per suos successores neque per alium pro se nullam requisiti onem facient nec actionem movebunt ei nec alicui pro eo neque Milo nec alicui pro eo occasione offertionis quam fecit Milus eidem hospitali, sub pena dupli de tanto quantum ageretur. Et pro pena et sorte bona hospitalis eis stipulantibus pignori obligant. Ea die et loco et testibus. (1) Abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri in sopralinea. (2) Cancellato : .xx. (3) De cancellato e promittit quod in sopralinea. (4) Cancellato : de to. (5) Mazuco et Milo in sopralinea. 29tì M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 744. Marchesio del fu Bernardo di Teloso contine societas con Martino di Albaro, per Tunisi, portando anche somme di Arduino e Rolando de Canneto. 17 giugno 1191. Martini de Albario, Arduini, Rolandi], In botea Oberti Porci, die .xvii. junii. Testes Ricius de Clavica, 4rduinus de Canneto, Rolandus de Canneto. Confitetur Marchesius fiìius quondam Bernardi de Teloso se portare in accomendatione a Martino de Albario lib. .lxxxxiiii. et den. .xxvn. Tunexim, causa negociandi, bona fide, ad quartam proficui. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et si sibi videbitur possit mittere ei in Ianua et cum testibus. Et in tantum quantum est quarterium navis, possit ire quo iverint socij navis, causa negociandi (1). Et ab Arduino de Canneto lib. .xxvi., (2) possit portare secum quo ierit cum nave et cum sociis (3) et cetera, similiter (4). Et a Rolando de Canneto lib. .aii y-, similiter. 745. Genoardo drappiere si associa all’affare, anche con una somma di Giovanni, inserviente di Imberte de Verzellato. 17 giugno 1191. Genoardi], Et a Genoardo draperio lib. .xv. (5) similiter, et quo voluerit. Testes (6) Martinus de Albario et Arduinus de Canneto et Rolandus de Canneto. Et confitetur idem Genoardus lib. .vi. et sol. .xi. et den. .mi. esse Iohannis servientis Imberti de Verzellato, et quod confitetur sibi piacere. 746. Ambrogio Ferrabo promette di pagare, entro l’ottava di S. Michele, a Vassallo Strallaire e Gregorio de Castello una somma, prezzo di « brazile », e dà in pegno sei balìe di fustagni bianchi e tinti. 18 giugno 1191. Vasalli Strallaire], Confitetur Ambroxius Ferrabo se daturum Vasallo Strallaire et Gregorio de Castello lib. .lx. pro brazili ad octavam sancti Michelis proximi, et inde eis pignori obligat bailas .vi. de fustaneis albis et (1) Segno di paragrafo. (2) Cancellato: et si mutaverit viaticum, mittat medietatem, et aliam me-dietatem. (3) Quo ierit cum nave et cum sociis in sopralinea. (4) Segno di paragrafo. (5) Lib. .xv. in sopralinea. (6; Volúntate cancellato e Testes in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 297 tinctis, quod pignus Wido de Bezo confitetur habere in accomen-datione ab eis, voluntate Ambroxii et ad fortunam Ambroxii, tali pacto ut si non fuerint pagati ut supra, Wido promittit eis'dare predictum pignus vel simile unde sint quieti vel pagare predictas libras (1), et proprium et principalem debitorem et pagatorem se constituit, et promittit consignare pignus predictum vel simile ali-cui (2) creditori Vasalli et Gregorij in voluntate eius in tantum quot sunt predicte libre et usque ad predictum terminum, si creditor vo-luerit recipere eadem forma ut supra de pignore, et inde omnia bona sua Wido eis stipulantibus pignori obligat, sub pena dupli, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Et si pignus dederit, ipsi faciant proprio iure quicquid voluerint. Testes BonusVasallus Bardussus, Otto Pellis, lohannes de Castello. Sub volta Fornariorum, die .xviii. junij. "47. Otto Mazatorta promette di pagare una somma in Constanti-nopoli, sana eunte navis, a Anseimo arciere al conto dei figli di Buonsignore di Mare. 18 giugno 1191. j"/o. 37 v.] (3) Anseimi archerij]. Confìtetur Otto Mazatorta se cepisse mutuo lib. .x. ab Anseimo archerio de rebus fìliorum BoniSegnori de Mari, unde ei dare promittit lib. den. jan. .xii -j. ad dies .xv. proximas ex quo veniet a Constantinopoli quo paratus est ire (4) vel res sue, salvo eunte ligno in quo ibit et veniente, vel maiori parte rerum, sub pena dupli. Et Vasallus Mazatorta debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Testes Germanus, Widolotus Lucensis, Wido (5) Bergognonus. In curia Gontardi, die .xviii. junij. .mclxxxxi., indictione .vili. 748. Nicola de Infantibus contrae una accomendatio con Vilia, figlia di Anfelice de Porcis, per la Sardegna. 18 giugno 1191. Guilie de Porcis]. Confìtetur Nicola de Infantibus se portare in accomendatione a Wilia fìlia Anfelicis de Porcis lib. .xvii. in Sardiniam et inde quo sibi videbitur, causa negocandi, ad quaitam profìcui. In reditu Ia-nuam reducere promittit in potestà te eius vel sui certi missi pro 11- (1) Vel pagare predictas libras in sopralinea. (2) Cancellato : Creditori Vasalli. (3) Nel margine superiore : In junio. (4) Cancellato : s. (5) Cancellato : de Portu V. 298 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS euum quod Deus dederit cum capitali. Et debet facere expensas per librarli. Et Guilia confìtetur sol. .c. esse Sibilie uxori s Wilielmi For-narij. In domo Oberti Porci, ea die. Testes Obertus Porcus, Wiliel-mus filius Balduini Scoti. 749. Rolando de Gaivo dichiara che gli sono fideiussori, per un debito verso Ansaldo Buferio, Bernardo de Fumo, Anseimo de Cumego, Ugo de Puzolo, Lamberto calzolaio e Pietro Buvica, e dà garanzie pel debito. 18 giugno 1191. Bernardi et Anseimi et Hugonis et Lamberti et Petri]. Confìtetur (1) Rolandus de Gaivo quod Bernardus de Furno et Anselmus de Cumego, Hugo de Puzolo, et Lambertus calegarius et Petrus Buvica sunt obligati prò se Ansaldo buferio de lib. .lxxiiii. pagandis ei ad sanctum Michelem proximum. Qua obligatione si pervenirent ad aliquod dampnum vel occasione eius, totum dam-pnum promittit restituere, sub pena dupli. Et prò pena et sorte omnes suas domos et reliqua bona sua eis stipulantibus pignori obligat, et possessionem domorum omnium suarum eis confìtetur se tradidisse nomine pignoris. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Rolandus de Canneto, Martinus de Vendorzo, Ravazanus de Frascario. 750. Alberto Pestagalla contrae accomendatio con Marchesio Caputduro, per Marsiglia. 18 giugno 1191. Marchesi] Caputduri]. Confìtetur Albertus Pestagalla se portare in accomendatione a Marchesio Caputduro mil. .i. et rot. .xxxm. rami pretij lib. .xvii. et sol. .v. ad Marsiliam, causa negociandi, causa vendendi et im-plicandi et faciendi sicut de suis (2) et negociandi, bona fide, gratis. Et inde promittit reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Germanus, Anselmus de Palio. In curia Gontardi, ea die. 751. Ingo Pignolo dichiara le aggiunte alla soeietas con Ogerio de Cartagenia, per Bugia e altrove, se la nave non sarà ivi venduta. 19 giugno 1191. Ogerij de Cartagenia]. Confìtetur Ingo Pignolus se habere ab Ogerio de Cartagenia lib. (]) Cancellato: Bernardus de Furno quod. (2) Et faciendi sicut de suis in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 299 .xjl. et de suis lib. .lx. ultra societatem quam habet cum eo, causa negociandi et portandi Buzeam cum aliis (1). Set si forte navis non venderetur Buzee, habet licentiam eundi quo iret maior pars so-ciorum navis, causa negociandi. Et inde Ianuam reducere promit-tit in potestate eius vel sui certi missi proiicuum quod Deus dedeiit [cum] capitali. Et que libre a modo debent luerari et expendere per libram cum aliis. Testes Iohannes Boletus, Ido Mazalis, Berni-tion Scotus. Ante domum Ogerij de Cartagenia, die .xvnn. junij. 752. Otto Guezio e la moglie Maria prendono una somma a mutuo gratuito da Buonvassallo Barbavara. 19 giugno 1191. BoniVasalli Barbavaire]. Confìtentur Otto Guezius et Maria iugales se cepisse mutuo prò amore a BonoVasallo Barbavaira lib. .vini. den. jan., quas promit-tunt reddere a festo sancti Iohannis proximo ad annum proximum, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. et Maria abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto con-sultus Velleiani, et consilio Amigoni de Castello et Zabrere parcn-tum. Testes Pascalis Ferrandus et consiliatores. In domo debitorum, ea die. 753. Martino Curto pagherà a Brajo Capono una somma, al 1° ottobre. 20 giugno 1191. Bragi Caponi]. Confìtetur Martinus Curtus se daturum Brajo Capono lib. .xvi. ad kalendas octubris proximi, sub pena dupli. Sub volta Eomario-rum, die .xx. junij. Testes Philippus Caitus, Bonuslohannes Pa-pinus. 754. Duranto figlio di Gordiano da Carrara si obbliga a consegnare una colonna di marmo a Guglielmo fondichierc. 20 giugno 1191. Wilielmì Fundigarij]. Testes Iohannes Boletus, Bernition Scotus, Dominicus magister. Sub volta Fornariorum, ea die. Promittit Durantus fìlius Gordiani de Carraira se daturum Wilielmo fundigario columpnam .i. mar-moris longam palmorum .vini et grossam palmorum .mi. et sumissi .i., sanam et integram, in portu Ianue, ad medium augu-stum prò sol. .xl., et quietus est, sub pena dupli. Et Wido de Cu- (1) Per postilla: Set si forte..... causa negociandi. 300 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS nizo et BonusVicinus filius Alberti et Bellotus de Marcbesello debi-tores et paga tores, in solidum, sub pena dupli, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 755. Obcrto Caropapa, Bando Rubco e Bertoloto Smercilo contraggono mutui con Bernizzone Scoto. 20 giugno 1191. Bernitionis Scoti]. Conlitetur Obertus Caropapa se cepisse mutuo a Bernitione Scoto lib. .gl. Et Baudo Rubeus lib. .cxxv. Et Bertolotus Smeratus lib. .cxxv. Unde ei dare promittunt bis. .in. et quartam sarracenales mundos ab omni drictu et iusti ponderis per libram, ad mensem .1. proximum ex quo fuerint Ultramare, eundo tamen imprimis in Sardinian! pro carricare et inde Ultramare,, salva eunte nave vel maiori parte rerum navis qua parati sunt ire. Et si forent disturbati quod non (1) moverent pro ire in predicto viatico aliquo iusto impedimento quod disturbarentur, inde ad mensem promittunt reddere predictas libras, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Alexander Torsellus, Wi: lielmus fìlius BoniSenioris, Albertus de Nonatar. Et pro pena et sorte navem et carricum navis ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli, Bertolotus. In ecclesia Sancti Laurentii, ea die. Iurant etiam ita attendere nisi quantum et cetera, et si terminum vel ter-minos. 756. Raniero Strucio si impegna a lavorare e servire con Anseimo de Palio. 20 giugno 1191. Anseimi de Palio]. Testes Simon Gontardus, Ido Stanconus. Sub volta Fornariorum, die .xx. junij. Iurat Bainerius Strucius se stare cum Anseimo de Palio a sancto Iohanne proximo ad annum proximum, causa ser-viendi ei et faciendi omnia servicia que sciat tacere, bona fide, et in mari et in terra, et salvare et custodire personam eius et res eius et res ei commissas, et non defraudare ultra sol. .n. (2). Et si plus steterit cum eo, similiter iurat attendere. Sub pena lib. .x. stipulata. Et Petrus de Poreto debitor et pagator pro eo de lib. .x., sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. (1) Cancellato : incipere. (2) Per postilla: Et si plus... attendere GUGLIELMO CASSINESE 301 757. Giordano Ricerio per suo fratello Lanfranco dichiara di aver ricevuto un quantitativo di mattoni da Balduino figlio di Giovanni .Cane. 20 giugno 1191. Balduini]. Confìtetur Iordanus Ricerius se recepisse prò fratre suo Lafranco Ricerio (1) a Balduino filio Iohannis Canis terciam partem de mi-liaris .xxvi. de madonis, que miliaria .xxvi. debebat dare Lafranco cum Iohanne de Buscardo et cum Currado de Sexto. Et de tercia parte de illis madonis, videlicet de parte quam debebat dare Bal-duinus, Iordanus clamat se quietum et pagatum prò Lafranco suo patre (2). Testes Wilielmus Porcellus, Rolandus de Canneto. Sub volta Fornarorum, die .xx. junij. 758. Filippo de Campis e Opizone de Martura contraggono una societas con Martino Corto. 20 giugno 1191. [fo. 38 r.] Martini Curti], Confìtetur Philippus de Campis et Opizo de Martura se portare in societate a Martino Curto lib. .mi. et de suis sol. .xl. in Sardi-niam et inde in Corsicam, causa negociandi, bona fide. Inde la-nuam reducere promittunt in potestate eius vel sui certi missi pro-fìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, profì-cuum per medium debet partiri. Et quisque eorum ita promittit attendere in solidum, abrenuncians iuri solidi et omni iuri. Sub volta Fornariorum die (3) .xx. junij. Testes Enricus Guertius, Philippus caitus. 759. Raimondo Unaldo si obbliga di pagare una somma ad Uberlo Costa. 20 giugno 1191. Uberti Coste] (4). Confìtetur Raimundus Unaldus se daturum Uberto Coste lib. .r.xxxvi. per totum augustum proximum, sub pena dupli. Et Nicola Blondus de Razo debito r et pagator, sub pena dupli, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conve-niri. Et lib. .lxviiii. sunt Oberti Novelli, minus sol. .il, et lib. .xvii. et sol. .ii. Petri de Rugiasco. Ea die et loco. Testes (5) Wilielmus de Beders., Wilielmus Rizisom, Iohannes Grassus ligaor. (1) Per postilla nel corpo del documento: a Balduino... Canis. (2) Sic! (3) Cancellato : .xvi. (4) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. (5) Cancellato : Philippus Caitus. 302 M. W. HALL - n. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 760. Raimondo de Misel e Raimondo Torsello si obbligano di dare una somma di provenisini alla fiera di Troyes oppure al ritorno dalla fiera in Genova a Uberto Costa. 20 giugno 1191. [Uberti Coste] ]. Confìtetur Raimundus de Mise] et Raimundus Torsellus se da-turos Uberto Coste lib. .xxmi. bonorum previdixium in proxima feria de Trex. Et expensas et dampnum et mutuum a termino inde. Et peioramentum, pro sol. .xlv., argentum ut ascendet. Et si in feria non pagaverint, in redilu Ianuam a feria dare promittunt pro unoquoque solido, denarios .xvm. den. jan. Et sua bona pignori obligant, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et Wilielmus Rizisom debitor et pagator, et sua bona pignori obligat, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Raimundus Unaldus, Nicola Blondus de Razo, Cuoia de Seta. Ea die et loco. 761. Ragul vescovo di Liége contrae un prestito con Nicola Biondo di Arras. 21 giugno 1191. Nicole Biondi], Cum dominus episcopus Ragul Legiensis rediret de Ultramarinis partibus, et quam magnas expensas fecisset et peccunia egeret, ac-cepit mutuo marcas ,cc. argenti fini (1) a Nicola Riondo de Razo, et ita confessus est personaliter. Quas marcas ducentas argenti fini ad mar cam trecarum (2) ei vel eius certo misso per se vel per suum certum missum vel per suum successorem dare et persolvere pro-mittit per totum augustum proximum in terra comitis Flandrie in seculare loco. Et usque tunc et a termino inde promittit restitusre oinnes expensas et dampnum quod haberet et mutuum quod fa-ceret, et similiter pagare. Et inde omnia bona sua et bona palatii sui sive sue curie ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. Et Rodulfus nepos eius (3) iurat super animam eius iussu eius quod ita altendet si Deus adiuvet illum (4) et quod contra non veniet, nisi quantum remanserit licentia eius. Et si non pagaverit ut supra, archidianus Rernardus Margati et presbyter Brunus capellanus pre-fati episcopi et magister Wilielmus et Arnulfus senescalcus eius et Guarnerius pincerna eius et Rodulfus nepos predicti episcopi et Laurentius camerarius eius et Guerrixius Rubeus iurant pagare (1) Fini in sopralinea. (2) Argenti fini al marcam trecarum in sopralinea. (3) Nepos eius in sopralinea. (4) Si Deus adiuvet eum in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE predictas marcas et attendere per omnia ut supra sicul fecit iurare dominus (1) episcopus super animam suam et dare operam ut sit pagatus per omnia ut supra (2) omni occasione et exceptione remota, nisi quantum remanserit licentia eius, et preter justo mortis impedimento, et inde omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligant, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. In domo Sancti Mathej Ianue, die .xxi. iunij. Testes Petrus de Oria, Iohannes de Leges, Lafrancus Leon us.. . mclxxxxi., indictione .vin. 762. Belluco di Carrara, Bonvicino marmorario, Guido di Ganizo, Durante figlio di Gordiano di Carrara affidano Uberiino figlio di Bonsignore de Miseja a Guidone Reja per stare con esso e servirlo. 21 giugno 1191. Widonis Reje]. Bellucus de Carraira et BonusVicinus marmorarius, Wido de Ca-nizo, Durantus fìlius Gordiani de Carraira dant Ubertinum fìlium BoniSegnori de Miseja, Widoni Reje, ad standum cum eo usque ad annos .vi., et causa serviendi ei de omnibus serviciis que sciat el possit facere, bona fide, et quod salvabit et custodiet res eius et personam et quod dampnum restituent (3), et ita promittunt quod Ubertinus attenderet et quod contra non veniet. Et si contrafaceret penam lib. .x. ei stipulanti spondent in solidum, rato manente pacto, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principaìem debitorem primo conveniri et omni iuri. Et cum fuerit in tempore, Ubertinus debebit iurare attendere ut supra, et salvare et custodire res eius et personam, et quando placuerit Widoni. Sub volta For-nariorum, ea die. Testes Armannus filius Ferrarij de Monelia, Od-detus fìlius Laurentii de Sprain, Iordanus de Mari. 763. Guidone Reja promette di insegnare la sua arte a Ubertino di cui al doc. 762. 21 giugno 1191. Libertini]. Et idem Wido promittit eis quod tenebit secum predictum Ubertinum usque ad annos .vi. et quod docebit eum bona fide de suo officio, et quod dabit victum et vestitum preter quod non (4) dabit (1) Cancellato: archie. (2) Et dare operam ut sit pagatus per omnia ut supra in sopralinea. (3) Et quod salvabit et custodiet res eius et personam et quod dampnum restituent in sopralinea. (4) Cancellato : in du. 304 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS vestitura in primo anno. Et quod in fine termini dabit martellimi .!., ferra .ira. grossa, cazolam .1., scopellos .11., acas duas. Et ita promittit attendere, sub pena lib. .x. stipulata, rato manente pacto. Ea die et loco et testibus. 764. Marchesio di Zinzina e Bonifazio di Zinzina si obbligano di pagare una somma a Rubaldo Nano. 21 giugno 1191. Rubaldi Nani], Promittunt Marchesius de Zinzina et Bonefatius de Zinzina se daturos Rubaldo Nano lib. .xxx. ad Domini natale proximum pro dote Aimeline filie eiusdem Marchesii et uxoris eiusdem Rubaldi, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. In orto heredum Ronavide de Campo, Ianue, ea die. Testes Re-stufatus censarius, Rodogerius et Salmon filii eius, Rolandus Bo-janus, Gajaldus de Summo Iugo, Otto filius Iohannis de Mercato. .mclxxxxi. , indictione .vili. 765. Rubaldo Nano e la madre sua Anna dichiarano di aver ricevuta lu dote di Aimelina, moglie di Rubaldo e pari importo donano propter nuptias. 21 giugno 1191. Patrimonium Aimeline]. Confìtetur Rubaldus Nanus et mater eius Anna se recepisse de dote Aimeline uxoris eiusdem Rubaldi lib. x. den. jan., et quie-tos se clamant et pagatos. Et donationem propter nuptias nomine antifacti faciunt ei et donanti in suis bonis tantum quod bene va-leat lib. .L., ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro omnibus prescriptis omnia bona sua habita et habenda (1) Aimeline pignori obligat, et quisque eorum obligat se et sua in solidum, abrenun-cians iuri solidi et iuri omni. Ea die et loco et testibus, et ipsa abrenuncians decreto consultus Yelleiani et omni iuri, et ne fìcle-iussores dotium dantur. 766. Raimondo de Misel porta alla fiera di Troyes una somma di Odeberto Raimondo. 21 giugno 1191. [io. 38 -u.] (2) Odeberti Raimundi]. Testes (3) Renedictus de Grassa, Rustagnus Rascatius. Sub volta (1) Cancellato : Marchcsie patre eiusdem e recipienti pro ea. (2) Nel margine superiore: In Junio. (3) Cancellato: Wilielmus Rizisom. GUGLIELMO CASSINESE 305 Fornariorum, die .xxi. junij. et Wilielmus Guarinus de Grassa (V). Confitelur Raimundus de Misel se habere ab Odeberto Raimundo lib. .cxvm. den. jan. causa portandi ad feriam de Trex, (2) et inde possit ire usque in duas ferias Francie vel Flandrie, proximam, et causa implieandi et negociandi bona fide. Et inde promittit reducere in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus de-derit cum capitali. Et debet habere medietatem proficui. Et sicut dcbet habere medietatem, ita medietas debet esse ad fortunam Rai-mundi de Misel, taliter si aliter diveniret, quod absit, medietatem promittit restituere, sub pena dupli in suis bonis. Et Raimundus Torsellus et Wilielmus Rizisom debitores et pagatores prò eo, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo ca-\etur principalem debitorem primo conveniri. 767. Melio speziale dichiara di pagare a Guidolto Lancer una somma per pelliccie ricevute. 21 giugno 1191. Widoti Lancer]. Confìtetur Melius speciarius se cepisse tot varios a Widoto Lancer, unde ei dare promittit lib. den. jan. .xl. (3) ad sanctum Michelem et inde omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat que maluerit. Et Opizo pellizarius debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Ea die et loco. Testes Rovus de Mediolano, Wilielmus Porcellus, Ansaldus Lecavela. .mclxxxxi., indictione • Vili. 768. Aimelina figlia di Marchese di Zinzina dona a suo padre una somma. 22 giugno 1191. Marchesij de Zinzina]. Aimelina fìlia Marchesij de Zinzina dat et cedit Marchesio suo patri lib. .XV. de lib. .xxm -§•. quas ipse habebat de rebus eius, et donationem inter vivos faciat de istis lib. .xv., et promittit quod de cecetero requisitionem non faciet nec actionem movebit de lib. .xv., sub pena dupli, ei nec alicui pro eo. Et lib. .vm dat ei et cedit ad usufructandum in vita patris. Et ita iurat attendere et contra non vent urani per se nec per alium prò se. Et facit liec omnia consilio et auctoritate sui patrui Bonefatij et Rodegerij sui parentis, abrenuncians etiam decreto consultus Velleiani et omni ¡uri. (1) De Grassa nel margine. (2) Per postilla: Et inde, possit... Flandrie. (3) Per postilla: ad sanctum Michelem. M. W. Hall - H. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 20. 306 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS In domo heredum Bonavide de Campo, die .xxn. iunij. Tesles presbyter Hugo de Quezi, Restufatus censarius, Sabnon fibus eius. 769. Gerardo Capono di Lagneto affitta una tenuta ad Alberto di Castagnola. 22 giugno 1191. Locatio Gerardi Caponi Alberto]. Gerardus Caponus de Lagneto locat, dat et cedit Alberto de Castagnola totam tenutam de Campo sicut solitus est tenere ipse et pater suus ab Oddone de Pelato et (1) in Castagnola et in omnibus pertinentiis sieut soliti sunt tenere, ad habendum, tenendum, (2) et usufructandum a natali Domini usque ad annos .xxi. libellario nomine (3). Medietatem cuius tenute locat pro se et aliam medie-tatem prò sua uxore ut alienam rem (4). Quam locationem promit-tit per se suosque heredes (5) tenere et habere tirmam et ratam et ab omni homine defendere et pensioni nichil addere nec aliquam impositam tacere per se nec per alium prò se, sub pena sol. c. stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligat. Et pena so-luta, locatio sit firma, et abrenuncians iuri quo cavetur principa-lem debitorem primo conveniri et iuri quo cavetur neminem teneri promittendo alienum factum. (6) et taliter investivit eum et prò investitura confiletur se accepisse ab eo sol. .xx. et quietus est. Et, ipse promittit per se suosque heredes tenere predictam tenutam ut supra et laborare et bonificare et meliorare et locationem nullam fraudem adhibere et super terram habitare et in unoquoque anno in sancto Stephano nomine conditionis sive pensionis dare sol. .XXX \., sub pena sol. .c. stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligat pro pena et pro conditone; et pena et conditione so-luta, cadat a iuri libelli. In domo Ogerij de Nigrono, die .xxn. junij. Testes Ogerius de Nigrono, Enricus boccarus, Leonus de Lagneto. 770. Opizzone, abate del monastero di San Fruttuoso, costituisce in livello una terra in Portofmo a Guglielmo Guercio figlio del fu Guglielmo Vaccario. 22 giugno 1191. (1) Et in sopralinea. (2) Cancellato : et quicquid voluerit f. (3) Libellario nomine in sopralinea. (4) Ut alienam rem in sopralinea. '5) Per se suosque heredes in sopralinea: (6) Cancellalo : et ipse promittit. GUGLIELMO CASSINESE 307 Locatio abbatis Sancti Fructuosi Guilielmo]. Dominus abbas Opizo monasterii Sancti Fructuosi de Capite Montis consilio et auctorilate sui fratris venerabili? Lafranci locat, dat, et cedit Guielielmo Guertio filio quondam Wiliélmi Vaccarij de Terrizi (Turrizi?) mediam tabulam terre in Portu Delphino iuxta domum Gaitani, ad habendum et tenendum pro edificando domo in perpetuum libellario nomine, ita quod ipse et1 sui heredes ma-sculi habeant et teneant. Et si masculus non esset et una femina esset tarnen et acciperet in maritum liberum hominem habitantem in Portu Delphino, haberet similiter, faciendo monasterio quoti heres facere deberet (1). Et si ipsa femina haberet masculum, haberet similiter. Et si feminam tarnen egrederetur de femina, illa sub eadem forma esset. Et ita usque in infinitum esset. Et si contingent domum ediiìcatam super predictam terram velie vendi, non posset vendi domus illa nisi fratri vel patruo vel nepoti vel consanguineo venditoris. Et si aliquis istorum nollet vendi posset monasterio Sancti Fructuosi. Et si monasterium nollet posset vendi alicui habitanti in Portu Delphino et non aliter. Et ut supra dat et cedit dominus abbas per se suosque successores et per suos confra-tres ad habendum in perpetuum, et promittit nullam molestiam facturum neque superimpositam neque pensioni aliquid addere, et ab omni homi ne defendere, et contra non venturum per se nec per alium pro se, sub pena sol. .c. stipulata. Et prò pena bona monasterii ei stipulanti pignori obligat, et pena soluta, locatio sit firma. Et ipse ut supra per se suosque heredes promittit atendere et contra non venturum, et dare monasterio annuatim in feriis na-taìis Domini nomine conditionis den. .xx., et locationi nullam fraudem adhibere, sub pena sol. .c. stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligat. Et pena soluta et conditione, cadat a iure locationis. In domo Alamanni Quartani, ea die. Testes Johannes canavarius, Baudus Vescontus, Iohannes Trasascus. 771. Bonovassallo figlio del fu Marino di Rapallo promette di pagare una somma a Grillo. 22 giugno 1191. Grilli]. Promittit BonusVasallus fìlius quondam Marini de Rapallo se daturum Grillo lib. .in. ad sanctum Andream proximum, sub pena dupli. Et ita promittit sua fide et sua legalitate. Sub volta Forna-riorum, die .xxii. junij. Testes Iohannes GrassusMorsellus, Iorda-nus notarius. (1) Faciendo monasterio quod heredes facere deberet in sopralinea. 308 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 772. Giordano da Sori contrae una societas con Widone tornaor. 24 giugno 1191. NVidonis tornatoris], Confitetui* Iordanus de Sori se portare in societate a Widone tornaor lib. .mi. et de suis lib. .n. in Sardiniam. Et inde Ianuam re-ducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Testes Fredentio Gontardus, Iacomus filius Bernardi calegarii. In curia Gontardi, die .xxiiii. junii. 773. Oberto Quarterio contrae una societas con Giacomo Sene-scalco per affari in Sardegna. 25 giugno 1191. [/o. 39 r.] Iacomi]. * Gonfìtetur Obertus Quarterius se portare in societate a Iacomo Senescalco lib. .nix. et de suis lib. .n. in Sardiniam, causa nego-ciandi. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proiicuum per medium debet partiri. Testes Ansaldus For-narius, Wilielmus de Nacer, Enricus frater eius. Sub volta Forna-rìorum, die .vi. junij [exeuntis]. 774. Marino figlio del fu Vassallo de Minuto contrae un mutuo con Rubaldo suo cognato. 25 giugno 1191. Rubaldi, Mathoni]. Confitetur Marinus filius quondam Vasalli de Minuto se cepisse mutuo pro amore a Rubaldo suo cognato lib. .ni. den. jan., quas ei reddere promittit usque ad festum sancti Iohannis junij proxi-mi, et inde ei pignori obligat tabulam terre, (1) iuxta domum Martini de Armanno, de burgo de Clavari et reliqua bona sua ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. Et possessionem tabule terre ei confitetur se tradidisse nomine pignoris. Testes Mathonus et Berguntius frater eius, Gandulfus de Stramaezo (2). Et Mathono suo cognato similiter lib. .ni., et pignus terra de Collereto et reliqua bona sua. Sub volta Fornariorum, die .vi. junij exeuntis. 775. Guglielmo Maio dichiara di aver ricevuto da Ottone di Val di Taro la sua parte di una societas. 18 luglio 1191. Oltonis de Yaldetari]. Confitetur Wilielmus Majus se recepisse ab Ottone de Yaldetari (1) Per postilla nel corpo del documep.to\ Iuxta... Armanno. (2) Segno di paragrafo. GUGLIELMO CASSINESE 309 lib. .cLxxi den. jan. (1) in draparia et in nave (2) de societate quam ipsi habebant cum Wilielmo Murrvelle et cum Ottone de Volta, et quietum se clamat et pagatum. (3) Et de eadem societate idem Wilielmus Majus coniìtelur quod dedit Ottoni de Volta Jib. .ccxvi. et Murrveli lib. .liiii., et Marino Boleto prò Murrvele li£ .xi. Et ex quibus libris vel occasione earum si de cetero requisitio iieret vel actio moveretur Ottoni de Valdetari vel alicuì prò eo ab prefatis sociis vel ab aliquo eorum vel ab aliqua demum persona et perveniret ad aliquod dampnum, totum dampnum ei restituire promittit per se suosque heredes, sub pena dupli de tanto quantum ageretur. Iurat etiam ita attendere et contra non venturum (4). Te-stes Gallus quondam Galli, Martinus de Albario, Amantus de Mari. Sub volta Fornariorum, die .xvni. Iulij. 776. Pietro di Morceceno si obbliga di dare a Donnioto Abellanio una somma di provenisini alla fiera di Troyes, oppure a Genova, se non pagasse in fiera. 24 giugno 1191. Donnioti] (5). Confìtetur Petrus de Morceceno se daturum Donnioto Abellanio lib. .xxvii. et sol. .vi. previdixium in proxima feria de Trex. Et si in feria non pagaverit, in reditu Ianuam a feria dare promittit den. .xvii. jan. prò unoquoque solido previdixium. Et peioramentum, prò sol. .xlv. Et expensas et dampnum et mutuum a termino inde, et sua bona pignori obligat. Testes Rufìnus Guala, Oddo Rabia, Ia-comus Damianus. Sub volta Fornariorum, die .v. exeuntis junii. >77. Lafranco di Ceranesi contrae una, societas con Pietro Grasso per affari in Sardegna. 26 giugno 1191. Petri Grassi], Confìtetur Lafrancus de Celanexi se portare in societate a Petro Grasso lib. .vi. et de suis lib. .in. in Sardiniam et quo ierit maior pars sociorum ligni, causa negociandi. Inde vero Ianuam reducere promititt in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium de- (1) Cancellato: de societate quam. (2) Et in nave in sopralinea. (3) Per postilla: Et de eadem.. Jib. .xi. (4) Cancellato : et si non attenderit ut supra, Vasallus Buxius promittit attendere prò eo et proprius et principali debitor et pagator, sub pena dupli* abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem. (5) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 95. 310 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS bel psrtiri. In domo Idonis Stanconi, ea die. Testes Germanus batti olium, (1) Anselmus de Premenlor, Fredentio Gontardus. 778. Martino Corto si obbliga di pagare una somma a Manfredo Dalmazzo. 27 giugno 1191. Manfredi]. Conlìtelur Martinus Curlus se daturum lib. .xm. (2) Manfredo Dalmatio ad medium julium proximum, sub pena dupli. Testes Michel de Fontana Marosa, Rufinus de Canneto. Sub volta Forna-riorum, die .mi. exeuntis junii. 779. Dodo di Montescoto dichiara di aver ricevuto da Pietro Leonardo la spesa del trasporto di panni dalla Fiandra. 27 giugno 1191. Tetri Leonardi] (3). Confìtetur Dodus de MonteScoto se cepisse a Petro Leonardo lib. .xviii. previdixium prò torsellis .vi. quos duxit de Flandria in Ia-nuam. Quos torsellos Sagalonus dedii ad trahere Pitito de Monte-Scoto, cui Pitito vel alicui prò eo, si Sagalonus per se vel per alium prò se poteri! ostendere rationabiliter se dedisse lib. xviii. previdixium vel partem prò adductura predictorum torsellorum vel prò expensis, Dodus quod supra promittit Petro Leonardo quod dabit di feria proxima de Trex tantum quantum poterit ostendere Sagalonus se dedisse Pitito prò predictis torsellis, (4) et expensas et dampnum et mutuum a termino inde. Et ita iurat attendere, nisi quantum remanserit licentia eius. Et inde sua bona pignori obligat. Et si Pateridus de Curtimilia debitor et pagator de sol. .c., et sua bona pignori obligat, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Wilielmus Rizisom, Gerardus de Ragnolo, Gilius de Iser. Sub volta Fornariorum, ea die. 780. Maniardo figlio del fu Calzagatta di Aramo vende la parte di un casale a Ottone de Sublavia. 28 giugno 1191. Ottonis de Sublavia]. Maniardus filius quondam Calzagatte de Aramo (Araino?) vendit (1) Cancellalo : Widolotus Lucensis. (2) Cancellato : Wid. (3) Pubblicato da Reynolds R. L., Merchants of Arras and tlie Overland Traile with Genoa, Twelfth Century, « Revue Belge de Philologie et d’Histoire », Tom. IX (1930), p. 512, nota (3). (4i Per postilla nel documento stesso: Et expensas... inde. GUGLIELMO CA8SINESE Bll Ottoni de Sublavia (?) quartam partem tocius casalis de Cadebojo et tocius quod casali pertinet et in valle et in monte et in domestico et in salvatico et in pieno et in vacuo et cum. omni suo iure et comodo et utilitate, et quam quartam habet pro indiviso cum sui fratribus, pretio sol. .lii., et de pretio clamat se quietum et pagatum, et quod plus’ valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit, et confìtetur quod plus valet. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse, ad faciendum a modo proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promiltit per se suosque heredes, sub pena dupli. Et pro dupla evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut pro tempore valueril. Et facit hec consilio Iohannis de Caderoder sui parentis et Orici de Monelia. Sub volta Fornariorum, die .m. exeuntis junii. Testes Grillus de Canneto, Widinisus Botarius, Wido de Rezo. Refeci ego Iohannes notarius iussu consulum forilaneorum Wilielmi Rode et Symonis de Bonothome. .mccxi., indictione .xxm., mense novembris (1). 781. Venco figlio di Oberto de Serra dichiara di aver ricevuto la dote della moglie Regina figlia di Grico di Moneglia e le costituisce Z’antifactum. 28 giugno 1191. Patrimonium Regine]. Confìtetur Vencus fìlium Oberti de Serra se recepisse de dote sue uxoris Regine filie Grici de Monelia lib. .xii., et quietum se clamai et pagatum. Et antifactum facit lib. .xii. ad habendum pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et inde omnia bona sua patri eius ricipienti pro ea pignori obligat. Ante domum Iohannis Silvagni, ea die. Testes Iohannes de Caderoder, Otlo de Sublavia, Naschesus de Lacu. Ardiellus de Brucegi. 782, Il prevosto della chiesa di S. Lorenzo e i suoi preti >:e.dono ai canonici di S. Maria di Castello ogni diritto nella chiesa di San Marco al Molo. 28 giugno 1191. [/o. 39 t).] (2). Nos preposilus Ogerius Galleta ecclesie Sancii Laurentii Ianue et arohidiaconus Otto et archipresbyter Augustinus et magister An- (1) La sentenza che comincia Refeci... è nel margine, e di ma.no dello stesso Giovanni. (2) In margine superiore: In junio. 312 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS selmus vicedominus et archipresbyter Wilielmus et magister Causa et presbyter Terdanus et presbyter Hugo et magister Wilielmus Bel-lucius et presbyter Wilielmus et Ogerius et Iordanus (1) et fìusticus diaconi et BonusA^asallus subdiaconus damus et cedimus et omni modo transferimus vobis Rolando preposito ecclesie Sancle Marie de Castello et concanonicis eius presbytero Oliverio et presbytero lohanni et presbytero Wrilielmo et Iohanni diacono et Pelro subdiacono recipientibus nomine ecclesie de Castello omne ius et ra-tiones et actiones et quod et quas habemus aliquo modo vel aliqua occasione in ecclesia Sancti Marci de Modulo, et possessionem cor-poraliter vobis tradimus cum omni suo iure, ut de celerò vos ve-strique successores (2) teneatis et quiete possidealis nomine cano-nice ecclesie Sancti Laurentii, et habeatis eam (3) regendam et libere disponendam et gubernandam sine omni nostra et noslrorum successorum contradictione (4), vobis dantibus per vos vestrosque successores (5) nomine ecclesie Sancti Marci de Modulo nobis no-slrisque successoribus nomine canonice ecclesie Sancti Laurentii annuatim mussimutinos .xx. aureos et iusti ponderis (G) et cereuin trium libre cere in testo Sancti Laurentii, et sacerdote inorante apud ecclesiam de Modulo obedientiam t'aciente choro Sancii Laurentii, sicut alii sacerdotes januensium ecclesiarum tacere consue-verunt. Et si quando instrumentum autenlicum concessionis domini archiepiscopi ilugonis de predicta ecclesia necessarium fuerit canonicis de Castello, canonici Sancti Laurentii eis exhibere debeut, et eis copiam tacere, nec non et eos in ecclesia predicta Sancti Marci bona tide adiuvare, dum tamen propter hoc nullum substineant (7) onus expensarum. Insuper etiam et canonici Sancti Laurenlii et canonici de Castello sunl observaturi per omnia ut continelur in autentico inslrumenlo inferius scriplo apud Vercellas (8) iussu Alberti ^ ercellensis episcopi et Petri Laucediensis abbatis et Rubaldi cantoris Novariensis. In rei'eclorio canonice Sancti Laurenlii, .MCLxxxxi., indiclione .vm., die .ni. exeuntis junii. Testes inler-t'uerunt presbyter Iacomus de Sancla Agnele, presbyter Ohertus de Sancla Savina, presbyter Lairancus de Vineis, presbyter Ansaldus (1) Et Jordanus in sopralinea. (2) Cancellalo : habeatis. (3) Cancellalo : libere. (4) Sine omni nostra el nostrorum successorum contradictione in sopralinea. (5) Cancellalo: nobis. (6) Et iusli ponderis in sopralinea. (7) Cancellalo: onus. (S) Apud Vercellas in sopralinea, per cancellato. GUGLIELMO CA88INESE 313 de Yineis, presbyter Albertus de Sancto Salvatore, presbyter Moy-ses de Sancto Nazario, Blancus de Plicania, Rainaldus de Reco. Exemplum autentici instrumenti factum apud Yercellas (1) per manum Lantelmi Notarii est hoc. Anno Dominice Incarnaiionis .mclxxxxi., indictione .vini., .xn. die ante kalendis julii, in civi-tate Vercellarum, in palatio Vercellensis episcopi. Cum inter ec-clesias Sancti Laurentii et Sancte Marie de Castello januenses super ecclesiam Sancti Marci de Moduli lis fuisset diutius agitata, et per dominos episcopum Albenganensem et abbatem de Tilieto et abbatem Sancti Benigni super eius possessione lata sententia, tandem per bone memorie dominum Papam Clementem memorata causa fuit sub certa forma, dominis Alberto Yercellensi episcopo et Petro Lau-cediensi abbati et Rubaldo cantori Novariensi difiìnienda commissa, verum cum sub eorum examine partes aliquamdiu litigassent, pla-cuit prepositis Sancti Laurentii et Sancte Marie transigendi animo se prefatorum delegatorum arbitrio dimittere, promitentes in manum domini Vercellensis episcopi et predictorum sociorum nomine quod super hoc eorundem preceptis obedirent, et quod ipsi statue-rent ratum liaberent et firmum. Unde memoratus dominus episco-pus de voi un Ulte et consensu sociorum suorum precepit (2) domino Ogerio preposito ecclesie Sancti Laurentii ut quantum pote-rit bona fide faciat capilulum suum consentire, et cum eius aucto-ritate memoratam ecclesiam Sancti Marci cum omni iure suo pre-dicto preposito Rolando nomine et eius fratribus de Castello in perpetuum concedant tenendam, regendam, libere disponendam et gubernandam, eo salvo quod dictus prepositus Sancte Marie cum fratribus suis et eorundem successores qui prò tempore fuerint prefalam ecclesiam Sancii Marci per ecclesiam Sancti Laurentii ha-beant et reoognoscant annuatim in festo beati Laurentii cereum trium libre et .xx. maximutinos aureos iusti ponderis exinde preposilo Sancti Laurentii nomine ecclesie sue persolventes. Prepositus autem Sancti Laurentii cum fratribus suis nichil aliud ìbidem re-quirere valeat excepta obedientia quam generaliter sacerdoles ja-nuenses parrochie archiepiscopo et choro facere consueverunt. Pre-sentialiter autem exemplum concessionis domini Hugonis archiepiscopi eisdem consignent, actiones suas cedant, et omnia sua iura concedant. Et si aliquando memorale concessionis autenticum instrumentum ecclesie de Castello necessarium fuerit, exbibere de-beant, et ipsius copiam lacere nec non et eos in ecclesia predicta Sancii Marci bona fide adiuvare dum tamen propter hoc nullum (1) Cancellato : est hoc. (2) Cancellato : precep. 314 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS substlneant onus expensarum. Predictam autem concordiam uter-que prepositus infra ties ebdomadas postquam Ianue fuerint faciant bona üde fratres suos con firmare, scilicet omnes vel saniorem par tom, que maior dici debeat numero et merito. Si vero aliquis eorum prefatam transact ionem ut dictum est confirmari non faceret, te-neatur infra mensem alij parti dare lib. .h. januensium, et eis per-solutis in suo statu causa persistât, et suo morte lis debeat percurrere. Aclum in isto palatio, isto die .xn. kalendas iulii. Unde due carte uno tenore scripte sunt. Interfuerunt testes dominus Iohannes Bi-cherius, dominus OltoBonus Bazanus, dominus Arditio de Berardo, dominus Iacobus de Carisio ecclesie Vercellensis canonici, atque presbyter Oldericus capellanus ipsius episcopi, magister Iacobus tiusdem episcopi scriba, et Petrus de Buiella. Ego Lantelmus sacri palatij notarius interfui (1) et iussu prefati domini episcopi et pre-dictorum sociorum suorum liane cartam scripsi. Ego Rufìnus no-iarius interfui et iussu predictorum domini episcopi et sociorum buie carte subscripsi. Ego Ogerius Galleta ianuensis prepositus fir mavi et subscripsi. Ego Augustinus ianuensis archipresbyler subscripsi. Ego Causa presbyter subscripsi. Ego Wilielmus archipresbyter subscripsi. Ego presbyter Terdanus subscripsi. Ego presbyter Hugo subscripsi. Ego presbyter Wilielmus subscripsi. Ego presbyter Wilielmus (2) Bellichius subscripsi. Ego Otto ianuensis ar-ehidiaconus subscripsi. Ego Anselmus canonicus Sancii Laurentii e; curie domini ianuensis archiepiscopi vicedominus subscripsi. Ego Iordanus diaconus subscripsi. Ego Rusticus diaconus subscripsi. Ego Vasallus Blancus subdiaconus subscripsi. Ego Rolandus prepositus de Castello subscripsi. Ego presbyter Oliverius subscripsi. Ego presbyter Iohannes subscripsi. Ego presbyter Wilielmus subscripsi. Ego Iohannes diaconus subscripsi. Ego Petrus subdiaconus subscripsi. 783. Giordano Clerico e Oberto de Monte insieme al genero An saldo si dichiarano debitori di Bellotino de Brixano. 28 giugno 1191. Bellolini]. Testes Gerardus (3) pellizarius, Bergognonus pellizarius. In botea W ilielmi Venti, die .in. exeuntis junij. Coniitetur Iordanus Cleri-cus se daturum Bellotino de Brixano lib. .v. Et Obertus de Monte (1) Cancellata la t al fine della parola inlerfuit. (2) Cancellato : Bellucius. (3) Cancellato : Bergognonus. GUGLIELMO CASSINESE 315 et Ansaldus gener eius lib. .mi. ad kalendas augusti prò timi, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. 784. Alinerio figlio del fu Rido di Passano cede a Passano Medico un feudo che avrà dal comune di Genova. 28 giugno 1191. [Io. 40 7'.] Paxani], Confitetur Alinerius filius quondam Ricii de Paxano se cepisse tantum a Paxano Medico, unde ei dat et cedit feudum quod recep-lurus est a communi Ianue, ut habeat per tres vices. Et est feudum per annum lib. .in. et sol. ,n et ascendit super tolum lib. .vini, et sol. .vii Et eum in suo loco constituit pro se et suum certum missum constituit ut recipiat et habeat per annos .in. ut supra. Et si feudum non receperit Paxanus, pagare promittit ei lib. .m. et sol. .il per annum in istis tribus annis proximis, sub pena dupli in suis bonis. Et si non pagaverit ut supra vel Paxanus non ha-buerit feudum ut supra, Obertus de Paxano ad dies .xv. proximas -ex quo Paxanus vel suus missus notifìcaverit Oberto se non esse solutum, promittit pagare (1) ut supra, et proprium et principalem debitorem et pagatorem se constituit, et inde omnia bona sua ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo convenir!. Iurat etiam Obertus attendere ita et pagare, nisi quantum licentia eius vel sui certi missi remanserit. Sub volta Fornariorum, die .in. exeuntis junii. Testes Obertus de Calce, Grillus de Canneto. 785. Giovanni Iocelmo di Montpellier stipula una societas con Guglielmo Zetapane per affari in Provenza. 28 giugno 1191. Wilielmi Zetapanis] p]. Confitetur Iohannes Iocelmus de Montepesulano se portare in so-cietate a Wilielmo Zetapane lib. .vii. den. jan. et de suis lib. eiu-sdem monete lib. .in }. in Provintiam et quo voluerit et sibi vide-bitur, causa negociandi, bona fide. In reditu Ianuam reducere pro-mittit in polesiate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus de-derit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Testes Saltarus Calegarius, Grillus de Canneto, Augustinus serviens Bisatini. Ea die et loco. 786. Rufino di Canneto si dichiara debitore di Giovanni de Porla e di Gil'io Vitello. 28 giugno 1191. (1) Cancellato : et propri. 316 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS lohannis et Gilii] (1). Confitetur Rufìnus de Canneto se daturum Iohanni de Porta et Gilio Vitello lib. .xaxviii. den. jan. per totum julium proximum, sub pena dupli. Testes Wilielmus Rizisom, Wilielmus de Beders,-Rolandus de Canneto. Ea die et loco. 781. Ambrosio Ferrabo si dichiara debitore di Malerba de Porta e di Giordano Merenda per merce ricevuta. 28 giugno 1191. Malerbe et Iordani]. Confitetur Ambroxius Ferrabo se daturum Malerbe de Porta et lordano Merende lib. .xxvii. minus den. .xii. pro brazili ad dies .vin. proximas intrantis septembris proximi, et que sunt de socie-tate quam habent cum Wilielmo Vesconto. Et inde eis pignori obligat ballas .ii. tinctas de fustaneis, quod pignus Wido de Rezo con-fitetur habere ab eis voluntate Ambroxii et ad fortunam Ambroxii,. tali pacto ut si non fuerint pagati ut supra, Wido promittit eis dare predictum pignus vel simile unde sint quieti, et proprium et prin-cipalem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli. Et ipsi de pignore faciant proprio iure quicquid voluerint. Et si in pignore deficerint, \mbroxius reliqua bona sua eis stipulantibus pignori obligat, sub pena dupli. In curia Gontardi, ea die. Testes Germanus batifolium, Rolandus Lucensis, Martinus Curtus. 788. Ottone Montanario si dichiara debitore di Gotofredo figlio del fu Aldiguero di Lucca. 28 giugno 1191. Gotefredi de Luca]. In botea heredis Fredentionis Gontardi, ea die. Testes Rolandus Lucensis. Widolotus Lucensis, Albertus de Fontana. Confitetur Otto Montanarius se daturum Gotefredo fìlio quondam Aldigueri de Luca lib. • xxiiii j. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli in suis bonis. 789. Rolando figlio di Vivaldo de Loztu riceve la dote della moglie Alda del fu Andrea de Lomajo e le costituisce la. donatio propter nuptias. 29 giugno 1191. Patrimonium Aide, .mi.]. Confitetur Rolandus filius Vivaldi de Lozu (2) iussu sui patris se recepisse de dote sue uxoris Aide fìlie quondam Andree de (3) Lo- (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 96. (2) Cancellato: se. (3) Cancellato: Lu. GUGLIELMO CASSINESE 317 majo lib. .vii et quietum se clamat et pagatum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei lib. .xv. in bonis patris et suis iussu eius, ad babendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro omnibus his omnia bona sua et patris presbytero Iohanni de Statali recipienti prò ea pignori obligat. Testes Rolandus Lucensis, Andreas fdius quondam Andree de Lomajo, Marinus de Vultabio guardaor, Wido Zenzaurata. In curia Gontardi, die .11. exeuntis junij. 790. Ambrogio Ferrabo si obbliga a pagare una somma al ritorno dallo, fiera di Troyes a Guidone de Paver. 29 giugno 1191. Widonis de Paver]. Confìtetur Ambroxius Ferrabo se daturum Widoni de Paver lib. .Xi. ad dies .vin. proximas ex quo venerint homines de feria proxi-ma de Trex, et inde ei pignori obligat ballam .1. tinctam de fusta-neis, quod pignus Wido de Rezo confìtetur habere a Widone ad fortunam Ambroxii, tali pacto ut si non fuerit pagatus ut supra, promittit dare predictum pignus vel simile vel pagare, et proprius et principalis debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et si in pi-gnore defecerit, Ambroxius reliqua bona sua ei pignori obligat, sub pena dupli. In curia Gontardi, ea die. Testes Iohannes de Paver, IIomoDeus de Rapallo, Martinus de Venderzo. 791. Giovanni maestro di Castelletto dichiara di ricevere la dote di Nigra sua moglie. 30 giugno 1191. Patrimonium Nigre]. Confìtetur Iohannes magister de Castelleto se habuisse de dote •sue uxoris Nigre lib. .x., et quietum se clamat. (1) Et inde omnia bona sua ei pignori obligat. In domo heredum Ronavide de Campo, die ultima junii. Testes Restufatus Rodegerius et Salmon fìlius eius (2), Iohannes de Alba, Rubaldus de Cisterna, Maritus To-berge. 792. Bonesegno del fu Amigueto di Lucca fa quietanza a Majo di Guidone di Monleon del capitale e del profitto di una socielas. 30 giugno 1191. Maji]. Confìtetur Ronesegno fìlius quondam Amigueti de Luca se rece- (1) Cancellato: et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et ilonat lib. .x. ad habendum pro more civitatis Ianue. (2) 0 Restufatus, Rodegerius et Salmon filii eius. 318 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS pisse a Majo Widonis de Monleon lib. .lxvii. den. jan., quas por-tavit ab eo in Siciliani, causa negociandi. Ex quibus et de proficuo et de capitali clamat se quietum et pagatum ab eo. In curia Gon-tardi, ea die. Testes Ursus quondam Archarii, Grugnus de Luca, Wi-dolotus Lucensis. Et carta que fuit et quam fecit Wilielmus Cassi-nensis notarius sit cassa et vacua. 793. Guidoto Cazabo contrae un prestito marittimo con Marchese di Carignano. 1 luglio 1191. Kalende julij] (1) Marcbesij de Calignano]. Confltetur Widotus Cazabo se cepisse mutuo a Marchesio de Calignano lib. .x., unde ei dare promittit bis. .xlvii. argenti mundos ab omnj dricto et iusti ponderis ad dies ,xx. proximos ex quo di-scarrigata fuerit navis Tunexim vel quo facient portum in Garbo vel in Barbaria, salva eunte nave vel maiori parte rerum navis. Et tune promittit pignus dare in eius volúntate in nave, et ita promittit attendere, sub pena dupli. Testes Otto de (2) Langasco, Bal-duinus de Castelleto. Sub volta Fornariorum, in kalendis julij. 794. Alberto Enguilingo e Uberto Daino si riconoscono debitori di una somma verso Petrino figlio di Uberto de Clusa. 2 luglio 1191. [jfo. 40 v.~\ (3) Petrini de Clusa], Confltetur Albertus Enguilingus et Ubertus Dainus se daturos Petrino filio Uberti de Clusa lib. .xxxvi. imperiales ad dies ex quo fuerint in Mediolano. Et expensas et dampnum et mutuum a termino inde. Et sua bona pignori obligant in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et Bruxatus Malcacialus debitor et pagatorr et sua bona pignori obligat, abrenuncians iuri quo cavetur princi-palem debitorem primo conveniri. In statione Ogerii Venti, die .u. julii. Testes Ambroxius Ferrabo, Bellatinus de Brixano, Lam-bertus Francigena. .mclxxxxi., indictione .vili. 795. Rainiero de Arculo si riconosce debitore di Ambrogio Ferrabo. 2 luglio 1191. Ambroxii]. Testes Wido de Rezo, Rolandus Lucensis. Iuxta stationem heredis Fredentionis Gontardi, ea die. Confltetur Rainerius de Arculo se da- (1) Kalende Julij è nel margine. (2) Cancellato: Canna. (3) Nel margine superiore : Julio. GUGLIELMO CASSINESE ol9 Iurum Ambroxio Ferrabo sol. .lvih. imperiales ad festum sancii Quirici proximum in Mediolano. Et expensas et dampnum et mutuum. Et sua bona pignori obligat. (96. Giovanni Advocario vende a Mabilia vedova di Opizone Leco-vela una quota della melò, della statio del marito in Genova. 2 luglio 1191. Mabilie de Lecavelis] (1). Iohannes Advocarius vendit Mabilie quondam uxori Opizonis Lecavele, ementi nomine Ottolini sui fìlii, libratas .lx. in medicate (2) stalionis quondam Opizonis Lecavele positam in Canneto infra has coherentes : a duabus partibus coheret via, retro via et domus lieredis Opizonis Lecavele, a quarta medius murus Ansaldi Lecavele, medietas cuius stationis fuit extimata sibi pro dote sue uxoris Ad&laxie lib. .nccxx. Ex quibus libris vendit ei ut supra libratas .lx. cum omni suo iure pretio lib. den. jan. .lx., et quielum se clamat et pagatum. Et possessionem cum dominio ei coniìtetur se tradi-dis.se ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit sine omni eius omniumque pro eo contradictione. Ab omni etiam homine per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorizare pro-mittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti nomine Caolini pignori obligat, sicut pro tempore valuerit hec vendita sub ex-timatione in consimili loco. Iurat etiam ita attendere et contra non venturum per se nee per alium prò se, et hanc venditam tenere et habere firmam et ratam (3) neque de pretio requisitio facturum. Et facit hec omnia consilio et auctoritate suorum parentum Iacomi de Turca et Wilielmi Bocce. In domo Iacomi de Turca, die .n. julii. Testes Suzusbonus, Lambertus fdius Drogi de Sancto Laurentio. 797. Giovanni Advocario si obbliga di restituire a Mabilia vedova di Opizone Lecavele la metà della statio di questo in Genova. 2 luglio 1.191. [Mabilie de Lecavelis] ]. Promittit Iohannes Advocarius (4) Mabilie recipienti prò se et pro herede Opizonis Lecavele se redditurum eidem Mabilie vel heredi (1) Questo documentò e il seguente sono tra loro collegati mediante una tinca verticale ondulala, in margine. (2) Medietate in sopralinea. (3) Cancellato: et. (4) Cancellato : se. 320 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Opizonis Leeavele medietatem stationis quondam Opizonis Lecavele sicut fuit (1) extimata sibi pro dote sue uxoris Adalaxie, que extima-tio fuit de lib. .dcclx., et que statio est super totum tabule .vii. minus quarta, et cui stationi colieret a duabus partibus via, et retro via et domus heredis Opizonis Lecavele, a quarta medius murus Ansaldi Lecavele, et de quibus lib. .dcclx., ipsemet Iohannes vendidit lib. .lx. eidem Mabilie ementi nomine Ottolini. Medietatem cuius stationis ut supra cum possessione et cum dominio et cum omni iure sicut habet promittit reddere et cedere ut supra usque ad an-nos .v. proximos si Mabilia vel heres Opizonis Lecavele voluerit recuperare et dare ei lib. .dcc. den. jan. Et ut supra promittit attendere Iohannes Advocarius per se suosque heredes sub pena dupli stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligat. Iurat eticim ita attendere et contra non venturum. Et facit hec omnia consilio suorum parentum Iacomi de Turca et Wilielmi Bocce. Ea die et loco et testibus. 798. Giovanni Advocario contrae un mutuo con Suzubono, dando in pegno Z’introitus porte. 2 luglio 1191. Suzuboni]. Confitetur Iohannes Advocarius se cepisse mutuo a Suzubono lib. den. jan. .c., quas promittit reddere ei usque ad annos .n. proximos, et dare per annum lib. .xi. de introitu porte, quem introitimi ei pignori obligat, (2) alioquin penam dupli ei stipulanti spondei. Pro pena vero et sorte, eundem introitum et domum et turrim quam habet iuxta domum Suzuboni (3) ei pignori obligat, et reliqua bona sua habita et habenda. Et possessionem predicte domus et turris ei nomine pignoris se confìtetur tradidisse, ut sua auctoritate et sine magistratus decreto intret prediotam domum et turrim et reliqua bona eius que maluerit et (4) extimet duplum, et extimatum possi-deal nomine venditionis sine omni eius omniumque pro eo contra-dictione. Iurat etiam ita attendere et non impedire per se nec per alium pro se si ipse intraverit in predictis, nisi quantum et celerà, et si terminum vel terminos et cetera. Et iurat quod predictas lib. .Xi. dandas per annum non computabit in sortem, et quod non faci et ut perveniat ad aliquod dampnum occasione usure vel ecclesie per se nec per alium pro se. Et facit hec omnia consilio predicto-rum. Ea die et loco et testibus. (1) fuit fuit (sic). (2) Cancellato: et si ita non attenderit. (3) Cancellato: in p. (4) Cancellato: et. GUGLIELMO CASSINE8E 799. Uberto Diano si riconosce debitore di una imperiale verso Rogerio de Ajato. 2 luglio 11 Rogerii]. Confìtetur Ubertus Dianus se daturum Rogerio de Ajato lib. .xir. imperiales prò lib. .xvim. den. gen. minus den. .vi. (1) a die jovis proxima ad dies .viii. proximas. Et expensas et dampnum et mutuum a termino inde. Et sua bona pignori obligat. Sub volta Fornariorum die .11. julii. Testes Wigonzonus de Greco, Bruxatus Malcatiatus. 800. Uberto Diano e Alberto Enguilingo si riconoscono debitori di una somma in moneta imperiale verso Pietro Regale. 2 luglio 1191. Petri Regalis]. Confìtentur Ubertus Dianus et Albertus Enguilingus se daturos Petro Regali lib. .xxim. imperiales prò lib. den. jan. .xxxvrn. minus den. .vi. a die jovis proxima ad dies .vm. proximas. Et expensas et dampnum et mutuum. Et sua bona pignori obligant in solidum, abrenunciantes iuri solidi. Testes Rruxatus Malcatiatus, Petrus 01-dracus. In curia Gontardi, ea die. 801. Uberto Diano e Alberto Enguilingo si riconoscono debitori verso Urso Prodaxio di una somma in imperiali. 3 luglio 1191. Ursi Prodaxii]. Confìtentur Ubertus Dianus et Albertus Enguilingus se daturum Urso Prodaxio lib. .xxxvi. imperiales prò lib. .lvii. minus den. .vi. den. gen., in Mediolano a die jovis proxima ad dies .vm. Et expensas et dampnum et mutuum. Et sua bona pignori obligant, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Iohannes Pa-cer, Rellotinus de Rrixano, Wido de Rezo. In statione Ogerii Venti, die .m. julii. 802. Uberto Diano e Alberto Enguilingo si riconoscono debitori di una somma in moneta imperiale verso Ugolino Albo. 3 luglio 1191. Ijgulini Albi]. Et Ugulino Albo lib. .xxxmi. et sol. .xim. imperiales prò lib. .i/v. den. jan. minus den. .x. Testes Iohannes Pacer, Rellotinus de Rrixano, Wido de Rezo. (1) minus den. .vi. in sopralinea. M W. Hall - 11. C. Kruegeiv - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 21 322 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 803. Alberto Enguilingo si riconosce debitore di una somma in moneta imperiale verso Pietro Regale. 3 luglio 1191. [/o. 41 r.] Petri Regalis]. Confitetur Albertus Enguilingus se daturum Petro Regali lib. .vi. imperiales prò lib. .vini \. minus den. .in. a die jovis proxima ad dies .vili. Et expensas et dampnum et mutuum. Et sua bona pignori obligat. Testes TJrsus Prodaxius, Mixantus de Maguezato. In statione Ogerii Venti, ea die. 804. Alberto Enguilingo si riconosce debitore di una somma in moneta imperiale verso Albertone Tenca. 3 luglio 1191. Albertoni Tenca]. Et Albertono (1) Tenca lib. .xxxvi. imperiales prò lib. .lvii. den. gen. Testes Ambroxius Ferrabo, Wido Carrizarius. Sub volta For-nariorum, ea die. 805. Guglielmo di Alba contrae una accomendatio con Rufino de Canneto. 3 luglio 1191. Ruffini] (2). Confitetur Wilielmus de Alba se portare in accomendatione a Rufino de Canneto lib. .xl. et de suis lib. .lxxx. implicatas in fu-staneis (3) Pisas, causa negociandi. Et debet facere expensas per li-bram, et communiter. Et salvo capitali profìcuum per medium de-bebit dividi. Sub volta Fornariorum, die .ni. julii. Testes Marche-sius de Calignano, Grillus, Iohannes Trasascus. 806. Arduino de Canneto si riconosce debitore di Gilio de Iser. 3 luglio 1.191. Gilii de Iser], Confitetur Arduinus de Canneto se daturum Gilio de Iser lib. .lxxv. ad sanctum Michelem proximum, sub pena dupli. Testes 'Wilielmus Rizisom, Rolandus de Canneto, Wilielmus de Sancto Georgio. Ea die et loco. 807. Alberto di Acquafredda si obbliga a pagare il prezzo di un mulo ad Anseimo Polixino de Palavanega. 4 luglio 1191. (1) tono in sopralinea. (2) Cancellato riga per riga dal notaio. (3) Cancellato : causa. GUGLIELMO CASSINESE 323 Anseimi Polixini], Promitlil Albertus de Aquafrigida se daturum Anseimo Polixino de Palavanega lib. .xiiii \. pro mulo .1. quem comparavit ab eo pre-1 tio lib. .xvi y-, set de sol. .xi„ est pagatus. Quas lib. .xiiii debet pagare per hos terminos: ad sanctum Bartholomeum, sol. .l., ad Domini natale, lib. .un., et lib. .un. ad carnislevamen proximum, et lib. .mi. ad pasca proximam resurrectionis. Et inde eundem mu-lum et reliqua bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obli-gat, sub pena dupli. Et Obertus Grifus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Wilielmus de Buarilo, Oddo (1) gener Belle-manus, Raimundus Unaldus, HomoDeus de Rapallo. Sub volta Fornariorum, die .ini. julii. 808. Mabilia di Lecavela dichiara di aver avuto in prestito da Oddone di Melazo una somma per la dote di sua figlia. 4 luglio 1191. Oddonis de Melazo]. Confitetur Mabilia de Lecavela quod Oddonus de Melazo (2) prestavi sibi lib. .xv., quas ipsa confitetur dedisse in dote sue fìlie Adalaxie, quas ipsa vult ut ipse Oddonus habeat in pensione do-muum. de mari. De quibus libris .xv. Iohannes de Pisis promittit dare Oddoni lib. .vi. minus sol. .v. ad purificationem sancte Marie proximam, et Reculus de Mari lib. .mi. ad kalendas martii et Ansaldus Silvanus lib. .in. ad kalendas septembris proximi et sol. .XX. ad purificationem sancte Marie proximam, et Obertus de Ajo sol. .xxv. ad kalendas madii proximi (3) voluntate Mabilie, et pro-prios et principales debitores et pagatores se constituunt, sub pena dupli, abrenunciantes iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Suzusbonus. In domo heredis Opizonis Le-cavele, ea die. Otto de Sejestri. 809. Opizo Arancabosco si obbliga di pagare una somma a Rai-naldo Strugnono al ritorno dalla fiera di Troyes. 9 luglio 1191. Rainaldi Strugnoni] (4). Confitetur Opizo Arancaboscus se daturum Rainaldo Strugnono lib. .xxv. ad adventum proximum de feria de Trex, minus den. (1) Cancellato: Bellem. (2) Lecavella cancellato e de Melazo in sopralinea. (3) Cancellato : et inde. (4) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 97. 324 M. W. HALL - H. C. KRUEGEH - R. L. REYNOLDS .xxxiui., sub pena dupli. Et Iacomus Rascerus debitor et pagator, 6ub pena dupli, abrenuncians iuri qui cavetur principalem debi-torem primo conveniri. Testes Wilielmus de Literio, Wilielmus Parvus de Canneto. Ante boteas de Cartageniis, ea die. 810. Marchesio di Carignano stipula una accomendatio con Ver-delia moglie di Guidone Borgognone per commerciare in Tunisi e altrove. 9 luglio 1191. Verdilie]. In domo Mabilie de Lecavela, ea die. Testes Oliverius de Ast, Gre-gorius de Langasco. Confìtetur Marchesius de Calignano se portare in accomendatione a Verdilia uxore Widonis Bergognoni lib. .x. Tunexim et quo ierit cum aliis, causa negociandi, ad quartana profìcui. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et debet facere expensas per libram. 811. Maria figlia di Giordano Rosso ordina diverse donationes mor-tis causa. 4 luglio 1191. Donatio causa mortis]. Maria filia Iordani Rubei (1) iussu sui patris presentis donationem causa mortis prò anima sua facit de sol. .xl. ita distributis : dece-num operi Sancti Laurentii, de residua donationem facit prò se-pultura. Sue sorori Fiorie donationem facit causa mortis de domo sua de Castelieto. Suis filiis Petrino et Bonaor donationem causa mortis facit de lib. .xx. Et si alter eorum obierit sine herede legittimi coniugij, alteri donationem facit causa mortis. Et si ambo obierint sine herede legittimi coniugi], donationem facit causa mortis Maria suo patri et sue matri vel heredi eorum. Et hec omnia ut supra facit iussu sui patris. In domo Raimundi de Sori, ea die. Testes Lafrancus de Crosa, Obertus Sprechetus, Rolandus Lucensis, Obertus Graton, Brixanus tajaor. 812. Rubaldo Ocello e Oberto Armoino si obbligano di pagare una somma a Guglielmo Rataldo ed Enrico Boccaro. 5 luglio 1191. Wilielmi Rataldi], Sub porticu Simonis Rotarij, die .v. julii. Testes Rolandus de Don-nioto, BonusVasallus Alamannus, Vasallus censarius. Confìtentur (1) Cancellato: dona. v GUGLIELMO CASSINESE 325 Rubaldus Ocellus et Obertus Àrmoinus se daturos Wilielmo Rataldo et Enrico Boccaro lib. .xxxi. ad medium augustum proximum, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Et sunt de societate quam habent cum Amanto. 813. Ansuixo Mazanello e Anseimo Navarro si obbligano a pagare una somma a Tebaldo e Guaio Reverzola. 8 luglio 1191. Tebaldi Reverzole]. Confìtentur Ansuixus Mazanellus et Anselmus Navarrus se daturos Tebaldo vel Guaio Reverzole lib. den. jan. .li. ad kalendas augusti proximi, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Manfredus Guertius, Rolandus fìlius Ido-nis Pizi, Rainaldus ferrarius. Die .vili, julii, ante stationem Ansaldi Lecavele. 814. Segnorando di Pegli. si obbliga di pagare una somma a Mol-lazana de Volta. 8 luglio 1191. Mollazane de Volta]. Confitetur Segnorandus de Pelio se daturum Mollazane de Volta lib. .vini, ad annum proximum, sub pena dupli. Iurat etiam pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure non faciet ut perveniat ad aliquod dampnum. Et Ido Pizus debitor et pagator, sub pena dupli, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Ante domum Marchesii de Volta, die .vni. julii. Testes Restufatus censarius, Iohannes de Alba. 815. Michele, conciatore, dichiara di aver ricevuta la dote della moglie Adalasia e le costituisce l’antefatto. 5 luglio 1191. i/o. 41 v.] (1) Patrimonium Adalaxie] .il], Confìtetur Michel afaitaor se recepisse de dote sue uxoris Adalaxie filie Baudi Rivarij lib. .l. den. jan., et quietum se clamat et pa-gatum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat in suis bonis quod bene valeat lib. .l., ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro omnibus his omnia bona sua habita et ha-benda Baudo recipienti pro fìlia pignori obligat. Sub volta Forna-riorum, die (2) .v. julii. Testes Wilielmus Crosetus, Blancardus de (1) Nel margine superiore: In julio. (2) Cancellato: .vii. 326 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Bulgaro, Anselmus Rivarius, Obertus de Calce, Rolandus afaitaor, Lafrancus afaitaor, BonusSegnorus de Turri. 816. Ugonc Embriaco vende due pezze di terra in Quarto a Gio-ixinni Grita. 5 luglio 1191. Iohannis Grite]. In ecclesia Sancte Marie de Castello, ea die. Testes presbyter Io-liannes et presbyter Wilielmus de Castello, Mazus Garcius, Mainar, dus Garcius. Hugo Enbriacus vendit Iohanni Grite locum de Topolo qui est in Quarto, et coheret inferius terra Bonafade, a latere terra Simonis Garcij (1) et terra Iohannis Beaque et Mainardini Garcii (2), superius terra filiorum Ermengarde, a quarta via (3), et petiam .1. castagneti in Ordiatis, cui coheret inferius via, superius via, a latere terra Airaldi, ab alio terra Gajaldi de Parzerale. Quas duas pe-tias terre vendit cum omni suo iure et comodo et utilitate et in-gressu et egressu suo, nichil in se retento, vendit pretio lib. den. jan. .XLni., et de pretio clamat se quietum et pagatum, et abre-nunciat exceptioni non numerate peccunie, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confitetur se tradidisse, ut de cetero ipse eiusque heres ([uicquid voluerit facit proprio iure, sine omni eius omni-umque prò eo contradictione. Ab omni homine defendere et aucto-rizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit vel meliorata fuerit hac vendila sub exlimatione in consimili loco. 817. Bernicion Scoto contrae una societas con Giovanni Boleto, Pignolo e Baiamonte Barlaira per affari in Oltremare. 5 luglio 1191. Iohannis Boleti, Pignoli et Bajamontis]. Confitetur Bernicion Scotus se portare in societate a Iohanne Boleto lib. .ccxxii. et a Pignolo lib. .ccxxii. et a Bajamonte Barlaira lib. .ccxxii. et de suis lib. .cccxxxm. Ultramare et inde quo sibi videbitur, causa negociandi, bona fide. In reditu Tanuam reducere promi Hit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum ca- (1) Cancellato: ab alio latere. (2) Garcius, Garcii sono forse Garrius, Garrii. (3) Terra Rubaldi Speradonarii cancellato e via in sopralinea. GUGLIELMO CA8SINESE 327 pitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. In domo Fulconis Arnaldi, die .v. julij. Testes Iosbertus, Lafraneus Achileus, Obertus de Iosberto. 818. Bongiovanni di Monleon riceve Ut dote della moglie Agnese e le costituisce l’antefatto. 5 luglio 1191. Patrimonium Agnetis, p.]. Testes Balduinus Guertius, Nicola de Rodulfo, Rainaldus Slru-gnonus, Wilielmus Malocellus, Ricius de Monleon, Raimundus baltigarius. Confitetur Bonuslohannes de Monleon se Imbuisse de dote sue uxoris Agnetis lib. .xxv., et quietum se clamat et pagatimi. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat in suis bonis lib. .xxv. ad habendum secundum morem et consuetudinem civitatis Ianue. Et pro his omnibus omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. Ante domum Balduini Guertii, ea die. 819. Alessandro figlio del fu Filippo de Greva di Parigi riceve la dote della moglie Adelasia del fu Gioffredo Guanterio e le costituisce l’antefatto. 3 luglio 1191. Patrimonium Adalaxie]. Confitetur Alexander fìlius quondam Philippi de Greva de Pari-sius se cepisse de dote sue uxoris et sue sponse Adalaxie fìlie quondam Ioffredi Guanterij lib. .xx. bonorum denariorum angivino-rum, et quietum se clamat et pagatum. (1) Et inde omnia bona sua babita et habenda ei pignori obligat. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat usufructum totum sue domus de Greva in qua fiunt pignate in Parisius et quindecim ar-pant vinee, ad habendum et tenendum et usufructandum in vita sua usque dum ipsa vixerit, sine omni eius omniumque pro eo contradictione. Sub volta Fornariorum, die .vira, julij. Testes Mar-tinus de Serra, Ogerius de Cartagenia, Iacomus fìlius Bernardi ca-legarij, Amaldus fìlius quondam Teci de Rivaroli, omnes (2) isti sunt Ianuenses. Et Iohannes et Matelda iugales de Messinis. 820. Martino Gota vende a Opuone arciprete di Rivarolo, che compra per la propria madre, diverse pezze di terra in Campe-gelle. 9 luglio 1191. (1) Cancellato-. Et dona. (2) Cancellato: sunt. 328 M. \V. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Archipresbyteri Opizonis de Rivaroli]. Martinus Gota (1) vendit presbitero Opizoni archipresbytero de Rivaroli omenti nomine sue matris Adalaxie in villa que dicitur Campejelli ad domum disfactam petiam .1. terre, in Sancto Sylo pttiam .1. terre; in Calcinaira mediani petiam petiam terre prò indiviso cum sua socera Dominica. in Plaza mediam petiam .i. terre (2 prò indiviso cum Imeja de Calvo, et ibi desuper ista terciam petie unius prò indiviso cum eadem Imeja et cum illis de Scorza, ei duodenam petie unius in Pastenello prò indiviso cum ecclesia Sancti Georgij de Campegelle. Ut supra et totum quod per ipsum poterit invenire in Campegelle et in pertinentiis cum omni suo iure et comodo et utili tate et ingressu et egressu suo et cum omnibus superposilis vendit ei pretio sol. .lvi., et quietum se clamai et pagatum, et quod plus valet titillo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tra-didisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab ornili homine defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et ha-benda ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit. Et Berta uxor eiusdem Martini remittit emptori omne ius quod habet aliqua occasione et in predicta terra et in pretio, abrenuncians legi lidie, iuri iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani. Et facit liec consilio Martini de Serra et Grilli suorum parentum. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Wilielmus calderarius et consi-liatores. 821. Michele di Portovenere rinuncia in favore di Ogerio di Cariogena ogni diritto che aveva sopra una schiava sarda di nome Maria Pagana. 10 luglio 1191. [Jo. 42 r.j Ogerii de Cartagenia], In domo Strejaporci, die .x. julii. Testes Raudo bancherius, lo-hannes de Moneta, Iohannes Trasascus. Michel de Portu Veneri remittit Ogerio de Cartagenia omne ius quod habet in quadam sarda nomine Maria Pagano, quam Nicola Caitus vendidit Ogerio eidem, et quam ut dicit Michel Iudex Arboree sibi dederat, et de qua sarda et de omni iure quod habel in ea transactionem facit eidem Ogerio et (3) Philippo filio Nicole Caiti prò sol. .xl. quos pagavit idem Philippus, quem defendere debebat, et Michel quie- (11 Cancellato: et Berta iugales vendunt. (2) Cancellato : cum. (3) Cancellato : heredi. GUGLIELMO CA68INESE 329 tu. fuil. Qua sarda vel occasione eius promilfit quod de celerò nul- am requisitionem faciet vel actionem movebit per se nec per alium prò se et heredibus Nicole Caite vel Ogerio de Cartaria vel alieni prò eis nec ulli demum personp «nK a i- i ^ ione. sub pena dupli de tanto quan- tum ageretur, rato manente pacto. S22. lng°nc de Volta dà terre a livello a Gandolfo de Guancialino. 11 luglio 1191. Libellum Ingonis de Volta Gandulfo], In domo Ingonis de Volta ad mare, die .xi. julij Testes Linran dus magister, Wilielmus derubalo (1), Vivaldus Ram us Xor' tus presbyter de Sejestri. Iohannes de Superia, Ingo de Volta loc." dat, et cedit Gandulfo de Guandalìno recipienti prò «e et prò uo fratre Wilielmino et prò suo cognato Rubaldo moscos in terre in plano de Sejestri, que sunt iuxta terram Sancti Fructuci' lenente usque ad cassinam eiusdem Ingonis ad tenendum et habendum et usufruclandum libellario nomine usque ad annos .xxvini Quam locationem promittit per se suosque heredes tenere et haberc fi, mani et ratam et contra non venturum et nullam molestiam factu rum et ab omni homine defensurum et conditioni nichil addilu-rum, sub pena sol. .c. stipulata in suis bonis. Et pena soluta lo-catio sit firma. Et ipse per se suosque heredes et per suum fratrem et per suum cognatum (2) promittit tenere et Ìaborare et bonificare et. locationi nullam fraudem adhibere, et pastenare duas j.artes vi-nee et fìcuum, et terciam biave facere, et dare annuallm medieta-tem omnium fructuum inde provenientium preter de cannis et de salicibus eidem terre necessariis, et a quatuor anms in antea dare annuatim sol. .n. Et ut supra promittit attendere sub pena sol. c stipulata prò pena et prò conditione. Et pena soluta et conditione, cadat a iure libelli si non attenderit ut, supra, abrenunejans etiam iuri quo cavelur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. .mglxxxxi., indictione ,vm. 823. Prospero de Fimer contrae un mutuo con Marchesio de Volta. 12 luglio 1191. Marchesii de Volta] (3). Confìtetur Prosper de Fimer se cepisse mutuo prò amore a Mar-chesio de Volta lib. .vm. prò redemptione Manfredi de Carpeneta. (1) Forse Ginbulo. (2) Cancellato : et per h. (3) Il documento è cancellato, riga per riga, dal notaio. 330 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS quas promittit reddere ad kalendas septembris (1) provimi, sub pena dupli. Iurat etiam ila attendere intercise. Testes Calvus de Sancto Laurentio, Alamannus de Iusta, Enricus Guertius. Ante domimi eiusdem Marchesii, die .xii. julii. 824. Mobilia contrae un mutuo con Suzubono. 12 luglio 1191. SuzuboniJ. Conlitetur Mabilia se cepisse mutuo prò amore a Suzubono lib. .XV., quas ipsa pagavit in dote sue filie ut confitetur, quas volúntate eius promittit pagare Martinus Curtus Suzubono de pensione stationis ad medium augustum proximum, sub pena dupli, abre-nuncians iuri omni. Testes Wido Bergognonus, Pascalis de Magu-zena, Otto de Sejestri. In domo heredls Opizonis Lecavele, ea die. 825. Mabilia confessa di aver ricevuto una somma a mutuo dalla madre Altilia per la dote della figlia e ne promette la restituzione. 12 luglio 1191. Altilie, Ottonis de Sejestri], Conlitetur eadem Mabilia se cepisse mutuo pro amore ab Altilia sua maire lib. .x. quas expendit in dote sue filie, quas promittit dare eidem Altilie volúntate Mabilie Rubaldus Lavaninus lib. .vii. minus sol. .v. ad purificationem sancte Marie proximam, et inde ad annum lib. .in. et sol. .v. de pensione domus in qua habitat. Et Ottoni de Sejestri sol. .xl., similiter, sub pena dupli (2). Et Wido Bergognonus similiter promittit dare Ottoni de Sejestri lib. .vili, ad kalendas martij proximi, et inde ad annum lib. .x. sub pena dupli, abrenuncians omni iuri. Ea die et loco et testibus. 826. Mabilia de Lecavele dichiara di aroer investito la somma ricevuta a mutuo dalla madre con il doc. 825, nella compera di case in Genova, per la dote della figlia. 12 luglio 1191. Altilie]. Testes Suzusbonus, Guido Bergognonus. Otto de Sejestri. Ea die et loco. Confitetur Mabilia de Lecavele quod Altilia sua mater pre-stavil sibi lib. .l., quas ipsa dedit in compara domorum quas com-paravit a Iohanne Advocario in civitate Ianue retro a domo Frede-rici pro lib. .ccxl., et quas domos habuerat Iohannes Advocarius pro dote sue uxoris Adalaxie. Quas lib. .l. Mabilia vult ut Altilia (1) sanctum Michelem cancellato e kalendis septembris in sopralinea. (2) Segno di paragrafo. GUGLIELMO CASSINKSE 331 liabeat in predictis domibus, et quas lib. .l. dal et cedit ei cum omnibus rationibus sicut habet pertinentibus ad libras .l. 827. Ogerio Gallela prevosto di San Lorenzo si accorda con Bai-duino Guercio e Oglono de Isul per la costruzione di una via. 12 luglio 1191. Sancti Laurentii, Balduini Guertii, Ogloni de Isule], Dominus prepositus Ogerius Galleta ecclesie Sancti Laurentii, consilio et voluntate suorum venerabilium fratrum presenlium (1) archidiaconi Ottonis, et archipresbyteri Auguslini, et archipresby-teri Wilielmi, presbyteri Terdoni, magistri Cause, presbyteri llu-gonis, magistri Wilielmi Belluchij, Vasalli Blanci et Rolandi sub-diaconorum (2) et Balduinus Guertius et Oglonus de Isul cartam conventionis faciunt ad invicem pro facienda via, recta linea a car-rubio quo protenditur de subtus Canonica usque ad aliud car-rubium quod est ante balneum eiusdem Balduini. Taliter videlicet quod prepositus concedit in fronte de terra canonice pedes tres, et Oglonus pedes duos in fronte domus sue in qua habitat ipse et do-mus in qua habitat Yignoe et Sibilia, et Balduinus concedit pedes et si plus opus fuerit, supplere debet. Et debet esse via in latitudine pedum .v., et debet compleri via usque ad festum sancti Michelis proximi. Et ut supra promittunt attendere et observaie ad invicem et contra non venturos per se nec per alium pro se, sub pena lib. .c. vicissim stipulata, rato manente pacto. Pro pena vero prepositus bona ecclesie et ipsi bona sua habita et habenda vicissim pignori obligant. A.ctum Ianue in canonica Sancti Laurentii, die .xii. julij. Testes Rubaldus Lercarius, Villanus de Isule (3) Otto Mal-lonus, Obertus Boletus. 828. Nicola Blondet di Arras, Giovanni di Liége e Gualterio genero di Carlo contraggono una societas. 13 luglio 1191. [fo. 42 v.] (4) Iohannis de Leges]. Confitentur Nicola Blondus de Razo et Iohnnnes de Leges et Gual-terius gener Carli se cepisse societatem in qua Iohannes posuit lib. .ccxxxv. et Gualterius lib. .xlvii. et Nicola lib. .cxli. den. jan. Quas libras cum expensis quas est facturus pro his Nicola prestavit episcopo Ragul Legiensi pro marcis .clxxx. argenti recipiendis ibi (1) La parola presentium è per postilla fra subdiaconorum e et Balduinus. (2) Cancellato : et volentium ex una pa. (3) Cancellato: Obertus Maltonns. (4) Nel margine supcriore: In julio. 332 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS quas marcas est recepturus Nicola volúntate eorum, et de quibus niarcis ilant ei licentiam implicandi et negociandi bona fide sicut sibi videbitur melius. Et quam citius poterit, bona fide promittit reducere Ianuam totum quod Deus dederit de predictis marcis et totum quod receperit a predicto episcopo vel ab aliquo pro eo ali-quo modo et quod Deus permiserit eum lucrari aliquo modo, et proficuum et capitale in potestate eorum vel certi missi eorum. Et salvo capitali cuiusque proficui debet babere medietatem Nicola, et alia medietas inter Iohannem et Gualterium per libram. Sub por-ticu lohannis de Leges, die .xiii. julii. Testes Nicola de Maraxi dra-perius, Baronus Bergognonus, Iohannes draperius gener Carli. .MCLxmi., indictione .vni. 829. A¡cola Biondo di Arras contrae una accomendacio con Baimondo Unaldo. 13 luglio 1191. Raimundi Unaldi] p.]. Confitetur Nicola Blondus de Bazo se portare in accomendatione a Raimundo Unaldo libras .xxxvim. zedoare pretij lib. .xv j¿. Ultra-montes, causa negociandi, bona fide. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Enricus Porcus, BonusYasallus Zaritola. 830. Martino Gota vende a Rubaldo Lanze di Sestri Levante la quarta parte di una terra in San Quirico. 13 luglio 1191. Bubaldi Lance]. Testes Bicamannus de Alvernatia, Bernardus (1) Pilosus, Otto de Lanza, Belardus Scarpa, Anselmus de Rovereto. Martinus Gota vendit Rubaldo Lanze de Sejestri quartam partem unius petie terrò quam habet pro indiviso cum Bernardo de Plaza et cum Uguito de Cassina et cum Wilielmo de Costa et cum consortibus in Belerza in villa de Sancto Quirico, cui petie coheret superius mons, inferius \ia, a latere [terra] Bonefatij de Plaza; et ab alio latere terra Ber-trami Comitis, cum omni suo iure et comodo, pretio sol. .vii., et quietum se clamat et pagatum, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confitetur se tradidisse, ut de celerò faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Et prò dupla evictione et prò pena et sorte omnia bona (1) Rubaldus cancellalo e Bernardus in sopralinea. GUGLIELMO CA88INE8E 333 sua ei pignori obligat, sicut pro tempore valuerit. Et Berta uior eiusdem Martini remittit emptori omne ius quod habet in hac vendita et in pretio aliqua occasione, abrenuncians iuri hypothecariun legi Iulie, et decreto consultus Velleiani, et omni iuri. Et facit hoc consilio et auctoritate suorum parentum Belardi Scarpe et Anseimi de Rovereto. Sub volta Fornariorum, die .xin. julij. 831. Marino de Minuta vende a Guglielmo de Costa per la chiesa di San Pietro in Chiavari una pezza di terra nel territorio di Chiavari. 13 luglio 1191. Ecclesie Sancii Petri de Clavari], Marinus de Minuta vendit Wilielmo de Costa recipienti nomine ecclesie Sancti Petri de Clavari petiam .i. terre in territorio de Clavari in ora que dicitur Pinus, cui coheret superius fossatum, in-ferius terra Buzulini, a latere terra Aide et filiorum, ab alio terra ecclesie Sancti Petri de Clavari, cum omni suo iure, pretio sol. .xvii. et de pretio clamat se quietum et pagatum, et quod plus valet titolo emptionis et donationis inter vivos. Et possessionem cum dominio ei confitetur se tradidisse, ad faciendum proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pro ecclesia pignori obligat, sicut prò tempore valuerit. Et Sibilia uxor eiusdem Marini remittit emptori omne (1) ius quod habet in vendita et in pretio aii-qua occasione, abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani, et omni iuri, et consilio suorum fratrum Marchesij et Rubaldi. In ecclesia Sancti Laurentii, ea die. Testes Ido Morescus, Amicus de Casalejo, et consiliatores. 832. Salimbenc di Santa Fede contrae una societas con Guglielmo Loorengo. 13 luglio 1191. Wilielmi Loorengi, .in.]. Confitetur Sajeimbene de Sancta Fide se portare in societate a 'Wilielmo Loorengo lib. .vili, et de suis lib. .mi. causa negociandi per Riveriam usque ad insulam sancti Honorati in concerra eiusdem Wilielmi (2). Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Sub volta Fornariorum, die .xiii. julij. Testes Guilibertus Deas, BonusSegnorus de Turri, Gualterius pellizarius. (1) Cancellato: ius. (2) In concerra eiusdem Wilielmi in sopralinea. 334 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 633. Murchesio, Amico, e Guglielmo Barbavaira drappieri, promettono di pagare diverse somme a Gerardo di Bagnolo o a Baimi Trenchet. 13 luglio 1191. [Wilielmi Loorengi] .m.] (1). In botea beredis Bertrami Ricerij, ea die. Testes Wilielmus Bi-7Ìsom. \icnla draperius, Opizo borraor. Coniìtetur Marehesius dra-perius se daturum Gerardo de Bagnolo vel Ragul Trenchet lih. .iviiii. el sol. .ini. Et Amicus draperius lih. .lyiiii. et sol. .mi. Et Wilielmus Barbavaira lib. .xli. et sol. .un. Per totum augustum proximum, sub pena dupli. 834. Sentenza arbitrale data dagli arbitri in una controversia esistente tra Richelda figlia del fu Ingone de Castello e i suoi fratelli Bonaventura e Gontardo. 14 luglio 1191. Laus Bichelde et Bonaventure et Gontardi], Rubaldus de Zonesteto, Daniel de Albario, Ansaldus de Bisanni, et Yivaldus filius Oliverij de Maraxi, electi arbitri a Bichelda filia quondam Ingonis de Castello ab una parte, et ab alia a Bonaventura et a Gontardo fratribus eiusdem Richelde super lite quam ha-bebant ad invicem ex hoc, videlicet quod Bichelda petebat eis pel le? duas quas sibi legaverat Anna mater sua et sol. .x. quos sibi le-gaverat suus frater Iohannes et fradescam omnium honorum quondam Petri macellatoris de Plazastrello, et illi vero negabant. Hanc ilaque litem posuerunt sub predictis arbitris sententia diffiniendam et determinandam, et insuper iurarunt stare in hoc quod dicerent et tenere et habere firmam et ratam sententiam quam dicerent, sub pena dupli stipulata vicissim (2) de tanto quantum est lis. Et ita lite suo morte percurrente, et viso publico instrumento predicta legata ut supra (3) esse, item posuerunt se sub prefatis arbitris et dixerunt. ut super hac lite dicerent suo arbitrio quicquid vellent, promittentes sub eadem pena quod starent penitus in hoc quod dicerent sub sacramento (4). Et ita ex bono arbitratu et consilio sapientium, lau-darunt ut predicti darent Bichelde prò predictis sol. x., et quod pagati fuerunt, et ab omnibus predictis absolverunt eos a Riciielda omnibusque prò ea (5), ut de celerò prò predictis vel occasione pre-dictorum nulla inquietudo nec molestia est. Et Richelda fecit hoc (1) Questo documento e il precedente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. (2) vicissim in sopralinea. (3) Cancellato: si. (4) sub sacramento in sopralinea. (5) omnibus prò ea in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 335 omnia predicta consilio Rogerii sul generi et Vivaldi de \lbario consiliantis et curantis pro ea. In domo heredum Wilielmi Longj, die . xml. julij. 835. Rubaldo Cardinale promette di pagare diverse somme ad Ogerio Galleta, prevosto di San Lorenzo. 15 luglio 1191. [/o. 43 r.] Prepositi Sancti Laurentii], Promittit Rubaldus Cardinalis se daturum domino preposito Ogerio Gállete Sancti Laurentii recipienti pro Nicola suo nepote et nomine eius sol. .c. den. jan. usque ad annos .v. proximos, taliter, sol. .XX. per annum vel mezarolas .x. sui vini quod habet ab ecclesia Sancti Margarite versus mare, in electione Rubaldi, sub pena dupli. Et Ogerius Comes canonicus Sancti Laurentii debitor et pa-gator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. In canonica Sancti Laurentii, die .XV. julii. Testes archidiaconus Otto, Rolandus prepo-situs de Castello, presbyter Amaldus de Sancto Navigio. 836. Mabilia che abita con Opizone pellicciaio /a il suo testamento 15 luglio 1191. Testamentum, .xn.]. Mabilia que habitabat cum Opizone pellizario sua ultima volúntate judicat pro anima sua lib. .xvi. ita distribuías, decenum operi Sancti Laurentii, apud hospitale Sancti Iohannis eliget sepulluram, et eidem (1) sol. .lx. pro sepultura et pro missis sol. .xxx., et con-fratre sol. .x. (2), et ipsi de hospitali faciant expensas, Elene sarde uxoris (3) Vincijent sol. .xx. et cuxinum, Gilie filie Adalaxie uxo-ris Opizonis pellizarij sol. .xx. et coopertorium, Contessine filie Bernardi Bruni sol. .xx., Richelde servienti eiusdem Bernardi sol. .x. Francesce sol. (4) .x., Sancte Savine de Sejestri sol. .xx., ponti de Porcevera sol. .v. (5), ponti de Prelardo sol. .v., hospitali Cruei-gerorum sol. .v., hospitali Sancti Stephani sol. .v., hospitali Sancti Laurentii sol. .v., infirmis sol. .v., et Fiorie sol. .xl. (6), (7) residuum in distributione Aidele uxoris Vincijent et Adalaxie uxoris (1) eliget sepulturam, et eidem in sopralinea. (2) sol. .xx»., et confratre sol. x. in sopralinea. (3) uxoris in sopralinea. (4) Cancellato : .xx. (5ì Cancellato : .x. (6' et Fiorie sol. .xl. in sopralinea. (7) Cancellato: Hospitali Sancti... de Sancto Donato lib. .in. 336 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Opizonis pellizarij pauperibus orfanis et viduis. Hec est sua ultima voluntas. In domo Ingonis Puelle, ea die. Testes Iohannes de Canali. Paltronus filius Oliverii de Ast (1) Albertus frater Lombardi, Wilielmus Aspiranus, \\ ido Bonaventura, Anselmus tajaor, Oli-veris dr Ast (2>. Et predieta dent prò anima sua predicta ut supra Aidela et Adalaxia. mclxxxxi., indictione .viii. 837. 1 Ida de Molinello si obbliga di pagare a Vivaldo nipote di \ ¡l'aldo Boccagrassa una somma sul ricavo di merci di Guglielmo Columbo. lb luglio 1191. Vivaldi]. Promittit Mda de Molinello se daturum Vivaldo nepoti Vivaldi BocceGrasse lib. .in. de primis rebus quas recuperabit ipsa a Gan-dulfo Bigino de rebus W ilielmi Columbi quondam sui nepotis, sub pena dupli. Et Obertus de Alexio debitor et pagator, sub pena dupli. abrenuncians ¡uri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et Vivaldus promittit ei operari bona fide et sua fide (3) ut ipsa recuperet predicta sine tamen suis expensis. Testes Lafran-cus Bicerius. Widotus raiarius. Sub volta Fornariorum, die .xvi. julij- 838. Guglielmo di Albavilìa de Pentirio contrae una accomenda-tio con Ingone Lucense de Campo, suo cognato. 16 luglio 1191. Ingonis]. (4 Confitetur Wilielmus de AlbaVilla de Pentirio se portare in accomendatione ab Ingone Lucensi de Campo suo cognato sol. .i.xx. apud Terdonam causa negociandi, bona fide, ad medietatem proficui. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Ea die et loco. Testes Petrus Guertius, Arduinus de Canneto. 839. Bufino de Canneto si riconosce debitore di Simone di Stan-fort per drappi ricevuti. 17 luglio 1191. Simonis de Stanfort] (5). Confitetur Rufinus de Canneto se cepisse drapos .xii. a Simone 1 Cancellato: et de predictis libris habet Wilielmus provintialis lib. x. et Bernardus Brunus lib. .vi., causa negociandi. (2) de Ast in sottolinea. (3) et sua fide in sopralinea. (4) Cancellato : Testes. (5) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 98. GUGLIELMO CA88INE8E 337 de Stanfort, unde ei dare promitlit lib. den. jan. .lxxx. per toluin augustum proximum, sub pena dupli. Et quos drapos predictos Pinellus tinctor confitelur habere causa tingendi, et quos promitlit dare Simoui si non fuerit pagatus ut supra, sub pena dupli, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Wilielmus Rizisom, Martinus de Albario, Villanus de Rapallo. Sub volta Fornariorum, die. .xvn. julii. 840. Rubaldo de Tasaleto si accorda con Superia, sua cognata, circa la successione del fratello Oberto Clerico. 17 giugno 115)1. Rubaldi et Superie]. Promittit Rubaldus de Tasaleto Superje sue cognate (1) se daturum ei terciam parlem tocius quod evicerit de successione Oberti Clerici sui fratris vel aliquo modo habuerit per se vel per alium prò se, bona fide, sub pena dupli. Et Superia promittit ei manifestare sua fide et bona fide omnes res quas sciverit vel scit de rebus quondam Oberti Clerici, et dare operam ut habeat et adiuvare, sine la-men honore expensarum. Et insuper dat et cedit usumfructum de fìcubus de Maiola et de Vignalo de parte sua in hoc anno si Rubaldus evicerit successionem sui fratris Oberti Clerici. Testes lo-hannes Cardinalis, Iohannes Longus. Ea die et loco. 841. Simone di Stanfort rilascia quitanza di una somma ad Arduino. 17 luglio 1191. Arduini] (2). De lib. .lxxx. quas debebat dare Arduinus Simoni de Stanfort, Simon clamai se quietum, et carta que fuit sit cassa. Testes Martinus de Albario, Rolandus de Canneto, Wilielmus Rizisom. Ea die et loco. 842. Sibilia del fu Bellone di Ortogallo contrae un mutuo con maestro Oberto notaio. 18 luglio 1191. Magistri Oberti]. Sibilia filia quondam Belloni de Ortogallo se cepisse mutuo prò amore a magistro Oberto notario sol. .vi., quos promittit reddere ei ad sanctum Martinum proximum, sub pena dupli. In terra de (3) (1) Sue cognate in sopralinea. (2) Simonis de Stanforte cancellato; Arduini è scritto sul margine opposto. (3) Cancellato: terra. M. W. Hall - H. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 22 338 M. W. HALlj - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Ortogallo (1). Sub volta Fornariorum, die .xvni. julij. Testes Aman-tus de Mari, Iobannes Ricius tinctor. 843. Grillo de Canneto si riconosce debitore di Ottone di Languisco. 18 luglio 1191. Ottonis de Langasco], Confìtetur Grillus de Canneto se habere tot de rebus heredum Philippi de (2) Sparoara, unde Ottoni de Langasco dare promittit lib. .xxii. usque ad annum, sub pena dupli. Et idem Otto simili-ter confìtetur debere dare eisdem heredibus lib. .xxn. Testes Ro-landus de Canneto, Donatus de Oriolo. Ea die et loco. 844. Grillo de Canneto rilascia quietanza a Ottone di Langasco di un legato lasciato ai suoi figli dal nonno. 18 luglio 1191. Filiorum Grilli], Confìtetur Grillus de Canneto se habuisse prò legato suorunx fi-liorum Philippini et Simoneti lib. .vi. quas legavit eis avus eo-rum, quas lib. .vi. vult esse salvas eis in bonis suis, que omnia (3) Ottoni de Langasco recipienti prò eis (4) pignori obligat. Ea die et loco et testibus. 845. Aidela moglie di Oberto Gontardo vende una terra in Sam-pierdarena ad Andrea de Domocolta. 19 luglio 1191. heredis Oberti Gontardi]. Aidela quondam uxor Oberti Gontardi vendit Andree de Domo-Colta emeriti nomine Bartholomei filii quondam Oberti fìlii quondam Oberti Gontardi tabulas .cxxvi. terre in loco de Sancto Petro de Arena qui fuit Oberti Gontardi, cui terre coheret ab una parte terra eiusdem Bartholomei, superius via, inferius terra Fredentio-nis et consortum, ab alia terra Idonis Tabachi. Quas tabulas .cxxvi. vendit sicut fuerunt extimate a publicis extimatoribus et laudate a consulibus prò lib. .lxx. prò suo patrimonio, et quas vendit eum domo et cum omnibus superpositis et cum omni iure et comodo [/o. 43 u.] (5) et utilitate et ingressibus et exitibus suis, pretio lib. den. jan. .lxx., et quietam se clamat de pretio, et quod plus valet (1) Per postilla: in terra de Ortogallo. (2) Cancellato: Lai. (3) Cancellato : eis. (4) Ottoni de Langasco recipienti prò eis in sottolinea, e pignori obligat cancellato. (5) Nel margine superiore: In julio. GUGLIELMO CASSINESE 339 tilulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine defendere et auctorizare promittit per se suosque heredes ei eiusque heredi, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti (1) prò Bartholomeo et recipienti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit hec vendita, abrenun-cians (2) decreto consultus Velleiani et omni iuri. Et facit hec ohi nia consilio Wilielmi de Aldo et Oberti Gontardi fìlii Fredentionis suorum parentum. In domo Wilielmi de Aldo, die .xvmi. julij. Te-sles Iacobus judex, Enricus de DomoColta, Simon Gontardus, An-selmus de Palio, Ansaldus de DomoColta, Marinus Brunus. .mclxxxxi. , indictione .vra. 846. Giordano Clerico dichiara di tenere a frutto una somma dì Geremia figlia del fu Martino de Fozo. 21 luglio 1191. Jeremie. .ni.]. Confìtetur Iordanus Clericus se habere a Ieremia filia quondam Martini de Fozo lib. .vii. causa teuendi usque dum sibi et ei pia-cuerit, et dandi prò amore suo dono sol. .vini, ad rationem anni, et. ila promittit dare ei quando ei placuerit capitale et profìcuum, sub pena dupli. Sub porticu heredupa Wilielmi Longi, die .xxi. iulii. Testes Amizo pellizarius, Crollus de Mediolano, Bovus de Mediolano. .mclxxxxi., indictione .vili. 847. Vivolo di Chiavari rilascia quietanza di una somma ad Alda figlia di Rubaldo di Casaleto. 23 luglio 1191. Aide]. Confìtetur Yivulus de Clavari se cepisse ab Alda fìlia Rubaldi de Casaleto lib. .xii. et quietum se clamat et pagatum. Que lib. .xu. sunt de lib. .xxxvm. quas debebat dare eadem Alda Oberto Clerico, bona cuius et rationes bonorum cuius Oberti idem Vivulus emit a Rubaldo de Casaleto et a Martino de Yetano et ab Aluisa et Alda sororibus Oberti Clerici, qui fecerunt se heredes eius. Ex quibus lib. .xxxviii. Yivulus promittit quod de cetero requisitionem non faciet nec actionem movebit predicte (3) Aide vel eius filiis vel ali-cui prò eis, sub pena dupli, et finem et refutationem omnifariam facit. Sub porticu Capudergolij, die .vini, exeuutis julij. Testes Ugu- - (1) Cancellato: pignori. (2) Cancellato: iuri. (3) Cancellato : fìlie. 340 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS linus Mallonus, Obertus iìlius eius, BonusSegnorus filius Ottonis Malloni, Cardinalis de Clavari. 848. Alda figlia di Rubaìdo di Casaleto si obbliga di pagare una somma a Vivolo di Chiavavi. 23 luglio 1191. Vivuli] (1). Promittit Alda fìlia Bubaldi de Casaleto consilio sui patris et Cardinalis de Clavari se daturum Vivulo de Clavari lib. .xii. ad Domini natale proximum, sub pena dupli, de quibus lib. .xii. Yivulus clamavit se quietum in <'arta finis de lib. .xxxvm. Ea die et loco et testibus. 849. Vivolo di Chiavari si obbliga verso Superia moglie del fu Oberto Clerico di dargli la metà del realizzo dei beni del marito defunto. 23 luglio 1191. et Superie]. Promittit Yivulus de Clavari Superie quondam uxori Oberti Clerici se dare ei (2) medietatem tocius quod poterit habere aliquo modo de bonis quondam Oberti Clerici vel occasione honorum eius ultra lib. m, de quibus lib. .lxii. dedit idem Yivulus in compara predictorum bonorum et rationum eorundem bonorum lib. ,xxx., et lib. .xxvii. eidem Superie pro suis rationibus patrimonii et anti-facti, et prò debito Alfer de Clavari lib. .v., sub pena dupli in suis bonis. Et Superia prò hac promissione et Alda fìlia Rubaldi de Casaleto prò fine lib. .xxxvm. quam fecit idem Yivulus ei pro lib. .xii. promittunt eidem Vivulo dare et restituere duas partes tocius ho-neris et dampni (3) quod perveniret ei occasione bonorum Oberti Clerici, videlicet quod aliquod bonus interveniret hereditariis bonis Oberti Clerici, vel superveniret aliquo modo pro illis bonis, sub pena dupli. Et Superia et Alda faciunt hec consilio Bubaldi de Casaleto et Cardinalis de Clavari. Ea die et loco et testibus (4). Item, testes Ansaldus Silvanus, Obertus Tachinus, Anselmus Zocolarius, siterà die, sub volta Fornariorum, Cardinalis promisit attendere ut supra pro Superia si forte non attenderei ipsa, et proprlum et prin-cipalem debitorem se constituit, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo c^vetur. (1) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. <2) Cancellato: totum. Et dampni in sopralinea. (4) Segno di paragrafo. GUGLIELMO CASSINESE 341 850. Giovanni, fabbro, e Basilia, coniugi, si obbligano di pagare una somma in moneta mergorense a Stefano di Torre Cobraria. 24 luglio 1191. Stephani]. Confìtentur Iohannes faber et Basilia iugales se daturos Stephano de Turri Cobraria lib. .mi \. den. merg. (1) a kalendis augusti proxi-mi ad annum proximum per quatuor vices anni, de tercio in tercium mensem sol. .xx. et sol. .n^., sub pena dupli in solidum, abrenun-c.iantes iuri solidi et omni iuri, et abrenuncians legi Iulie, iuri liy-polhecarum, et decreto consultus Yelleiani. In domo Oberti Boleti, die .via. exeuntis julii. Testes Ansaldus pesaor, Grillus, quorum consilio Basilia facit hec, Petrus Blancardus, Galvagnus. 851. Sansa figlia del fu Guglielmo Longo fa il suo testamento. 24 luglio 1191. Testamentum]. * Sansa iìlia quondam Wilielmi Longi sua ultima voluntate iu-dicat pro anima sua lib. .xxx. ita distributas : decenum operi Sancii Lamentìi, apud ecclesiam Sancti Andree de Sexto eliget suam sepulturam, et eidem ecclesie legat lib. .x. pro (2) missis et lib. .x., prò sepultura et exequis funeris. Otte sol. .c., infirmis de Capite Fari sol. .xx., (3) hospitali Sancti Iohannis sol. .xx., (3) Amelde sue nutrici sol. .xx. (4). Beliquorum suorum bonorum heredes pariter instituit suam matrem Sibiliam et suos fratres Ingonem et Iterium. Hec est sua ultima voluntas, et si quod ius legationis deest cuius. el cetera. In domo heredum Wilielmi Longi, die .vili, exeuntis julii. Testes Germanus, Carnelevarius de Yezulo, Obertus Godentius, Wido speciarius frater Otte, HomoDeus de Rapallo. 852. Drua figlia del fu Ugone Cane vende una terra in Genova a Ingone de Volta. 25 luglio 1191. Ingonis de Volta]. Drua filia quondam Ugonis Canis consilio sui fratris Oberti et Wilielmi Lsusmaris sui parentis vendit Ingoni de Volta locum sive lerram quam videlur habere et possidere in civitate Ianue in Brolio infra has coherentes : superius coheret terra heredum Amici de Morta, inferius et a latere via publica, ab alio latere terra Engivini. (1) Mergorensium (Melgorensium) ? (2) Cancellato: exequis. (3) Il notaio cambia sol. .xxx. in sol. .xx. (4) Amelde sue nutrici sol. .xx. in sopralinea. 342 M. \N . Il VLL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Quara terram positnm infra has coherentes cum omnibus superpo-silis et cum ornili suo iure et comodo et utilitate et ingressu et egressi! suo vendit ei pretio lib. den. jan. .c., et quietam se clamat et pagatam, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. El possessionem cum dominio ei confitetur se tradi-disse ad faciendum a itiodo proprio iure ipse eiusque heres aut cui dederit vel habere permiserit quicquid voluerit, sine omni eius om-niumque prò ea contradictione. Ab omni etiam liomme per se suos-que heredes ei eiusque lieredi defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua liabita et liabenda ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit, abrenuncians etiam decreto consultus Velle-iani et omni iuri. Et si non defenderit ut supra, Lambertus frater eiusdem Drue promittit defendere prò ea, et proprium et principa-lem defensorem se constituit sub pena dupli, abrenuncians iurì quo cavetur principalem defensorem primo conveniri et omni iuri [/o. 44 r.]. In ecclesia Sancti Donati, die .vii. exeuntis julii. Testes Marinus Malfìliaster, Lafrancus Malfiliaster, Lafrancus fìlius Rubei de Volta, Obertus comes, Merlus ferrarius.. 853. trigone de Volta promette il pagamento di un residuo sul prezzo della vendita fattale da Drua e di cui al doc. 852. 25 luglio 1191. Drue]. Promittit Ingo de Volta se daturum Drue filie quondam Ugonis Canis lib. .l. ad sanctum Michelem proximum, que remanserunt pagande de pretio lib. .c. terre quam comparavit ab ea in Brolio, et de quibus lib. .c. ipsa clamavit se quietam, sub pena dupli. Ea die el loco et testibus. * 854. Pinabello da Tortona e Ambrogio scudaio contraggono una società per afaitare azur. 26 luglio 1191. Ambroxii scutarii et Pinabelli] (1). Societatem faciunt ad invicem Pinabellus de Terdona et Ambrosi us scutarius et promittunt vicissim quod de toto azur quod afai-tabunt vel comparabunt et de meno (2) deinceps usque dum viveri nt, totum proflcuum quod habebunt tracio capitali (3) per me- (1) Pubblicato in Ferretto A., Documenti genovesi di Novi e Valle Scrivia (646-1230), doc. 118. (2) Vel comparabunt et de meno in sopralinea. (3; Tracto capitali in sopralinea. GUGLIELMO CA88INESE 343 dium divident bona fide et quod ad invicem dabunt et consignabunt (]), preter si afaitarent pro suo uti (2) et preter quod Pinabellus pos-sit afaitare Oberto speciario dono (3) et preter quod Pinabellus debel habere in antea lib. .x. de parte lucri Ambroxii. Et Pinabellus promittit Ambroxio docere eum bona fide afaitare azur sicut scit sine fraude, et Ambroxius promittit ei quod nullum docebit afaitare azur usque dum Pinabellus vixerit. Et ut supra promittunt attendere sub pena lib. .xx. vicissim stipulata, rato manente pacto. Pro pena vero bona sua vicissim pignori obligant. Iurant etiam ambo per omnia ut supra, nisi quantum remanserit alterulra lieenlia. Sub volta Fornariorum, die .vi. exeuntis julii. Testes Wilielmus de Sancto Georgio, Grillus de Canneto. 855. Guglielmo Porcello contrae un mutuo pro amore con Idone Mazale. 26 luglio 1191. Idonis Mazalis, p.]. Confitetur Wilielmus Porcellus se cepisse mutuo pro amore centenaria .mi. piperis ab Idone Mazali (4), quod promittit reddere ad kalendas septembris proximi, sub pena dupli. Testes (5), Rolan-dus de Canneto, Oliverius Marzocus. Iurat etaim pagare ut supr.i. nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera. Et Bajamons Barlaira debitor et pagator, sub pena dupli, abrenun-cians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. F.a die et loco. 856. Baudo Rosso e Amedeo di Savona si riconoscono debitori di Oberto de Mari. 27 luglio 1191. Oberti de Mari] (6)., Confitentur Baudo Rubeus et Amedeus de Monte de Sagona se cepisse tantum ab Oberto de Mari, unde ei dare promittunt lib. den. jan. .cvm. minus sol. .ini. ad purificationem sancte Marie proxi-rnam, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et (1) Et quod ad invicem dabunt et consignabunt in sopralinea. (2) Cancellato: vel dono alicui amico. (3) Et preter quod Pinabellus possit afaitare Oberto Speciario dono in sopralinea. (4) Ab Idone Mazali in sopralinea. (5) Cancellato : Bajamons Barlaira. (6) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulala, in margine. 344 M. w. HVLL - n. C. KBUFGEB - R. L. REYNOLDS omni iuri. lumi etiam Baudo super animanti suam et animam Amedei licentia eius pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si ter-minum vel terminos et cetera, et quod occasione usure vel ecclesie non facient ut perveniat ad aliquod dampnum. Et si non pagaverinl ut supra, Rubaldus Delesalvus promittit pagare prò eis, et proprium et principalem debitorem et pagatorem se consti!uit prò eis, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debilorem primo conveniri et omni iuri et capitulo el auxilio. In ecclesia Sancii Laurentii, die .v. exeuntis julii. Testes Lafrancus Sporla, Simon Botarius quondam Botarij , Gastaldus censarius. 857. Bongiovanni di Corrado de Jordona di Savona, si riconosce debitore di una somma verso Oberto de Mari. 27 luglio 1191. [Oberti de Mari] ]. Et Bonuslohannes Curradi de Iordona de Sagona similiter eidem Obertc lib. .xviii. et sol. .xmi. et ad eundem terminum dare promittit et eodem modo per omnia, et iurat. Et Rubaldus Delesalvus similiter redditor per omnia. Ea die et loco et testibus. 85S. Giuberto prete di San Nazaro si dichiara debitore di una somma verso Bolandino del fu Vulturino. 27 luglio 1191. Rolandini]. Confitetur presbyter Guibertus de Sancto Nazario se habere de rebus Rolandini filii quondam Vulturini sol. .xx. (1) unde promittit dare ei sol. .in. per annum de tanto quantum tenebit, et reddere sol. .xx. cum fuerit in etate, sub pena dupli. Testes Oliverius Mar-zocus, Ioliannes Leonus, Ansaldus Fornarius. Sub volta Fornano-rum, ea die. 859. Giovanni e Oberto di Langasco si obbligano a pagare una somma a Pasquale Marzono. 28 luglio 1191. Pascalis Marzoni], Promittunt Iohannes de Langasco et Obertus de Langasco se da luros Pascali Marzono lib. den. jan. .lxxxxii. et sol. .xvi. prò be-cunis ad sanctum Michelem proximum, sub pena dupli in solidum abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Die .mi. exeuntis julii. Testes Ionathas de Sancto Ambroxio, Rubeus censarius, Rubaldus de Modulo. In curia Gontardi. (1) sol. .xxiii. è cambiato in sol. .xx. dal notaio. GUGLIELMO CASSINESE 860. Alda de Molinello di Voltri dichiara di aver ricevuto una somma e monete d’oro da Enrico Dentexe Nolasco. 28 luglio 1191. Enrici Dentexe] (1). Confitetur Alda de Molinello de Vulturi se cepisse ab Enrico Dcn-lexe Nolasco lib. .vi. jan. et bisantios mussimutinos auri .xii., cl quietam se clamat. Que lib. .vi. et qui bisantij su ni de rebus W ilici -mi Columbi quondam nepotis eiusdem Aide, qui \\ ilielmus Colimi bus legavit sua bona Marchese iilie eiusdem Aide, et bona cuius de-buerunt remanere in potestate Gandulfì Bigini. Ex quibus libris et bisantiis si de cetero aliqua requisilio iierit vel actio moveretur ei-dem Enrico vel Gandufi'o Begino vel alicui prò eis a prefata Alda vel a Marchesia fdia eius vel ab aliqua demum persona, et perve-niret ad aliquod dampnum, eadem Alda per se suamque filiam et per suos heredes totum dampnum restituere promittit, sub pena dupli, abrenuntians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et decreto consultus Velleiani et ornili iuri et auxilio. Et si non attenderit ut supra vel contravenerit, Ogerius de Cartagenia promittit attendere prò ea, et proprium et principalem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abrenuncians iuri qi^o cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Ante domum Anseimi de Caffara, ea die. Testes Rubaldus de Modo. lo-nathas de Sancto Ambroxio, Widotus frater eius, Iohannes de Moneta. 861. Ogerio di Cartagena dichiara di avere una somma di Enrico Dentice e stipula con lui alcuni patti accessori. 28 luglio 1191. [Enrici Dentexe] ]. Confitetur Ogerius de Cartagenia se habere ab Enrico Dentixo bis. .v. mussimutinos auri de rebus quondam W ilielmi Columbi nepotis quondam Aide de Molinello. Qui bisantij si non fuerunt dati prò anima Wilielmi Columbi, eadem Alda vult ut idem Enri-cus recipiat a Gandulfo Bigino. Et predicli bisantij sint Aide et ei dentur prò Marchesia filia eius. Et si (2) fuerunt dati prò anima eius, Enricus recuperet predictos bisantios ab Ogerio, et Alda vendit et cedit eidem Enrico locum navis que erat Wilielmi Columbi, prò lib. .vi., et dat Enrico bis. .xii. qui erant in cassio Wilielmi Columbi et ipsa de pretio clamat se quietam. Ea die et loco et testibus. (1) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante uva linea verticale ondulata, in margine. (2) Concettato: non. 346 M. \V. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 862. Daniele Battezzato e Maria, coniugi contraggono un mutuo con Rubaldo de Modo. 28 luglio 1191. [/o. 44 v.] (1) Rubaldi de Modo], Confìtentur Daniel Baplizatus et Maria iugales se cepisse mutuo u Rubaldo de Modo lib. .x. den. jan., unde ei vel eius misso dare promittunt bis. .lv. mussimutinos auri et iusti ponderis ad dies .w. proximas ex quo Rubaldus vel eius missus fuerit Tunexim, (2) salva eunte nave vel maiori parte rerum navis in qua est ilurus Rubaldus vel suus missus. Et si bisantios non pagaverint, pro bisantio non soluto dare promittit sol. .vi. pro bisantio non soluto ad dies .xv. proximas ex quo scietur Ianue, salva veniente vel maiori parte re-ium navis quam elegerit Rubaldus vel suus missus pro venire in lanua, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et om-ni iuri, et Maria abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus \elleiani, et facit hec omnia consilio suorum vici norum Gandulfi de Camugi et Rodulfì Ronone. Testes Obertus Ri-cius et consiliatores. In turri Wilielmi de Oria, die .mi. julij exeun-tis. .mclxxxxi., indictione .vni. ^63........si obbliga di pagare a......una somma e Gui- dotto tintore promette di rendere panni tinti. 29 luglio 119.1 (3) augustum proximum. (4). Et si non pagaverit, Widotus lin-ctor promittit reddere pannos tinctos, quos confìtetur habere, et proprius et principalis debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Arduinus de Canneto, Wilielmus Galea. Sub volta Fornariorum, die .ni. exeuntis julii. 864. Rainaldo de Manezano de Plano si obbliga di pagare a Oddone de Plaza e Gandolfo Baalvengo una somma in provisini alla prossima fiera di Champagne. 29 luglio 1191. Oddonis de Plaza et Gandulfi], Confìtetur Rainaldus de Manezano de Plano se daturum Oddoni de Plaza et Gandulfo Raalvengo lib. .vini, previdixium in proxima feria de Sancto Aiulfo. Et peioramentum, pro sol. .xlv. Et expensas (1) Nel margine superiore : In julio. (2) Cancellato : que par. (3) Cancellato : Confìtetur Rufìnus de Canneto se daturum Wilielmo llizi-som lib. .xx. ad per totum. (4) Cancellato : sub pena dupli. Et si prò drapis .ni. albis GUGLIELMO CAS8INESE 347 el dampnum et mutuum restituere, sub pena dupli. Et Bona \ ida de Cumego debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. In curia Gontardi, ea die. Testes Iobannes Usura, Albertus de Canali, magister Wilici-mus de Reca, .mclxxxxi., indictione ,vm. 865. Rogerio Caldino si obbliga di pagare una somma a Paxio di Lucca. 29 luglio 1191. Paxii]. Confitetur Bogerius Caldinus se daturum Paxio de Luca lib. .xl. ad medium septembrim proximum, sub pena dupli. Testes Grillus Wilielmus de Canneto. Ea die, sub volta Fornariorum, Vasallus de Bergalio. Pro coriis. 866. Giovanni da Pontremoli contrae una accomendacio e una so-cietas con Matelda moglie di Rogerono e Mobilia moglie di Nicola Mallone. 29 luglio 1191. Matelde et Mabilie]. Confiletur Iohannes de Pontremulo se portare, volúntate Lairanci Malfiliastri presentís cum quo habet societatem, in accomendatione a Matelda quondam uxore Rogeroni lib. .x., que sunt de societale quam ipsa habet cum Ionne de Cipri, et a Mabilia uxore Nicole Mal-loni lib. .v., Tunexim, causa negociandi, ad quartam proficui. Inde Januam reducere promittit in potestate earum vel certi missi earum proficuum quod Deus dederit cum capitali. In domo Nicole Malloni, ca die. Testes Marinus Malfiliaster, Curradus de Cabenna. 867. Adalaxia de Caprino contrae un mutuo pro amore con Lamberto figlio di Drogo. 29 luglio 1191. Lamberti filii Drogi], Confitetur Adalaxia de Caprino (1) se cepisse mutuo pro amore a Lamberto filio Drogi lib. .vini. den. jan. pro suis expensis et exer-citus, quas promittit reddere ad pasca proximam. Et si suus filius antea venerit, antea pagare promittit, sub pena dupli. Sub porticu Fulconis Arnaldi, die .ili. exeuntis Iulij. Testes Rogerius Noxentius, Enricus Tosanus, Rolandus de Ca. 868. Giovanni e Gandolfo di Cruce contraggono un mutuo con Pietro de Cruce. 30 luglio 1191. (1) Forse Caparrino, ma ar pare cancellato. 348 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Petri de Cruce, p]. Confitentur Iohannes de Cruce et Gandulfus de Cruce se cepisse mutuo a Petro de Cruce üb. .via. et sol. .vili., quas promiltunt red-dere ad purificationem sancte Marie proximam, sub pena dupli. Testes BonusNasallus de Cartagenia, Gregorius tajaor, Wilielmus de Canneto. Sub volta Fornariorum, die .11. exeuntis julij. S69. Bonovassallo Barbavaira e Andrea de Domocolta si riconoscono debitori di Alda, moglie del fa Anxaco. 30 luglio 1191. Aide]. * Confitentuf‘'BonusVasallus Barbavaira et Andreas de DomoColta se cepisse tantum ab Alda quondam uxore Anxachi, unde ei dare promiltunt lib. den. jan. .lx. ad purificationem sancte Marie proximam, sub pena dupli in solidum, abrenuncianles iuri solidi et omni iuri. Iurat etiam Andreas super animam suam et animam BoniVasalli licentia eius pagare ut supra, nisi quantum et cetera, el si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure vel ecclesie non facient ut ipsa perveniat ad aliquod dampnum. Sub porticu Bauditionis Boiachesi, ea die. Testes Rainaldus Strugnonus, Wilielmus filius Carnelevarii, Iohannes de Clavari. 870. .4 mbrogio Fcrrabo nomina suo procuratore Guidone de Rezo-. 31 luglio 1191. . W'idonis de Bezo]. Ego Ambroxius (1) Ferrabo facio te Widonem de Bezo procura-torem meum ad agendum et petendum res que sunt ablate Stephano meo irai ri per homines de Cumis et omne ius quod in eis habeo (2). Et hoc facio contra omnes homines de Cumis, et specialiter contra eos qui eas res detinent vel habuerint, et etiam contra consules omnes Cumarum, ita ut possis agere et actionem movere (3) et excipere et petere sicut ego possem tamquam meus procurator contra omnes personas (4). Et volo ut tu Wrido iures super animam meam quod ego misi fratri meo Stephano caregas .mi. brazilis a pasca resurreclionis infra. Et insuper do ei licenliam faciendi oa-lumpniam et sacramentum super animam meam. In domo Stabilis, die ultima julij. Testes Gerardus Alamannus, IIomoDeus macella-rius, Ionnanus de Pixina, Bolandus macellarius. (1) Cancellalo : de Laude filius. (2) Et omne ius quod in eis habeo in sopralinea. (3) Et actionem movere in sopralinea. (4)'Tamquam meus procurator contra omnes personas nel margine. GUGLIELMO CA8SINESK 349 871. Grimaldo di Castello contrae una accomendatio con insaldo Bataldo. 13 agosto 1191. AUGUSTO (1)]. Ansaldi Rataldi], Testes Germanus batifolium, Wilielmus fundigarius. In domo Ansaldi Rataldi die .xiii. augusti. Confitetur Grimaldus de Castello se portare in accomendatione ab Ansaldo de rebus Ansaldi fdij \\ i-lielmi Rataldi lib. .mi. in Sardiniam et inde quo sibi videbitur, causa negociandi, ad quartam profìcui. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. 872. Guglielmo Zetapannis dichiara di ricevere merce da Giovanni Iolcelmo di Montpellier per venderlo, e pagargliene il profitto. 14 agosto 1191. lolcelmi]. Testes Grillus, Otto de Langasco, Martinus de Albario. Sub volla Fornariorum, die .xiiii augusti. Confitetur Wilielmus Zetapannis se habere (2) a Iohanne Iolcelmo de Montepesulano mil. .mi. pec-tinum de Narbona pretij lib. .xiiii. et sol. .xv., causa vendendi et pagandi lib. .vili, et superiluum promittit dare ei vel eius certo misso. Et Wilielmus clamat se quietum ab eo de lib. .vii. quas babebat in societate cum eo. 873. Giovanni nipote di Bonbel macellaio, promette di stare come garzone con Vivaldo, nipote di Boccagrossa. 14 agosto 1191. Vivaldi, p]. Iurat Iohannes nepos Bonbel macellarij stare cum Vivaldo nepote Bocce Grosse usque ad annos .v., causa serviendi et standi cum eo, et faciendi omnia servitia bona fide que sciat lacere, et salvare et custodire res eius et personam, et non defraudare ultra sol. .ni. per annum, et ita attendere et contra non venturum. Et Vivaldus promittit ei tenere secum, et (3) docere eum bona fide de suo officio, calefatare videlicet, sub pena sol. .c. stipulata. Et si Iohannes non attenderit ut supra vel aliquod dampnum faciet Bonbel macellarius promittit quod ipse attendet ut supra sub pena sol. .c., et quod dampnum restituet, et proprium et principalem debitorem et paga-torem se constituit, sub pena dupli, [/o. 45 r.] abrenuncians iuri quo cavelur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. (1) In Augusto è nel margine in scrittura più grande del contesto. (2) Cancellato : a Jac. (3) Cancellato: dare ei. 350 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Sub volta Fornariorum, die .xiiii. augusti. Testes Ionathas de Sancto* Ambroxio, Wilielmus Agnellus, Marchesius de Sancto Laurentio, Wido Elephant. Et de unoquoque ferramento officij (1) calafatarle dare unum. 874. Guglielmo Agnello rilascia quietanza a Marchese di San Lorenzo di una somma che aveva avuto da lui in societate. 14 agosto 1191. Marchesii de Sancto Laurentio]. * Confìtetur Wilielmus Agnellus se recepisse a Marchesio de Sancto Laurentio lib. .lxxx. quas habuit ab eo in societate, et quietum se clamat et pagatum ab eo et de proficuo et de capitali, et carta que inde fuit sit cassa et vacua volúntate eius. Testes Raimundus Unaldus, Wilielmus Gallus, Wido Elephant, Restufatus censarius. Ea die et loco. 875. Bernardo de Soriano contrae una accomendatio con Bustico de Airolo. 14 agosto 1191. Rustigi]. Confìtetur Rernardus de Soriano se habere lib. .mi. a Rustigo de Airolo in accomendatione, quas ei vel eius misso dare promittit ad dies .xv. próximas ex quo ipse vel suus missus quesierit, sub pena dupli. Ea die et loco. Testes Martinus de Serra, Oddonus de Me-lazo, Ogerius Cavaruncus. 876. Otto Montanario si obbliga al pagamento di una somma verso Melano Abbate. 14 agosto 1191. Melani]. Confìtetur Otto Montanarius se daturum Melano Abbati lib. .xvmi-per totum septembrim proximum, sub pena dupli. Testes Widolo-tus Lucensis, Montanarius de Yaldetari. In botea Wilielmi Piperis, ea die. 877. Moscardo de Nova si obbliga al pagamento di una somma in moneta imperiale verso Ardigo de Puteo di Milano. 14 agosto 1191. [Ardigi de Puteo] (2). Confìtetur Moscardus de Nova se daturum pro genuinis (3) lib.. (1) Cancellato : ad. (2) Pubblicato in Ferretto A., Documenti genovesi di Novi e Valle Scrivia '946-1230), doc. 119. (3) Pro genuinis in sopralinea. GUGLIELMO CASS1NESE 351 .xxiii. minus sol. .mi. imperiales Ardigo de Puteo, Mediolani (1), ad iestum Sancti Bartholomei proximum. Et expensas et dampnum et mutuum. Et sua bona pignori obligat. In statione heredis Opizonis Lecavele, ea die. Testes Crota de Moiza, Iohannes Dianus, Ambro-xius Pernixius, Berguntius Petegnus. 878. Pietro de Cruce e Oberto suo nipote contraggono una societas con Bonadie di Sant’Ambrogio. 14 agosto 1191. Petri de Cruce et Oberti et Antuli]. Socielate faciunt ad invicem Petrus de Cruce et Obertus nepos eius de rebus suis et Antuli de Cruce, in qua ponunt lib. .c. et BonusDies de Sancto Ambroxio ponit de suis ultra (2) lib. .vii. ultra lib. .c. De quibus libris Petrus et Obertus dant licentiam ei ut possit portare causa negociandi a Ianua ad Vintimiliam et usque ad Sejestrum, bona fide, usque dum placuerit eis. Et salvo capitali cuiusque eorum, BonusDies debebit habere medietatem proficui et ipsi aliam medietatem. Testes Grillus, Obertus Picardus, Wilielmus de Mangano. Sub volta Fornariorum, die .xnn. augusti. 879. Guglielmo di Rodolfo si obbliga di pagare una somma a Nicola Lecanoze per pepe ricevuto. 14 agosto 1191. Nicole Lecanoze]. Confìtetur Wilielmus de Rodulfo se cepisse tantum piper a Nicola Lecanoze, unde ei dare promittit lib. den. jan. .cxxx. ab as-sumptione sancte Marie proxima ad annum proximum (3). Iurat edam pagare ut supra, nisi quantum et celerà, et si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure vel ecclesie non faciet pei se nec per alium prò se ut perveniat ad aliquod dampnum, et inde omnia bona sua habita et habenda Restufato recipienti et stipulanti prò Nicola pignori obligat, sub pena dupli. Et si non pa-gaverit ut supra, Lafrancus de Mari promittit pagare predictas li-bras ad eundem terminum, et proprium et principalem debitorem et pagatorem se constituit, et inde omnia bona sua habita et habenda Restufato recipienti et stipulanti prò Nicola pignori obligat, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debi-lorem primo conveniri et omni iuri. Iurat etiam ita pagare, nisi quantum el cetera, per omnia ut supra. Sub porticu heredum Angelerii de Mari, die .xim. augusti. Testes Ansaldus Beaqua, Nicola I rsus, Martinus de Mari. (1) In sopralinea: Mediolani. (2) Cancellato: lib. ,c. (3) Cancellato : sub pena dupli. M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 880. Ansaldo Lecavela si obbliga di pagare a Giovanni Suzubono e Oddone de Melazo una somma alla prossima Pasqua. 15 ago sto 1191. Johannis et Suzuboni et Oddonis, p], Confìtetur Ansaldus Lecavela se cepisse tantum a Iohanne Boleto et a Suzubono et ab Oddone de Melazo, unde eis dare promittit lib. den. jan. .limi, ad pasca proximam resurrectionis, cuique eorurn terciam, sub pena dupli. Iurat etiam pagare ut supra, nisi quan-tum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera, et quod occasione usure vel ecclesie non faciet ut perveniat ad aliquod damp-num. Sub porticu Ansaldi Lecavele, die .xv. augusti. Testes Ingo Longus, Carnelevarius de Yezulo, Ogerius Cavaruncus. 8S1. Oberto Porco si riconosce debitore di Rolando de Canneto e di Arduino de Canneto. 15 agosto 1191. Rolandi et Arduini] (1). Confìtetur Obertus Porcus se daturum Bolando de Canneto lib. .xi. et sol. .vili., et Arduino de Canneto sol. .xxxim., ad Domini natale proximum. .Et si antea venerit, ad dies .vili, proximas ex quo veniet dare promittit, sub pena dupli. Actum Ianue ad Clapam, ea die. Testes Marchesius Zurla, Bolandus afaitaor. SS2. Sorlion Cavallo della pieve di Serra contrae un mutuo con Ottone di Langasco. 16 agosto 1191. Ottonis de Langasco]. Confìtetur Sorlion Cavallus (2) de plebe de Serra se cepisse mutuo prò amore ab Ottone de Langasco (3) sol. xx., quos promittit reddere ad annum proximum, sub pena dupli. Sub volta Fornario-rum, die .xvi. augusti. Testes Obertus de Langasco cordoanerius. Iiubaldus de Modo. 883. Augusto, drappiere, contrae un mutuo prò amore con Lanfranco de Crosa. 16 agosto 1191. Lafranci de Crosa], Confìtetur Augustus draperius se habere (4) mutuo prò amore a Lafranco de Crosa lib. l., quas ei reddere promittit quando ei piaci) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 99. (2) Cavallus in sopralinea. (3) Ab Ottone de Langasco in sopralinea. (4) Cancellalo : in accomendatione. GUGLIELMO CASSINESE 353 euerit vel eius certo misso, sub pena dupli in suis bonis. Ea die et loco. Testes Wilielmus Parvus de Canneto, Rainaldus sarcior. 884. Oberto figlio di Bongiovanni de Costa vende a Oberto di Campolungo una terra in Ceranesi. IT agosto 1191. Oberti de CampoLongo]. Obertus filius Bonilohannis de Costa vendit Oberto de Campo-Iongo quarterium unius petie terre in Celanexi in ora que dicitur Pratum, prò indiviso cum fìliis Ulli de Prato, cui petie coheret inferma fluvius Porcevele, (1) a tribus partibus terra consortum. (2) Cuius petie quartam vendit ei cum omni suo iure et comodo et utilitate et ingressu et egressu suo pretio sol. .xv., et quietum se clamai et pagalum et quod plus valet tituto emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confxtetur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit. Ab omni etiam homine defendere et auctorizare promittit, ' sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit. Sub volta Fornariorum, die .xvn. augusti. Testes Johannes de Leges, Bonefatius de Beneca Medica, Reculus de Mari. 885. Opizone de Castello riceve la dote della moglie Mobilia dallo suocero Ansaldo pomari e le costituisce l'antefatto. 17 agosto 1191. [/o. 45 ■».] (3) Patrimonium Mabìlie], Confrtetur Opizo de Castello se habuisse de dote sue uxoris Ma-bilie a suo socero Ansaldo Fornario lib. .ccl., et quietum se clamat et pagatum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei lib. .c. in suis bonis ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, prò more et consuetudine civitatis Ianue. Pro omnibus prescriptis omnia bona sua habita et habenda (4) Ansaldo Fornario recipienti prò filia pignori obligat. Testes Oliverius Mar-zocus, Wilielmus de Alda, Ansuixus de Sancto Genesio, Wilielmus Bucutius. Sub volta Fornariorum, die .xvn. augusti. 886. Giovanni Pellicia si riconosce debitore di Melano Abbate. 17 agosto 1191. (1) Cancellato: su. (2) Cancellato: Quam quartam vendit. (3) Nel margine superiore : In augusto. (4) Cancellato: ei. M. W. Hall - II. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 23 354 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Melani Abbatis]. Confìtetur Iohannes Pellicia se daturum Melano Abbati lib. .xvmi. ad kalendas octubris proximi, sub pena dupli. Testes Widolotus Lucensis, Ansaldus Buculius. Ea die et loco. 887. Guglielmo di Alba contrae una societas con Rufino de Canneto. 17 agosto 1191. Piufini ¿le Canneto] (1). " Confìtetur Wilielmus de Alba se portare in societate a Bufino de Canneto lib. .ucxx. et sol. .mi. et den. .v. et de suis lib. .lmi. et sol. .xii. Pisas, causa negociandi. Inde vero reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet par-tiri. Et die et loco. Testes Ansaldus Fornarius, Ogerius Zarela. 888. Stefano de Clavica vende ad Albertone de Vanzono un schiavo saraceno. 17 agosto 1191. Albertoni de Vanzono]. Testes Peirus BonaFides, Wilielmus Lucensis calegarius, Wido de Strepa calegarius. Sub porticu DoniDei judicis, ea die. Stepharìus de Clavica vendit Albertono de Vanzono quendam servum sarra-cenum nomine Martinum prò servo non furato nec ablato. ut alienarti rem, pretio lib. .v. et sol. .v. den. jan., et quietum se clamat et pagatum, et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradi-disse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit sine onrni contradictione DoniDei iudicis et uxoris omniumque prò eis. y\b omni etiam homine et ab eis specialiter defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua babita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit vel melioratus fuerit. 889. Dionisio fabbro dichiara di aver ricevuto una somma come prezzo di una terra venduta ad Oberto de Campolongo a Alessio. 17 agosto 1191. (1) Il notaio ha cancellato l’intero documento( ad eccezione delle seguenti parole: Confìtetur... potestate eius... dederit cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Ea die et loco. Testes Ansaldus Fornarius, Ogerius Zarela. GUGLIELMO CASSINESE 355 * Oberti et Alexii], * Dionisius faber confitetor se cepisse ab Oberlo de CampoLon^o et. ab Alexio (1) lib. .xxmi. de pretio terre quam comparavit ab eo, et quielum se clamat et pagatum. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Raimundus Unaldùs, Michel Vitalis. 890. locoralmo de Celasco contrae un mutuo pro amore con Guglielmo Zetapane. 17 agosto 1191. Wilielmi Zetapanis]. Testes Ogerius Cavaruncus, Enricus Gerundia, Martinus de Albario. Ea die et loco. Gonfitetur Iocoralmus de Celasco se cepisse mutuo prò amore a Wilielmo Zetapane panceram .i. et caperonum .1., que promittit reddere usque ad Domini natale proximum, et an-tea si venerit de galeis. Et si predicta non redderit, pretio dare pio mittit lib. .vi. den. jan., et inde omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. 891. Giordano Ricerio affitta la sua casa a Tebaldo borraor. 19 agosto 1191. Locatio Iordani Tebaldo borraor]. Iordanus Ricerius locat Tebaldo borraor domum suam in qua solidus est stare Gerardinus et domum in qua solitus est stare Opizo ad tenendum a festo omnium sanctorum proximo (2) usque ad an-nos .vi. proximos, et promittit dimittere et non auferre nec pensionerei ascendere, et ab omni homine defendere, et levare antea solare unum et astrigare solare .i., et cooperire et parare bene neces-sariis, sub pena lib. .x. stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligat. Et pena soluta, locatio sit firma. Et ipse promitlit tenere et dare per annum lib. .vi. nomine pensionis, sub pena lib-.x. stipulata, pro pena et pensione bona sua ei pignori obligat, et pena soluta et pensione, cadat a iure locationis. Testes Enricus Por-cus, BonusVasallus Zaritola, Petrus Granaira, Anselmus taiaor. Sub volta Fornariorum, die .xvim. augusti. 892. Trencherio di Lagneto contrae un mutuo pro amore a Guglielmo Zetapane. 19 agosto 1191. Wilielmi Zetapanis]. Confitetur Trencherius de Lagneto se cepisse mutuo pro amore fi ■ V (1) Per postilla: de CampoLongo et ab Alexio. (2) A festo omnium sanctorum proximo in sopralinea. 356 M. YV. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Wilielmo Zetapane sol. .l., quos promittit reddere ad pasca pro-ximam. Et si antea venerit de galeis ad mensem .1. proximum ex: quo veniet reddere (1) promittit, sub pena dupli. Iurat etiam pagare nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cete-ra (2). Testes Arduinus de Canneto, Gallus quondam Galli, Martinus de Vacca, Falconus de MonteVetulo. Ea die et loco. 893. Giovanni Busca rilascia quitanza a Vasallo Stralleira di una somma dipendente da una accomendatio e da una societas.. 19 agosto 1191. Vasalli Stralleire]. Confìtetur Iohannes Busca se recepisse a Vasallo Stralleira lib. .xl de societate et de accomendatione (3) quam Gandulfus suus fdius habuit cum eodem Vasallo, et quietum se clamat et pagatum ab eo de istis lib. .xl Testes Pascalis Ferrandus, Otto Vescontus. Sub volta Fornariorum, ea die. / 894. Vasallo Stralleira dichiara di aver ritirato una somma da una societas e da una accomendatio che aveva con Gandolfo, figlio di Giovanni Busca. 19 agosto 1191. Iohannis Busce]. Testes Otto Vescontus, Pascalis Ferrandus, Otto Pellis. Ante do-mum Vasalli Stralleire, ea die. Confìtetur Vasallus Stralleira se tra-xisse de societate et de accomendatione quam habuit idem Vasallus cum Gandulfo fìlio Iohannis Busce lib. .cccxlviiii. et sol. .il, et quietum se clamat. 895. Anna, moglie del fu Anseimo de Castello, dona una terra all'ospedale di Rusca. 20 agosto 1191. Ilospitalis de Rusca] (4). Testes Simon Adrictus, Cairulfus de Langasco, Bauditio Cude-ga (5), Ansaldus Malocellus. Sub porticu Simonis Gontardi, die ,xx. augusti. Ego Anna quondam uxor Anseimi de Castello, amore l>i et prò remedio anime mei mariti et anime mee, titulo donacionis inter vivos facio et dono tibi Agnesie de Capite Stafole, recipienti (1) Cancellato : prox. (2; Per postilla: Iurat etiam... et cetera. (3) Et de accomendatione in sopralinea. . (4) Pubblicato in Gorrini G., Documenti sulle relazioni fra Voghera e Genova (960-1325), doc. XII. (5) Cancellato : Obertus. GUGLIELMO CASSINESE 357 nomine pontis et hospitalis (1) que debent fieri in subscripta terra, quartam partem unius terre posite in Rusca. Predicte terre coheret ab una parte egressus Silvazole descendendo per fossatellum in Tre blolam, et ab alia parte predictus egressus usque in flumen Lome-nasce. Predictam donacionem promitto tibi dehinc fìrmam et stabilem hospitali et ponti habere, et inde non magis contravemre salva decima quam retineo in me, et salva ratione marchionis a quo eam habeo in feudum, et salva spiritali ratione monasterio de Padragna. Si in prefata terra fuerit ecclesia facta, possessionem (2) et dominium inde tibi dedisse confìteor. 896. Senzanome Alber e Albertono de Vanzono si riconoscono debitori di Ogerio Scoto. 20 agosto 1191. Ogeri-i Scoti]. In statione Ogerii Venti, die .xx. augusti. Testes Rubaldus Dete-salvus, Balduinus Scotus, Balduinus Rubeus, Obertus de Savignono. Confìtetur SineNomen Alber et Albertonus de Vanzono lib. .cxxx. Ogerio Scoto (3) ad medium septembrim proximum. Et Albertus Enguilingus et Widotus Lancer debitores et pagatores, sub pena dupli, in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 897. Rainalde, fratello di Camarlengo, si riconosce debitore di Marchesio de Azo. 21 agosto 1191. r/o. 46 r.] Marchesii de Azo]. Confìtetur Rainaldus frater Camarlengi se daturum Marchesio de Azo lib. .xviin. ad medium septembrim proximum, sub pena dupli. Testes Angelotus de Caffara, Marchesius de Caffara. Sub volta Fornariorum, die .xxi. augusti. 898. Bertramo de Mignanego si riconosce debitore di una somma di provenisini verso Tebaldo e Filippo Reverzolo. 21 agosto 1.191. Tebaldi], Confìtetur Bertramus de Mugnanego se daturum Tebaldo Rever-zole vel Philippo Reverzolo lib. .vi. previdixium in feria de Sancto Aiulfo proxima. Et expensas et dampnum et mutuum in verbo cre-ditoris et sine sacramento restituere. Et similiter pagare promittit. (1) Cancellato : dri. (2) Altre letture possibili: salva spiritali ratione monasterio de Padragna, si in prefata terra fuerit ecclesia facta. Possessiojiem... (3) Ogerio Scoto in sopralinea. ■358 M. W. HAFJL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Et sua bona pignori obligat. Testes Angelotus de Caffara, Marche-sius de Caffara, Obertus de Valfenera. Ea die et loco. 899. Ansuixo di. San Genesio contrae una accomendalio con An-geloto di Caffara. 21 agosto 1191. Angeloti de Caffara]. Confitetur Ansuixus de Sancto Genesio se portare in aecomenda-tione ab Angeloto de Caffara lib. .c. Ultramare et inde quo sibi vì-debitur melius causa negociandi bona fide, ad quartam proficui. Et debet facere expensas per libram cum aliis. In reditu vero Ia-nuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi pro-ficuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Ingo de Cartagenia, W ilielmus frater Iohannis Parvi de Canneto. Ea die et loco. 900. Ottone Montanario si riconosce debitore di Wigonzono de Greco. 22 agosto 1191. \\ igonzoni]. Confitetur Otto Montanarius se dalurum Wigonzono de Greco lib. •xvn per totum septembrim proximum, sub pena dupli. In bo-tea 'Wilielmi Piperis, die .xxii. augusti. Testes Widolotus Lucensis, Montanarius de Valdetari. 901. Matalafo di Camogli si riconosce debitore di Tebaldo Rever-zolo. 22 agosto 1191. Tebaldi]. Confitetur Matalafus de Canrngi se daturum Tebaldo Eeverzolo lib. .xv. per totum septembrim proximum, sub pena dupli. Testes BonusVasallus de Cartagenia, Ogerius Zarela, Ansaldus Fornarius. Sub volta Fornariorum, ea die. 902. Grillo si riconosce debitore di Bergonzio Guaitamao. 22 agosto 1191. Berguntij]. Confitetur Grìllus se dalurum Berguntio Guaitamao prò balla .i. i'ustanei (1) lib. .xx. ad festum omnium sanctorum proximum, sub pena dupli. Testes Simon de Bonthomao, Lafrancus Lazari, Berto-lotus de Langasco. Ea die et loco. {!) prò balla .i. fustanei in sopralinea GUGLIELMO CASSINESE 359 903. Guglielmo di Fontaneggi e Biliardo., coniugi contraggono un mutuo pro amore con Alberto de Fontana. 22 agosto 1191. Alberti de Fontana]. Confìtentur Wilielmus de Fontanejo et Biliarda iugales se cepis-se mutuo prò amore ab Alberto de Fontana sol. .c., quos promit-tunt reddere ad festum sancti Michelis proximum, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri omni, et ipsa abrenun-cians legi lulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Yelleiani, et consilio Widoloti Lucensis et Petri de Yignolo vicinorum (1). In domo Sancti Iohannis de Pavarono, ea die. Testes Obertus de Iosber-to et consiliatores. 904. Rolando Rosso di Portovenere contrae un mutuo con Guidone Bergognono. 23 agosto 1191. Widonis Bergognoni] (2). Confitetur Rolandus Rubeus de PortuVeneri se cepisse mutuo a Widone Bergognono lib. .mi. den. jan., quas promittit reddere us-que ad dies .xv. próximas, sub pena dupli, salvas in terra. Et insuper promittit ei dare terciam lucri quod fecerit in viatico Pisarum cum gagamella. Bona fide. Sub volta Fornariorum, die .xxm. augusti. Testes Grillus de Canneto, Wilielmus de Canneto. 905. Variazione nelle somme apportate nella societas stipulata da Simone di Bulgaro, con Gionata Cavaranco e Oddone Melazo. 24 agosto 1191. Ionathe et Oddonis] (3). Societas quam habet Simon de Bulgaro cum Ionatha Cavarunco et cum Oddone Melazo, et quam portavit in Siciliani et inde Tune-xim est augmentata quod est lib. .cccx., de quibus libris Simon confitetur se traxisse de parte sua lib. .Lx., et alias confitetur se portare volúntate Oddonis de Melazo per se et missi Ionathe, Ultramare et inde quo sibi videbitur causa negociandi, bona fide. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eoruin proficuum quod Deus dederit aliquo modo (4) ex quo exiverit portimi Ianue cum capitali. Et salvo capitali, proficuum debet dividi (1) Cancellato amicorum, e vicinorum in sopralinea. (2) Cancellato, riga per riga, dal notaio. (3) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata in margine. (4) Cancellato cum. 360 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS sicut continetur in alia carta societatis. Iurat etiam ita attendere et salvare et custodire bona fide, et non defraudare ultra sol. .lx. In domo Ionatlie, die .vili, exeuntis augusti. Testes Fredentio Gontar-dus, Philippus Cavaruncus, Ogerius Galleta, Enricus Gerundia. Et non prestet alicui nisi cum pignore. 906. Variazione delle somme apportate nella societas che Ogerio Galleta ha con Gionata e Oddone de Meltìzo. 24 agosto 1191. [lonathe et Oddonis] ] (1). Societas quam habet Ogerius Galleta cum Ionatha et cum Oddone de Melazo est [augmentata quod] est lib. .dcxii., quas Ogerius con-fitetur portare voluntate Oddonis prò se et missi lonathe, Ultramare et inde quo sibi videbitur melius causa negociandi preter in l\o-maniam. Et in reditu Ianuam reducere prornittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum capitali. Et salvo capitali, proficuum dividetur inter eos sicut in carta societatis continetur. Et possit mit-tere eis in Ianua et cum testibus. Et non prestet alicui nisi mercatori et cum bono pignore. Ea die et loco et testibus. 907. Giovanni Mazatorta contrae con Verdilia un prestito marittimo colla garanzia di Vasallo Mazatorta. 25 agosto 1191. Verdilie]. Confìtetur Iohannes Mazatorta se daturum Verdilie sol. .l. prò sol. .xl. ad adventum proximum de Sicilia in hac proxima vere, quo paratus est ire, salva eunte nave in qua ibit et veniente in qua veniet, vel vel (2) maiori parte rerum navium euntis et venientis, sub pena dupli. Et Vasallus Mazatorta debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Testes Anselmus taiaor, Lantelmus taiaor. In domo Mabilie de Lecavele, die .vii. exeuntis augusti. 908. Giovanni Gazano cede a maestro Oberto, notaio, ogni suo credito verso Sibilia de Ortogallo. 25 agosto 1191. [/o. 46 u.] (3) Magistri Oberti]. * Iohannes Gazanus dat et cedit magistro Oberto notario omne ius et rationes et actiones quod et quas habet super Sibilia de Orto- (1) Cancellato riga per riga. (2) res cancellato; vel in sopralinea. (3) Nel margine superiore : In augusto. GUGLIELMO CASSINIiSE 361 gallo et super bonis eius specialiter vel generaliter nomine pene occasione sol. .xlvi. quos ipsa debet ei prò patrimonio sue uxoris, ut ipse agere possit et intendere directo et utiliter sicut ipse potcst vel potuit aliquo modo. In botea Ogerij Pedicule et consortum, die .vii. exeuntis augusti. Testes Wido speciarius, Wilielmus guardaor-•mclxxxxi., indictione .vin. 909. Albertono de Zimignano e Ugo de Begai si obbligano a pagare una somma di provenisini a Tebaldo e Filippo Reverzolo. 26 agosto 1191. Tebaldi Reverzoli]. Testes Wilielmus de Novara, Ansuixus de Sanclo Genesio, Mar-chesius Zurlus. Sub volta Fornariorum, die .vi. exeuntis augusti. Gonfitentur Àlbertonus de Zimignano et Ugo de Begai se daturos Tebaldo Reverzolo vel Philippo fratri eius lib. .xn. previdixium in proxima feria de Sancto Aiulfo. Et expensas et dampnum et mutuimi in verbo creditoris et sine sacramento. Et sua bona pignori obligant in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. 910. Pasio di Lucca si dichiara debitore di una somma verso Bai-duino Biondo e Guglielmo Vezzoso. 27 agosto 1191. Balduini et Wilielmi]. Confitetur Paxius de Luca se daturum Bai duino Biondo et Wiliel-mo Vexoso lib. X. per totum septembrim proximum, sub pena dupli. Testes Lafrancus Ricerius, Wilielmus Rizisom. Die .v. exeuntis augusti, sub volta Fornariorum. 911. Bergognono figlio di Ambrogio di Cortemilia fa quitanza di una somma a Fulcone del fu Adiuto Marcachii di Lucca. 27 agosto 1191. Fulconis de Luca]. Confitetur Bergognonus filius Ambroxij de Curtemilia se recepisse a Fulcone quondam Adiuti Marcachij de Luca lib. .vii. pre-.vidixium, et quietum se clamat et pagatum. De quibus libris Bergognonus debebat recipere ut confitetur (1) a Widone de Galiga (2) sol. .xl. et ab Azone fdio quondam Ugulini de Pontezano sol. .lx., et a Saxo quondam Rassi sol. .xl. De quibus libris omnibus exi-gendis ab eis Bergognonus dat et cedit Fulconis predicto omne jus (1) ut confiletur in sopra-linea. (2) Cancellato : et ab Azone. 362 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS et rationem et actionem quod et quam habet super eos aliquo modo occasione predictorum denariorum, ut Fulco possit agere et intendere directo, et utiliter omnibus modis sicut ipse polesl ve! potuit. Ita etiam ut si Fulco non poterit consequi predictas libras a predictis, habeat regressum super Bergognono exigendi ro-tionem ab eo si voluerit Fulco. Et hanc cartam facil Bergognonus Loterio BonoAmico recipienti prò Fulcone. Et insuper Bergognonus dat licentiam eidem Loterio ut iuret super animam suam quod predictas libras debet recipere a predictis, et quod aliter nullum pagamentum habuit (1) nec aliquis prò se sciente. Set si aliquis sociorum foret pagatus, promittit reddere predictas libras Fulconi. Testes \iventius de Statione, Enricus fdius Gerardi de Callis, Ugo-zonus filius Ugolini HominisDei, Rolandus Torsellus. In statione Curie Feni, ea die. 912. Lanfranco Ricerio si riconosce debitore dei fratelli Oberlo e Oddone Morando. 27 agosto 1191. Oberti Morandi et Oddonis]. Confitetur Lafrancus Ricerius se cepisse tantum ab Oberto Morando et ab Oddone fratre eius, unde eis dare promittit lib. den. jan. .lxxx. ad octavam natalis Domini proximi, sub pena dupli, lurat etiam ita pagare ut supra, nisi quantum et cetera vel oblivione (2) et si terminum vel terminos. Et iurat quod occasione usure vel ecclesie non faciet per se nec per alium prò se ut perveniat ad oliquod dampnum. Testes Enricus Porcus, BonusVasallus Zaritola. Et (3) Iohannes (4) Dianus debitor et pagator, sub pena dupli, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conve-niri (5). Sub volta Fornariorum, ea die. 913. donata Cavarunco contrae una accomendatio con Rainaldo Strugnono. 27 agosto 1191. Rainaldi Strugnoni]. Confitetur Ionathas Cavaruncus se recepisse a Bainaldo Strugnono lib. • xv., quas accomendavit ei causa porlandi Buzeam. Et de pro- (1) Cancellato : se. (2) vel oblivione in sopralinea. (3) Et in sopralinea. (4) Cancellato : Diaconus. (5) Debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 363 fìcuo et de capitali clamat se quietum et pagatum, et (1) caria q'je iuit sit cassa et vacua voluntate Ionathe. Testes Ogerius Scotus, Ogerius (2) Galleta. Ea die, in domo Ionathe. S147 Raimondo di Misel si obbliga pagare una somma di proveni-sini ai fratelli Tebaldo e Filippo Reverzolo alla fiera di Saint-Ayoul. 28 agosto 1191. Tebaldi Reverzoli] (3). Confitetur Raimundus de Misel se daturum Tebaldi Reverzolo vel Philippo fratri eius lib. .xx. previdixium in proxima feria de Sancto Aiulfo. Et expensas et dampnum et mutuum a termino inde in verbo creditoris et sine sacramento. Et sua bona pignori obligat, sub pena dupli (4). Et Wilielmus Rizisom debitor et pagator, et sua bona pignori obligat sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavelur principalem debitorem primo conveniri. Testes Balduinus de Sejestri, Iohannes de Sejestri, Martinus de Albario. Sub volta Forna-riorum, die .mi. exeuntis augusti. 915. Pietro di Vignolo dichiara di aver ricevuto una somma de stradote dalla moglie Ermelina. 28 agosto 1191. Slrados Ermeline]. Confitetur Petrus de Vignolo se habuisse de stradote sue uxoris Ermeline lib. .xn., et quietum se clamat et pagatum, et que perve-nerunt a sua matre, et inde omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. Testes Wilielmus Poncinus, Lafrancus Guertius, Iohannes cazaor. Ea die et loco. 916. Belardo di Sestri Levante contrae una accomendatio con Ma-bilia de Baltigario. 28 agosto 1191. Mabilie de Baltigario]. Testes Rolandus pellizarius, Bernardus Droja, (5) Wilielmus ne-pos Cavatorte. Ante domum Rairnundi Baltigarij. Confitetur Belar-dus de Sejestri se portare in accomendatione a Mabilia de Baltigario lib. .xx. in Sardiniam causa negociandi, bona fide, ad quartam proficui. Set si implicaverit in sale vel de quanto implicaverit, debet (1) Cancellato: omne que. (2) Cancellato : Scot. (3) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 100. (4) sub pena dupli in sottolinea. (5) Cancellato: Ioliannes. 364 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L REYNOLDS habere medietatem profìcui. Inde Ianuam reducere promittit in potentate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Iurat etiam ita attendere et salvare et custodire bona fide et non defraudare ultra sol. .v. Ea die. 917. Oliverio Notula di Quarto contrae una accomendatio con Buonvassallo Barbavaira. 28 agosto 1191. BoniVasalli Barbavaire], Confitetur Oliverius Notula de Quarto se portare in accomenda-tione a BonoN asallo Barbavaira lib. .clii. in Sardiniam et inde quo sibi videbitur causa negociandi melius bona fide. Medietas quarum librarum est de s&cietate quam habent in simul, sicut continetur in. carta societatis, et alia medietas est de societate quam habet Iohan-nes Lombardus cum Wilielmo Villani de Castello ut confitentur (1). In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali, et facere sicut in carta societatis continetur. Et de predicta communitate remanet barrile .i. indigi de caproex in potestate BoniVasalli. In curia Gontar-dorum, ea die. Testes Ajnizo pellizarius, Crollus de Mediolano, Bo-vus de Mediolano. Et idem Oliverius confitetur quod Iohannes Lombardus habet de predicta communitate circa bis. .cccl. 918. Guglielmo Pomarolo dona inter vivos una terra a Verdina sua sorella. 29 agosto 1191. Verdilie]. Wilielmus Pomarolus filius quondam Ottonis de Sucella donalio-nem inter vivos facit Verdilie sue sorori de tota terra quam habet in Masonega et in pertinentis, et de tota illa quam poterit invenire per eum; et que terra pervenit a suo [/o. 47 r.]. patre, ut de celerò habeat, teneat, et quiete possideat sine omni contradictione eius. Et quam donationem promittit tenere et habere firmam et ratam, et contra non venturum, sub pena dupli in suis bonis. Iurat etiam hanc donationem tenere et habere firmam et ratam et contra non venturum. Et facit hec consilio et auctoritate Donati de Masonega et Germani batifolii. Et confitetur esse maiorem annis .xxii. Teste* Iacomus filius Bernardi calegarii, Iohannes de Porta. In domo here-clum Wilielmi Longi, die .in. exeuntis augusti. 919. Ansaldo Lombardo si riconosce debitore di Gilio de Gotejre-do Campo. 30 agosto 1191. (1) ut confitentur in sopralinea. GUGLIELMO CASSINESE 365 Cilii] . Confìtetur Ansaldus Lombardus se daturum Gilio de Gotefredo Campo lib. .xxxn ad sanctum Michelem proximum, sub pena dupli. Testes Wilielmus Rizisom, Wilielmus Fornarius. Sub volta For-nariorum, die .11. exeuntis augusti. 520. Giovanni de Dodo di Piacenza contrae un accomendatio con Guglielmo Barca. 30 agosto 1191. Wilielmi Barce]. Confìtetur Johannes de Dodo de Placentia se portare in accomen-datione a Wilielmo Barca lib. .cxxx. TJltramare et inde quo sibi videbitur melius causa negociandi preter Alexandriam (1) ad quar-tam profìcui. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestà le eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. (2) Testes Wilielmus Guaracus, Ogerius de Nigrono. Sub volta Fornariorum, ea die. ■921. Vasallo de Helia rilascia quitanza di una somma a Balduino Vivositis. 30 agosto 1191. Balduini Vivisitis]. Confìtetur Vasallus de Helia se recepisse a Balduino Vivositis lib. .xxv., et quietum se clamat, quas promisit pagare occasione Helie quondam patris eiusdem Vasalli. Ex quibus libris vel occasione earum promittit quod decetero nullam requisitionem faciet vel actionem movebit ei nee alicui pro eo per se nec per alium prò se, sub pena dupli. Iurat etiam ita attendere et contra non venturum. Et facit hec con silio et auctoritate Stephani de Clavica sui patrui et DoniDei parentis. Et confìtetur esse maiorem annis .xx. Testes Wilielmus Bolla et consiliatores et Iosbertus (3). Iuxta turrim (4) heredum Montanarii Voiadisci. Ea die. 922. Giovanni Balbo contrae una accomendatio con Enrico Mazalc. 31 agosto 1191. Enrici Mazalis]. Confìtetur Iohannes (5) Balbus se portare in accomendatione ab (1) preter Alexandriam in sopralinea. (2) Cancellato : Testes et non. (3) et Iosbertus in sopralinea. (4) Cancellato : Cardinalis Voiadisci. (5) Cancellato : Ballas. 366 M. W. HALL - n. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Enrico Mazali lib. .xxxi. implicatas in ballis .11. fustaneorum Septam. Et si invenerit Hugonem Mazalem, det ei si voluerit recipere (1). Et si non invenerit, vendat et implicet et portet causa negociandi quo sibi videbitur, bona fide, ad quartam proficui (2). Et si sibi vide-bitur possit mittere ei in Ianua et cum testibus. In reditu vero la-nuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profi-cuum quod Deus dederit cum capitali. Sub volta Fornariorum, die ultima augusti. Testes Otto de Sejestri, Wilielmus azarius, Otto de Langasco. 923. Giovanni figlio del fu Oberto de Plazo dichiara di ricevere la dote dalla moglie Sibilia e le costituisce l’antifatto. 31 agosto 1191. Patrimonium Sibilie]. Confìtetur Iohannes filius quondam Oberti de Plazo se habuisse de dote sue uxoris Sibilie lib. .xxvmi., et quietum se clamat et pagatum. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat in suis bonis tantum quod bene valeat lib. .xxvnn. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro omnibus prescriptis, omnia bona sua habita et habenda Iosberto recipienti prò ea pignori obli-gat. In domo heredum Marchesii (3) Stralleire, ea die. Testes Wilielmus Mussus, Wilielmus guardaor, Ogerius guardaor, Obertus de Iosberto. 924. Raimondo Unaldo contrae un mutuo con Ansuixo de Sanclo Genesio. 11 settembre 1191. Ansuixi]. Confìtetur Raimundus Unaldus se cepisse mutuo ab Ansuixo de Sancto Genesio lib. .cxx. unde ei dare promittit bis. .cccxl. sarra-cenales de Solia mundos ab omni dacita (4) justi ponderis ad mensem .1. proximum ex quo fuerit Ultramare Ansuixus, salva eunte nave in qua ibit Ansuixus a portu Ianue pro ire Ultramare (5) vel maiori parte rerum navis (6). Et inde ei pignori obligat petias .m. scarlate vermilie, et ipse confìtetur habere. Et debet portare et ven- (1) Si voluerit recipere in sopralinea. (2) Ad quartam proficui in sopralinea. (3) Iohannis cancellato e Marchesii in sottolinea. (4) mundos ab omni dacita in sopràlinea. (5) prò ire Ultramare in sopralinea. (6; Le parole: Et si navis... reddere promittit denarios sono scritte soprct il documento ma sembrano riferirsi a questo punto. GUGLIELMO CASSINESE 367 dere (1) et se pagare. Et si quid defuerit, idem Raimundus pro-mittit compiere, sub pena dupli. Et si non compleverit (2) Bufarus Saragus promittit compiere, et proprium et principalem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omrii iuri. Et si quid superfuerit, Ansuixus promittit dare Bufaro. Et predicti de-narii sunt Wilielmi de Aldo, et qui facit hoc prestilum eius volun-late. Sub volta Fornariorum (3). Testes BonusVasallus de Cartage-nia. (4), Marchesius Zurlus, Ogerius Porcus. Die .xi. septembris. Et si navis faceret portum in Sicilia, prò quibuslibet sol. .xl. dare promittit unciam auri. Et si ad Constantinopolim, per libram bis. .un. (5) a mundos ab omni dricto. Et si navis forte non transiret, (6' reddere promittit denarios. 925. Guglielmo Parvo di Canneto si riconosce debitore di Raguì Trenchet. 31 agosto 1191. Ragulis]. Confitetur Wilielmus Parvus de Canneto se daturum Ragul Tren-ohet vel Gerardo de Bagnolo (T) lib. .lxxiii. per totum octobrim pro-ximum, sub pena dupli. Testes Wilielmus Rizisom, Wilielmus Za-rela, Iohannes Gentragi notarius. Ea die et loco. 926. Rogerio Galia vende a Ogerio Scoto un locum in Quarto. 31 agosto 1191. Ogerii Scoti]. Testes Corsus de Palazolo, Lambertus Canis, Wilielmus Ficus Ma-tare, Wilielmus de Balneo, Wilielmus Canzellarius. Rogerius Galia vendit Ogerio Scoto locum de Quarto quem visus fuit habere An-saldus Galia in Quarto et quem habuit ab Anna sua uxore prò patrimonio eius. Cui ooheret a latere terra emptoris, ab alio terra In-gonis de Galiana, et a duabus partibus via. Quem locum cum omni suo iure et comodo et utilitate et cum omnibus superpositis vendit pretio lib. den. jan. .l. et quod plus valet titillo emptionis et dona- (1) Cancellato : cum Bufaro Sarago. (2) idem Raimundus promittit compiere, sub pena dupli. Et si non comple-verit in sopralinea. (3) Cancellato : ea die. (4) Cancellalo : Ingo nepos eius. (5) bis. .ni 1. è mutato in .mi. minus quartam. Il notaio fa una nota marginale per inserire il minus quartam. (6) Cancellato : p. (7) Per postilla: vel Gerardo de Bagnolo. 368 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS tionis inter vivos ei cedit, et de pretio clamat se quietum et pagatimi. Et possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse, ut de cetero faciat proprio iure quicquid voluerit,. Ab omni homine per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et habenda ei stipulanti pignori obli-gat preter terram de Campi, sicut prò tempore valuerit. Et Drua uxor eiusdem Rogerii consilio et auctoritate suorum parentum Lamberti Canis et Wilielmi de Balneo remittit emptori omne ius quod habet in hac vendita aliqua occasione, abrenuncians legi Iulie, imi hvpothecarum, et decreto consultus Yelleiani, et omni iuri. In ecclesie Sancti Iohannis, die ultima augusti. 927. Filippo Aradei contrae un mutuo prò amore per l’ospedale di Rivarolo con Alberto de Fontana. 1 settembre 1191. [/o. 47 d.] (1) Alberti de Fontana], Confìtetur Philippus Aradel se cepisse mutuo prò amore prò bono et utilitate hospitalis de Rivaroli ab Alberto de Fontana (2) lib. .xvn. den. jan., quas promittit reddere ad Domini natale proximum, et inde bona omnia hospitalis et sua ei stipulanti pignori obligat, sub pena dupli. In domo Sancti Iohannis de Pavarano, in kalendis sep-tembris. Testes Lafrancus Yentus, Amicus de Lavania, Wilielmus guardaor. .mclxxxxi., indictione .vin. 928. Ottolino di San Martino si obbliga a pagare una somma a Oberto di Acquabuona. 2 settembre 1191. Oberti de Aquabona] (3). Confìtetur Ottolinus de Sancto Martino se daturum Oberto de Aquabona lib. .cxvi. et sol. .v. ad octavam natalis Domini proxiini, sub pena dupli. Et Obertus Falzonus et Belardus Grugnus et Belar-dus Cuialda debitores et pagatores, sub pena dupli in solidum, abre-nunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes BonusVasallus de Cartagenia, Restufatus censarius, Rainaldus ferrarius. Et confìtetur Obertus de Aquabona predicta esse de societate quam habet cum Petro de Cruce et cum Antulo et cum Oberto. Sub volta Fornariorum, die .n. septembris. (1) Nel margine superiore: In septembri. (2) Ab Alberto de Fontana in sopralinea. (3) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 101. GUGLIELMO CASSINESE 369 929. Otto de Castello si obbliga a pagare una somma a Enrico Jojo. 2 settembre 1191. Enrici Jojo]. Testes Otto Mazatorta, Wilielmus Robinus. Ea die et loco. Confì-tetur Otto de Castello se daturum Enrico Jojo lib. .xxxvi. ad san-tum Michelem proximum, sub pena dupli in suis bonis. 930. Giordano de Mari si obbliga a pagare una somma a Trencavel di Milano. 2 settembre 1191. Trencavel]. Confìtetur Iordanus de Mari se daturum Trencavel de Mediolano lib. .xii. ad (1) sanctum Martinum proximum, sub pena dupli. Testes Bernardus....... ano, Marignanus de Campo, Grillus de Canneto. Sub volta Fornariorum, diè .11. septembris. 931. Belardo Cuialda si riconosce debitore di Guglielmo di Aldo, per pepe ricevuto. 3 settembre 1191. Wilielmi de Aldo] (2). Confìtetur Belardus Cuialda se cepisse tantum piper a Wilieimo de Aldo, unde ei dare promittit lib. den- jan. xxxx. ad purifica-lionem sancte Marie proximam, sub pena dupli. Et Oddo Capa de Ast (3) et Ottolinus de Sancto Martino de Ast (3) debitores et paga-tores principales, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalein debitorem primo conveniri et omni iuri. Testes Restufatus censarius, Iohannes de Alba, Bonus-lohannes Yescontus. Sub volta Fornariorum, die .ni. septembris. 932. Bainocino di Lagneto contrae un mutuo pro amore con Guglielmo Zetapane. 3 settembre 1191. YVilielmi Zetapanis], Confìtetur Rainocinus de Lagneto se cepisse mutuo prò amore a YVilielmo Zetapane sol. .lxx. quos promittit reddere ad octavom sanctam Andream proximam, et inde ei pignori obligat tenutam Alberti sui fratris volúntate eius de Marnello, et tenutam suam de Corva, et sextam de Sejestri. Et possessionem ei confìtetur se tradi-disse nomine pignoris (4), tali pacto ut si non fuerit pagatus ut su- (1/ Cancellato : oct. (2) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 102. (3) de Ast in sopralinea. (4) possessionem ei confìtetur se tradidisse nomine pignoris in sopralinea. M. W. Hall - II. C. Krukger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 2i 370 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS pra, exinde usufructet et habeat et teneat (1) totum godimentum suo dono, non computandum in pagamentum. Set quandocumque vo-luerit recuperare, persolvere debet. Et ita iurat attendere et con tra non venturum et non contrariare ei (2). Testes Rogerius Noxentius, Obertus Bucutius, Enricus Tosanus. Sub volta Fornariorum, ea die. 933. Belardo Grugno e Ottolino di San Martino di Asti si riconoscono debitori di Giacomo Cassa. 3 settembre 1191. la comi Casse] (3). Confìtentur Belardus Grugnus et Ottolinus de Sancto Martino de Ast se cepisse tantum a Iacomo Cassa, unde ei dare promittit lib. den. jan. .olih. ad octavam sancti Andree proximi. Et expensas et dampnum et mutuum restituere in verbo creditoris et similiter pagare promittit. Et sua bona pignori, obligant in solidum, abre-nunicans iuri solidi et omni iuri. Testes Obertus Bucutius, Sorlion (4) Deladatus. Et Obertus Falzonus et Iacomus Rascerus debitores et pagatores in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cave-tur principalem debitorem primo conveniri. Ea die et loco. 934. Giacomo de Soler si riconosce debitore di Donodeo di Pegli. 3 settembre 1191. Donidei de Pelio] (5). Testes Restufatus censarius, Oddo medicus, Finis Amoris, Da-. bonus de Sancto Thoma. Ea die et loco. Confitetur Iacomus de Soler se daturum DonoDeo de Pelio lib. .lxxvii ad dies .mi. proximas post natale Domini proximum sub pena dupli. Et Petrus de Rugia-sco et Obertus de Soler et Ottolinus de Sancto Martino debitores et pagatores, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. 935. Fine Amore e Oddone Barleta si accordano circa, la restituzione di una casa e circa somme date in occasione di essa. 3 settembre 1191. Oddonis Barlete et Finis Amoris], Promittit Finis Amoris Oddoni Barlete reddere ei vel eius heredi (1) Cancellato : et h. (2) et non contrariare ei in sopralinea. (3) Pubblicato in Rosso G., op. cit.t doe. 103. (4) Cancellato : Boja. (5) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 104. GUGLIELMO CASSINESE 371 vel eius uxori vel misso alicuius eorum per se vel suum missum domum quam habet ab eo et ab eius uxore ad plebem Lavanie, cum possessione et dominio integre, et cum omni ratione sicut habet, si Oddo vel suus missus dederit lib. .xxvim (1) a festo omnium sanctorum proximo ad ad annos .ni. proximos, sub pena dupli in suis bonis. (2) Si Oddo vel suus missus non paget, iurat per se et per suam uxorem cuius missus esse confìtetur quod exinde nullum impedimentum prestabet FiniAmori vel alicui pro eo per se riec per alium pro se de illa domo nec occasione domus occasione usure vel ecclesie vel occasione debiti vel aliqua occasione, (3) et iurat expedire Oddo domum prediclam usque ad sanctum Martinum de illa tenuta quam habet. Set si infra predictum terminum Oddo dederit ei redditorem vel redditores et pagatores de lib. .xxvmi in laude sui sapij ad hoc ut quisque non obliget nisi pro parte sua qua obligabitur, ad dies .vm. proximas Finis Amoris promittit red-dere domum cum omni ratione sicut habet. Et ad hoc quod Finis Amoris non refutabit redditores ad hoc quod habeat duplum ex hoc quod obligabit, et ad hoc quod Finis Amoris non rogabit aliquem redditorum ut non obligent se et ut supra promittit, sub pena dupli de predicta quantitate in suis bonis FinisAmoris (4). Et confì-tentur ambo esse concordes de expensis factis in domo, et Oddo eia-mat se quietum in hoc pacto ut supra per se et per uxorem (5) iurat attendere Oddo nisi quantum remanserit licentia eius vel sui certi missi. Et si Oddo attenderit ut supra, Finis Amoris evacuai omnes contractus quos habet occasione domus. Et promittit Finis Amoris Oddoni reddere locum (6) de Rezo de Calegua integre sicut habuit ab eo et eius uxore cum omni ratione sicut habet a festo omnium sanctorum proximum ad annos .mi., sub pena dupli, si dederit Oddo vel suus missus usque tunc lib. x.r et sol. .l. per annum pro conditione loci in festo sancti Martini. Pro quibus sol. x. concedit ei lociyn tenendum et usufructandum. Et si non paget ut supra (7) lib. .l. et (7) sol. x. per annum ut supra, Oddo iurat per se et per suam uxorem cuius missus esse confìtetur quod exinde impedimentum nullum (8) faciet ei nec ali (1) Cancellato : absque. (2) Cancellato : et Oddo iu. (3) Cancellato : Set si infra iam. (4) et ut supra promittit, sub pena dupli de predicta quantitate in s'iis bonis FinisAmoris in sopralinea. (5) per m cancellato e per se et per uxorem in sopralinea. (6) Cancellato: qu. (7) Cancellato : de. (8) Nullum in sopràlinea. 372 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS cui prò eo per se nec per alium prò se occasione usure vel ecclesie ve! aliqua occasione alia aliquo modo nec occasione debiti nec pensioni?. Et si Oddo attenderei ut supra, Finis Amoris cassat omnes contractus quos habet (1) occasione loci. Testes Gallus, Leo ... . ......Sub volta Fornariorum, ea die (2). 936. Guiardo de Stampex e Azolino Clarez si obbligano verso Ober-to di Cantinata di Alba a pagare una somma alla fiera di Saint-Ayoui in Champagne. 3 settembre 1191. Ifo. 48 r.] Oberti de Caminata]. Guiardus de Slampex et Azolinus Clarez confitentur se daturos Oberto de Caminata de Alba lib. .xx. previdixium in feria proxiina de Sancto Aiulfo, et expensas et dampnum et mutuum, et sua bona pignori obligant in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni ìuri. Et si forent peiorati de lege vel de peso vel abatuti, prò sol. .xlv. marcam argenti. Testes Finis Amoris, Oddo Barleta, Wido de Costa. Sub volta Fornariorum, die .ni. septembris. 937. Rolando Dux si obbliga a pagare una somma a Giacomo Cassa. 3 settembre 1191. la comi Casse] (3). Confìtetur Rolandus Dux se daturum Iacomo Casse lib. .liii. den. jan. ad festum sancti Andree proximum. Expensas et dampnum et mutuum in verbo creditoris, et sua bona pignori obligat. Et Petrus de Rugiasco debitor et pagator, et sua bona pignori obligat, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Ea die et loco. Testes Finis Amoris, Oddo Barleta. 938. Gandoljo di Raalvengo si obbliga di pagare una somma a Giacomo Cassa. 3 settembre 1191. * J Tacomi Casse] ]. Et Gandulfus de Raalvengo eidem Iacomo lib. den. jan. .xli. et sol. .xii. ad sanctum Andream proximum, et ut in superiori. Et Enricus Iosbertus debitor et pagator similiter set non obligat sua bona (4). Ea die et loco (5). Testes Sorlion Deladatus, Andreas de Pontedecimo. (1) Cancellato: super eos. (2) Una linea verticale ondulata è nel margine. (3) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata in margine. (4) set non obligat sua bona in sopralinea. (5) Cancellalo: et testibus. GUGLIELMO CASSINESE 373 939. Guiardo di Stampex si obbliga a pagare a Uberto Vacca e Enrico Iosberto una somma in provenisini alla fiera di Saint-Ayoul in Champagne. 4 settembre 1191. Enrici Iosberti et Uberti Yacce] (1). Confìtentur Guiardus de Stampex et (2) se daturos Uberto Yacca et (3) Enrico Iosberto lib. .x. previdixium in próxima feria de Sancto Aiulfo, et expensas et dampnum et mutuum restituere in verbo creditoris et sine sacramento. Et si forent peiorati de lege vel de peso vel abatuti, pro sol. .xlv. marcam argenti fini. Et sua bona pignori obligant in solidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Testes Belardus Cuialda, Gandulfus de Raalvengo, Yaxellus Damianus. Sub volta Fornariorum, die .mi. septembris. Et Bernar-dus de Stampex et Azolinus Clarea debitores et pagatores, et sua bona pignori obligant in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 940. Rainaldo Strugnono e Guglielmo Gruato, figlio di Anseimo, si accordano circa una partita di incenso importata da Rainaldo da Bugia. 4 settembre 1191. Rainaldi Strugnoni]. Confitetur Rainaldus Strugnonus quod comparavit cum Wiliel-mo Gruato filio Anseimi (4) cant. .m. et rot. .lxxviiii. incensi Bu-zeam, et quod confitetur Rainaldus quod adduxit. Cuius medieta-tem Nuvolonus confitetur se habuisse, videlicet cen. .in. et libras .vi. sine pulvere. Et prò cuius adductura a Marsilia Nuvolonus confitetur se expendisse sol. .v. Et de medietate cuius incensi Nuvolonus clamat se quietum et pagatum a Rainaldo. Et confitetur Nuvolonus se habuisse ab eodem Rainaldo partem suam pecunie quam recope-ravit Rainaldus de ratione Iohannis Buzee. Et confitetur idem Nuvolonus se habuisse lib. .l. de capitali (5) quas portavit Enricus Guer-cius et quas accomendavit Rainaldus volúntate Nuvoloni ut confitetur Nuvolonus (6) et quietum se clamat et pagatum. Testes Baudo bancherius, Lafrancus Alberi cus, Wilielmus Grillus. Sub porticu OttonisBoni, ea die. (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 105. (2) Cancellato : Bernardus de Stampex et Azolinus Glarez. (3) Cancellato : vel; in sopralinea et. (4) filio Anseimi in sopralinea. (5) de capitali in sopralinea. (6) Constantin, Constantinopolim ab eo cancellato; et quas accomendavit Rainaldus volúntate Nuvoloni ut confitetur Nuvolonus in sopralima. 374 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 941. Lanfranco di San Michele dichiara di aver ricevuta la dote di Mabilia figlia del fu Giordano Bastone e le costituisce i’antifatto. 4 settembre 1191. Patrimonium Mabilie]. Confitetur Lafrancus de Sanclo Michaele se habuisse de dote sue uxoris Mabilie fdie quondam Iordani Bastoni lib. .xl., et quietum se clamat et pagatum. Et donationem propter nuptias nomine anti-facti facit ei et donat in suis bonis tantum quod bene valeat lib. .c. ad habendum, tenendum, et quicquid voluerit faciendum, pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro omnibus prescriptis omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. Et si deficerit in bonis eius quod predicta non possent persolvi, Alamandra mater eiusdem Lafranci promittit compiere in bonis suis, que omnia ei pignori obligat preter lib. .xx. et preter Sarracenam quam dedit sibi idem Lafrancus, abrenuncians decreto consultus Yelleiani et iuri quo cavetur ne fìdeiussores vel mandatores dotium dentur et omni iuri. Et facit hec omnia consilio Gandulfì Gornbe de Levres et Ansaldi fìlii Facii de Maraxi suorum parentum et amicorum. In domo eiusdem Lafranci, die .im. septembris. Testes Rainaldus de Abizola, Wilielmus de Rodes, BeletBonus de Predi, BonusVasallus quondam Iordani Bastoni. 942. Rolando Duronaso si obbliga a pagare il prezzo di pepe ricevuto da Guglielmo di Aldo. 5 settembre 1191. Wilielmi de Aldo] (1). Confitetur Rolandus DurusNasus de Ast se comparasse tantum piper a Wilielmo de Aldo, unde ei dare promittit lib. den. jan. .xl. ad purificationem sancte Marie proximam, sub pena dupli. Et Wilielmus Monacus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Obertus de Aquabona, Ogerius de Cartagenia. Sub volta Fornario-nim, die .v. septembris. 943. Alberto pellicciaro di Vesime contrae una societas con Ogerio di Cartagena. 6 settembre 1191. Ogerii de Cartagenia]. Confitetur Albertus pellizarius de Vexemo se habuisse in socie-tate ab Ogerio de Cartagenia lib. .vini, et sol. .v. a kalendis madii Iransactis, et de suis lib. .mi. et sol. .xn causa tenendi usque ad (1) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 106. GUGLIELMO CASSINESE S75 kalendas madij proximi et causa negociandi in terra, bona fide. Et tunc promittit dare et consignare ei (1) capitale et medietatem profìcui quod Deus dederit sibi, bona fide, sub pena dupli. Iurat etiam ita attendere nisi quanturn remanserit licentia eius vel sui certi missi. Testes Baudus bancherius, Aicardus de Vulturi. In scala domus Ogerii de Cartagenia, die .vi. septembris. 944. Vasallo de Bardi fa il suo testamento. 6 settembre 1191. Teslamentum, .xii.]. * Vasallus de Bardi fìlius quondam Alberti sua ultima vohmtate legat prò anima sua sol. .xx. hospitali Sancti Laurentii, ecclesie Sancti Ambroxii de Bapallo sol. .xl., et prò sepultura sol. .xx. Ecclesie Sancti Laurentii eliget suam sepulturam. Reseguse (?) sue consanguinei sol. .xxx., Aide sorori Zerboni de Maiole sol. .xx., hospitali Sancti Iohannis sol. .x., (2), operi Sancti Laurentii sol. .x., Verdilie sue sorori sol. .x. Reliquorum suorum bonorum heredes instituit Iohannem suum fratrem et suas sorores Verdiliam et Ada-laxiam. Hec est sua ultima voluntas. Testes presbyter Ingo, Wido-tus hospitalarius, Bubaldus .... Iohannes .... torius, Iohannes Moretus ,Wilielmus de Cijanego, Obertus Rivarolus. Item Iohanin Botario sol. .xx. Et si suus frater et sue sorores noluerint persolvere prefata legata a die sui obitus ad menses sex (3), ipsi de hospitali de Sancto Laurentio dat liberam potestatem habendi medietatem omnium suorum rerum et faciendi quod voluerit proprio iure, et ipsi persolvant predicta legata. 945. Leo di Savona si riconosce debitore di Guglielmo figlio di Bai-duino Scoto. 6 settembre 1191. [/o. 48 u.] (4) Wilielmi fìlii Balduini Scoti. Confìtetur Leo de Sagona se cepisse tantum a Wilielmo filio Balduini Scoti, unde ei dare promittit bis. de mijirexis .dxiiii. mundos ab omni dacita et iusti ponderis ad mensem .i. proximum ex quo fuerint Septe, salva eunte nave vel maiori parte rerum navis in qua parati sunt ire, sub pena dupli in suis bonis. Testes Rainaldus Stru-gnonus, Ogerius Scotus, Ansaldus Fornarius. Sub volta Fornario-rum, die .vi. septembris, .mclxxxxi. Et Wilielmus confìtetur habere cum suo mastico cent. .viii. mastici ad cent. Ianue Leonis, et tria (1) Cancellato : prof. (2) Cancellato : ho. (3) A die sui obitus ad menses sex in sopralinea. (4) Nel margine superiore : In septembri. 376 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS centenaria sunt de priori Guita (1), et quinque de Jodea. Et debet dare garbellatum, ita tamen quod esse debet ad fortunam Leonis. 946. Guglielmo Barca e Ansaldo Rataldo si riconoscono debitori di Giovanni Bonardo e di Alberto di Paxijano. 6 settembre 1191. Iohannis Bonardi Alberti de Paxijano]. Confitentur Wilielmus Barca et Ansaldus Rataldus se cepisse lan-tum a Iohanne Bonardo, unde ei dare promittunt lib. den. jan. .ex., et ab Alberto de Paxijano unde ei dare promittunt lib. den. jan. .ex., ad medium (2) martium proximum, sub pena dupli in soli-dum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Iurant etiam pagare ut supra, nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et celerà, (3) et quod occasione usure vel ecclesie non facient, per se nec per alium prò se ut perveniant ad aliquod dampnum. In ecclesia Sancti Georgij (4), ea die. Testes Lantelmus de Placentia, Restufa-tus censarius, ScannaVacca guardaor. 947. Belardo Belardengo si riconosce debitore di Oberto di Acquabuona. 6 settembre 1191. Oberti de Aquabona] (5). Confìtetur Belardus Belardengus se daturum Oberto de Aquabona lib. .lxxx. ad purifìcationem sancte Marie proximam, sub pena dupli. Et Petrus de Rugiasco et Rolandus Dux debitores et pagato-res, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri et omni iuri. Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Ogerius de Cartagenia, lo-hannes de Moneta, Iohannes Trasascus. Et sunt predicte de ratione quam habet cum Petro de Cruce. 948. Marignono Spina di Cagliari de Seveteravi contrae una socie-tas con Oberto e Guglielmo di Acquabona. 7 settembre 1191. [Oberti de Aquabona] ]. Confìtetur Marignonus Spina de Callari de Seveteravi se portare in societate ab Oberto de Aquabona lib. .xi., et a Wilielmo de Aqua- (1) Forse Gutta. (2) Cancellato: februarium, martium in sottolinea. (3) Cancellato : et prò extere se non tempore ( ?). (4) Cancellato Laurentii, e Georgii sotto la linea. (5) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 107. Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. GUGLIELMO CASSINESE 377 bona lib. .xi., et de rebus Oberti de Cruce lib. .xi., et de suis lib. xvi ■§■. in Sardiniam causa negociandi bona fide. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit cum capitali, et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Et super societatem portât de suis lib. .xx. et sol. .x.. que debent luerari et expendere per libram, et quarta profìcui debet poni ad societatem. Sub volta Fornariorum, die .vii. septembris. Testes Wilielmus de Nervi, Iohannes Guercius, Grillus de Canneto. Et possit mittere eis in Ianua et cum testibus. 949. Raimondo Cancelliere si riconosce debitore di Drogo di San Lorenzo. 7 settembre 1191. Drogi]. In ecclesia Sanote Marie de Vineis, ea die. Testes Melanus censa-rius, Balduinus Cassina, Wido custos de Vineis. Confitetur Raimuri-dus Canzellerius se cepisse tantum a Drogo de Sancto Laurentio, unde ei dare promittit lib. den. jan. .xvn. et sol. .v. ad purifìcatio-nem sancte Marie proximam, sub pena dupli stipulata in suis bonis, que omnia ei pignori obligat. Et ita promittit attendere sua fide et legalitate nisi quantum remanserit licentia eius. Et Montanarius de Oria iurat pagare predictas libras ad prefatum terminum intercise, et iurat quod occasione usure vel ecclesie non perveniet ad aliquod dampnum per se neo per alium prò se (1). Et Montanarius confitetur predictos denarios esse captos pro se et promittit ei deliberare ab omni dampno, sub pena dupli. 950. Simone di Bulgaro contrae un mutuo con Ogerio Galtetcì. 7 settembre 1191. Ogerii Gallete]. Confitetur Simon de Bulgaro se cepisse mutuo ab Ogerio Galleta lib. .lxxvii., unde ei dare promittit bis. sarracenales de Solia mun-dos ab omni dacita et iusti ponderis .ccxxxi. ad mensem .i. proxi-fflum ex quo fuerit (2) Ultramare Simon, salva eunte nave in qua ibit Simon vel maiori parte rerum navis. Et inde obligat ei pignori navem et carricum navis et omnia sua bona, sub pena dupli stipulata. Et Ogerius confitetur quod lib. .lxvii. sunt de societate quam habet cum Ionatha et cum Oddone, et lib. .x. Beldici de Cavarun-cis. Testes Marchesius de Calignano, Iohannes Mazamor Gallus quondam Galli, Wilielmus Rizisom. Sub volta Fornariorum, die .vii.. septembris. Cl) Segno di paragrafo. (2) fuerint è cambiato in fuerit. 378 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 951. Bonovasallo Barbavaira si riconosce debitore di Rolando de Fontana. 7 settembre 1191. Rolandi de Fontana], Confitetur BonusVasallus Barbavaira se daturum Rolando de Fontana lib. .xium. ad octavam sancti Michaelis proximi, sub pena dupli. Testes Wilielmus Parvus de Canneto, Nicola draperius (1). Ante stationem Ansaldi Lecavele, die .vii. septembris. 952. Giovanni cazaor contrae una societas con Martino di Albaro e Guglielmo Gallo. 7 settembre 1191. Martini et Wilielmi Galli]. Confitetur Iohannes cazaor se habere in societate a Martino de Albario lib. x. et a Wilielmo Gallo lib. x. et de suis lib. x. causa tenendi et negociendi in botea usque dum eis placuerit, et tractis prò expensis suis lib. .xi \. et prò serviente uno botee ad rationem anni. Et cum eis placuerit, promittit dare eis capitale et medieta-tem proficui quod Deus dederit, bona fide, sub pena dupli. Iurat etiam ita attendere et salvare et custodire bona fide et operari bo-num societatis et non defraudare ultra sol. ,x. ad rationem anni nisi quantum remanserit licentia eorum (2). In domo Petri Venti, die .vin. septembris. Testes Ansaldus draperius, Martinus draperius, Gallus quondam Galli, Amantus de Mari. 953. Giacomo de Soler si obbliga a pagare una somma a Donodeo di Pegli. 8 settembre 1191. DoniDei] (3). Sub volta Fornariorum, ea die. Testes Grillus, Ugo taior, Restu-fatus censarius. Confitetur Iacomus de Soler se daturum DonoDeo de Pelio lib. xxxxxim. ad Domini natale proximum, sub pena dupli. Rodulfus Turrei, Enricus Alfer, et Obertus de Soler debitores et pagatores, sub pena dupli in solidum, abrenunciantes iuri solidi et iuri quo cavetur principalem debito rem primo conveniri. 954. Blancardo di Bulgaro stipula una accomendatio con Baudo Rivario. 8 settembre 1191. [Baudi Rivarii] ]. Confitetur Blancardus de Bulgaro se portare in accomendatione a Baudo Bivario lib. .clxv. et sol. .vi. Septam in navi Tasce causa (1) Nicola de Mare draperius in sopralinea e de Mare è cancellato. (2) Nisi quantum remanserit licentia eorum in sopralinea. (3) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 108. GUGLIELMO CASSINIÌSE 379 negociandi, ad quartam proficui. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Que debent luerari et expendere per libranti cum aliis quas portat. Item a Grillo lib. .xx. et ab Oberto de Calce lib. .xx. Jtem a Maraboto magistro lib. .xn. Item a Michele af[aitaor] lib. .xx. Et de suis lib. .xxxi -j. Et possit mittere eis in Ianua cum testi- bus (1). Testes......Iordanus (2) Clericus, Villanus de Rapallo. Et a lordano Clerico lib. .xxv........Bivinus macellarius. Ea die et loco. 955. I coniugi Wido Bergognono e Verdilia si riconoscono debitori di Rubaldo de Modo e Anseimo arciere. 8 settembre 1191. [io. 51 r.] Anseimi et Rubaldi]. Confìtentur Wido Bergognonus et Verdilia iugales se cepisse tantum a Rubaldo de Modo et ab Anseimo archerio, de rebus fìlio-rum quondam BoniSegnori de Mari. Unde eis dare promittunt lib. den. jan. .ex. usque ad annum proximum, sub pena dupli, in so-lidum, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri et ipsa abrenuncians legi Iulie, iuri hypothecarum, et decreto consultus Velleiani. In domo Mabilie de Lecavelis, die .viii. septembris. Testes Marchesiua de Calignano, Iohannes Guertius, Iohannes de Sancto Ursicino. Et Verdilia facit hec consilio et auctoritate Marchesii et Iohannis de Sancto Ursicino, vicinorum. Iurat etiam Wido pagare ut supra nisi quantum et cetera et si terminum vel terminos et cetera. 956. Blancardo di Bulgaro contrae una accomendatio con Oliviero Marzoco. 8 settembre 1191. Oliverii .xi.]. Confìtetur Blancardus de Bulgaro se portare in accomendatione ab Oliverio Marzoco lib. .lxi Septam, causa negociandi bona fide, ad quartam profìcui. Et possit mittere ei in Ianua et cum testi bus. Et debet facere expensas per libram et luerari cum aliis quas portat. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui ■certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. In curia Gontardi, ea die. Testes Grillus, Ansuixus de Sancto Genesio, Ger-manus. 957. Guglielmo pisano e Maria figlia del fu Ansaldo Galia si accordano circa una somma tra loro in contestazione. 9 settembre 1191. (1) Il documento è roso ed anche cancellato in parte. (2) Cancellato : de Mari. 380 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Marie, Wilielmi Pisani], Promittit Wilielmus Pisanus Marie fìlie quondam Ansaldi Galie et uxori quondam Sacarelli dare (1) lib. .vi. pro lite tercerii do-mus quod ipsa petit ab eo, — que domus est ad Predi et que fuit Sacarelli, —. ad quartam diem ex quo ipsa habebit laudem ex ilio tercerio contra filios suos et quondam Sacarelli et contra eundem Wilielmum, sub pena dupli. Et ipsa promittit ei dare totum quod evicerit occasione illius tercerii in predicta domo et totum drictum et laudem, et omnes rationes quas inde habebit cedet, et cartam fa-ciet ei in laude sui iudicis prò predictis libris .vi. usque ad diem quartam (2) sub pena dupli. Et Simeon de Fosadello confitetur habere in custodia lib. .vi. predictas et pagare ut supra. Sub porticu DoniDei iudicis, die .vim. septembris. Testes DonumDeus iudex, Ansaldus Bocca, Obertus Lombardus. 958. Oliviero Marzoco dichiara a Ottone di Sestri Levante di aver avuto dei bisanzi in accomendatione. 9 settembre 1191. Ottonis de Sejestri], Testes Anselmus de Caffara, Iacomus fìlius Bernardi calegarii, lohannes Trasascus. Sub volta Fornariorum, ea die. Confitetur Oli-verius Marzocus se habuisse ab Ottone de Sejestri bisantios .xxv., qui sunt rationati lib. .x., occasione accomendationis quam habuit Otto ab Ansaldo Fornario et ab Oliverio eodem. Quos bisantios dicit Otto fuisse accomendatos sibi Ultramare. De quibus bisantiis vel occasione eorum, si requisitio facta fuerit vel actio mota, Ottoni ve! alicui eorum et pervenerit ad aliquod dampnum, Oliverius Marzocus totum dampnum promittit restituere Ottoni, sub pena dupli in suis bonis. 959. Leo di Savona contrae una accomendatio con Enrico Dete-salvo. 9 settembre 1191. Enrici Detesalvi], Confitetur Leo de Sagona se portare in accomendatione ab Enrico Detesalv© lib. .xx. implicatas in uxaca, Septam, causa vendendi et negociandi et implicandi (3) gratis. Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit, cum capitali. Testes Rainaldus Strugnonus, BonaVentura de Sancta Fide. Ea die et loco. (1) In sopralinea: dare. (2) In sopralinea: pro predictis libris .vi. usque ad cliem quartam. (3) Cancellato : ad quartam. GUGLIELMO CASSINESE 381 960. Guglielmo figlio di Balduino Scoto contrae una accomenda-cio con Bubaldo Detesalvo. 9 settembre 1191 (1). Rubaldi Detesalvi]. Confìtetur Wilielmus filius Balduini Scoti, iussu sui patris, se portare ab Rubaldo Detesalvo lib. Seplam, causa negociandi bona fide, ad quartana proficui. Inde Ianuam reducere promittìt in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit cum capitali. Sub volta. Societas quam habebat Bal-duinus Scotus cum Rubaldo Detesalvo et quam portavit Wilielmus fìlius Balduini Scoti est augmentata super totum quod est quod. 961. Guglielmo figlio di Balduino Scoto contrae una societas con Rubaldo Detesalvo e una accomendatio con Ogerio Scoto. 9 settembre 1191. Rubaldi Detesalvi, Ogerii Scoti]. Confìtetur Wiliemus fìlius Balduini Scoti, iussu sui patris, se portare in societate ab Rubaldo Detesalvo lib. .ccxv. et sol. .xii \. ex quibus sunt due partes Rubaldi et tercia Wilielmi. De profìcuo cuius societatis sunt egresse lib. .un. Et quas confìtetur portare Septam et quo voluerit, causa negociandi bona fide. Et possit mit-tere cum testibus in Ianua ei. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo ex quo (2) exiverit portum Ianue, cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et ultra hec portat de suis sol. .xxvn Item ab eodem Rubaldo libras .xviii. spici. Testes Lambertus Fornarius, Ogerius Scotus, Rainal-dus Ferrarius. Sub volta Fornariorum. Et ab Ogerio Scoto lib. .c., ad (3) terciam profìcui. Ea die et loco. 962. Oddo Damiano si riconosce debitore di Bonovassallo Zaritola. 9 settembre 1191. BoniVasalli Zaritole] (4). Confìtetur Oddo Damianus se daturum BonoVasallo Zaritole lib. .xxx. et sol. .vm. ad octavam sancti Martini proximi, sub pena dupli. Et Yaxellus Damianus debitor et pagator, sub pena dupli, abre-nuncians ìuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. (1) L’imbreviatura non fu compiuta. Il notaio lasciò diversi spazi bianchi e poi ha cancellato l’atto, riga per riga. (2) Sic! (3) Cancellato: qu. (4) Pubblicato i{n, Rosso G., op. cit., doc. 109. 382 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS Testes SuzusBonus, Lambertus filius Drogi de Sancto Laurentio. Ea die et loco. 963. Boìiavida de Cumego si riconosce debitore di una somma di provenisini verso Anseimo di Prato. 9 settembre 1191. Anseimi de Prato]. Confìtetur Bonavida de Cumego se daturum Anseimo de Prato lib. .xiii. et sol. .mi. previdixium in feria proxima de Laniaco. Et si forent peiorati de lege vel de peso vel abatuii, dare promittit prò sol. .xjlvhi., marcam argenti boni, ut ascendet de toto debito, et expensas et dampnum et mutuum restituere, sub pena dupli in suis bonis. Sub volta Fornariorum, die .vini, septembris. Testes Marli-nus de Albario, Arduinus de Canneto. 964. Rubaldo Guercio si dichiara debitore di Ermelina moglie di Ogerio Aguzzino. 9 settembre 1191. Ermegine Ogerii Aguxini]. Confìtetur Rubaldus Guertius se cepisse tantum ab Ermelina uxo-re Ogerii aguxini. Unde ei dare promittit lib. den. jan. .xxim. ad dies .x. proximas intrantis martii, sub pena dupli in suis bonis, que omnia Daniel Nazaro recipienti prò Ermelina pignori obligat. Iurat etiam pagare ut supra nisi quantum et cetera, et si terminum vel terminos et cetera. Et iurat quod occasione usure vel ecclesie non faciet ut ipsa perveniat ad aliquod dampnum occasione usure vel ecclesie. Et Rubaldus Detesalvus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. In ecclesia Sancti Laurentii, die .vini, septembris. Testes Raimundus Baltigarius, Restufatus censarius. t 965. Restufato sensale deve ad Ermelina moglie di Ogerio Aguxino una somma, per l’anno prossimo. 10 settembre 1191. \fo. 51 v.] (1) Ermeline Ogerii Aguxini]. Confìtetur Restufatus censarius se cepisse tantum ab Ermelina uxore Ogerii Aguxini, unde ei dare promittit lib. .vili (2) usque ad annum proximum, sub pena dupli in suis bonis, que omnia Danieli stipulanti prò Ermelina pignori obligat. Iurat etiam pagare ut supra nisi quantum et cetera et si terminum vel terminos, et quod occasione usure vel ecclesie non faciet ut perveniat ad aliquod dam- (1) Nel margine superiore : in septembre. (2) Cancellato : ad dies .x. martii ( ?). GUGLIELMO CASSINESE 383 pnum. Et Wilielmus Malfìliaster debitor et pagator, sub pena dupli stipulata similiter a Daniele, abrenuncians iuri quo cavetur princi-palem debitorem primo conveniri. Sub volta Fornariorum, die .x. septembris. Testes Wilielmus Rizisom, Wido Bergognonus. Ea die. .mclxxxxi., indictione .vili. 966. Bonvassallo de Cartagena vende a Vineijent un terreno in Borzoli. 10 settembre 1191. Vineijent]. BonusVasallus de Cartagenia vendit Vineijent locum de Barzolo quem videtur habere et possidere, cui coheret a duabus partibus via, a tercia terra Bartholomei Porcelli. Quem locum cum domo et cum botis et cum torculari et cum omni suo iure et comodo et utilitate vendit ei, pretio lib. den. jan. .lxx., et de pretio clamat se quietum et pagatum. Et quod plus valet, titulo emptionis et doli ationis inter vivos ei cedit. Et possessionem cum dominio ei con-iìtetur se tradidisse, ad faciendum a modo proprio iure quicquid voluerit. Ab omni homine per se suosque heredes ei eiusque heredi defendere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et prò pena et sorte omnia bona sua habita et haben-da ei stipulanti pignori obligat, sicut prò tempore valuerit. Testes rVnsuixus de Sancto Genesio, Wilielmus de Sancto Geòrgie, Oge-rius Porcus, Marchesius Zurlus. Sub volta Fornariorum. 967. Lamberto Fornari porta merci di Giovanni Boleto e Oberto de Nonatar a Costantinopoli, da negoziare ad quartana proficui. 10 settembre 1191. Iohannis Boleti et Oberti de Nonatar]. Confìtetur Lambertus Fornarius se portare, iussu sui patris presentii et volentis, ab Iohanne Boleto et ab Oberto de Nonatar, de rebus Bernitionis Scoti, lib. .c. Constantinopolim et inde quo ierit et sibi videbitur, causa negociandi bona fide, ad quartam profìcui. Et debet facere expensas per libram cum aliis que portat. In redilu vero Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum vel Bernitionis (1) profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Testes DonumDeus magister, Cavallus magister, Guarnerius magister. In ecclesia Sancti Laurentii, ea die. (1) In sopralinea : vel Bernitionis. 381 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 968. Solimano del fu Balduino di Solimano riceve una somma da Ottone Giudice, pro portare ad laborandum. 10 settembre 1191. Ottonis judicis] (1). Confìtetur (2) Solimanus filius quondam Balduini de Solimano se recepisse lib. x. ab Ottone Iudice prò portare ad laborandum (3) quas habebat Otto de rebus eius per consulatum (4) et quas habuit BonusVasallus de Cartagenia ut confìtetur Otto (5) et quietum et pagai um se clamat. Pro (6) quibus libris vel occasione earum li-brarum promittit quod decetero nullam requisitionem faciet nec actionem movebitur per se nec per alium pro se ei nec alicui pro eo nec alicui demum persone, sub pena dupli in suis bonis. Et ita iurat. attendere et contra non venturum, consilio et auctorìtate Helion de Clavica et Ugonis Papazelle, parentum. Et confìtetur esse maiorem annis .xviii. Testes DonumDeus iudex, Wilielmus Busca, Balduinus VivusSitis. Iuxta turrim Helion de Clavica. 969. Helion de Clavica, con le sorelle Aldana e Drua rimettono a Ottone giudice ogni loro diritto sulla somma di cui all’atto precedente. 10 settembre 1191. [Ottonis Iudicis] ]. Helion de Clavica et Aldana et Drua sorores remittunt Ottoni iridici omne ius quod habent vel habere possent in libris quas Otto dedit Solimano, voluntate eorum, pro portare ad laborandum occasione substitutionis qui substitutus est ille Solimanus predictis, vel qualibet alia occasione. Et fìnem et refutationem omnifariam faciunt ei et promittunt contra non venturos, sub pena dupli. Et mulieres abrenunciantes legi Iulie et decreto consultus Velleiani et omni iuri, et consilio Ugonis Papazelle parentis (7) et DoniDei Iudicis et vicini (8). Ea die et loco. Testes Wilielmus Busca. .MCLxxxxi., indictione .vili. (1) Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. (2) Otto judex cancellato. (3) In sopralinea: pro portare ad laborandum. (4) Cancellalo : et per bo ( ?). (5) In sopralinea : ut confìtetur Otto. (6) de cambiato in prò ( ?). (7) parentis in sopralinea. •(8) In sopralinea: et vicini. GUGLIELMO CASSINESE 385 970. Pietro de Tora.no, da Liége, fa testamento. 10 settembre 1191. Testamentum Petri, sol. .n.]. Petrus de Torano de Leges, sua ultima voluntate, judicat prò anima sua marcas .xxx. argenti, taliter distributas : Infirmis de Leges marcas .vi., hospitali Sancti Michelis marcas .mi., Odiarde sue so-rori marcas .vi., ecclesie Sancti Lamberti marcas .11., ecclesie Sancii Petri marcas .11., de leg. (1) Adalaxie et sorori marcum .i., Ada-lardo marcum .i., prò trentenis marcas .mi., inclusis de Leges marcum .i ecclesie Sancti Bartholomei medium marcum (sic), ponti veranari (o de Mari?) marcum ecclesie Sancti Iacobi de Leges marcum .i., Sancto Gilio marcum .i., Iohanni suo filio legat marcas .xxx. Marie sue fìlie, totidem. Et Margarite filie sue,. marcas .xxx. Iacomino suo fdio et postumo, marcas .xxx. Et si aliquis istorimi duorum obierit sine herede, marcas .xv. sint inter alios. Et taliter eos instituit eos heredes. Et facit suum certum missum Petrum li Grandem de Leges recolligendi omnia que sibi debentur in civi-tate Ianue. LIec est sua ultima voluntas. Testes Iohannes de Leges, Otto de Langasco, Ubertus Costa, Guarnerius de Dinant, Lamber-tus Blondinus, Lambertus de UltraMosa, Gerardus serviens testa-toris. In domo Iohannis de Leges, ea die. 971. Zeno di Verona pagherà a Domenico de Boxato una sominn, per fustagni, al 1° dicembre. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Dominici de Roxeto] (2). Confitetur Zenus de Verona se daturum Dominico de Roxato prò fustaneis lib. .xiii ad festum omnium sanctorum proximum, sub pena dupli. Testes Wilielmus calderarius, Gallus quondam Galli. Sub volta Fornariorum, die .xi. septembris, .mclxxxxi., indictio-ne .vili. 972. Nicola Golino contrae una societas, per Oltremare, con Giovanni Grita e Vassallo Strallera. 11 settembre 1191. [Notai I-gnoti, I, 5]. \asalli Strallere et Iohannes Grita]. Confìtetur Nicola Golinus se portare in societate a Iohanne Grita (1) de leg. è chiaro, ma l’abbreviazione forse indica legato (?). (2) I venti atti seguenti stanno in un foglio ora separato dal cartulario. Onesto foglio si trova nel R. Archivio di Stato, Genova, Notari Ignoti, Mazzo t, doc. V. Cfr. Moresco M. e Bognetti G. P., Per l’edizione dei notai liguri nel sec. XII, Torino, 1938, in questa Collezione voi. X, pag. 106. M W. Hall - H. G. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 25 386 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS lib. .c. et a Vasallo Strallere lib. .cc. et de suis lib. .cl. Ultramyrc et inde quo sibi videbitur, causa negotiandi bona fide. Et possit mittere et tacere sicut sibi videbitur cum testibus. In reditu vero Januam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum lanue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et super societatem portat de suis lib. .clxxxii. que (1) ex-pendere per libram, et profìcuum debet esse suum. Testes Baudo bancherius, Iohannes de Moneta, Ogerius de Cartagenia. Sub volta Fornariorum, die .xi. septembris. 973. Rambaldo Baraterio e Guglielmo Boado pagheranno a Simone de Iser, mia somma, al 1° dicembre. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Simonis de Iser]. Confìtetur Raimbaldus Baraterius et Wilielmus Boadus se datu-ros Simoni de Iser lib. .xxxn. ad festum omnium sanctorum pro-ximum, sub pena dupli in solidum, abrenuntiantes iuri solidi et omni iuri. Testes Wilielmus Rizisom, Raimundus de Misel, Ogerius de Cartagenia. 974. Ido Stancone contrae una società, per esercizio di una taverna, con Regale, conferendovi anche un proprio stabile, per Ire anni. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5], Idonis Stanconis]. Ido (2) Stanconus dat suam domum inferius nomine taberne Regali, ad tenendum usque ad annos .hi. laliter quod (3) Ido ponit in societate (4) lib. .ih. et ipsa lib. .ih., et quas ipsa confìtetur habere causa negotiandi et comperandi vinum. Et (5) factis expensis sibi et uni servienti, debet dare medietatem profìcui Idoni, salvo capitali. Et ipsa de parte sua (6) pro pensione debet dare sol. .lv. per annum. Et ut supra promittit attendere, sub pena dupli, et ut supra jurat attendere, nisi quantum remanserit licentia eius. Testes Ere-dentio Gontardus, Anselmus de Palio, Lantelmus de Placentia. In Curia, ea die. (1) Cancellato : debent lucrarl et. (2) Ingo cambiato in Ido. (3) Ing cancellato. (4) in societate in sopralinea. (5) Cancellato de. (6) Cancellato...... GUGLIELMO CASSINESE 387 975. Nicola Golino, col consenso dei consoci Vassallo Stralìera e Giovanni Grita, riceve una somma in societas per Oltremare, da Roberto Grasso. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Roberti Grassi]. Coniìtetur Nicola Golinus se portare voluntate Vasalli Strallere et Iohannis Grite presentium cum quibus habet societatem in socie-tate (1) a Roberto Grasso lib. .cu., et terciam est Nicole et due parte? Roberti et profìcuum per medium debet dividi (2), Ultramare et quo sibi videbitur causa negotiandi cum aliis que portat. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus. In reditu vero Ianuam reduccre promittit in potestate eius vel sui certi missi proiìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et debet facere expensas per libram cum aliis que portat. Sub porticu Vasalli Strallere, ea die. Tesles Wilielmus Rizisom et predicti. Et ultra hec portat ab eodem Roberto lib. .xxxvxii (3) gratis. 978. Giovanni Grita fa dichiarazione di avere ricevuta una somma su quanto spettava a Ugo Busca e fu ricuperato, in Sicilia, da un consocio. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5J. Vasalli Strallere]. De ratione Ugonis Busce quam Vasallus Stralìera recuperavi in Sicilia de accomendatione quam fecit Iohannes Grita quando Ugo fecit societatem cum Vasallo et cum Iohanne Grita, Iohannes Grita confitetur se habuisse lib. .xxxm. ab eodem Vasallo et quietum se cLamat. Ea die et loco. Testes Nicola Golinus, Wilielmus Rizisom. 977. Guglielmo Malfiliastro pagherà a Roberto Grasso una somma. per l’ottava di S. Andrea. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5], Roberti Grassi]. Coniìtetur Wilielmus Malfìliaster se daturum Roberto Grasso lib. .Lxixmi. et sol. .ii. ad sancti Andree octavam sub pene dupli. Testes Ansuixus de Sancto Genesio, Anselmus Rundana. Sub volta Forna-riorum, ea die. 978. Dataro, del fu Oberto de Dataro, istituisce erede la sorella Agnese. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Ultima voluntas Datari]. Datarus fìlius quondam Oberti de Dataro sua ultima voluntale (1) accomendatione cancellato, societate in sopralinea. (2) In sopralinea: le et due... dividi. (3) .xxxviiii. cambiato in .xxxvm. 388 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS instiluit heredem suorum bonorum omnium suam sororem Agne-tem. Ilec est sua ultima voluntas. In domo Botirigi, ea die. Testes Enricus Agnellus, Ido Mallonus, Curradus Malfiliaster, Wilielmus Mallonus, Wilielmus Simirigius. .mclxxxxi. 979. Patirigio di Cortemilia pagherà a Giacomo Vola una somma, in provenisini, alla fiera di Sant’Ayoul. 11 settembre 1.191. [Notai Ignoti, I, 5]. Iacomi Vole]. Testes Rolandus de Soler, Vaxellus Damianus, Iohannes de Vai-tenera. Sub volta Fornariorum, die .xi. septembris. Confìletur Patirigius de Curtimilia se daturum Iacomo Vola lib. .xviii. minus sol. .in. bonorum previdixium in proxima feria de Sancto Aiulfo. Si forent peiorati de lege vel de peso vel abatuti, dare promittit prò solidis .xlv., marcam argenti boni et expensas et dampnum et mutuum et in verbo creditoris et sine sacramento (l), et sua bona pignori obligat. Ea Iacomus de Curtimilia debitor et pagator, et sua bona pignori obligat, abrenuntians juri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. 980. Vasello Damiano porta in accomendacio da Oddone de Melato, una somma, Oltremonti e alla fiera di Sant’Ayoul. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Odonis de Melazo]. Confitetur Vaxellus Damianus se portare in accomendatione ab Oddone de Melazo lib. .xx. causa negotiandi Ultramontes et ad fe-riam de Sancto Ajulfo et inde quo ierit cum suis causa negotiandi, ad quartam proficui. Et possit mittere et facere sicut faciet de suis causa negotiandi. In reditu vero Ianuam reducere promittit in po-testate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Paganus de Volta, Iohannes Trasascus, Iohannes de Moneta. Ea die et loco. 981. Guglielmo, del fu Ottonebono, dà quietanza al suocero Bu-baldo Mallone di una somma della dote di Fioria, sua moglie. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Patrimonium Fiorie]. Confitetur Wilielmus fdius quondam OttonisBoni se habuisse lib. .xvi. de dote sue uxoris Fiorie a suo socero Rubaldo Mallono, et (1) In sopralinea: et in verbo... sacramento. GUGLIELMO CASSINESE 389 quietum se clamat. Et sua bona pignori obligat Rubaldi recipienti prò iìlia. Testes BonusVasallus de Cartagenia, Lambertus Fornarius, Bartholomeus Caxina. Ea die et loco. 982. Giacomo de Soler pagherà a Baiamonte Barlaira una somma, per pepe, a Notale. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Bajamontis Barlaire]. Confitetur Iacomus de Soler (1) se daturum Bajamonti Barlaire lib. .lxxvii prò pipere ad Domini natale proximum, sub pena dupli. Et Oddo Damianus et Obertus de Soler debitores et pagatores, sub pena dupli in solidum, abrenuntiantes juri solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Wilielmus Pontius, Lafrancus de Calce, Simon Franguellus. Sub volta Forna-riorum, die .xi. septembris. 983. Stabilino de Meleda dà quitanza di una somma della dote di sua moglie Piacentina, e le costituisce l’antifatto. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. [?;erso] (2) Patrimonium Piacentine]. Coniìtetur Stabilinus de Meleda se habuisse de [dote] sue uxoris Piacentine sol. .xl. et quietum se clamat, et inde omnia bona sua habita et habenda ei pignori obligat. Et antifactum facit sol. .xl. in suis bonis. Testes Ogerius Porcus, Germanus batifolium. In curia Gontardorum, die .xi. septembris, .mclxxxxi., indictione .vm. 984. Stabilino de Meleda contrae una societas per Oltremare e altrove, con Rolando de Canneto. 11 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5], [Bojlandi de Canneto]. Confitetur Stabilinus de Meleda se portare in societate a Rolando de Canneto lib. .x. et sol. .vni. et de suis lib. .v. et sol. .mi., Ultra-mare et quo sibi videbitur bona fide causa negotiandi. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi pro-ficuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et si sibi videbitur possit mittere ei et cum testibus. Ea die et loco. Testes Ogerius Porcus, Amicus Porcus, Arduinus de Canneto. (1) Damianus cancellato. (2) Nel margine supcriore : [in septem]bre. 390 M. YV\ HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 985. Mazuco de Pomario rinuncia alla donazione fattagli da Milo di Piazzalunga, e questi rinuncia al diritto di vitto e vestano, che doveva fornirgli Mazuco. 12 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5], Alili, Mazuchi], Mazucus de Pomario remittit Milo de Platealonga omnem dona-tionem quam fecit sibi et earn cassat, et omne ius quod habet in bonis eius occasione illius donationis vel aliqua occasione alia dut ei cedit ei, et finem et refutacionem omnifariam facit ei. Et Milus remittit Mazuco omne jus quod habet super ei vel super bonis eius occasione victus et vestitus quem promisit ei dare Mazucus, vel qua-libet alia occasione, et finem et refutacionem omnifariam facit ei. Et ambo promittunt ita attendere et contra non venturos, sub pena dupli de tanto quantum agerent vicissim stipulata in suis bonis. Testes Germanus, Obertus Graton, Brixanus nepos eius. In domo lieredum Wilieìmi Longi, die .xn. septembris. 986. Milo di Piazzalunga conferma la donazione fatta all’Ospedale del Bisagno, che lo riceve per confratello. 12 settembre 1191 [Notai Ignoti, I, 5]. Hospitalis crucigerorum de Bisanni], Milus de Platealonga confirmât donationem et offertionem quam fecit hospitali crucigerorum de Bisanni de omnibus suis bonis niobi libus et immobilibus, consilio Mazuci de Pomario cui donationem fecerat Milus de bonis suis et qui Mazucus remisit illam donationem Milo, et qui Mazucus similiter remittit hospitali predicto si quod ius habet. Et frater Salvus confirmât receptionem quam fecerat de Milo et recepit eum pro (1) confratrem et promittit dare ei victum et vestitum sicut alicui alii fratrum. Et frater Salvus remittit Mazuco sol. .jlv. quos promiserat Mazucus dare hospitali ad obitum Mili, et remittit Mazuco omne ius quod habet super eo occasione Mili. Ea die et loco et testibus. 987. Oberto Falzono pagherà a Ricerio Caviglia una somma, in genovini, per l’ottava di S. Andrea; e, se non pagherà allora, una somma in provenisini alla fiera di Lagny. 12 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Ricerij Cavige]. Confitetur Obertus Falzonus se daturum Ricerio Cavige lib. .l. (1) Cancellato: fratrem. GUGLIELMO CASSINESE 391 den. jan. ad octavam sancii Andree proximi. Et si tunc non paga-verit, dare promittit prevedixes, pro .xv. januenses, .xii. prevedixes. in próxima feria de Laniaco. Et si forent peiorati de lege vel de peso vel abatuti, dare promittit prò sol. .xlviii. marcam argenti boni ut ascendet de toto debito, et expensas et dampnum et mutuum in verbo creditoris et sine sacramento, et sua bona pignori obligat. Et Olto-Iinus de Sancto Martino et Rufìnus Belardengus* debitores et paga-tores et sua bona pignori obligant in solidum, abrenuntiantes j *¿rl solidi et iuri quo cavetur principalem debitorem primo convenid. Testes Gamdulfus de Aqua, Firminus draperius. Sub volta Fomario-rum, die .xii. septembris. 988. Bondì di Sarraceno di Pisa e Ugolino Bandini pagheranno a Oberto de Infantibus una somma, per zucchero, al 29 settembre. 12 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Oberti de Infantibus]. Confìtentur Bonus Dies fdius Sarracini de Pisis et Hugolinus Bandini de Lino se daturos Oberto de Infantibus lib. .l. ad sanctum Michelem proximum, pro zuccaro, sub pena dupli in solidum, abre-nunliantes juri solidi et iuri omni (1) et Martinus Curtus debitor et pagator, sub pena dupli, abrenuntians juri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Testes Obertus de Porta, Martinus de Sori. Ea die et loco. 989. Matelda, moglie di Milo riceve una somma dall'Ospedale del Bisagno; ed un’altra le viene garantita su beni dell’Ospedale. 12 settembre 1191. [Notai Ignoti, 1, 5]. Matelde et hospitalis Crucigerorum]. Confìtetur Matelda uxor Mili se habuisse sol. .c. a fratre Salvo priore hospitalis de Bìsanni et quietum (2) se clamat. Et idem frater Salvus promittit dare ei lib. .x., medietatem usque ad annum et inde ad alium annum aliam medietatem. Et hec omnia dedit et dare promittit consilio sui fratris Alberici et amicorum domus Gui-berti calegarii, et inde ei pignori (3) obligat domum hospitalis in qua est Furinus (4) et reliqua bona hospiìalis sub pena dupli, et euius domus habitationem concedit ei dono usque dum pagatam ut supra. Et hec omnia dedit ei et debet dare pro rationibus quas ha- (1) Cancellato: Tes. (2) Sic! (3) Cancellato: domu, (4) Forse Furmus. 392 M. W. HAUL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS bebat in bonis mariti, et frater Salvus remittit ei omnia immo-bUia que babet de rebus mariti. Et eadem Matelda (1) de reli quo otnne ius quod habebebat (2) in bonis mariti remittit hospitali. In domo lieredum Wilielmi Longi, ea die. Testes Brixanus nepos Oberti Graton, Guibertus calegarius, Nicola provintialis, Valontus calegarius, Plicagna. 990. Giacomo de Soler pagherà a Vassallo de Merlo una somma all'arrivo dalla fiera di Saint-Ayoul. 12 settembre 1191. [Notai Ignoti, I, 5]. Yasalli de Merlo]. Confitetur Iacomus de Soler se daturum Vasallo de Merlo lib. .xlii. ad adventum proximum ferie proximum (2) de feria de sancto Aiulfo (3), sub pena dupli. Et Rolandus de Soler debitor et pa-gator sub pena dupli, abrenuntians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Et sunt predicta de societate quam Va-sallus habet cum fdiis Spezapetre. Ea die. Testes Obertus de Nigro, Raimundus de Sori. Sub volta Fornariorum, die .xii. septembii«. 991. Lamberto di Drogo di S. Lorenzo porta una somma di Berta de Migdonia, Oltremare e altrove, ad quartana proficui. 13 settembre 1191. [/o. 52 r.] Berte de domina (?) Migdonia]. Confìtetur Lambertus filius Drogi de Sancto Laurentio se portare, jussu sui patris presentis, lib. .xvim, a Berla de Migdonia, Ultramare et quo ierit cum suis causa negociandi, ad quartana proficui. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et debet lacere expensas per libram. Testes Alexander Torsellus, Otto fìlius quondam Bernardi de Langasco, Nicola pellizarius. Sub porticu quondam Migdonie, die .xiii. septembris. .mclxxxxi. (4). 992. Guglielmo Bolla e sua moglie Agnese devono a Ogerio Vento una somma, per Vanno prossimo. 13 settembre 1191. Ogerii Venti], Confìtentur Wilielmus Bolla et Agnes iugales se cepisse tantum (1) de reliquis cancellato, è poi de reliquo omni iure cambiato in de reliquo omne ius. (2) Sici (3) Cancellato: Laniaco; in sopralinea: sancto Aiulfo. (4) Cancellato: indi. GUGLIELMO CASSINESE 393 ab Ogerio Vento, unde ei dare promittunt lib. den. ian. .xxim. usque ad annum proximum, sub pena dupli, in solidum, abrenim-ciantes iuri solidi et iuri omni, et ipsa abrenuncians legi Iulie, inri bypolhecarum et decreto consultus Velleiani et omni iuri. Et facit hec consilio et auctoritate suorum parentum Lafranci Sporte et Gavini et qui confìtentur esse parentes suos. In domo Simonis Venti, ea die. Testes Obertus Godentius, Ogerinus Ventus, et consiliatores. .mclxxxxi. , indictione .vm. 993. Bonvassallo di Sturla pagherà a Enrico Iosberto o a Sorleonc Deladato una somma, pel prossimo S. Andrea. 14 settembre 1191. Enrici losberti], Confitetur BonusVasallus de Sturlo se daturum Enrico Iosberto vel Sorlion Deladato (1) lib. .vini, ad sanctum Andream proximum, sub pena dupli. Testes Martinus Curtus, Paulus draperius, Ugo Lau-rinus. Ante stationem heredis Opizonis Lecavele, die .xmi. septem-bris. .mclxxxxi., indictione .vili. 994. Amelio Alvernazzo pagherà a Oddone Damiano una somma, al prossimo S. Andrea. 14 settembre 1191. Oddonis Damiani]. Confìtetur Amelius Alvernatius se daturum Oddoni Damiano lib. .xxvii ad sanctum Andream proximum, sub pena dupli. Testes Iohannes Boletus, Ogerius Porcus. Sub volta Fomariorum, ea die. 995. Pietro de Pomairo contrae societas con Oberto de Aquabona per Oltremare e altrove. 14 settembre 1191. Oberti de Aquabona] (2). Confìtetur Petrus de Pomairo (3) se portare in societate (4) ab Oberto de Aquabona lib. .xx. et de suis lib. .x. Ultramare et inde quo ierit cum aliis que portat causa negociandi bona fide. In reditu Ianuam reducere promittit in potestale eius vel sui certi missi pro-fìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. (5) Ea die et loco. Testes Opizo de Mon-leon, Wilielmus Parvus, BonusVasallus Bruxetus. (1) In sopralinea-. Deladato. (2) Pubblicato in Rosso G., op. cil., doc. 115. (3) Petrus de Poma.iro in sopralinea su Wilielmus .....ozo cancellato. (4) societate in sopralinea su accomendatione cancellato. (5) Cancellato: Et possit mittere ei in Ianua. 394 M. W. HALL - U. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 998. Bonifacio eli Chieri, Pietro Carteso, Giacomo Cavazzono, Grafano Ocino e Oberto di Ambrogio pagheranno una somma a Boiardo Belardengo e Oddone Goiamonti. 14 settembre 119 L. Belardi et Oddonis] (1). Confitentur Bonifatius de Cher et Petrus Cartesus pro quarta (2) et Iacomus Cavazonus et Grafagnus Ocinus, Obertus de Ambroxio se daturos Belardo Belardengo et Oddoni Gojamonti lib. (3) den. nn. .cl. minus den. .xl. ad octavam sancii Martini proximi, et ex-pensas et dampnum et mutuum in verbo creditoris et sine sacramento (4) et sua bona pignori obligant. Et Bonifatius et Petrus cbligant se pro quarta et in solidum de quarta, abrenunciantes iuri solidi et omni iuri. Ante stationem heredis Opizonis Lecavele, ea die. Testes Obertus de Viver, Enricus Turrei, Petrus Gardinus. 997. I suddetti pagheranno una somrna a Belardo Turrel. 14 settembre 1191. Belardi Turre]. Et Belardo Turrei lib. den. ian. .cxlii. ad sanctum Martinum, similiter per omnia ut supra. Testes Enricus Turrei, Obertus de Viver, Belardus de Valfenera. Sub volta Fornariorum, ea die. 998. 1 suddetti pagheranno una somma a Roduljo Garreto. 14 settembre 1191. Bodulfi Garreti]. Et Rodulfo Garreto lib. .xl. et sol. .11. ad octavam sancti Andree. Et Bonefatius de Cher (5) et cetera ut supra. In statione Malocellì, ea die. Testes Rolandus Vacca, Enricus Alfer (6). (7) Obertus de Valfenera (8) Belardus Turrel. .mclxxxxi., indictione .vm. 999. Giulia, moglie di Guglielmo Alfachino fa testamento. 15 settembre 1191. Testamentum]. Giulia uxor Wilielmi Alfachini, sua ultima voluntate, iudicat pro (1) Rosso G., op. cit., doc. 116, pubblica questo e i due atti seguenti come uno solo (2) In sopralinea : et Petrus Cartesus pro quarta. (3) Cancellato: .xl. den. jan. minus. (4) In sopralinea: in verbo creditoris sine sacramento (5) et Petrus Cortesus in solidum cancellato. (6) Alfer in sopralinea su Turrel cancellato. (7) Belard cancellato. (8) Wilielmus cancellato. GUGLIELMO CASSINESE 395 anima sua lib. .xx., ita distributas : decenum operi Sancti Lauren-lii, apud ecclesiam Sancii Stepliani de Porta eligit suam sepullu-ram. Pro exequiis funeris et prò sepultura lib. .vin. et lib. .v. prò missis annualibus. Aide sol. ,xl., Sancto Donato sol. .xx., Berle gol. .xl. Alfachinum et Opizonem suos filios pariter heredes insti-tuit. Philippum suum filium heredum inslituit de falcidia et ea sit contenlus iure institutionis. Et ex omnibus his vult ut suus ma-ritus sit dominus et usufructet in vita sua. Hec est sua ultima vo- * luntas. Et si quod ius et cetera. In domo Wilielmi Alfachini, die .xv. septembris. Testes Belizus de Zocolis, Iohannes Longus, Si-gimbaldus de Clavica, Iohannes Patrius, Opizo calegarius, Marti-nus calegarius, Iohannes de Stropa. 1000. Bonifacio del fu Giacomo de Volta pagherà una somma a Rolando de Fontana, pel 1° dicembre. 15 settembre 1191. Rolandi de Fontana]. Confitetur Bonifatius quondam Iacomi de Volta se daturum Rolando de Fontana lib. .lxxi. ad festum omnium sanctorum pro.vi-mum sub pena dupli. Et Ingo de Volta debitor et pagator sub pena dupli in suis bonis, abrenuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Sub porticu heredis Guasci de Volta, ea die. Testes Manfredus Guertius, Zacarias de Castello, Wilielmus Strejaporci, Ingo Strejaporci. 1001. Il suddetto Bonifacio pagherà una somma a Sicardo Mescla-vino, allo stesso termine. 17 settembre 1191. Sicardi]. Et Sicardo Mesclavino lib. den. ian. (1) .xim. ad eundem terminimi, similiter per omnia, et Ingo de Volta redditor similiter. Ea die et loco et testibus. 1002. Giovanni del fu Pietro Balbo di Bargagli dà quitanza di una parte della dote della moglie, Verde del fu Rubaldo Scru-iati e le costituisce antifatto. 15 settembre 1191. Patrimonium Viridis]. Confitetur Iohannes filius quondam Petri Balbi de Bergalio se habuisse de dote sue uxoris Verde filie quondam Rubaldi Scrujati de Albario sol. .c., et quietum se clamat. Et antifactum lib. .ni. prò more civitatis Ianue. Et prò his omnibus, omnia bona sua ha-bita et habenda Ogerio fratri eiusdem Verde recipienti prò ea pi- (1) .xx. cancellato. 396 SSt. W, HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS gnori obligat. Ea die et loco. Testes Daniel de Albario, Fredenlio de Turrigi, Obertus de presbytero Alegro. 1003. L’ospedale dì S. Giovanni dà in locazione, per 20 anni, una terra in Varese a Guido de Statione e sua moglie Bordella. 15 settembre 1191. [/o. 52 v.] (1) Locatio hospitalis Sancti Iohannis Guidoni]. Frater Petrus, minister hospitalis Sancti Iohannis de Ianua, con-silio suorum confratrum presbyteri Gandulfi et BoniVasalli et Hu-gonis et ßonefatii, locat, dat, et cedit Guidoni de Statione, recipienti pro se et pro uxore sua Bordella, totam terrain quam legavit ei-dem hospitali Guarrinus in Vaireso in ora que dicitur Quillaro, ad habendum et usufructandum et tenendum usque ad annos .xx. Et quam locationem per se suosque successores promittunt tenere fir-mam et ratam et ab omni homine defendere et pensioni uichil Oddere nec molestiam facere et non auferre, preter pro vendita (2),, sub pena sol. .c. in bonis hospitalis. Et pena soluta, locatio sit firma. Et Guido per se suamque uxorem promittit tenere usque ad prefatum terminum et salvare et custodire et meliorare et non peiorare et dare per annum in sancto Michaele sol. .ìli. nomine pensionis, sub pena sol. .c. in suis bonis, que omnia ei pignori obligat. Et pena et conditione soluta cadat a iure locationis, abre-nuncians iuri quo cavetur principalem debitorem primo conveniri. Quam terram si vellet vendere hospitale, promittit frater Petrus dare Widoni prò sol. .x. minus alicui alio si Wido vellet emere. In hospitali predicto, die .xv. septembris. Testes lacomus fìlius Bernardi Calegarii. Hugo Pernero, Bainerius de PortuVeneri. .mclxxxxi., indictione .viii. 1004. Bubaldo de Serrino contrae una societas con Guglielmo Paritari e Oberto de Aquabona. 15 settembre 1191. Wilielmi Fornarij et Oberti de Aquabona] (3). Confìtetur Rubaldus de Serrino se portare in societate a Wiliel-mo Fornario lib. .xliiii. et ab Oberto de Aquabona lib. .xliiii. et de suis lib. .xliiii. Ultramare et inde quo sibi videbitur causa nego-ciandi bona fide. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum proficuum quod Deus dederit aliquo (1) Nel margine superiore : In septembre. (2) Per postilla : preter prò vendita. (3) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XLII. asaNissvo owianono 397 modo ex quo exiverit portu Ianue cum capitali. Et salvo capitali profìcvium per medium partiri debet. Et a Petro de Cruce de rebus eius et sui fratris et sui nepotis lib. .l. Et de rebus Wilielmi de Aquabona nepotis Oberti (1) lib. .xx., ad quartam proficui. Et que cmnes libre debent luorari et expendere per libram. Et possit mit-tere eis in Ianua et cum testibus. In curia Gontardi, ea die. Testes Ilonoratus Boletus, Iohannes Villanus, (2) Amicus de Lavania. 1005. Balduino di Roderico contrae una accomendatio con Oberlo Castagna. 15 settembre 1191. Oberti Castagne] (3). Confitetur Balduinus de Roderico se portare in accomendatione ab Oberto Castagna lib. .c. Constantinopolim et inde quo sibi vi-debitur causa negociandi, ad quartam proficui. Et si sibi videbitur possit mittere ei in Ianua cum testibus. Et facere expensas per libram. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Wido Elephant, Honoratus Roletus, Wilielmus Sivulelus. In domo Ful-conis Arnaldi, die .xv. septembris. 1006. Bauditio Strejaporci regola i suoi rapporti con Guglielmo de Canneto e Ottachino Sartior. 15 settembre 1191. Wilielmi de Canneto et Ottachini]. Confitetur Bauditio Strejaporci quod in rebus quas dimisit Oliverio suo fratri quod Wilielmus frater Iohannis Parvi habet in eis bis. .lxxx. sarracenales de Ultramare inter navem et bisantios. Res que fuerunt quas dimisit fuerunt super totum bis. .dccclxv. inter riavem et res, apud Messinas. Et Otachinus Sàrlior similiter habet bis. .xmi sarracenales. Et Otachinus confitetur quod medietas est Enrici Tosani. Et Rauditio facit hanc confessionem iussu et volúntate sui patris. Testes Grillus, Obertus de Calce, Florianus Salsa. Sub porticu Strejaporci, ea die. Et quos bisantios predictos vel res que progredientur inde cum proficuo voluntas Strejaporci est ut Oliverius reducat in potestate eorum vel certi missi in reditu suo profìcuum et capitale. (1) In sopralinea : nepolis Oberti. (2) Belizus de Zacalis cancellato. (3) Pubblicalo in Chiaudano M., op. cit., doc. XLI. 398 M. W. HAIL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS 1007. Giordano Merendo et DonumDeo Caldera e Sicca madre dì Oberto, del fu Ottone Galleta ricevono da Giovanni cognato del fu Carlo la dote di Margherita figlia del fu Carlo. 15 settembre 1191. Patrimonium Margarite], In nomine Domini Àmen. Nos Jordanus Merendo et DonumDeus Caldera et Sicca mater Oberti, fìlii quondam Ottonis Galìele, con-fitemur accepisse a (1) te Iohanne cognato quondam Carli (2) tutore filie quondam Carli, nomine Margarite, lib. .ccccxlv. (3) pro dote eius promissa et constituta eidem Oberto (4) et quietos nos clamamus, et quas volumus esse salvas in notris bonis. Et pro qui-bus omnia bona nostra (1) tibi tutori (5) pro ea pignori obligamus et in solidum et abrenunciantes iuri solidi et omni iuri et ego Sieca abrenuncians (6) exceptioni Senaltus (7) consultus Velleiani et omni iuri et legi Iulie et omnes abrenuntiantes (8) iudi que dicitur : Ne fideiussore vel mandatores dotium dentur, promittentes vobis si conditio veniret quod dos deberet, restituì quod restitueremus vobis vel ipsi Margarite vel heredibus eius. Eo tamen salvo quod ex quo predictus Obertus habuerit annos .xxv. completos et fecerit prefate Margarite cartam dotium predictarum qualem iudex suus lau-daverit et cautionem et ita quod Margarita sit secura de predichi dote, nos predicti ex inde simus liberi et res nostre a predicta obli-gatione. In camera domni prepositi Ogerii Gallete Sancti Laurentii, die .xv. septembris. Testes prepositus Ogerius Galleta, Iohannes Boletus, Ogerius Galleta, Ubertus iudex. Obertus filius quondam Ottonis Gallete donationem propter nuptias nomine antifacti facit Margarite filie quondam Carli sue uxori et ei donat lib. .c. in su is bonis, ad habendum, tenendum et quicquid voluerit faciendum pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et inde omnia bona sua ha-bita et habenda Iolianni cognato Carli tutori (9) recipienti pro Margarita pignori obligat. Et facit hec consilio domini prepositi Ogerii et Iohannis Boleti. Et confitetur esse maiorem .xviii. annis. Iurat etiam hanc donationem et obligationem tenere et habere firmam et ratam. (1) Cancellato: vobis. (2) Cancellato: et a Marchesio de Vulpaira tuloribus. (3) .cccc. den. jan. pro cambiato in .ccccxlv., con cancellatura della dert. jan. prò, e l’addizione di .xlv. den. jan. (4) In sopralinea: promissa et constituta eidem Oberto. (5) tuloribus scritto, poi bus cancellalo. (6) Cancellato: decreto. (7) Sic! (8) et omnes abrenuntiantes in sopralinea. (9) In sopralinea: tutori. GUGLIELMO CASSINESE 399 1008. Onorato figlio di Giovanni Boleto contrae una accomandatio con Oberto Castagna. 15 settembre 1191. [jlo. 53 r.] Oberti Castagne], Confitetur Honoratus fìlius Iohannis Boleti se portare, iussu sui patris presentís, in accomendatione ab Oberto Castagna lib. .lxxv., Ultramare et quo sibi videbitur causa negociandi, ad quartam profìcui. Et que libre sunt implicate comuniter cum libris Iohannis Boleti. Et que libre debent luerari et expendere per ìibram. Et ex quibus possit mittere et facere sicut faciet de rebus patris causa negociandi. In reditu Ianuam reducere promittit in polestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Lafrancus Papa, Ogerius Zarela. In domo Fulconis Arnaldi (1), die .XV. septembris. 1009. Rubaldo de Serrino, con il consenso dei soci Guglielmo Fornano e Oberto de Aquabona, contrae una accomandatio con Arduino de Canneto. 16 settembre 1191. Arduini] (2). Confìtetur Rubaldus de Serrino se portare, volúntate Wilielmi Fornarii et Oberti de Aquabona presentium, cum quibus habet so-cietatem, in accomendatione ab Arduino de Canneto lib. .xliiii. et sol. .il., Ultramare et inde quo sibi videbitur causa negociandi, ad quartam profìcuj. Et possit mittere et facere sicut faciet de so-cietate. In reditu Ianuam reducere promittit in potestà le eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et debet facere expensas per libram et luerari per libram cum rebus socie-tatis. Sub volta Fornariorum, die .xvi. septembris. Testes Petrus de Cruce, Enricus Mazalis. 1010. Giacomo Mazamor e Giovanni da Liége contraggono una societas per affari in Oltremare. 16 settembre 1191. Iohannis de Leges, Suplicii] (3). Sub porticu Iohannis de Leges, ea die. Testes (4) Iohannes de Canali, Oliverius tajaor, Baronus Bergognonus. Confìtetur Iacomus Mazamor se portare in societate a Iohanne de Leges lib. .cc. et de suis lib. .c. Ultramare et inde quo sibi videbitur bona fide causa (1) Fulconis Arnaldi in sopralinea su Oberti Castagne cancellato. (2) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XLIII. (3) Pubblicalo in Chiaudano M., op. cit., doc. XLIV. (4) Cancellato: Otto Borraor. 400 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS negociandi. Et si sibi videbitur possit mittere ei in Ianua et cvim testibus. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portu Ianue, cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et ultra societatem ab eodem portat lib. .lxi. et sol. .xi. ad quartam proficui fi116 debet reverti ad societatem. Et a Suplicio lib. .lxxi. ad quartam profìcuj similiter. Et implicare debet separatim (1). 1011. Guidone Bonaventura e Rogerio Noxentio contraggono una societas per affari in Oltremare. 16 settembre 1191. Rogerii Noxentii, Gualterii, Lafranci, Wilielmi, Michel] (2). Testes Marchesius de Caffara, Iohannes Guertius, Lafrancus Papa. Ante domum Rogerii Noxentii, ea die. ■ Confìtetur Wido Bonaventura se portare in societate a Rogerio Noxentio lib. .cc. et de suis lib. .c. Ultramare et inde quo sibi videbitur (3) causa negociandi. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum capitali. Et salvo capitali, profìcuum per medium debet partiri. Et super societatem portat ab eodem lib. .ccii. ad quartam profìcuj, que debet reverti ad societatem. Et a Gualterio genero Corli lib. .lxxxxiiii. et sol. .xvi. ad quartam profìcuj et implicare separatim et facere expensas per libram cum aliis. Et a Lafranco Papa de rebus eius (4) uxoris lib. .lviiii. et sol. • v. similiter. Et a Wilielmo Barbavaira lib. .xlii. et sol. (5) .ni j. similiter. Et a Michele Bergognono lib. .xvm. et sol. .xvim. ad quartam profìcuj similiter per omnia, .mclxxxxi., indictione .vm. 1012. Oberto dì Iosberto contrae una accomandatio con losberto. 16 settembre 1191. Iosberti] (6). Confìtetur Obertus de Iosberto se portare in accomendatione a Iosberto lib. .diiii. Ultramare causa negociandi ad terciam profìcuj. Cl) Et a Gilib. cancellato. (2) Cancellati con una barra i nomi di. Gualterii, Lafranci, Wilielmi, Michel, probabilmente in segno di pagamento al notaio. (3) In sopralinea-, et inde quo sibi videbitur. (4) Cancellato: lib..Lxx. (5) .mi. cancellato. (6) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XLV. GUGLIELMO CASSINESE 401 Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus. Iurat etiam ita attendere et salvare et custodire et operari bona fide ad bonum societatis, et non defraudare ultra sol. .xx., et non prestare alicuj nisi mercatori et cum bono pignore. Et in predictis libris habet Obertus lib. .xxxvi. Sub volta Fornariorum, die .xvi. septembris. Testes Ogerius Porcus, Lafran-cus Ricerius, Iordanus Ricerius. .mclxxxxi., indictione .vili. 1013. Giacomo Mazamor, con il consenso del socio Giovanni da Liége contrae una accomandatio con Gualterio, genero di Carlo. 16 settembre 1191. Gualterij] (1). Confìtetur Iacomus Mazamor se portare, volúntate Iohannis de Leges presentis cum quo habet societatem, in accomendatione a Gualterio genero Carlo lib. .lxvi. et (2) et den. .vi., implicatas in baldinellis que sunt canne .cccl., ex quibus medietas est de socie-tate quam habet cum Iohanne de Leges, et in petiis .vili, saje, et quatuor sunt similiter de eadem societate Iohannis de Leges, Ultra-mare et quo sibi videbitur. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus. Et debet implicare separatim et ad quartam proficuj. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Sub porticu lo-hannis de Leges, ea die. Testes Marchesius de Vulpaira, Iohannes Guertius. 1014. Tebaldo Muxeto, con il consenso dei soci Giovanni cognato di Carlo, Marchesio da Vulpaira, contrae una societas per affari in Oltremare con Gualtiero genero di Carlo. 16 settembre 1191. [Gualterij] ] (3). Confìtetur Tebaldus Muxetus se portare, volúntate Iohannis cognati Carlo et Marchesii de Vulpaira presentirmi cum quibus habet societatem. in societate a Gualterio genero Carli lib. .xliiii. (4) et de suis lib. .xxii. (5), Ultramare et inde quo sibi videbitur causa ne- (1) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XLVI. Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. (2) Cancellato: sol. xvi. (3) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XLVII. (4) In sopralinea: .n. (5) Cancellalo: et sol. .vnt.; et de suis lib. .xxn. in sopralinea. M. W. Hall • II. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 26 400 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS negociandi. Et si sibi videbitur possit mittere ei in Ianua et cum testibus. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portu Ianue, cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Et ultra societatem ab eodem portat lib. .lxi. et sol. .xi. ad quartam profìcuj que debet reverti ad societatem. Et a Suplicio lib. .lxxi. ad quartam profìcuj similiter. Et implicare debet separatim (1). 1011. Guidone Bonaventura e Rogerio Noxentio contraggono una societas per affari in Oltremare. 16 settembre 1191. Rogerii Noxentii, Gualterii, Lafranci, Wilielmi, Michel] (2). Testes Marchesius de Caffara, Iohannes Guertius, Lafrancus Papa. Ante domum Rogerii Noxentii, ea die. ' Confitetur Wido Ronaventura se portare in societate a Rogerio Noxentio lib. .cc. et de suis lib. .c. Ultramare et inde quo sibi videbitur (3) causa negociandi. Et possit mittere ei in Ianua et cum testibus. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi proficuum quod Deus dederit aliquo modo ex quo exiverit portum Ianue cum capitali. Et salvo capitali, proficuum per medium debet partiri. Et super societatem portat ab eodem lib. .ccii. ad quartam profìcuj, que debet reverti ad societatem. Et a Gualterio genero Corli lib. .lxxxxiiii. et sol. .xvi. ad quartam proficui et implicare separatim et facere expensas per libram cum aliis. Et a Lafranco Papa de rebus eius (4) uxoris lib. .lviiii. et sol. •v. similiter. Et a Wilielmo Rarbavaira lib. .xlii. et sol. (5) .ni j. similiter. Et a Michele Rergognono lib. .xvm. et sol. .xvmi. ad quartam profìcuj similiter per omnia, .mclxxxxi., indictione .vili. 1012. Oberto di Iosberto contrae una accomandatio con Iosberto. 16 settembre 1191. Iosberti] (6). Confitetur Obertus de Iosberto se portare in accomendatione a Iosberto lib. .Dira. Ultramare causa negociandi ad terciam profìcuj. (1) Et a Gilib. cancellato. (2) Cancellati con una barra i nomi di Gualterii, Lafranci, Wilielmi, Michel, probabilmente in segno di pagamento al notaio. (3) In sopralinea : et inde quo sibi videbitur. (4) Cancellato: lib..Lxx. (5) .mi. cancellato. (6) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XLV. GUGLIELMO CASSINESE 401 Inde Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et possit mittere ei in lanua et cum testibus. Iurat etiam ita attendere et salvare et custodire et operari bona fide ad bonum societatis, et non defraudare ultra sol. .xx., et non prestare alicuj nisi mercatori et cum bono pignore. Et in predictis libris habet Obertus lib. .xxxvi. Sul) volta Fornariorum, die .xvi. septembris. Testes Ogerius Porcus, Lafran-cus Ricerius, Iordanus Ricerius. .mclxxxxi., indictione .vni. 1013. Giacomo Mazamor, con il consenso del sodo Giovanni da Liége contrae una accomandai io con Gualterio, genero di Carlo. 16 settembre 1191. Gualterij] (1). Confìtetur Iacomus Mazamor se portare, volúntate Iohannis de Leges presentís cum quo habet societatem. in accomendatione a Gualterio genero Carlo lib. .lxvi. et (2) et den. .vi., implicatas in baldinellis que sunt canne .cccl., ex quibus medietas est de socie-tate quam habet cum Iohanne de Leges, et in petiis .vm. saje, et quatuor sunt similiter de eadem societate Iohannis de Leges, Ultra-mare et quo sibi videbitur. Et possit mittere ei in lanua et cum testibus. Et debet implicare separaiim et ad quartam proficuj. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Sub porticu lo-hannis de Leges, ea die. Testes Marchesius de Yulpaira, Iohannes Guertius. 1014. Tebaldo Miixeto, con il consenso dei soci Giovanni cognato di Carlo, Marchesio da Vulpaira, contrae una societas per affari in Oltremare con Gualtiero genero di Carlo. 16 settembre 1191. [Gualterij] ] (3). Confìtetur Tebaldus Muxetus se portare, volúntate Iohannis cognati Carlo et Marchesii de Vulpaira presentium cum quibus habet societatem. in societate a Gualterio genero Carli lib. .xum. (4) et de suis lib. .xxii. (5), Ultramare et inde quo sibi videbitur causa ne- (1) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XLVI. Questo documento e il seguente sono tra loro collegati mediante una linea verticale ondulata, in margine. (2: Cancellato: sol. xvi. (3) Pubblicato in Chiaudano M., op. cit., doc. XLVJI. (4) In sopralinea : .n. (o) Cancellato : et sol. .viii.; et de suis lib. .xxn. in sopralinea. 11. W. Hall - U. C. Krueger - R. L. Reynolds, Guglielmo Cassinese. 26 402 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. L. REYNOLDS gociandi (1). Et debet implicare separatim. Et si sibi videbitur pos-sìt mittere ei in Ianua et cum testibus. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et salvo capitali profìcuum per medium debel partiri. Et super societatem ab eodem portat lib. .vi. et sol. .viii. ad quartana profìcuj, que debet reverti ad societatem. Et a Iobanne Guertio lib. .xn. ad quartam profìcuj. Sub volta Fornarionum, die .xvi. septembris. Testes Lafrancus Malfiliaster, Ogerius de Carta-genia, Isimbardus de Mortedo. 1015. Giovanni Guertio contrae una accomandatio con Tebaldo Muxeto. 16 settembre 1191. Tebaldi Muxeti]. Testes Marchesius de Vulpaira, Iohannes cognatus Carli, Gualte-rius gener Carli. Ea die et loco. Confìtetur Iohannes Guertius se habere in accomendatione a Tebaldo Muxeto lib. .l., causa por-tandi et negociandi quo sibi videbitur et ierit cum suis. Et possit mittere et tacere sicut faciet de suis causa negociandi, et ad quartam profìcuj. In reditu vero Ianuam vel cum Tebaldo placuerit si fuerit. presens dare promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. 1016. Guglielmo Zarela, con il consenso del socio Ogerio Zarela, contrae una accomandatio con Anseimo Zarela. 16 settembre 1191. [/o. 53 u.] (2) Anseimi Zarele]. Confìtetur Wilielmus Zarela se portare, voluntate Ogerij Zarele presentis cum quo habet societatem, in accomendatione ab Anseimo Zarela lib. (3) .cli., Constantinopolim et inde quo ierit cum rebus societatis (4). In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Testes Lafrancus Papa, Ogerius de Cartagenia. Sub volta Fornariorum, die .xvi. septembris. .mclxxxxi., indictione .viii. 1017. Ansaldo Hospinel contrae una accomandatio con Giovanni Boleto e Oberto da Nonatar. 16 settembre 1191. (1) Cancellato : ad quartam profìcui. (2) Nel margine superiore : in septembre. (3) Cancellato: .xli. (4) Cancellato : ad quartam proficui. GUGLIELMO CASSINESE lohannis Boleti el Oberti de Nonatar]. Confìtetur Ansaldus Hospinel se portare in accomendatione a Johanne Boleto et ab Oberto de Nonatar de rebus Bernitionis Scoti lib. .c. Ultramare et quo sibi videbitur causa negociandi, ad quar-tam profìcuj. Et possit mittere eis in Ianua et cum testibus si sibi videbitur. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum, vel Bernitionis, proficuum quod Deus dede-rit, cum capitali. Testes Bajamons Barlaira, Ogerius de Cartagenia. Ea die et loco. 1018. Ugo del fu Gerardo Scoto vende appezzamenti di terra situati in Rivarolo e in Costa a Baldovino Scoto. 16 settembre 1191. Balduini Scoti]. In ecclesia Sancti Laurentii, die .xvi. septembris. Testes Wiliel-mus Fornarius, Ogerius Scotus, Lambertus Fornarius. Hugo quondam Gerardi Scoti, consilio et auctoritate Ingonis Pel' et Ieremini et Nicole Caiti confratrum de Mesema, vendit Bai-duino Scoto locum quod habet (1) in terram que fuit Gerardi Scoli quam habebat in Rivarolo, cui coheret inferius fossatum Tana... (2) a latere terra Nicole (3) Lecanoce, superius via, a latere terra Idonis de Carmadino et Scaianti, et quod habet (4) in Costa .i. aliam pe-tiam justa terram Oliverij de Mari. Et quod (5) sunt in (6) istis petiis .n. quas habet cum suo fratre (7) pro indiviso et cum Ald;t fdia (8) quondam Wilielmi Proiperate et pro indiviso cum eodem Balduino. Totum quod habet in hec (9) quam terram cum omni iure sicut habet vendit ei pretio lib. .xx. et quietum se clamat. Et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit (10). El possessionem cum dominio ei confìtetur se tradidisse ad faciendum a modo proprio iure quicquid voluerit sine omni eius et (1) In sopralinea: locum quod habet. (2) Tanabe ( P) scritto, abe cancellato, grabe ( P) scritto in seconda volta. (3) Nicole in sopralinea su Simonis cancellato. (4) In sopralinea: et quod hahet. (5) In sopralinea: quod. (6) in in sopralinea. (7) In sopralinea: quas hahet cum suo fratre. (8) filia in sopralinea, su uxore cancellato. (9) Iti sopralinea: Totum quod habet in hec. (10) Et quod plus valet titulo emptionis et donationis inter vivos ei cedit i in sopralinea su molte parole tutte cancellate: quam venditionem facio prò pagare Verde ( ?) uxori quondam Ugonis Scoti prò debito quod debebat dare. 404 M. W. HALL - H. C. KRUEGISR - R. L. REYNOLDS confratrum de Mesema omniumque pro eis contradi elione. Ab omini etiam homine per se suosque heredes ei eiusque heredi defen-dere et auctorizare promittit, sub pena dupli. Pro dupla quoque evictione et pro pena et sorte omnia bona sua habita et liabenda ei slipulanti pignori obligat, sicut pro tempore valuerit. Et quam ven-ditam facit pro pagare debita que debet dare. 1019. Oberto di Nigro contrae una accomandata con Giovanni Boleto. 16 settembre 1191. Iohannis Boleti], Confitetur Obertus de Nigro se portare in accomendatiune a lo-hanne Boleto lib. .lxxxxvi. Ultramare et inde quo sibi videbitur causa negociandi, ad quartam proficui. Et si sibi videbitur possit mittere eì in Tanna et cum testibus. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus de-derit cum capitali. Testes Enricus de Nigro, Ogerius Porcus. Sub volta Fornariorum, die .xvi. septembris. 1020. Onorato di Giovanni Boleto contrae una accomendacio Oltremare con Oberto de Nonatar. 16 settembre 1191. Oberti de Nonatar et Iohannis Boleti]. Confìtetur Honoratus fìlius Iohannis Boleti, iussu sui patris presentís, se portare ab eo et ab Oberto de Nonatar lib. .cxx. de rebus Bernitionis Scoti Ultramare et inde quo'sibi videbitur causa negociandi, ad quartam profìcui. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eorum vel certi missi eorum, vel Bernitionis, profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et si sibi videbitur possit mittere eis in Ianua et cum testibus. Testes Bajamons Barlaira, Pascalis Marzonus, Paganus de Volta. Iuxta turrim Advocarii (1), ea die. Et in istis libris predictis continentur libre .l. cum profìcuo quod est lib. .vini., (2) quas portavit Honoratus in accomendatione Napolim. 1021. Onorato di Giovanni Boleto contrae una accomandatio con la societas che Bernition Scoto ha con Giovanni Boleto, Baia-monte Barlaira e Pignolo. 16 settembre 1191. De societate Bernitionis Scoti]. Confìtetur Honoratus fìlius Iohannis Boleti, iussu sui patris, se portare in accomendatione lib. .cclxxxiiii. de societate quam Ber- ci) Cancellalo: in platea. (2) In soprdlinea: quod est lib. .vnr. GUGLIELMO CASSINESE 405 nition Scobus habet cum Pignolo et cum Iohanne Boleto et cum Bajamonte Barlaira, voluntate Iohannis Boleti et Bajamontis et Oberti Castagne missi Pignoli ut confìtetur, Ultramare. Et si inve-nerit Bernition Scotum ei debet dare. Et si non invenerit, portet quo sibi videbitur causa negociandi, ad quartam profìcui, et ex> pendat per libram (1). In reditu vero Ianuam reducat in potestate eorum vel certi missi eorum proiicuum quod Deus dederit cum capitali. Et si sibi videbitur possit mittere et cum testibus eis in la-nua. In domo Fulconis Arnaldi, ea die. Testes Pascalis Marzonus^ Paganus de Volta. 1022. Pasquale Marzono deve a Simone da lser una somma. 16 settembre 1191. Simonis de lser], Confìtetur Pascalis Marzonus se daturum Simoni de lser lib. .ojjxxv., medietatem ad sanctum Michaelem proximum, et aliam medietatem ad festum omnium sanctorum proximum. Sub pena dupli. Testes Ansaldus Fornarius, Wilielmus Rizisom. Wilielmus Bava. Sub volta Fornariorum, ea die. 1023. /Uberto Lamnino contrae una accomandatio con Guglielmo Barbavaira. 16 settembre 1191. Confìtetur Albertus Lavaninus se pollare in accomendatione a Wilielmo Barbavaira lib. .vi. et sol. .xii. Ultramare et quo ierit cum Widone Bonaventura, causa negociandi. In reditu Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Et totum quod lucratus fuerit aliquo modo promitlit dare ei vel eius certo misso. Testes Paulus fìlius Marini calegarii, Michel Rangus. In curia Gontardi, ea die. 1024. Oberlo Ismael promette di pagare una somma a Pelegrino Rubeo del Monte di Savona per dote della moglie d’esso Pelegrino. 17 settembre 1191. Peìegrini de Sagona]. \ Promittit (2) Obertus Ismael se daturum Pelegrino Rubeo de Monte de Sagona lib. .xx. usque ad annos .v., pro dote sue uxoris Adalaxie. Et proprium et principalem debitorem et pagatorem se constituit, sub pena dupli, abrenuncians iuri quo cavetur princi- (1) In sopmlinea: et expendat per libram. (2) Cancellato: Hugo. 406 M. W. HALL - H. C. KRUEGER - R. 3L. REYNOLDS palem debitorem primo conveniri et omni iuri. Testes Enricus De-tesalvus, Wilielmus Grata, Rubaldus Albericus. Sub volta Forna-riorum, die .xvn. septembris. 1025. Pelegrino Rubeo del Monte di Savona ha ricevuto la dote della moglie Adalasia di Ugo Alberico e costituisce una controdote della stessa somma. 17 settembre 1191. \fo. 54 r.] Patrimonium Adalaxie]. Confitetur Pelegrinus Rubeus de Monte de Sagona se habuisse de dote sue uxoris Adalaxie filie (1) Ugonis Alberici, a Rubaldo filio Ugonis Alberici misso sui patris ut confitetur lib. .c. den. jan. et quietum se clamat et pagatum. Et in quibus libris .c. continetur quod perveniebat eidem Adalaxie de rationibus matris ut confitetur Rubaldus missus sui patris. Et donationem propter nuptias nomine antifacti facit ei et donat in suis bonis lib. .c. ad habendum et tenendum et quicquid voluerit faciendum pro more et consuetudine civitatis Ianue. Et pro omnibus prescriptis omnia bona sua habita et habenda Rubaldo recipienti pro Adalaxia pignori obligat. Ea die et loco et testibus, et Obertus Hismael. 1026. Sorlion Deladato si riconosce debitore di una somma a Io-sberto. 17 settembre 1191. Iosberti] (2). Confitetur Sorlion Deladatus se daturum Iosberto lib. .x. ad sanctum Martinum sub pena dupli. Testes Ogerius de Cartagenia, Rai-mundus Unaldus, Majolus tinctor. Sub volta Fornariorum, die .XVII. septembris. 1027. Martino di Albaro si riconosce debitore di una somma a Brozorolo da Milano. 17 settembre 1191. Brozoroli]. Confitetur Martinus de Albario se daturum Brozorolo de Medio-lano lib. .xviin. ad medium octubrim proximum, sub pena dupli. Ea die et loco. Testes Petrus de Cruce, Obertus de Aquabona. 1028. Ansuixo da San Genesio contrae una accomandatio con Merlo da Camogli. 17 settembre 1191. (1) Cancellato : quondam. (2) Pubblicato in Rosso G., op. cit., doc. 117. GUGLIELMO CASSINESE 407 Merli] (1). Confitetur Ansuixus de Sancto Genesio se portare in accomenda-tione a Merlo de Camugi petias .ni. viridis, pretii lib. .xl cum oxpensis, Ultramare et quo sibi videbitur causa negociandi, (2) et ad quartana proficui. In reditu vero Ianuam reducere promittit in potestate eius vel sui certi missi profìcuum quod Deus dederit cum capitali. Sub volta Fornariorum, die .xvn. septembris. Testes Vil-l